Қишлоқ хўжалигида меҳнат унумдорлиги ва уни ошириш имкониятлари - Iqtisodiyot - Referatlar

Қишлоқ хўжалигида меҳнат унумдорлиги ва уни ошириш имкониятлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

53 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Режа: 1. Қишлоқ хўжалигида меҳнат унумдорлиги ва уни аниқлаш. 2. Меҳнат унумдорлигини ошириш имкониятлари.

www.arxiv.uz Қишлоқ хўжалигида меҳнат унумдорлиги ва уни аниқлаш Қишлоқ хўжалигида меҳнат унумдорлигини ўлчашнинг қиймат ўлчов усулидан корхона ва ишлаб чиқариш тармоқларида фойдаланилади. Бу усул ёрдамида меҳнат унумдорлигини корхоналарнинг реализация қилинган ялпи маҳсулот ва товар ҳажмини ишловчилар сонига бўлиш орқали аниқланади. Меҳнат унумдорлиги мезони бўйича бошқаришда асосан қуйидагиларга асосий эътиборни қаратиш керак; 1) механизациялаштириш, автоматлаштириш, янги технология ва ноу – хауларни ишлаб чиқаришга тадбиқ этиш; 2) эскирган техникани янгилаш, такомиллаштириш; 3) товарни бозор талабини ўрганган ҳолда ишлаб чиқариш; 4) ишлаб чиқаришни бошқаришни такомиллаштириш; 5) иш жойларини тўғри ташкил қилиш; 6) меҳнат илғор усулларини ўрганиш ва жорий қилиш; 7) меҳнат интизомини мустаҳкамлаш; 8) меҳнатни рағбатлантиришни такомиллаштириш; 9) бошқарув аппарати салмогини камайтириш. Меҳнатга рағбатлантиришни мустаҳкамлаш учун: 1) хизмат мансаблари ва хизмат мавқеи обрўсини таъминлаш; 2) ўз корхонасига ихлосмандлигини тарбиялаш; 3) фойдаланиш ва ривожлантириш; 4) ходимлар малакасини мунтазам ошириш ва қайта тайёрлаш; 5) ходимларни мунтазам бандлигини таъминлаш; 6) турли ижтимоий – иқтисодий дастурларни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш зарур. Ҳозирги шароитда ходимларга раҳбарликда рақобат маълум даражада ўзгарди: ижтимоий – иқтисодий ва ижтимоий – рухий бошқариш маъмурий услубларни сиқиб чиқарди. Раҳбарлик энди ходимлар ва маъмуриятни белгиланган мақсадларга эришиш учун ҳамкорлик қилишларини амалга оширишга қаратилган.

www.arxiv.uz Ҳар қандай қишлоқ хўжалик корхонаси фақат меҳнат унумдорлигини ошириш учун яшамайди, балки фойда меъёрини ошириш учун яшайди. Бошқарувчилар, яъни менежерлар фойдага боғланган ахборотлар асосида қарор қабул қилади. Аммо инфляция шароитида фойда узоқ истиқбол учун ишнинг мустаҳкамлигига мўлжал бўла олмайди. Меҳнат унумдорлиги асосида мезонлаш орқали бошқариш иш ҳолатини инфляцияга тўғрилаб таҳлил қилиш имконини беради. Бозор коньюктураси муваффақияти орқали юқори молиявий натижаларга эришган корхона агар у ҳақикатда меҳнат унумдорлигини ошира олмаса қувончли истиқболга эга эмас. Чунки, фойда инфляция таъсирида камайиб кетиши мумкин. Меҳнат унумдорлигини бошқариш жараёнининг моҳияти шундаки, у меҳнат унумдорлигини режалаштириш ва меҳнат унумдорлигини ўлчаш тизими ёрдамида тадбиркорликни амалга оширишга кўмаклашади. Меҳнат унумдорлигини бошқариш сифати режалаштириш, меҳнат харажатларини ўлчаш ва лойиха ишлаш, бухгалтерия ҳисоби ва молиявий назорат ва ходимлар хизмати билан узвий боғлиқдир. Меҳнат унумдорлигини ошириш имкониятлари Қишлоқ хўжалиги корхоналари меҳнат унумдорлигини оширишда катта резервларга эгадир, бу маҳсулот бирлиги ҳисобига меҳнат сарфларини қисқартириш, иш вақтида фойдасиз сарфларни ва уларнинг исрофгарчилигини камайтириш, яъни ишлаб чиқариш процессида барча сарфлардан тўла фойдаланиш имконини беради. Қишлоқ хўжалигида меҳнат унумдорлигини белгиловчи барча омиллардан оқилона фойдаланиш билан меҳнат унумдорлигини оширишга эришиш мумкин. Меҳнат кучи бир қанча омилларга, яъни ишчиларнинг ўртача маҳоратига, фаннинг ривожланиши ва ундан фойдаланиш технологиясига, жамоа томонидан ишлаб чиқариш жараёнларини қай хилда

www.arxiv.uz ишга солинишига, ишлаб чиқариш миқдори ҳамда самарадорлигига, шунингдек табиий шароитларига қараб аниқланади. Ходимларнинг ўз меҳнати натижаларидан моддий манфаатдорлигини ошириш меҳнат унумдорлигининг ўсишига таъсир қилади. Демак, қишлоқ хўжалигида меҳнат унумдорлигини оширишга фан – техниканинг ривожланиш савияси, меҳнатни механизациялаш, ишлаб чиқариш технологиясининг даражаси, хўжалик миқёси, аҳолининг маданий савияси, ходимлар малакаси, меҳнатни илмий асосда тўғри ташкил этиш, ходимларнинг моддий манфаатдорлиги, мусобақанинг кучайтирилиши, табиий шароитлар ва бошқа кўплаб омиллар таъсир қилади. Қишлоқ хўжалик корхоналари бу омилларнинг ҳаммасидан оқилона фойдаланишлари ва меҳнат унумдорлигини ошириш йўлларини белгилаб олишлари керак. Қишлоқ хўжалигида техника прогресси, ишлаб чиқаришни комплекс механизациялаш ва электрлаштириш – меҳнат унумдорлигини мунтазам равишда ошириб боришнинг асосидир. Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришининг технологик жараёни ишлаб чиқаришни ташкил этишнинг энг самарали усулларини қўллаш, уни бошқариш методларини яхшилаш, меҳнатни илмий асосда ташкил этишга боғлиқ. Қишлоқ хўжалиги янги тракторлар, автомашиналар, комбайнлар, пахта териш машиналари ва бошқа техникалар билан қуролланмоқда. Бу ҳозирнинг ўзида деҳқончиликдаги асосий ишларни машиналар ёрдамида бажариш имконини беради. Қишлоқ хўжалигида айрим ишларни механизациялашдан аста секин комплекс механизациялашга, яъни қишлоқ хўжалик ишларини бир – бирига боғлиқ бўлган барча турларини машиналар ёрдамида бажаришга ўтилмоқда. Комплекс механизациянинг жорий этилиши қишлоқ хўжалик ишларида меҳнат сарфларини қисқартириш учун улкан имконият яратади, бу эса ҳосилдорликни оширишда муҳим омил ҳисобланади. Машиналарда бажариладиган ишларнинг сифатли бўлиши, ўз вақтида ўтказилиши ва ҳосил

www.arxiv.uz нобудгарчилигини камайтириш билан экин ҳосилдорлигини оширишга эришилади. Қишлоқ хўжалик техникасидан тўла фойдаланиш меҳнат унумдорлигини оширишнинг катта резерви ҳисобланади. Бунга тўғри агрегатлаш, машина – трактор паркининг бекор туришига чек қўйиш, ремонт сифатини яхшилаш, техник қаровини мунтазам ўтказиб туриш, ёнилғи, сув, уруғнинг узлуксиз етказиб берилишини таъминлаш, машина – трактор ишлари, диспетчерликни тўғри режалаштириш ва нормалаш йўли билан эришилади. Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришини, айниқса, чорвачиликдаги кўп меҳнат талаб қиладиган процессларни механизациялашда электрлаштириш асосий рол ўйнайди. Меҳнат унумдорлигини янада ошириш учун қишлоқ хўжалигида, хусусан ишлаб чиқариш эҳтиёжларида, электр қувватидан кўпроқ фойдаланиш зарур. Қишлоқ хўжалик корхоналари ишлаб чиқаришини ихтисослаштиришни яхшилаш асосида меҳнат унумдорлигини ошириш ва маҳсулот бирлиги ҳисобига бўладиган сарфларни камайтириш учун катта имкониятларга эга. Меҳнаткашларнинг ижодий ташаббусларини рационализатор ва ихтирочиларнинг ишлаб чиқаришни такомиллаштириш, меҳнат шароитини енгиллаштиришга бўлган ҳаракатларини кучайтириш техника прогресси суръати ва меҳнат унумдорлигини оширишни тезлаштиришда муҳим шартлардан ҳисобланади. Қишлоқ хўжалигида меҳнат унумдорлиги кўп жиҳатдан табиий шароитлар, яъни тупроқ унумдорлиги ва об – ҳаво шароитига боғлиқ, шунга кўра меҳнат унумдорлигини оширишга қаратилган агротехника, зоотехника ва ташкилий – иқтисодий тадбирларни ўтказишда қишлоқ хўжалик экинлари ҳосилдорлиги ва чорвачилик маҳсулдорлигини оширишда муҳим рол ўйновчи табиий омилларни ҳисобга олиш ва улардан оқилона фойдаланиш зарур. Шу сабабли, ердан фойдаланиш самарадорлигини ошириш, иқтисодий

www.arxiv.uz томондан фойдали тармоқларни бир – бирга боғлаб олиб бориш, илғор агротехникани қўлланиш, ўғитларни тўғри солиш, алмашлаб экишни жорий этиш, яхши навли уруғларни экиш катта аҳамиятга эга. Чорвачиликда меҳнат унумдорлигини оширишга молларни асраш ва боқишнинг прогрессив усулларини жорий этиш, маҳсулдор зотларини танлаш катта таъсир қилади. Меҳнатни тўғри ташкил этиш ҳар бир қишлоқ хўжалик корхонасида ишлаб чиқариш унумдорлигини оширишнинг муҳим шартидир. Қишлоқ хўжалик корхоналарида меҳнатни ташкил этишнинг асосий шакллари, оила ва жамоа пудрати, фермер хўжалиги ҳамда қишлоқ хўжалик маҳсулотини қайта ишловчи цех ҳисобланади. Қишлоқ хўжалигида меҳнат унумдорлигини ошириш учун иш жараёнларини илмий асосда ташкил этиш, иш куни тартибини тўғри белгилаш лозим. Бу иш вақтининг бошланиши ва тамомланиши, технологик сабаблар, ходимларнинг дам олиши учун танаффус вақтларини бир тартибда олиб боришни тақозо этади. Иш куни тартиби, айниқса чорвачиликда катта рол ўйнайди. Унга қатъий риоя қилиш ишлаб чиқариш маданиятини юксалтириш ва иш вақтидан унумли фойдаланиш шартларидан бири ҳисобланади. Меҳнат унумдорлигини оширишда меҳнат интизомини мустаҳкамлаш етакчи рол ўйнайди. Ҳар бир қишлоқ хўжалик корхонасида меҳнат унумдорлигини тез суръатлар билан ошириш учун мавжуд барча имкониятлардан фойдаланиш энг кам меҳнат сарфлаган ҳолда энг кўп маҳсулот тайёрлашни амалга ошириш имконини беради.

O'xshashlar

Қишлоқ хўжалигида ер, ер фонди ва меҳнат ресурсларидан фойдаланиш

Қишлоқ хўжалигида мулк ва тадбиркорлик шакллари

Туризм ва меҳмонхона хўжалиги корхоналарида иш ҳақи ва меҳнат унумдорлиги

Қишлоқ хўжалигида капитал қўйилмаларни молиялаштириш ва кредитлаш хусусиятлари

Қишлоқ хўжалигида менежмент фанининг предмети, функцияси ва усуллари