Меҳмонларни қабул қилиш, жойлаштириш хизматини ташкил этиш ва унинг технологияси - Iqtisodiyot - Referatlar

Меҳмонларни қабул қилиш, жойлаштириш хизматини ташкил этиш ва унинг технологияси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2154 KB

Ko'chirib olish

Меҳмонларни қабул қилиш, жойлаштириш хизматини ташкил этиш ва унинг технологияси Режа: 1. Меҳмонларни қабул қилиш, жойлаштиришни ташкил этишнинг умумий тавсифи 2. Қабул қилиш, жойлаштириш технологик операцион жараёнлар 3. Меҳмонхоналарда жойларни ва номерларни бронлаш системаси 4. Меҳмонхоналарда меҳмонларни қайд этиш ва жойлаштириш тартиби.

Таянч иборалар: қабул қилиш, жойлаштириш, админимтратор, корьте, клерклар, конфержлар, пажлар, халқаро занжир, юк ташувчи, портье, операцион жараён, бронлаш, WEB сайти, бронлш классификацияси, буюртма хати, кунлик режа, регистрация картаси, яшаганлик учун счёт, ташриф картаси, йўлланма, рухсатнома, брон картаси, ҳисоб-китоб журнали, виза. 1. Меҳмонларни қабул қилиш, жойлаштиришни ташкил этиш умумий тавсифи Охирги вақтда мамлакатимизда туризмнинг жадал суръатларда ривожланиши билан меҳмонхоналар ҳам кўпайиб, уларга бўлган талаблар ҳам ошиб бораяпти. Меҳмонхоналар учун ўрта махсус касб-ҳунар ва олий даргоҳларда малакавий кадрлар тайёрланаяпти. Меҳмонхоналарни қабул қилиш, жойлаштириш ишларида, ишларнинг мураккаблик даражасига қараб турли малакавий лавозимлар белгиланган. Турли мамлакатлардаги меҳмонхоналарнинг қабул қилиш, жойлаштириш хизматларида хизмат кўрсатувчилар лавозимлари турлича номланади. Россия малакавий талабномаси бўйича (профессионал стандартига кўра) қабул қилиш ва жойлаштиришда биринчи малакавий даражада: алоқа оператори, швейцар ва хизматчи юк ташувчилар киритилса, ундан юқори иккинчи даражада: қабул қилиш ва жойлаштириш менеджери, меҳмонларга хизмат кўрсатиш менеджери, администратор, кортье, кассир, паспорт ва маълумотлар столи ишчилари киради. Учинчи даражада: қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати бошлиғи, катта администратор, администратор лавозимлари белгиланган. Аксарият ривожланган чет эл давлатлари меҳмонхоналарида эса клерклар, конфержлар, пажлар ҳам иш олиб боради. Ўзбекистонда халқаро занжирга кирган меҳмонхоналар, занжирнинг бош меҳмонхонасида қандай лавозимлар бўлса, шунга қараб тайинланади. Худди шундай қўшма корхоналарда ҳам келишув асосида талабга қараб

лавозимлар белгиланади. Албатта, уларнинг хили ва сони меҳмонхона қуввати (номерлар фонди) ва турига боғлиқ равишда бўлади. Лавозимларнинг қандай аталишидан қатъий назар меҳмонхона қабул қилиш ва жойлаштириш хизматида бўлганлар фаолиятининг асосий йўналишига: меҳмонларни кутиб олиш ва қайд қилиш, номерларга жойлаштириш, яшаганлиги ва хизматлар учун ҳисоб-китоб қилиш, турли хилдаги бошқа хизматлар кўрсатиш, жўнатиш каби ишларга раҳбарлик қилиш, қуйи даража ишчилар ишини назорат қилиш хизматлари бажарилади. Меҳмонхона қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати меҳмонларнинг меҳмонхонага келиб меҳмонхонадаги биринчи учрайдиган хизмати ва жойи ҳисобланади. Ундан олган таассуроти, яъни биринчи танишиш жараёнидан меҳмонларнинг меҳмонхона хизмат кўрсатиш ҳақидаги умумий таассуротини белгилайди. Бу хизматнинг асосий функциясига юқорида кўрсатилганидек: меҳмонхона жойини (номерини) бронлаш, меҳмонларни рўйхатдан ўтказиб жойлаштириш, меҳмон кетиш вақтида ҳисоб-китобни ўтказиш, шу билан бирга турли хилдаги маълумотларни бериш киради. Шунинг учун ҳам меҳмонхона ходимлари қандай лавозимда бўлмасин, ўзларига юклатилган мажбуриятни сифатли қилиб бажаришлари шарт. Меҳмонхона қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати аксарият меҳмонхоналарда эрталаб соат 9 00 дан 24 соат куну-тун иш олиб борадилар. Бу хизматнинг асосий вазифаларидан яна бири бу меҳмонхона номерларини максимал даражада тўлдириш ҳисобланади. Меҳмонхоналарнинг куну-тун узлуксиз ишлаши уни маиший хизмат кўрсатиш корхонаси вазифасига ўхшаш вазифаларни бажаришга тўғри келади. Уларнинг фаолиятлари махсус қоида ва шартлар кўрсатилган низом бўйича олиб борилади. Меҳмонхонада яшаш вақтинчалик, келишилган муддатгача, лекин бу 30 суткадан ошмаслиги керак. Шу вақтгача меҳмон яшаш қоида-қонунини бузмаган бўлса, уни администрация чиқаришга ҳақли эмас. Агар меҳмон

яшаш муддатини оширмоқчи бўлса, унда ҳисоб-китоб вақтидан 2 соат олдин администрацияга билдирилиши керак. Меҳмонхонага яшаш учун меҳмон ўз паспортини кўрсатиши лозим. Ҳарбий хизматчилар эса ҳарбий билети ёки шахсий гувоҳномасини кўрсатиши талаб этилади. Администрация ҳужжатларни диққат билан кўриб чиқиши, унда ёзувлар ўзгартирилмаган, бузилмаган бўлиши керак. Айниқса расмини текшириш керак. Меҳмонхонада жойлар умумий ёки алоҳида номерга берилиши мумкин. Бир неча жойли номерга барча жойлар тўлови тўлаш шарти билан бир кишига берилиши ҳам мумкин. Меҳмонхонада яшовчи меҳмонлар умумий овқатланиш ва бошқа хизматларда навбатсиз киришларига ҳақли ҳисобланадилар. 2. Қабул қилиш, жойлаштириш технологик операцион жараёнлар Қабул қилиш, жойлаштиришда меҳмонларни кутиб олиш ва рўйхатга олиш, номерларга жойлаштириш, муддати тугаб кетишида ҳисоб-китоб қилиш ва шуларга боғлиқ бўлган административ ишларни бажариш учун лавозимларни гуруҳга бўлиш мумкин: 1) менеджер ассистенти, регистратор, алоқа оператори, швейцар, юк ташувчи; 2) қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати менеджери, меҳмонларга хизмат кўрсатиш менеджери, администратор, консьерж, портье; 3) қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати бошлиғи, қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати менеджери, смена каттаси, катта регистратор, катта администратор. Мақсадга мувофиқ биринчи даражадаги ходимлар ўрта махсус таълим, бошланғич касбий таълим, касбий курсларни ўтаган бўлишлари; иккинчисида дипломли мутахассис, бакалавр, ўрта махсус таълим, бошланғич таълим; учинчисида дипломли мутахассис, бакалавр ва ўрта

махсус касб-ҳунар таълимига эга бўлган ходимлар иш фаолияти кўрсатиши мумкин. Қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати ходимларининг лавозимлари бўйича қилишлари лозим бўлган ишлар, мажбурияти сифатида жадвал-10.1 да келтирилди. Ушбу жадвалда Россия касбий стандартларидаги малакавий талаблардан, меҳмонхона ходимларига қўйилўган талаблардан қисқача изоҳлаб берилди. Бундай талаблар биздаги ва бошқа чет эл меҳмонхоналаридаги хизматлар асосини ташкил этади. Албатта, ўтган мавзуларда айрим лавозимларнинг ҳамма меҳмонхоналарда ҳам бўлиши мумкин ёки йўқ, лекин жадвалда келтирилган лавозимлар ва уларнинг мажбурияти дунё ўртача қувватли меҳмонхоналар амалиётидан олиган. Жадвал Қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати ходимлари лавозимлари ва мажбуриятлари изоҳи № Лавозимлар номи Мажбурияти Изоҳ I Менеджер ассистенти регистратор, алоқа оператори швейцар, юк ташувчи, хизмат менеджери администратор, консьерж, портье Мижознинг ўз тилида иш олиб бориш, юқори маданиятда муносабатда бўлиш Мижозни кутиб олиш, рўйхатга олиш, ёзма ва оғзаки жойлашиш ҳақида информация бериш, юқори маданиятда сўзлашиш, мулоқотда бўлиш Мижозга Юқори маданиятда, психолог

ғамхўрлик кўрсатиш сифатида муомала қилиш, саломлашиш, дастлабки қайд этиш, рўйхатга олишни тўлиқ бажариш, саволларга жавоб бериш, жўнатишда хайрлашиш, барча хизматлар тезкорлик билан бажариш, этикет қоидаларига риоя этиш Меҳмонларга пешвоз чиқиб саомлашиш Юқори маданиятда кутиб олиш қоидасига (очиқ кўнгилда, этикет қоидаси билан, саломлашиш карточкасини қўллаб, мижозга номини айтиб гапириш, ичимлик таклиф этиш, тушликка буюртма олиш ва ҳ.к.) риоя этган ҳолда бажариш, махсус мижозларга алоҳида эътиборли бўлиш ва шу бўйича операцион жараённи бажариш Мижозлар билан савол жавоб қилиш Мижоз талабларига эътиборли бўлиш, барча савол ва илтимосларни бажаришга ҳаракат қилиш лозим Мижозларга ахборот бериш Микрофон ва эълон доскасидан фойдаланиш Экстремал ҳолатларда биринчи ёрдам бериш ва ҳаракат қилиш Тезкорлик ва аниқлик билан ҳаракат қилиш лозим, ёнғин бўлса ёнғин ўчиргичдан фойдаланиш, уни ўчириш, керакли жойларга хабар бериш, ҳодиса жойида масала ечишни топиш, фавқулотда

вазиятларда (йиқилса, куйса, бирор жонзот чақса ва ҳ.к.) ёки юрак хуружида, инсульт, шок, қон йўқотишда) малакали ёрдам бериш лозим Иш ўрнида хавфсизлик техникасига риоя этиш Смена тугаганда ишни топшириш Бажарилмаган ишларни қайд қилиш, янги сменали таклиф бериш, кеч келган мижозларни рўйхатдан ўтказиш, муҳим хабарларни бериш, бирор ҳодиса ёки муаммо бўлган бўлса, дафтарга қайд этиш, иш жойини тартибга солиб топшириш керак II Менеджер ассистенти, регистратор, алоқа оператори, администратор, консьерж, портье Ишни тайёрлаш ва ташкил этиш Иш жойини ташкил этиш, маълумотлар ва ишчи моддийларни танлаш, офис жиҳозларини (компьютер, принтер, факс, копия олувчи, ёзувчи, телефонлар ва ҳ.к.) текшириш, кредит картани эгалик қилиш, пластикли карта-калитлар тайёрлаш, мижоз ҳолда микроклимат қилишда қатнашиш (ёруғлик, шамоллаштиш, ҳарорат, реклама ролики), келганлар- кетувчилар рўйхатини тузиш, бўш номерларни аниқлаш

Замонавий телекоммуникация (телефон, факс, ксерокс, персонал компьютер) воситаларини қўллаш Алоқа воситаларини ишлата билиш, қўнғироқлар, уларни адресларга юбориш, кутиш режими, телефонограммаларни қабул қилиш ва жўнатиш. Турли справочникларни ишлатиш. Факсимал, телефон аппаратлари ва телекс типларини аниқлаш, улар ёрдамида бронлаш Компьютер системасидан ахборотларни олиш ва сақлаш Компьютер файлларидан фойдаланиш, ҳисобини олиб бориш, информация олиш, компьютерни билиш Почта ва хабарлар билан ишлаш Кирувчи ва чиқувчи почтани қайта ишлови, меҳмонлар корреспанденсиясини саралаш, уларга айтиш, уларга бўлиб бериш. Уларга мос товарларни сотиш III Рестратор, юкташувчи, хизмат менеджери, администратор, консьерж, портье Мижозларни қайд қилиш ва жойлаштириш Ўзаро муносабат маданияти, этикетга риоя этиб, калитлар ва ячейкалар билан ишлай билиш, мижозлар билан саломлашиш. Ҳужжатлар (паспорт, визалар) билан ишлаш, алоҳида ёки гуруҳ ёки махсус мижозлар, бронсиз келганларни рўйхатдан ўтказиш, меҳмонларга номерларни тақдим этиш, сотиш Номерлар калитларини Калитларни бериш ва ҳисоблаш, бунда калитлар стойкасини

бериш ва назорат қилиш қўллаш, калитларни сақлаш, универсал калитлар (мастер-калит) билан ишлай билиш Мижозларни жўнатиш ва кузатиш Ўзаро маданият ва этикетни бажариб юк билан ишлаш, транспортни ташкил этиш, меҳмонхонани танлаганликлари учун минатдорчилик билдириш, хайрлашиш, мижозлар тақризи, фикри билан ишлаш IV Хизмат менеджерлари, администратор, консьерж, портье Мижозларнинг қимматбаҳо нарсаларини сақлаш Декозятор ячейкаларни, умумий сейфни, меҳмонлар картаси, калитлар системаси, конвертлар яшигини қўллай билиш. Нарсасини йўқотган мижозлар била ниш олиб бориш Мижозлар арзи билан ишлаш Ўзаро муносабат маданиятда, касбий этикетда мижозлар арзини кўриб чиқиш: қулоқ солиш, арзини белгилаш, унинг фикрини билиш, унинг эҳтиёжини ўрганиш ва бу масалада қарорлар қабул қилиш Мижозлар кетишида ҳисоб- китоб ўтказиш Касса аппаратларини қўллай билиш, ҳисоб-китобда: тезлик, счет тайёрлаш, тўловни олиш, стандартларига риоя этиш. Мижозлар кетишини регистрация этиш; калитлар стойкасига калитларни қўйиш, кассага ҳисобни бериш, меҳмонхона номери бўшлиғини компьютерга

киритиш, швейцар, хизматчига айтиш. Олинган калитларни сақлаш, меҳмонхона ҳақини тўламаганлар билан иш олиб бориш V Қабул қилиш, жойлаштириш бошлиғи, мнеджер, катта регистратор, катта администратор Мижозларнинг ўз тилида улар билан ишлаш Ўз фаолияти билан ҳамсуҳбатда бўлиш, ишчи ёзувни олиб бориш, барча маданият, этикет қоидаларига риоя этиш Ишга тайёргарлик ва ташкил этилганлигининг назорати Ходимлар иш жойини тайёргарлигини, концтоварлар, бланкалар ва формаларнинг бор- йўқлигини, телефон, телекс, факс, электрон почталарда ишлаш янгиликларини, офис жиҳозларини, кредит карталарни ҳисобловчи машинани, мижозларга бериладиган информация пакетини, турли рисола, проспект, прейскуранларнинг мижозларга берилишини, холдаги микроклиматни, жиҳозларни бошқаришни (шамоллатиш, температураси, мусиқа, реклама ролики), келганлар-кетганларнинг рўйхатини, бўш номерларни, бронларни ходимлар ишини,

уларнинг кўриниши, ишдаги муносабатини назоратини олиб бориш керак Мижозларга ғамхўрлик қилиш Ходимларга хизмат стандарти ва махфийлиги (саломлашиш, дастлабки рўйхатга олиш, саволларга жавоблар, кетиш махсус таклифлар бериш, хайрлашиш тўғрисида инструктаж ва назорат олиб бориш. Барча ҳаракатда тезлик, этикет қоидалари, хизмат кўрсатиш стилига риоя қилиш керак бўлади Мижозлар билан учрашиш ва қутловини назорат қилиш Мижозлар билан учрашда: мулойимлик ва этикет қоидаларига риоя этишни, қутлов карточкаларининг борлигини, уларнинг исми-шарифини, лавозимини тўғри айтишларини, муҳим ( VIP ) меҳмонларни қутлашларини, уларга информация берилишини, олдиндан тўлов ўтказганлигини назоратини олиб бориш керак Мижозларни рўйхатга олинишини ва жойлашишини назоратини олиб бориш Номер фонди бўйича информация базасини, ҳужжатларни, паспорт ва визаларни, этикет қоидаларига риоя этилишини алоҳида туристларни, муҳим гуруҳни, бронсиз келганларни, низоли шароитлар профилактикасини

назоратини олиб бориш Қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати информацион базасини қўллаб- қувватлаш ва олиб бориш Компьютер файллардаги информациялар тўғрилигини, компьютерни қанчалик ходимларнинг билишини назоратини олиб бориш Мижозларга информация бери шва саволларга жавоб бериш Тез информацияларни бериш, сўровларга қандай қаралиши, бошлиқлар ва ҳамкасблар билан алоқани назорат қилиш Мижозлар қиммат- баҳо нарсаларини сақлашни ташкило этишни назорати Декозитор ячейкаларни, умумий сейфларни, меҳмонлар карталарини, калитлар системаси, конверт-яшикларни, йўқолган нарсаларга берилган арзларни назорат этиш Экстремал ҳолатларда биринчи ёрдам бериш Мураккаб ҳолатларда ўз-ўзини назорат қилиш ва биринчи ёрдамни ташкил этиш. Ёнғин ўчиргични қўллаш техникасини, ўз вақтида хабар бериш, ҳисобот тузиш, врачни, тез ёрдамни чақириш, ёнғин ўчириш гуруҳини чақириш, вақт меъёрларига риоя этиш. Турли бахтсиз ҳодисаларда: йиқилиб тушиш, куйиш, ҳашоратларнинг чақиши, фавқулотда вазиятлар: юрак хуружи, инсульт, шок, кўп қон

йўқотишда, хушига келтиришда, сунъий нафас олдириш ва ҳ.к. техникасини ишлаб чиқиб, қўллай олиш керак Ҳисоб-китобларни тайёрлаш, мижозлар кетишини ва узатишни ташкил этиш Ҳисоб-китоб тезлигини, счетлар билан мижозлар тўловини, кредит карталарини тасдиқлаш, нақд пул ҳисоб-китоб тўғрилигини, қайд этишнинг боришини, калитларнинг қайтарилишини, кассир билан муносабатни, меҳмонхона фонди хизмати, юкларни олиб чиқаришга рухсат бериш, юкларга карточкаларни тўғри расмийлаштириш, пул тўламаган мижозлар била ниш олиб боришни назорат қилиш Мижозлар кетишини ташкил этиш назорати Транспорт хизматини ташкил этишни, хайрлашишни, уларнинг меҳмонхона ҳақида, хизмат кўрсатиш комфортлиги ҳақида фикрларини билиш Иш жойида техника хавфсизлигига риоя этишни назорат қилиш Иш жойида техника хавфсизлигига узлуксиз риоя этишни, инвентар билан стационар жиҳоз билан, сейф ва омборхона билан ишлашни назорат этиш Смена тугаши билан ишни топшириш назорати Бажарилмай қолган ишларнинг ёзуви, кеч келганларни қайд этилганлигини, муҳим хабарларни беришни, сменани топширишни,

иш жойини тартибга келтиришни, барча жиҳоз ва материаллар борлигини назорат қилиш Қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати эҳтиёжини режалаштириш Ресурсларга эҳтиёжни таҳлил эти шва аниқлаш, эҳтиёжларни режалаштириш қоидаларини яратиш ва тадбиқ этиш, бизнес- режалаштириш, стратегик ва оператив режалаштиришни ташкил этиш Қабул қилиш ва жойлаштиришда муаммоларни аниқлаш ва унинг таҳлили Муаммоларни аниқлаш ва таҳлиллаш, оқибатини прогнозлаш, сабабини аниқлаш, мураккаб ҳолатдан чиқиш ечимини топиш, профлактик ишлар олиб бориш Инновацион менежмент элементларини тадбиқ этиш Инновация киритиш омилларини аниқлаш, таҳлил этиш, иш услубини, шароитини ўзгартириш, ходимларни ўргатиш, малакасини ошириш, иннофация эффективлигини ошириш Ходимларга инструктаж ўтказиш Инструктаж ўтказиш техникаси, уларни ходимларни етказиш, қарорлар бажарилишини назорати, ходимлар жавобгарлигини ошириш, ходимлар арзи бўйича иш олиб бориш Ишлаб чиқариш муаммоларини ечишда ходимларга ёрдам Муаммолар таҳлили ва классификацияси, ечими, сабабини аниқлаш ва бартараф этиш, огоҳлантириш

бериш Қўлости ходимлар жавобгарлик даражасини ва мажбуриятини ўзаро бўллаш Ишларни режалаштириш ва ташкил этиш, иш сифатини аниқлаш, таҳлиллаш техникаси, жавобгарлик даражасини бўллаш, ишларини таҳлиллаш Ишчилар мотивацияси Ходимлар жавобгарлиги ва мотивация системасини билиш, рағбатлантириш тизимини назорати, унинг самарадорлик таҳлилини ўтказиш Низоли ҳолатларни бошқариш Стратегик ва тактик бошқарув методини билиш, ундан чиқиш, бошқариш, сабабини таҳлил этиш, профилактика ишларини олиб бориш лозим Иш вақтини режалаштиришни бошқариш Иш кунини режалаштириш, нотекис юклама вақти шароитини режалаштириш техникаси. Вақт сарфи таҳлили, кунлик, келажак ишларни режалаштириш, иш вақтини самарадорлигини таҳлили, иш натижаларини баҳолаш Ишбилармонлик учрашувларни ўтказиш ва ташкил этиш Ишчи учрашувни режалаштириш, учрашувни ташкил этиш техникаси, қайта алоқани олиш техникаси, ишчи учрашувларни таҳлили

Қабул қилиш ва жойлаштириш хизмати операцион жараёнларини, уларни бажарувчи ходимлар, бажариладиган ҳужжатлар ва иш ҳақи тизими бўйича И.Ю.Ляпина томонидан тузилган жадвални келтирамиз (жадвал). Жадвал Хизмат кўрсатиш операцион жараёни Жараён Ходимлар Ҳужжатлар Иш ҳақи Меҳмонхонага олдиндан жой буюртма қилиш Бронлаш ёки қабул қилиш хизмати менеджери Бронга буюртма тўлов кафолати Қайд этиш вақтида ҳисобга олинади. Администрация белгилайди Учрашув Гараж хизмати, швейцар хабарчи - Чой-чақа Рўйхатга қайд этиш Администратор, қабул хизмати протье, кассир Анкета, жойлаштиришга рухса, счет, меҳмондорчилик картаси Ҳисоб рақами бўйича: жойга тариф, солиғи, махсус йиғимлар Асосий ва қўшимча хизмат таклиф этиш Қабул хизмати, горничний хизмати, овқатланиш, гараж аниматорлар, тиббиёт хизмати, спорт ва туристик инструкторлар, кир ювиш хизмати, устахоналар Хизматга буюртмани оғзаки ёки буюртма бланкасини тўлдириш билан олиб борилади Ўрнатилган хизмат тарифи бўйича Охирги ҳисоб- китоб ва кетишни расмийлаштириш Администратор, портье, кассир Ҳисоб рақам Ҳисоб рақами билан

Қабул қилиш ва жойлаштириш технологияси операцион жараёнларини бажарувчи ходимлар турли малакавий билим даражасига, касбий маҳоратга эга бўлишлари талаб этилади. Бу операцион жараёнларни бажаришда биринчи ва иккинчи даражада улар иш мавзу бўйича сўз бойлиги тадбиркорлик иш юритиш, шахсий, ўзаро муаммоли назариясини, соғлиқни сақлаш, гигиена асосларини, қабул қилиш ва жойлаштириш тизимини, оргтехника билан ишлаш қоидасини, меҳнат қонуни, меҳнат муҳофазаси ва техника хавфсизлигини, минтақавий ва маҳаллий урф-одатларни мижоз эҳтиёжи, ниятини, персонал компьютерда ишлашни, алоқа тизимини, меҳмонхона бозорини, ҳужжатлар билан ишлашни ва айниқса этика ва касбий этикет қоидалари билим ва кўникмаларига эга бўлишлари талаб этилади. Худди шунингдек, учинчи даражадаги бошқарув ходимлари ҳам, кўрсатилганлардан бошқа, яна меҳмонхона хўжалигини, меҳмонхона хизматлари ўзаро боғлиқлигини, меҳнатни илмий ташкиллаштириш асосларини, хизмат кўрсатиш сифатини, назорат методларини, меҳмонхона истеъмолчилари ва тавсифини, ҳуқуқий ҳужжатларни, лкиентларга юқори даражада хизмат қилиш саноатини, психология асослари, физиология ва фармокология асосини, барча хизматлар техника ва технология билим ва кўникмаларига эга бўлиш, шу билан бирга мунтазам равишда қуйи даража ходимлари малакасини ошириш ишларини ҳам бажаришлари лозим. 3. Меҳмонхоналарда жойларни ва номерларни бронлаш системаси Бронлаш деб , меҳмонхонага олдиндан жой ёки номерни буюртма қилишга айтилади. Бу иш билан меҳмонхона бронлаш хизмати менеджери ёки администратор шуғулланади.

Бронлаш жараёни ўзининг неча маротаба бронланганлиги, қайси восита ёрдамида, қандай кафолатланганлиги, неча кишилиги билан фарқланиши мумкин. Шу аснода унинг классификацияси расм-10.1 да келтирилган. Бир маротабали (оддий) бронлашда бир ой ёки номер фақат бир мижозга бўлса, икки марталигида меҳмонхона бир ўринни бир вақтда икки мижозга беришлиги тушунилади. Албатта, бу билан меҳмонхона маълум даражада тавакалчиликка боради. Лекин кўп ҳолда улардан бири жойни қайтариши ва ёки келмаслиги мумкин. Шунда меҳмонхона (айниқса мавсум даврида) жойни ҳимояланган бўлади. Бронлашда мижоз ва меҳмонхона орасида турли алоқа йўллар қўлланилади. Буларга замонавий компьютер орқали, ўз ўрнида улар интернет орқали ёки меҳмонхона WEB сайт орқали бажарилади. Бундан ташқари, электрон почта, факс, телефон ва телекс орқали ҳам бажарилиши мумкин. Бронлаш кафолатланганлик даражаси бўйича кафолатланган (депозитли, яъни авансли ёки кредит карточкали), кафолатланмаган, отел томонидан тасдиқланган бўлиши мумкин. Бронлаш бронлар сони бўйича индивидуал, гуруҳ учун, команда ёки коллектив учун, шу билан бирга ташкилот, идора, вазирлик, фирма ва ҳ.к. томонидан берилиши мумкин.

Расм. Бронлаш классификацияси Бронлаш яна ёзма, оғзаки ҳолда, электрон воситалар орқали (компьютерли) бўлиши мумкин. Бронлаш қандай бўлишлигидан қатъий назар мижоз томонидан буюртма хат берилиши лозим. Ёзма равишда берилган буюртма-хат структураси расм 10.2 да берилган. Бронлаш Неча марта Воситалар ёрдамида Кафолатлиги Меҳмон сони бўйича - бир маротаба; - икки маротаба; - қайта бронлаш - компьютерли; - интернетли ёки WEB сайтда; - электрон почта; - факс; - телефон; - телекс - кафолатланганли; - депозитли ёки кредит карточкали; - кафолатланмаган; - тасдиқланган - индивидуал гуруҳ учун ёки команда учун; - коллективли

Расм. Буюртма хати. Берилган ҳар бир буюртма рўйхатдан ўтиши керак. Буюртма фирма, ташкилот махсус бланкасида, албатта унинг номи, адреси, телефон ва факси, банкдаги ҳисоб рақами кўрсатилган бўлиши керак. Ҳар қандай ҳолатда ҳам буюртмада: номер категорияси ва сони, меҳмонхонада яшаш муддати, келувчилар исми-шарифи, тўлов формаси кўрсатилиши лозим. Буюртма олингандан сўнг рўйхатдан ўтказилади ва унга рўйхат номери берилади ҳамда тасдиқланганлиги ёки йўқлиги расм-10.3 да кўрсатилган шаклда жавоб хати берилади. Туристик фирма «Ориён» Самарқанд, А.Темур кўчаси, 58 счет №0000001 №-банкида «Зарафшон» меҳмонхонаси директорига Буюртма Бизнинг фирма ходимлари Асқаров О.Л., Р.С.Қосимова иккита бир ўринли номерни 01.01.2009 дан 05.01.2009 гача кириш соат 12 00 да бронлашингизни сўраймиз. Тўловни 12.А.01.06.08 й. шартномага асосан кафолатмаймиз. Сиздан бронланганликни 123-45-67 факс орқали тасдиқлашингизни сўраймиз. Ҳурмат билан Директор Одилхўжаев А.С. Бош бухгалтер Самова О.А.

Расм. Бронланганлик тўғрисида тасдиқловчи хат шакли. Албатта, меҳмонхоналарда бундай шакллар тайёрланиб қўйилади, фақат керакли маълумотлар ўзгартирилиб, тезлик билан жўнатилади. Телефон орқали буюртма олишда, номерлар ҳақида тўлиқ маълумотга эга бўлган ходим, телефоннинг максимал беш қўнғироқдан сўнг олиши тавсия этилади. Компьютер орқали бронлаш ҳозирги вақтда кенг тарқалган усул ҳисобланадики, унинг қулайлиги, бронлаш агар ўзида жой бўлмаса, бошқа меҳмонхоналарга юборилиши ҳам мумкин. Агар меҳмонхона ўзининг Интернет-саҳифасига эга бўлса ёки Интернет-бронлаш системасининг (Академсервис, WEB International , Nota Bene каби) аъзоси бўлса, шу орқали тезлик билан бронлаш мумкин. «Тўмарис» меҳмонхонаси Сизнинг 25.11.09 й факсингизга жавобан, иккита бир ўринли номерни 01.01.2009 йилдан 05.01.2009 йилгача бронланди. Ҳар бир номернинг бир суткалик баҳоси 15000 сўм. Агар Сизнинг режангиз ўзгариб қолса, унда 21.12.09 йил соат 18 00 гача брони бекор қилишингизни сўраймиз, акс ҳолда номер бўш қолганлиги учун счет қўйилади. Бизнинг меҳмонхонамизда ҳисоб- китоб соати – 12, кундузи. Ҳурмат билан Директор Ахмедов О.Л. Бош бухгалтер Петрова И.Я. 25.12.09 й.

Бронлаш жараёни бу системаларда қуйидагича бажарилади: мижоз Интернет-бронлаш WEB – сайтига кириб бронлаш қоидаси билан танишади ва меҳмонхонани танлайди. Бўш номерларнинг борлигини билиб, керакли маълумотлар майдончасини тўлдириб e - mail орқали буюртмани жўнатади. Система автоматик равишда буюртмани қайта ишлаб, бошланғич жавобни, яъни олдиндан тўлаш шарти билан тасдиқловчи маълумот берилади ва кутиш варағига киритилади. Мижоздан сўнгги карточкани олгандан сўнг (олдиндан тўлов ёки кафолат хати) охирги бронланганлик ҳақида тасдиқ берилади, унинг нусхаси меҳмонхонага юборилади. Агар меҳмонхона ўзининг шахсий WEB -сайтига эга бўлса, унда шу тарздаги ишлар тўғридан-тўғри меҳмонхона бронлаш бўлими орқали бажарилади. Олинган буюртмаларга асосланиб меҳмонхона жадвал да кўрсатилган шаклида ўзининг кунлик режасини тузади. Жадвал Олинган буюртмага асосланиб кунлик режа тузиш Буюртм а № Мамла -кат Исми- шарифи Қабул қилувчи ташкило т Келиш и Кетиш и Хона № Изоҳ 01/00 РФ Захаров В. Бизнес- тур 01.01 14.00 06.01 12.00 541 Номер- га нонуш та02/00 МДҲ Вронова А. Лицей- тур 01.01 10.00 02.01 12.00 142 03/00 МДҲ Званов Россел- тур 01.01 12.00 05.01 12.00 322 04/00 Бельги я Шульц В. Бизнес- тур 01.01 18.00 10.01 12.00 201 05/00 АҚШ Браун Д. Лицей- тур 01.01 14.00 06.01 12.00 108

Бронлашда меҳмон соат 18 00 гача айтган кунда келмаса, меҳмон хона эҳтиёжидан келиб чиқиб, брон бекор қилиниши мумкин. Меҳмон кечикганда ҳам брони сақланиши учун, брон кафолатланган бўлиши лозим. Бундай бронлашда меҳмоннинг кредит карточкаси номери ёзиб қўйилган бўлиши керак. Кафолатли бронлашнинг яна бир тури бу депозитли (авансли) тўловли, яъни олдиндан аванс ўтказиш ёки тўла тўлов бажарилиши билан бўлади. Олдиндан тўлов, айниқса туристик гуруҳларга ҳам сўралади. Мижоз бронланган жойга кечикиб келса, брондан ташқари яна номернинг бир кундан кўп бўлмаган муддатдаги тўлови ҳам олинади. Агар бир суткадан кўпга кечикса брон бекор қилинади. Брон учун тўлов миқдори бронланаётган ўриннинг умумий баҳосини 50 %дан ошмаслиги керак. Туристик гуруҳларга чегирма берилади, унинг миқдори гуруҳдаги мижозлар сонига, яшаш муддатига боқлиқ, ўртача таърифнинг 25-35 %ини ташкил этади. 4. Меҳмонхоналарда меҳмонларни рўйхатга олиш ва жойлаштириш тартиби Меҳмонхона кутиб олиш ва жойлаштириш хизматида меҳмонларни расмийлаштириш, рўйхатдан ўтказиш муҳим ишлардан ҳисобланади. Кутиб олинган меҳмонларни администратор томонидан меҳмонхонада ўрнатилган қоидага риоя этган ҳолда рўйхатдан ўтказади. Бунда у меҳмонларга меҳмонхона анкетасини тўлдириш учун берилади. Анкета (расм 10.4) меҳмонлар томонидан тўлдирилади. Унда меҳмоннинг паспорт маълумотлари, келишдан мақсади, яшаш муддати ва ёнғин хавфсизлик қоидаси билан танишганлиги ҳақида маълумот берилади. Администратор анкета маълумотларини паспорт маълумотлари билан солиштириб текширади, мижоз билан бериладиган ўрин ёки номернинг категориясини аниқлайди. Шундан сўнг, анкетадаги жойлашган сана ва

вақтни, хона номерини, яшаш муддатини қўйиб қўл қўяди. Анкета тўлиқ бажарилганлан кейин меҳмонга икки нусхаларга: бири оператор картотекасига, иккинчиси портье (клерк) картотекаси учун жойлашишга рухсат ва счет ҳамда ташриф (визит) карточкаси тўлдириб беради. «Шодлик» меҳмонхонаси АНКЕТА Фамилияси Очилов Исми Шариф Отасининг исми Одилович Туғилган санаси 01.06.1980 Паспорт №123456 Серия СЕ Қаерда регистрацияда Наманган ш. Нормат кўчаси 100 уй Келишдан мақсади Хизмат сафари Яшаш муддати 01.01.2009-06.01.2009 Хизмат сафари номери №987 Ташкилот номи «Лицей Тур» Ёнғин хавфсизлик қоидаси билан танишдим Имзо __________________ Хона номери 109 Келди 01.01.2009 14-00 Кетди __________________ Яшашни давом эттириш _________________________ Администратор имзоси __________________________

Расм Яшовчининг регистрация картаси (анкетаси). Жойлашишга рухсат (расм), счет (расм) меҳмон картаси ёки ташриф карточкаси келтирилган шаклларда бажарилиши мумкин. Расм Яшаганлик учун счет. «Шодлик» меҳмонхонаси АНКЕТА Фамилияси Очилов Исми Шариф Отасининг исми Одилович Туғилган санаси 01.06.1980 Паспорт №123456 Серия СЕ Қаерда регистрацияда Наманган ш. Нормат кўчаси 100 уй Келишдан мақсади Хизмат сафари Яшаш муддати 01.01.2009-06.01.2009 Хизмат сафари номери №987 Ташкилот номи «Лицей Тур» Ёнғин хавфсизлик қоидаси билан танишдим Имзо __________________ Хона номери 109 Келди 01.01.2009 14-00 Кетди __________________ Яшашни давом эттириш _________________________ Администратор имзоси __________________________ «Шодлик» меҳмонхонаси Счет №033417 Сана 01.01.2009 й. Фамилияси Очилов Ш.О. Хона №109 Кириш 01.01.2009 чиқиш 06.01.2009 Яшаганлик ҳақида тўлов Тўлов туриТарифСутка сониТўловгаЯшаш15000 сўм575000 сўмБронлаш6000 сўм-6000 сўмЖами:81000 сўмСумма ёзувда: саксон бир минг сўм Олинди: 81000 сўм Кассир: Сергеева С.С.

Расм. Ташриф картаси (меҳмон картаси). Меҳмонларнинг ташриф визиткаси (картаси) меҳмонхона имиджига қараб турли кўринишда бўлиши мумкин. Расм-10.7 да Москвадаги «Минс» меҳмонхонасининг меҳмонлар картаси (визиткаси) намунаси келтирилган. Расм. «Минс» меҳмонхонасининг меҳмонлар картаси. Ушбу расмий шакллар туристик гуруҳлар учун ҳам бажарилсада, расмийлаштиришни тезлаштириш ва гуруҳ аъзоларига қулайлик яратиш учун «Шодлик» меҳмонхонаси Меҳмон картаси Фамилияси Очилов Исми Шароф Отасининг исми Одилович Яшаш муддати 01.01.2009 – 06.01.2009 Хона номери №09

расмийлаштириш шакллари бир мунча ўзгартирилади, яъни гуруҳ учун тўлдирилади. Кўп ҳолда туристик гуруҳлар олдиндан жой буюртма берганликлари учун администратор олдиндан тайёрлов картаси ва номерларга жойлаштириш (брон картасини) тайёрлайди. Туристик гуруҳлар учун тайёрлов картаси ва номерларга жойлаштириш (брон картаси), йўлланма шакллари ва уларнинг тўлдирилиш мисоли расм- 10.8 да келтирилган. Расм. Жойлаштиришга йўлланма.«Растур» Туристик фирмаси Москва ш. Чербанов кўчаси 100. счет №0000001 в №__ банкда «Шодлик» меҳмонхонасига Жойлаштириш учун йўлланма Ажратилган жойлар ҳисобидан Москва шаҳридан 6 кишилик туристик гуруҳни 02.01.2009 йилдан 06.01.2009 йил соат 12 00 гача жойлаштиришингиз сўралади. Жойни тайёрлаш ва яшаш қийматини нақд пулсиз ҳисоб-китоб тўлови расшифровкасига киритинг. Менеджер Холиқова О.Т.

Расм.Жойлашишга рухсатнома. Жойлаштиришга рухсатнома Гуруҳ учун: 2 қаватга Давлат: РФ. Москва ш. Буюртма: 11/00 Яшаш: 02.01.09 дан 06.01.09 Хоналар: № 207, 210, 212, 213, 214 Жойлашиш индекси: ТП Тўлов тури: нақдсиз, пул кўчириш билан Брон тўлови: 50% Қўшимча маълумотлар: _________________________

Расм. Брон картаси. «Шодлик» меҳмонхонаси Брон картаси № 0210 Буюртма 11/00 Яшаш муддати 01.01.2009 - 06.01.2009 Ташкилот Рос-тур Хона номери Тариф Фамилияси Кириш Чиқиш Брон Кечикиш Яшаш Жами 100 5000 Воронов 02.01 14-00 06.01 12-00 2500 0,00 25000 27500 106 5000 Сидиров 02.01 14-00 06.01 12-00 2500 0,00 25000 27500 203 5000 Иванов 02.01 14-00 06.01 12-00 2500 0,00 25000 27500 304 5000 Семенов 02.01 14-00 06.01 12-00 2500 0,00 25000 27500 500 5000 Шахова 02.01 14-00 06.01 12-00 2500 0,00 25000 27500 512 5000 Пак 02.01 14-00 06.01 12-00 2500 0,00 25000 27500 530 5000 Ли 02.01 14-00 06.01 12-00 2500 0,00 25000 27500 Жами: 192500

Расмийлаштирилган барча шакллар аниқ, тушунарли, компьютерда терилган ёки тўлдирилган бўлиши талаб этилади. Шаклларнинг ҳар бири ўзининг моҳияти билан зарур ва юридик ҳужжат ҳисобланади. Анкета (регистрация картаси) хизмат кўрсатишда бажарувчи билан истеъмолчи орасидаги шартнома ҳисобланса, ташриф картаси (меҳмон картаси) меҳмонхонага кириш ва номер калитини олиш ҳуқуқий ҳужжат ҳисобланади. Ташриф картаси ўз ўрнида меҳмонхона реклама воситаси ҳамдир. Туристик гуруҳларни қайд этилишида йўлланма, брон картаси, жойлашишга рухсатнома умумий қилинса, ташриф картаси гуруҳ аъзоларининг ҳар бирига алоҳида берилади. Ҳисоб-китоб нақд пулсиз кўчириш билан бўлганда счет тўлдирилмайди. Кўп ҳолларда туристик гуруҳ аъзоларининг багажларига номерлар берилади, жойлар ҳам шу номерлар билан берилса, юк ташувчилар шунга қараб багажларни элтиб беришади. Кетишда қўшимча яна бир кунга тўламаслик учун багажлар сақлаш камерасига топширилади ва фақат битта номер туристлар дам олишига қолдирилади. Кўпгина администраторлар меҳмонлар картасини (ташриф картасини) ҳисобини олиб бориш мақсадида махсус темир дафтар (компьютерда файл) тутишади. Унда расм-10.11да берилган шаклда маълумотлар ёзиб борилади. СанаНавбатчи админист-ратор фамилиясиКатта админ. №дан №гача олинганСменада сарфлан- ган№ дан № гача сменада берилганСмена берувчи ва олувчи имзосиКата админис- тратор имзосиИзоҳ

Расм Меҳмонлар ташриф картасини ҳисоб-китоб журнали. Меҳмонхоналарга чет элдан келган меҳмонларнинг рўйхатга олинишида албатта, виза бор-йўқлиги текширилади. Виза – бу ҳукумат томонидан давлат ҳудудига кириш-чиқиш, яшаш ёки транзит ўтиш ҳақидаги берилган рухсатнома ҳисобланади. Бундай рухсатнома, меҳмоннинг паспортига ёки алоҳида ҳужжат сифатида давлат чегараси томонидан берилади. Визалар бир маротабали ёки кўп мартали, индивидуал ва гуруҳ учун, талабалик, кетиш, кириш, транзит ва ҳ.к. бўлиши мумкин. Масалан, Россия Федерациясига 1 август 1997 йилдан унинг ҳудудига кириш учун: дипломатик (ДП), хизмат (СЛ), оддий (ОБ), туристик (ТУ) категориядаги визалар ташкил этилган. Виза талонлари миллий паспортларга ёпиштирилган бўлади. Меҳмонхонлаар чет эл фуқароларини регистрация қилиш учун халқаро туристик фаолият олиб бориш лицензиясига эга бўлишлари керак. Уларни қайд қилишда администратор буларга алоҳида эътибор бериши лозим, меҳмонлар визасига меҳмон қайд қилинган номери, меҳмонхона номи, санаси қўйилиши талаб этилади. Айрим меҳмонхоналарда меҳмонлар анкета тўлдирмайди, чегарадан кейинги биринчи пункт бўлса 20 % давлат божи олинади. Дипломатик визалар билан бўлса бож олинмайди. Меҳмонхона паспорт – виза хизматига кунлик ҳисобот бериб бориши талаб этилади.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати : 1. “Ўзбекистон Республикасида 2006-2010 йилларда хизмат кўрсатиш ва сервис соҳасини ривожлантиришни жадаллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори. – Тошкент, “Халқ сўзи” газетаси, 18 апрел 2006 йил. 2. Ляпина И.Ю. Организация и технология гостиничного обслуживания. – М. АСАДЕМА. 2002. – 207 с. 3. Ляпина И.Ю., Игнатьева Т.Л., Безрукова С.В. Моддийьно-техническая база и оформиление гостиниц и туркомплексов. – М.: АСАДЕМА. 2004. – 251 с. 4. Ахмедов Х.И., Аддаберганов А.А. Организация обслуживания в гостинице. – Ташкент, “ To ’ lqin ”. 2007. – 222 б. 5. Филлиповский Е.Е., Л.В.Шмарова. Экономика и организация гостиничного хозяйства. – М.: “Финансы и статистика”. 2003. – 175 с. 6. Туризм и гостиничное хозяйство (под редакции А.Д.Чудновского). – М.: “ЮР Книга”. 2005. – 447 с.

O'xshashlar

Меҳмонларни қабул қилиш ва жойлаштирув хизмати кўрсатилишини ташкил этиш

Меҳмонхоналарда қабул қилиш ва жойлаштиришни ташкил этиш

Меҳмонхоналарда овқатлантириш хизматини ташкил этиш

Бошқарув қарорларини асослаш, қабул қилиш ва уларнинг бажарилишини ташкил этиш жараёнларининг тахлили

Очик иктисодий худудлар ва уларда божхона хизматини ташкил этиш