Investitsiya faoliyati va investitsiya siyosati - Iqtisodiyot - Referatlar

Investitsiya faoliyati va investitsiya siyosati

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

119 KB

Ko'chirib olish

Investitsiya faoliyati va investitsiya siyosati Reja: 1. Investitsiya faoliyati tushunchasi. O’zbekistonda investitsiya faoliyatini muvofiqlashtirishda davlatning roli. 2. Investitsiya faoliyatiga ta’sir etish omillari va usullari. 3. O’zbekistonda investitsiya faoliyatining me’yoriy-qonuniy bazasi. 4. Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning investitsiya faoliyatini tashkil etish. Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning investitsiya faolligini ta’minlash vazifalari. 5. Investitsiya siyosati: uning mazmuni, roli, asosiy yo’nalishlari va amalga oshirish bosqichlari. 6. Globallashuv va chet el kapital migratsiyasining kuchayishi. Zamonaviy investitsiya siyosatini amalga oshirishda chet el investitsiyalari ko’chishini hisobga olish.

1. Investitsiya faoliyati tushunchasi. O’zbekistonda investitsiya faoliyatini muvofiqlashtirishda davlatning roli. Investitsiya faoliyati investitsiya faoliyati sub’ektlarining investitsiyalarni amalga oshirish bilan bog’lik bo’lgan harakatlari majmuasi tushuniladi. Investitsiya faoliyatini yo’lga qo’yishda har bir mulk egasi birinchi navbatda o’z manfoatini ko’zlab yagona bir maqsadga, ya’ni foyda olishga yoki ijtimoiy samara olishga intiladi. Investitsiya faoliyatida investitsiya sub’ekti, investitsiya ob’ekti, investor, emitent, investitsiya resurslari kabi tushunchalar mavjud. Investitsiyaning ob’ekti bo’lib, mablag’lar ya’ni boyliklarni safarbar etayotgan ob’ektlar tushuniladi. Ular yangi korxonalar yoki amaldagi korxonalar, qimmatli qog’ozlar, bank depozitlari bo’lishi mumkin. Investitsiya sub’ekti bo’lib, investitsiyani amalga oshiruvchi yuridik va jismoniy shaxslar tushuniladi. Ular: xorijiy davlatlar, halqaro tashkilotalar, mahalliy davlat hokimiyati organlari, davlat boshqaruv organlari, turli mulkchilik shaklidagi korxona va tashkilotlar, mulk egasi bo’lgan fuqorolar bo’lishi mumkin. Investorlar - o’z kapitalini investitsiya faoliyati ob’ektlariga investitsiyalashni amlga oshiruvchi investitsiya faoliyati sub’ektidir. Emitent – qimmatli qog’ozlarni muammalaga bosib chiqaruvchi yuridik va to’lovga qobiyatli jismoniy shaxslar. Reinvestitsiyalar – investorlar tomonidan korxonalar faoliyatidan olingan foydani ishlab chiqarishni rivojlantirish maqsadida uni shu korxonaga qayta kiritishdir. Investitsiya resurslari – bu investitsion faoliyati amalga oshirishda ishtirok etadigan har xil ko’rinishdagi mablag’lardir. Bular jumlasiga quyidagilar kiradi: Respublikada investitsiya faoliyatini yuritish uchun qulay shart-sharoitlar yaratilishi bilan birga uni davlat tomonidan muvofiqlashtirish uchun ham hukumatimiz tomonidan bir qancha qonun va qoidalar qabul qilingan. Ushbu qonunlar investitsion faoliyatning tartibga solinishi va muvofiqlashtirilishi bo’yicha huquqiy tizimning shakllanishiga asos bo’lib xizmat qiladi. Bundan

tashqari davlatning investitsion faoliyatga qanday vositalar va richaglar orqali ta’sir ko’rsatishi ham muhim masaladir. Har qanday jamiyatdagi investitsion faoliyat o’z-o’zidan rivojlana olmaydi, unga albatta, muayyan ta’sir ko’rsatuvchi sub’ektlarning aralashuvi talab qiladi. Bunday aralashuvning samarali natijasini faqat davlat qo’li bilangina ta’minlash mumkin bo’ladi. Biroq bunday vaziyatda davlat investitsion faoliyatining rivojlanishini bo’g’ib qo’ymasligi kerakki, aks holda uning amal qilishi sub’ektivlik ta’sir kuchiga bo’ysundirilib qoladi. Odatda, investitsion faoliyatni muvofiqlashtirish uning muhim yo’nalishlarida qulay sharoitlar yaratishga qaratilgan, avvalom bor, ijtimoiy rivojlantirish, ishlab chiqarishni texnik jihatdan takomillashtirish, yangilik va ixtirolarni tadbiq etish asosida ijtimoiy talablarni qondirishga qaratiladi. Har bir davlat investitsion faoliyatni quyidagi maqsadlarda muvofiqlashtirib turadi: bozor iqtisodiyoti sharoitiga kirib berish jarayonida davlatning iqtisodiy siyosati amalga oshirilishi; davlatning fan-texnika siyosatini o’tkazish va buning asosida xo’jalik tabaqalarini mustahkamlash hamda jahon bozoriga chiqish. Mamlakat ijtimoiy siyosatini yuritish. Davlat tomonidan investitsion faoliyatini boshqarish bir qator chora-tadbirlarni qo’llash, ularni hayotga tadbiq etish asosida amalga oshiriladi. Bu chora-tadbirlar qo’yidagilardan iborat. 1. Soliq tizimini qulaylashtirish, ya’ni soliq sub’ektlarini, ob’ektlari va stavkalarini tabaqalashtirish va soliq imtiyozlarini berish. 2. Amortizatsiya siyosatini amalga oshirish, shu jumladan tezlashtirilgan amortizatsiya siyosatini qo’llash hamda amortizatsiya imtiyozlarini berish. 3. Ayrim hududlarni, tarmoqlarni rivojlantirish maqsadga dotatsiyalar, subsidiyalar, subventsiyalar orqali yordam ko’rsatish. 4. Kredit siyosatini, davlatning norma va standartlarining antimonopol tadbirlarini ishlab chiqarish, davlat mulkini xususiylashtirish va narx-navo siyosatini o’tkazish. 5. Yer hamda boshqa tabiiy boyliklardan foydalanish shart-sharoitlarini aniqlash.

6. Investitsiya loyihalarini ekspertizadan o’tkazish davlat dasturlariga kiritish. 7. Investitsiya loyihalarining monitoringini o’tkazish va mexanizmini ishlab chiqish. 8. Zarur hollarda yoki qonunga muvofiq investitsiya faoliyatini to’xtatib turish, cheklash yoki tugatish. Shuni ta’kidlash joizki, investitsiya faoliyatining amalga oshirilishi zaruriy barcha shart-sharoitlarning, qulayliklarning yaratilishiga bog’liqdir. Bu investitsion iqlim iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy omillarga bog’liq bo’lgan muhit sifatida qaraladi. Bunda investitsion muhitning ahvoli iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy, huquqiy shart-sharoitlarning mavjud xolatidan kelib chiqadi. Shuning uchun iqtisodiy siyosatni olib borish, davlat boshqarish organlarining investitson jarayonlarni tartibga solish, iqtisodiyotda davlatning aralashuvi, xalqaro bitimlarda ishtirok etishi va chet el investitsilarini jalb qilishi investitsion muhitga katta ta’sir ko’rsatadi. 1-jadval O’zbekiston Respublikasida chet el investitsiyalarini tartibga solish va jalb etish bilan shug’ullanadigan rasmiy muassasalar Vazirlar Mahkamasining tashqi iqtisodiy faoliyatni muvofiqlashtirish departamenti Quyidagi joriy jarayonlarni muvofiqlashtiradi: -investitsiya faoliyatini, birinchi navbatda chet el investitsiyalari bilan amalga oshiriladigan loyihalarni davlat tomonidan qo’llab-quvvatlash bo’yicha zarur hukumat qarorlarini ishlab chiqish; -davlat boshqaruvi idoralari, vazirliklar va idoralar ishini tashkil etish. 1. Iqtisodiyot vazirligi, Moliya vazirligi va boshqa tegishli vazirliklar Investitsiya siyosatini va dasturlarini ishlab chiqish 2. Davlat mulki Qo’mitasi Davlatga tegishli mulkni xususiylashtirish va tasarruf etish jarayonlarida chet el investitsiyalarini tartibga solish.

3. Moliya Vazirligi Qarz siyosati va hukumat kafolatlarini berish. 4. Adliya Vazirligi Chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarni ro’yxatga olish. 5. Tashqi ishlar vazirligi Xorijiy investorlarga va O’zbekistonda ishlayotgan ajnabiy fuqarolarga vizalar berish. 6. Ichki ishlar vazirligi Xorijiy investorlarni va O’zbekistonda ishlayotgan ajnabiy fuqarolarni turar joyi bo’yicha ro’yxatga olish. 7. Davlat soliq qo’mitasi Chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalarni soliqqa tortish va ularning bojxona bilan bog’liq faoliyatini tartibga solish 8. Markaziy bank Konvertatsiya tartib-qoidalarini, shuningdek, uning o’tkazilishini, valyuta mablag’laridan foydalanishni tartibga solish, qarz siyosati. 9. Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy bank Tashqi iqtisodiy faoliyatga bank xizmati ko’rsatish va loyihani moliyalashni amalga oshirish. 10. Tashqi iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligi -Mamlakat va xorij investorlarining investitsiya takliflari to’g’risida ma’lumotlar bankini shakllantirish; -investitsiya muhitini o’rganish; -xorijiy investorlarga axborot va boshqa xizmatlar ko’rsatish; -investitsiya loyihalarini amalga oshirishda mamlakat va xorij investorlariga yordam ko’rsatish; -chet el kapitali ishtirokida amalga oshiriladigan investitsiya loyihalarining bajarilishini kuzatish (monitoring); -xorijiy investorlarga davlat ro’yxatidan o’tilganidan keyin yuridik shaxs sifatida faoliyat ko’rsatishida yordam berish (tovar ishla

chiqaruvchilar palatasi bilan hamkorlikda). 11. O’zbekinvest eksport-import milliy sug’urta kompaniyasi Chet el investitsiyalarini investitsiya tavakkalchiligidan sug’urtalash 12. «O’zbekinvestloyiha » milliy injiniring kompaniyasi Dastlabki texnik-iqtisodiy asoslamani va investitsiya loyihalari texnik-iqtisodiy asoslamalarini tayyorlash 13. Davlat mulki qo’mitasi huzuridagi qimmatli qog’ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish markazi Qimmatli qog’ozlar bozorini shakllantirish, rivojlantirish, nazorat qilish va tartibga solish sohalarida davlat siyosatini amalga oshirish. Mamlakat va xorijiy emitentlarning qimmatli qog’ozlarini sotib olish orqali majmua investitsiyalarini amalga oshirish. Ushbu tizim sub’ektlari alohida holda faoliyat yurita olmasliklarini jadval ma’lumotlaridan ko’rishimiz mumkin. Ular bir-birining faoliyatini to’ldirgan holda investitsion faoliyatni samarali muvofiqlashtirish imkonini beradi. O’zbekistonda investitsiya faoliyatini muvofiqlashtirish mexanizmlari, birinchi navbatda, barcha xo’jalik yuritish bosqichlarida jamg’armalar o’sishi sur’atlarini rag’batlantirish va iste’mol darajasini pasaytirishga yo’naltirilgan bo’lishi kerak. Bunga, bizning nazarimizda, iqtisodiyotdagi yuridik va jismoniy shaxslardan, chet ellik investorlardan undiriladigan soliqlarni tartibga soluvchilik funktsiyasini amal qilishini kuchaytirish orqali erishish mumkin. Investitsiya faoliyatini taribga solish tizimi doirasida soliqlarning rag’batlantiruvchi funktsiyalarini kuchaytirish investitsiyalarni moliyalashtirishda bozor mexanizmlari rolini kengaytirishga olib keladi. To’g’ridan-to’g’ri chet el sarmoyalari oqimini kengaytirish maqsadida, chet ellik investorlarni ishlab chiqarish quvvatlarini o’zlashtirgunlariga qadar barcha ko’rinishdagi bojxona to’lovlari, soliqlar, yig’imlardan ozod qilish maqsadga muvofiq bo’ladi. Har bir to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalarni kiritishda imtiyozli soliqqa tortish tartibini alohida qo’llagan holda ular ishlab chiqarish quvvatlarini to’liq o’zlashtirgandan keyin amalga oshirish ma’qul bo’lar edi.

Investtsiyalarni qabul qiluvchi mamlakatda ko’p ukladli iqtisodiyotni barpo etishda investitsiya faoliyatini davlat tomonidan tartibga solishning asosiy vazifasi – ularning maqbul nisbatlarini muvofiqlashtirish, hammasiga teng huquqiy sharoitlar va hayotda amalga oshirish uchun kafolatlar yaratib berishdan iboratdir. 2. Investitsiya faoliyatiga ta’sir etish omillari va usullari. O’zbekistonda olib borilayotgan investitsiya siyosati natijasining qanday samara berishi mamlakatdagi investitsion faoliyatning rivojlanish holati bilan belgilanadi. Shu sababli, odatda, har qanday investitsiya siyosatining maqsadi mavjud investitsiya faoliyatining rivojlanish istiqboliga qaratiladi. Bu maqsad o’zida davlatning investitsiya faoliyatini muntazam ravishda tartibga solish vazifasini ham mujassam etadi. Davlat tomonidan investitsiya faoliyatini tartibga solish, odatda, quyidagi maqsadlarda amalga oshiriladi: - investorlarni rag’batlantirish; - milliy iqtisodiyotga xorijiy investitsiyalarni jalb etish; - mamlakat hu d udida investorlarning huquq va manfaatlarini himoya qilish; - lozim bo’lsa, ichki investorlar manfaatlarini, birinchi navbatda, yuzaga chiqarish va ularni himoyalash. Mamlakatda investitsiya faoliyatini tartibga solishning zaruriy asosi bo’lib, davlat qonunchiligi, huquqiy asosni shakllantirish hisoblanadi va uni quyidagi rasm orqali ifodalash mumkin .

1-rasm. O’zbekiston Respublikasida investitsiya faoliyatini tartibga solishning huquqiy asoslari. Davlat investitsiya faoliyatini tartibga solish bilan birga bevosita o’zi ham unda ishtirok etadi. Bunda u: - davlat investitsiya dasturlarini qabul qilish va ularni respublika byudjetidan moliyalashtirish; - yirik investitsiya loyihalarini moliyalashtirish uchun to’lovlilik, muddatlilik va qaytarib berish asosida respublika byudjetining markazlashgan investitsiya resurslarini taqdim etish; - investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun jalb etilgan kreditlar uchun davlat kafolatini taqdim etish; - investitsiya loyihalarining davlat kompleks ekspertizasini olib borish; - mahalliy va xorijiy investorlar uchun kontsessiyalar taqdim etish kabilar bilan investitsiya faoliyatida qatnashadi. Odatda, investitsiya faoliyatini muvofiqlashtirish uning muhim yo’nalishlarida qulay sharoitlar yaratishga qaratilgan, avvalom bor, ijtimoiy rivojlantirish, ishlab Investitsiya faoliyatini tartibga solish O’ zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi asosida O’ zbekiston Respublikasining tegishli q onunlari yo rdamida O’ zbekiston Respublikasi Prezidenti Farmonlari, Қ arorlari yo rdamida O’ zbekiston Respublikasining tegishli davlat muassasalari yo ki organlari tomonidan chi q arilgan me’ yo riy- h u q u q iy h ujjatlar yo rdamida

chiqarishni texnik jihatdan takomillashtirish, yangilik va ixtirolarni tatbiq etish asosida ijtimoiy talablarni qondirishga qaratiladi. Investitsiya faoliyatini tartibga solish, huquqiy nuqtai nazaridan, turli mulkdorlar o’rtasida moddiy va nomoddiy aktivlarni takror ishlab chiqarish xususidagi o’ziga xos, murakkab, ijtimoiy zarur iqtisodiy (investitsiya) munosabatlarini shakllantirish me’yorlarni nazarda tutadi. Investitsiya jarayonining barcha sub’ektlari – chet ellik investitsiyalardan boshlab, davlat, yuridik va jismoniy, shu jumladan chet ellik shaxslar (rezidenilar va norezidentlar)gacha bu munosabatlarning ishtirokchilariga aylanadilar. Huquqiy nuqtai nazardan chet el investitsiyalari boshqa davlat hududida kapitalga egalik qilish, undan foydalanish va tasarruf etish bilan bog’liq. Iqtisodiy nutqtai nazadan esa ularning hududiy, zamon va makondagi harakat shakllari foyda olish maqsadida ko’pdan-ko’p qo’shimcha risklar bilan to’qnashish ehtimoliga ega bo’ladi. Investitsiya munosabatlarining mohiyati bu faoliyat ishtirokchilari doirasida va darajasida o’z ifodasini topadi. Investitsiya faoliyati rivojlanishining ob’ektiv sharoitlarini aks ettiradigan alohida investitsiya munosabatlarining mavjudligi tartibga solishning mustaqil predmeti bo’lishini taqazo qiladi. Huquqiy nuqtai nazaridan investitsiya faoliyatini tartibga solish umumiy huquqiy va xususiy huquqiy tartibga solish me’yorlarini qamrab oladi. Bu me’yorlarning birligi ijtimoiy va alohida investitsiya munosabatlarini xarakteri va mohiyatini ifoda etadi hamda ularni tartibga solish usuliga aylanadi. Tartibga solish usullari huquq me’yorlarini ham alohida, ham ijtimoiy zarur investitsiya munosabatlari xarakteriga o’ziga xos tarzda ta’sir ko’rsatish yo’llaridan iborat. Investitsiya faoliyati predmetining ko’p ukladli iqtisodiyotini barpo etish davridagi ahamiyati bu faoliyatni huquqiy jihatdan tartibga solish to’g’risidagi qonunlar qabul qilinishini talab qiladi. Respublikada investitsiya faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish, birinchi navbatda, davlatning iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy va ijtimoiy siyosatini amalga oshirish maqsadlarini ko’zlaydi. Investitsiya munosabatlarining davlat tomonidan tartibga solinishi huquqiy

sharoitlar yaratish, ushbu faoliyatni yuritish uchun kafolatlar berish, u faoliyat sub’ektlarini sug’urtalash va boshqa vositalar orqali ijtimoiy yoki davlat manfaatlarini amalga oshirish yo’lida tashkil etiladi. Respublikada ko’p ukladli iqtisodiyotni shakllantirish sharoitlarida investitsiya faoliyatini davlat tomonidan tartibga solishda asosiy vazifalar quyidagilardan iborat: ijtimoiy va xususiy manfaatlarni; ayrim mamlakatlar, korporatsiyalar, xalqaro moliya institutlari, yakka investorlar manfaatlarini to’g’ri aniqlash; ularning o’zaro maqbul nisbatlarini kelishib olish; ularni hayotda ro’yobga chiqarishning teng huquqiy sharoitlari va kafolatlarini belgilash. Ma’lumki, investitsiya faoliyati kapital, tadbirkorlik, moliya, innovatsiya, ijtimoiy, iste’mol va boshqa investitsiyalarning hamma turlari bilan bog’liq bo’lib, odatda, soliqlarning fiskal (xazinani to’ldirish) va tartibga solish funktsiyalaridan foydalanish yo’li bilan amalga oshiriladi. Investitsiya faoliyatini davlat tomonidan tartibga solishda quyidagi usullardan foydalaniladi: - investorlarning erkin faoliyat yuritishlari uchun huquqiy asoslarni yaratish, mustahkamlash, takomillashtirib borish; - pul-kredit siyosati orqali; - vayulta siyosati orqali; - amortizatsiya siyosati orqali; - narx siyosati orqali; - dotatsiyalar, subsidiyalar tizimi orqali; - byudjet-soliq siyosati, jumladan, fiksal siyosat, turli soliqlardan imtiyozlar berish, soliq kreditlari orqali; - davlat kafolatlari tizimi orqali; - chet ellik va mahalliy investorlarning huquqlarini himoya qilish orqali; - ayrim tarmoq, soha, hududlar va ulardagi ob’ektlarni davlat o’z nazoratida saqlab qolish, investitsiyalash orqali va shu kabilar. Har bir davlat investitsi ya faoliyat i ni quyidagi maqsadlarda muvofiqlashtirib turadi:

- bozor iqtisodiyoti sharoitiga kirib berish jarayonida davlatning iqtisodiy siyosati amalga oshirilishi; - davlatning fan-texnika siyosatini o’tkazish va buning asosida xo’jalik tabaqalarini mustahkamlash hamda jahon bozoriga chiqish; - mamlakat ijtimoiy siyosatini yuritish. Davlat tomonidan investitsion faoliyatini boshqarish bir qator chora-tadbirlarni qo’llash, ularni hayotga tadbiq etish asosida amalga oshiriladi. Bu chora-tadbirlar qo’yidagilar usullar orqali amalga oshiriladi : - soliq tizimini qulaylashtirish, ya’ni soliq sub’ektlarini, ob’ektlari va stavkalarini tabaqalashtirish va soliq imtiyozlarini berish; - amortizatsiya siyosatini amalga oshirish, shu jumladan tezlashtirilgan amortizatsiya siyosatini qo’llash hamda amortizatsiya imtiyozlarini berish; - ayrim hududlarni, tarmoqlarni rivojlantirish maqsadga dotatsiyalar, subsidiyalar, subventsiyalar orqali yordam ko’rsatish; - kredit siyosatini, davlatning norma va standartlarining antimonopol tadbirlarini ishlab chiqarish, davlat mulkini xususiylashtirish va narx-navo siyosatini o’tkazish; - yer hamda boshqa tabiiy boyliklardan foydalanish shart-sharoitlarini aniqlash; - investitsiya loyihalarini ekspertizadan o’tkazish va davlat dasturlariga kiritish. - investitsiya loyihalarining monitoringini o’tkazish va mexanizmini ishlab chiqish. - zarur hollarda yoki qonunga muvofiq investitsiya faoliyatini to’xtatib turish, cheklash yoki tugatish. Umuman, investitsiya faoliyatini ng davlat tomonidan tartibga solinishi huquqiy sharoitlar yaratish, ushbu faoliyatni yuritish uchun kafolatlar berish, u faoliyat sub’ektlarini sug’urtalash va boshqa vositalar orqali ijtimoiy yoki davlat manfaatlarini amalga oshirish yo’lida tashkil etiladi, shuningdek , investitsiya faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish, birinchi navbatda, davlatning iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy va ijtimoiy siyosatini amalga oshirish maqsadlarini ko’zlaydi.

3. O’zbekistonda investitsiya faoliyatining me’yoriy-qonuniy bazasi. Mamlakatda investitsion munosabatlarni amalga oshirish va uning huquqiy tizmini tashkil etuvchi muayyan huquqiy asoslar yaratilgan. Jumladan, O’zbekiston Respublikasi ning “Investitsi ya faoliyat i to’g’risida ” gi, 1 “Chet el investitsiyalari to’g’risida”gi 2 yangi tahrirda, “Chet ellik invest or lar huquqlarning kafolatlari va ularni himoya qilish choralari to’g’risida” gi q onun lar qabul qilindi. Bu qonunlarda investitsion munosabatlarga taal l uqli barcha jarayonlarga va tushunchalarga aniqliklar kiritilgan. Investitsiya faoliyatining sub’ektlar i va ob’ektlari, investitsi on faoliyatning davlat tomonidan tartibga soli ni sh masalalari, xorijiy investorlarning huquq va burchlari, mol-mulk kafolatlari va imtiyozlari kabilar aniq belgilab berilgan. Biroq, bu kabi mamlakatda investitsion faoliyatni rag’batlantiruvchi qonuniy- xuquqiy bazaning mavjudligi bozor munosabatlarining rivojlanganligini belgilamaydi. Bugungi kunda mamalakatda investitsion muhitni tubdan yaxshilash chora-tadbirlarini amalga oshirmoq zarur. 3 Davlat mazkur qonunlar doirasida investitsi on faoliyatning turli sub’ektlari o’rtasida yuzaga keladigan munosabatlarni tartibga solib turadi. Boshqacha qilib aytganda, bu tartibning qanday o’rnatilganligiga qarab u yoki bu mamlakat xorijiy investitsiyalarni jalb etish uchun qanday huquqiy muhit yaratilganligini aniqlab olish mumkin. O’zbekistonda investitsion munosabatlarni tartibga solishining yaratilgan qonuniy asoslari mos ravishda tadbirkorlik to’g’risida O’zbekiston Respublikasining “Tadbirkorlik to’g’risida”gi 4 Q onun va O’zbekiston Respublikasi Prezidentining f armonlari 5 bilan to’ldirilib borilmoqda. “Tadbirkorlik to’g’risida”gi Qonun O’zbekistonda tadbirkorlikni faoliyat ko’rsatishning va rivojlantirishning huquqiy asoslari hamda tadbirkorlarning iqtisodiy va huquqiy erkinliklarini kafolatlashni aniqlab berdi. Shuningdek, 1 O’zbekistonning yangi qonunlari. 21-son. T.: “Adolat”. 1998 yil. 265 b 2 O’zbekistonning yangi qonunlari. 19-son. T.: “Adolat”. 1998 yil. 532 b 3 Xal q s o’ zi 2005 yil 20 iyul. O’ zbekiston Respublikasi Vazirlar Ma h kamasining majlisi t o’g’ risida AXBOROT 4 O’zbekistonning yangi qonunlari. 16-son. T.: “”Adolat”, 1997. 427 b. 5 O’zbekitston Respublikasi Prezidenti Farmonlari. 1995y.. 5 yanvardan 2000y 1 yanvargacha. T. ::“Adolat”2000. 80-b.

ularning huquq va majburiyatlarini belgilaydi. Bu qonun tadbirkorlarning boshqa korxonalar, tashkilotlar va davlat boshqaruvi organlari bilan o’zaro munosabatlarini tartibga soladi va mulkchilik shakllarini erkin tanlashni, xo’jalik yuritishni, faoliyatni teng huquqli asosda amalga oshirishni, o’zaro hamkorlik va erkin raqobatni ta’minlashni o’z ichiga oladigan shartlarning shakllanishiga yordam beradi. “Tashqi iqtisodiy faoliyat to’g’risida”gi 6 Q onun Respublikada tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirishning asosiy tamoyillari va tartiblarini belgilab beradi hamda tashqi iqtisodiy aloqalar ishtirokchilarining mulklarini, mulkchilikning qanday shaklida bo’lishidan qat’iy nazar, manfaatlarini va huquqlarini xalqaro huquqning qabul qilingan umumiy me’yorlariga muvofiq ravishda himoya qilishni ta’minlaydi. Bu qonun O’zbekiston Respublikasining jahon iqtisodiy tizimiga uyg’unlashishi uchun huquqiy asosni yaratadi. O’zbekiston Respublikasining “Chet el investitsiyalari to’g’risida”gi 7 va “Chet ellik invest or lar huquqlarining kafolatlari va ularni himoya qilish choralari to’g’risida”gi 8 Qonunlari investitsiyalar to’g’risidagi qonunchilikning yadrosini tashkil qiladi. Ular O’zbekiston Respublikasi h ududida xorijiy investitsiyalarni amalga oshirishning huquqiy, tashkiliy-iqtisodiy asoslarini yaratish, chet el sarmoyalari soliq tartiblarini belgilab beradi, xorijiy investorlarning samarali faoliyat ko’rsatishini kafolatlaydi va Respublika iqtisodiyotini rivojlantirishga ko’maklashish, uni jahon xo’jalik aloqalariga kiritish maqsadida chet el moliyaviy, moddiy, intellektual va boshqa resurslarni jalb etishga va ulardan foydalanishga qaratilgan. “Chet el investitsiyalari to’g’risida”gi 9 Qonunning asosiy vazifalari – O’zbekiston Respublikasi iqtisodi yoti ni rivojlantirishga va uning xorijiy investitsiyalar oqimini rag’batlantirish yo’li bilan jahon xo’jalik tizimi ga uyg’unlashuviga ko’maklashishdan, shuningdek, xorijiy moliyaviy, moddiy, 6 O’zbekistonning yangi qonunlari. 17-son. T.: “Adolat”, 1997. 7 O’zbekistonning yangi qonunlari. 19-son. T.: “Adolat”. 1998 . 532 b. 8 O’zbekistonning yangi qonunlari. 16-son. T.: “Adolat”. 1997. 427 b. 9 O’zbekistonning yangi qonunlari. 21-son. T.: “Adolat”1998. 532 b.

intellektual va boshqa zaxiralarni, zamonaviy texnologiyalarni va boshqaruv tajribalarini jalb qilish hamda ulardan oqilona foydalanishni yo’lga qo’yishdan iborat. Xorijiy investitsiyalar va xorijiy investorlarning ma’lum kategoriyalarini himoya qilish chora-tadbirlari va ularni kafolatlash bo’yicha kompleks chora- tadbirlar “Chet ellik investorlar huquqlarining kafolatlari va ularni himoya qilish chora-tadbirlari to’g’risida” 10 gi Qonunning asosi bo’lib hisoblanadi. Mazkur qonunning 3-moddasida, davlat boshqaruv idoralari va davlat hukumat organlari joylarda chet el investitsiyalarining O’zbekiston Respublikasi qonunlariga muvofiq amalga oshirilgan xo’jalik faoliyatlariga aralashish huquqiga ega emaslar, deb aytilgan. Qulay investitsion muhitni yaratishda O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmonlari va Vazirlar Mahkamasining qarorlari ham muhim ahamiyat kasb etadi. Investitsiya faoliyatining huquqiy asoslari tarkibida eng muhim sifatida O’zbekiston Respublikasining “Investitsiya faoliyati to’g’risida”gi Qonuni hisoblanadi. Investitsiya faoliyati to’g’risidagi qonun hujjatlarini buzganlikda aybdor bo’lgan shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo’ladilar. Investitsiya faoliyati to’g’risidagi qonun hujjatlari buzilgan taqdirda, investitsiya faoliyatining sub’ekti etkazilgan zararni, shu jumladan boy berilgan foydani, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qoplanishini talab qilish huquqiga egadir. Investitsiyalar bilan bog’liq nizolar (investitsiyaga oid nizolar) sud tomonidan hal etiladi. 4. Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning investitsiya faoliyatini tashkil etish. Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning investitsiya faolligini ta’minlash vazifalari. Investitsiya faoliyatini yo’lga qo’yishda har bir mulk egasi, birinchi navbatda o’z manfaatini ko’zlab yagona maqsadga, ya’ni foyda olish va samaraga erishishni rejalashtiradi. Investitsiya faoliyatini tashkil etishda har bir mulk egasi ishbilarmonlikni, 10 O’zbekistonning yangi qonunlari. 19-son. T.: “Adolat”. 1998 y. 532 b .

tadbirkorlikni mohiyatini chuqur anglagan holda ish yuritishi lozim. Investitsiya faoliyati bilan shug’ullanuvchi mulk egasi tez o’zgaruvchan bozor iqtisodiyoti va uning ko’pqirrali munosabatlarini har tomonlama anglay bilishi lozim. Investitsiya faoliyatini yuritishda iqtisodiy axborotga tayangan soha bir butun iqtisodiyot va mamlakat miqyosida marketing bililariga ega bo’lishi alohida ahamiyatga ega. Chunki barqarorlashmagan iqtisodiyotda investor pul muomalasi, moliya kredit va banklar, soliq siyosati mohiyatini chuqur bilmay turib, investitsiya faoliyatini tashkil etish tavakkalchilik bilan bog’liq bo’lib, qisqa davr ichidagi inqirozga uchrashi mumkin. Bozor munosabatlari rivojlangan etuk jamiyatda investitsiya faoliyati quyidagi yo’nalishlarda olib boriladi: fuqarolar, davlatga qarashli bo’lmagan korxonalar, xo’jalik assotsiatsiyalari, jamoa va o’rtoqlik xo’jaliklari hamda jamoa mulkchiligi asosida tashkil etilgan tashkilotlar, nodavlat korxonalari va muassasalari tomonidan; davlatni ma’muriy va boshqaruv bo’linmalari, tashkilotlari hamda davlat korxonalari va muassasalari tomonidan; chet el fuqarolari, xususiy firmalar, assotsiatsiyalar, kompaniyalar va huquqiy shaxslari hamda boshqa xorijiy davlatlar va halqaro moliya – kredit muassasalari tomonidan; qo’shma korxona ko’rinishida mahalliy va chet el fuqarolari, huquqiy shaxslar va davlatlar bilan hamkorlikda. Mulkchilikni turli shakllarini rivojlanishi, tadbirkorlik va ishbilarmonlikni yo’lga qo’yilishi, jahon iqtisodiy aloqalarini taraqqiy etishi, qo’shma korxonalarni iqtisodiyotni barqarorlashtirishda rolini ortishi investitsiya faoliyatini to’la tashkil etish uchun zarur bo’lgan imkoniyatlarni yaratadi. Mulkchilikning turli shakllarini vujudga kelishi, o’z navbatida tadbirkorlikning rivojlanishi, chet el kapitalining kirib kelishi investitsiya faoliyatini tashkil etish yo’nalishlarini ham aniqlab beradi. Bozor sharoitida investitsiya faoliyatini kengaytirish va rivojlantirish jismoniy, huquqiy shaxslarni va davlatni, foyda olish maqsadida tadbirkorlik, ishbilarmonlik va boshqa faoliyatlarini qaytadan tiklashga qaratilgan. Bu boradagi asosiy maqsad

investitsiya faoliyatini tashkil etib iqtisodiyotni inqirozdan olib chiqish, uni barqarorlashtirish, dunyo bozoriga kirib borish, jahon xo’jalik aloqalarini mustahkamlash va aholi turmush darajasini yaxshilashdir. Bozor iqtisodiyotida investitsiya faoliyatini moliyalashtirish investorlar tomonidan moliyaviy resurslarni jalb qilish yo’li bilan kreditlar evaziga, muomalaga, qonunchilikda belgilangan holda, qimmatli qog’ozlar va zayomlar chiqarish hisobiga olib boriladi. Davlat mulkini xususiylashtirish tufayli mamlakat miqyosidagi manbalar hisobiga, turli mulk egalarining mablag’lari, yangidan tashkil etilayotgan fondlarni ulushi, chet el investitsiyalari orqali olib boriladi. Albatta, bu borada har bir mamlakatning investitsiya siyosati hal qiluvchi rolni o’ynaydi. Investitsiya manbalarini tashkil etishda mamlakat iqtisodiyotini barqarorligi, milliy valyuta birligini konvertatsiyalanishi, tashqi iqtisodiy munosabatlarning rivojlanishi, aholi ehtiyojini ishlab chiqarish hisobiga qondirilishi va boshqalar muhim rol o’ynaydi. Bozor munosabatlarini rivojlantirish davlat tomonidan olib boriladigan ichki moliya siyosatiga chambarchas bog’liqdir. Moliyaviy resurslarni taqsimlash va qayta taqsimlash hamda u yoki bu yo’nalishda sarflash va jamg’arish mamlakatda qabul qilingan va amaliyotda faoliyat ko’rsatayotgan taqsimot tizimiga bog’liqdir. Qonunchilikni rivojlanishi, adolatli qonunlar qabul qilinishi va ularni hayotga tatbiq etilishi bozor munosabatlarining rivojlantirishga, tadbirkorlik, ishbilarmonlikni keng ko’lamda tarqalishiga qaratilsa investitsiya manbalari tarkibida davlat mablag’lari kamayishi hisobiga boshqa mulkdorlar mablag’lari o’sib boradi. Ishlab chiqarish munosabatlarini to’g’ri yo’lga qo’yish va davlatning samarali moliya siyosatini yuritish alohida ahamiyatga egadir. Xorijiy kapitalni kirib kelish darajasi ustun darajada mamlakatni olib borayotgan moliya siyosatiga (fiskal siyosati) bog’liqdir.

5. Investitsiya siyosati: uning mazmuni, roli, asosiy yo’nalishlari va amalga oshirish bosqichlari. Davlat investitsiya siyosati - bu iqtisodiyotning ustivor tarmoqlarini rivojlantirish, qo’llab-quvvatlash, markazlashgan investiyatsiyalash jarayonidan nomarkazlashgan investitsiya jarayoniga o’tish, ustivor investitsion loyihalarni qo’llab quvvatlashga qaratilgan mexanizm, uslublar yig’indisi hisoblanadi. Davlat investitsiya siyosatini amalga oshirishda ko’proq ustivorlik kichik biznes sub’ektlari, xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar tuzishga qaratiladi. Davlat investitsiya siyosati mavjud kamchiliklarni bartaraf etish, muammolarni tezkorlik bilan hal qilish va shu asosda investitsiya ishtirokchilarining erkin harakat qila olishlari uchun qulay iqtisodiy, investitsion muhit yaratishga qaratilgan. Davlat investitsiya siyosatining ustivor yo’nalishlari deb quyidagilar hisoblanadi: - investitsiyalar, ular harakatlanishi, investitsiya faoliyati ishtirokchilari munosabatlari, ularni tartibga solib turish bo’yicha qulay huquqiy bazani yaratish, amaldagi qonunchilik-huquqiy bazasini takomillashtirish; - iqtisodiy tub islohotlarni amalga oshirish, maqsadli investitsion siyosatni yurgizish; - investitsion jarayonni yaxshilash va barcha investitsion jarayon ishtirokchilarining faolligini oshirish, xorijiy investitsiyalarni jalb etish; - davlat boshqaruv organlari, hukumat tashkilotlarining nazorat etish funktsiyalarini yanada takomillashtirish. Hozirgi kunda O’zbekistonda iqtisodiyotning barcha sohalarida o’zgarishlar, tarkibiy islohotlar olib borilmoqda. Bunday islohotlarning olib borilishi bevosita mamlakatdagi investitsion jarayon, Davlatning investitsion siyosati, uning ustivor yo’nalishlari va mamlakatdagi korxonalar investitsion faolligiga bog’liq. Mustaqillikning qisqa davrida investitsion faoliyatni oshirish, uni kuchaytirish borasida qator amaliy chora-tadbirlar o’tkazildi, investitsion faoliyatni tartibga

solib turuvchi qator qonun va qonun osti hujjatlari chiqarildi va hayotga tadbiq qilinmoqda. O’tgan yillar mobaynida olib borilgan ijobiy investitsion o’zgarishlar natijasida mamlakatimizda qator investitsion ob’yektlar ishga tushirildi. Bularga misol sifatida, Asakadagi UzDeuavto, Navoiydagi Zarafshon Nyumont, Samarqandagi Samkochavto, Toshkent viloyatidagi UzDongju, Buxorodagi neftni qayta ishlash korxonalarini keltirish mumkin. O’zbekistonda Davlat investitsiya siyosati rivojlanishi quyidagi IV bosqichni o’z ichiga oladi. 1- bosqich : 1991-1994 yillar , 2- bosqich : 1995-2003 yillar ; 3- bosqich : 2003- 2008 yillar, 2008 y. - h ozirgi davr . 1-bosqichda quyidagi chora-tadbirlar amalga oshirildi: - turli mulkchilik shakllarini yaratish borasidagi investitsion jarayon nomarkazlashtirish tadbirlar amlga oshirila boshlandi; - xususiy moliyalashtirish manbalariga ega bo’lmagan ijtimoiy ahamiyat kasb etuvchi ob’ektlarni byudjetdan moliyalashtirish saqlab qolindi; - xususiy mulkchilikni joriy etish tadbirlari olib borildi. 2-bosqichda quyidagi chora-tadbirlar amalga oshirildi: - qonunchilik bazasi yaratildi; - konkurs asosida loyihalarni moliyalashtirishga o’tildi; - xorijiy investitsiyalarni jalb etish chora-tadbirlari amalga oshirila boshlandi; - iqtisodiyotning real sektoriga investitsiyalar kiritilishi kuchaytirildi; - investitsion loyihalarni amalga oshirishda turli moliyalashtirish manbalari qo’llanila boshlandi. 3-bosqichda quyidagi chora-tadbirlar amalga oshirildi: - valyuta munosabatlari va operatsiyalari liberalizatsiyalashtirilildi; - xorijiy investorlarning huquqlarini himoya qilish va ular manfaatlarini himoyalash bo’yicha muhim hujjatlar qabul qilinindi; - korxonalarning texnik qurollantirilishi kuchaytirilildi; - eksportga mo’ljallangan va import o’rnini qoplovchi mahsulotlar ishlab

chiqarishga ixtisoslashgan loyihalarni moliyalashtirishga ustivorlik berilildi. 4-bosqichda quyidagi chora-tadbirlar oshirilmoqda va rejalashtirilgan: - inqirozga qarshi choralar qo’llanilmoqda; - banklarning investitsion faolligi kuchaytirilmoqda; - erkin iqtisodiy hududlar tashkil etilmoqda; - valyuta bilan bog’liq ishlar muvofiqlashtirilmoqda; - investitsiya faoliyatlari takomillashtirilmoqda. 6. Globallashuv va chet el kapital migratsiyasining kuchayishi. Zamonaviy investitsiya siyosatini amalga oshirishda chet el investitsiyalari ko’chishini hisobga olish. Mamlakatda investitsiya faoliyatining huquqiy bazasi yaratilgan, tashqi iqtisodiy, investitsiya faoliyatini tartibga soladigan, chet el investitsiyalari va investorlarining huquqlari va manfaatlari himoyasini kafolatlaydigan bir qator qonunlar qabul qilingan, investitsiya muhiti takomillashtirilmoqda va qo’shma korxonalar hamda firmalar tashkil qilish bo’yicha izchillik bilan faoliyat yuritilmoqda. Bu yo’nalishdagi g’oyat muhim vazifalardan biri kapital qo’yilmalarning samarali yo’nalishlarini belgilashdan iborat. Bunda o’zaro manfaatlar, sheriklarga davlat kafolatlari berish; valyutaning erkin almashtirilishiga erishish, bank, transport, telekommunikatsiya infratuzilmasini rivojlantirish va mamlakatdan eksportni valyuta bilan tartibga solishning qulay sharoitlari joriy qilinganligi hisobiga olinadi. Hozirgi bosqichda chet el kapitalini milliy iqtisodiyotga kiritishda mavjud ikki strategiyadan (import o’rnini bosuvchi, eksportni kengaytiruvchi) birini – to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalarni eksportni kengaytiruvchi mahsulotlar ishlab chiqarishga qo’yishni tanlash kerak. Mahsulotlar eksportini kengaytirish siyosati, bu siyosat bizda asosiy, mamlakatdan tashqarida raqobatni kuchaytirishga olib keladi, bu esa o’z navbatida jo’shqin iqtisodiy faoliyatga undaydi. Shunday qilib, globallashuv, jahon bozorida keskin raqobat va omon qolish uchun kurash sharoitlarida chet el kapitali va ishlab chiqarish (korxonalar)ning

ko’chib yurishi, xalqaro raqobatning paydo bo’lishi va millatlararo korporatsiyalarning tashkil topishi tabiiy hol bo’lib, qaytmas jarayon hisoblanadi. Chet el investitsiyalari bir iqtisodiyot sub’ekti kapitalini o’zga iqtisodiyotga muayyan muddatga bog’lash bo’lib, ichki investitsiyalardan risklar kengligi bilan farqlangan holda, huquqiy sharoitlarning, investitsiya muhitining o’zgarishi bilan tavsiflanadi va natijada mamlakatlar va mintaqalar bo’ylab kapital ko’chishi yuz beradi. Kapitallarning mamlakatlar bo’ylab ko’chib yurishidagi asosiy xarakatlantiruvchi motiv - ularni safarbar etish hamda band qilishning nafliroq sharoitlaridir. Ishlab chiqarishni chet ellarga chiqarishning kuchayishi, chet el investitsiyalarining milliy iqtisodiyotga kirib kelishini iqtisodiyotlar rivojlanishini jadallashtiradigan jarayon tarzida baholash kerak. Chet el investitsiyalari rivojlanayotgan mamlakatlar uchun tashqi moliyalashtirishning zaruriy va muhim manbai bo’lgani holda, o’zi bilan birga, juda ko’p payqaladigan va sezilmaydigan aktivlar, turli-tuman texnologik, axborot, moliya oqimlarini, menejment malakalarini, jahon bozorlaridagi ish tajribalarini va boshqalarni olib kiradi. Ularga mamlakatlararo harakatlanish, ya’ni ko’chib yurish, faoliyat yuritishning huquqiy shart-sharoitlarini almashtirish, qo’shimcha risklar bilan to’qnashish va aniq maqsadlar xos. Demak, chet el investitsiyalari migratsiyasini milliy investitsiya siyosatini olib borishda va ularni amalga oshirishda albatta hisobga olishga to’g’ri keladi. Ularni jalb qilish importyor mamlakat byudjetiga soliq, ijara va boshqa tushumlarni ko’paytiradi. Ular yangi ish o’rinlarini tashkil qilishga, raqobatbardosh mahsulotlar chiqarish, jahon bozorlarida o’rnashib olishga yordam beradi. To’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalar oqib kelishini rag’batlantirish, mamlakat qonunchiligini takomillashtirish, investitsiyalarni jalb qilish va ulardan foydalanishning uzoq muddatli maqsadli dasturiga muvofiq amalga oshirilishini talab etadi. to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalarni yangi loyihalarga jalb etish va O’zbekiston mintaqalarida xususiy sektorni yuksaltirish, ayniqsa qishloq hududlarida qo’shma korxona tashkil qilish yo’nalishlarida amalga oshirilishi bugungi kunning eng muhim ustuvor vazifalaridan biridir.

Ma’lumki, jahondagi biron-bir davlat xorijiy sarmoyalarni jalb qilmasdan turib taraqqiyotga hamda iqtisodiyot rivojiga erisholgan emas. Shuning uchun ham bu ish bizning iqtisodiy siyosatimiz ustuvor yo’nalishlaridan biriga aylangan. Biz bu siyosatni quyidagi tamoyillar asosida qurmoqdamiz: - tashqi iqtisodiy faoliyatni erkinlashtirish; - Respublika iqtisodiyotiga kapital mablag’larni jalb etishni ta’minlovchi huquqiy asos, ijtimoiy-iqtisodiy va boshqa shart-sharoitlarni shakllantirish; - jahon andozalari talablariga javob beradigan texnologiyalarni etkazib beruvchi hamda xalq xo’jaligining zamonaviy tuzilmalarini barpo etishga ko’maklashuvchi xorijiy sarmoyadorlarga nisbatan ochiq eshiklar siyosatini muntazam ravishda yuritish; - mablag’larni raqobatbardoshli mahsulot ishlab chiqarishni o’zlashtirish bilan bog’liq eng muhim ustuvor yo’nalishlarga sarflash. Xorijiy sarmoyalarni jalb etish tadbirlarini amalga oshirishda oldindan belgilanib olingan tamoyillarga asoslangan holda investitsiyalarni jalb etish uchun imtiyozlarning keng tizimi vujudga keltirildi. Xorijiy sarmoyadorlar uchun imtiyozli soliq joriy etildi. Imtiyozlar va rag’batlantirish omillari belgilandi:  ishlab chiqarish hajmida tovarlar (ishlar, xizmatlar) eksporti kamida 30 foizni tashkil etadigan korxonalarga, mulkchilik shaklidan qat’iy nazar, foyda solig’ini amaldagi stavkalardan ikki barobar kamroq to’lash huquqi berildi;  Respublika davlat investitsiya dasturiga kiritilgan loyihalar bo’yicha soliqlar to’lashdan besh yil muddatga ozod etildi;  xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar daromadining ishlab chiqarishni kengaytirishga va texnologiyani yangilashga sarflanadigan qismi soliqdan ozod etildi;  o’zi ishlab chiqargan mahsulotni ruxsatnomasiz chetga olib ketish imkoniyati berildi;  O’zbekiston hududida qo’shma korxonalarning va faqat xorijiy sarmoya bilan ishlaydigan korxonalarning ustav fondiga hissa qo’shish uchun mol-mulkni chetdan boj to’lovlarisiz olib kirish ruxsati berildi;

 jismoniy va yuridik shaxslarning, jumladan, xorijliklarning davlat mulkini xususiylashtirish jarayonida, shu jumladan ko’chmas mulkning keng miqyosda sotilishida bemalol ishtirok etishlarini ta’minlash;  investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun er uchastkalaridan foydalanish va ularni tasarruf etish huquqini tanlov asosida sotib olish belgilandi. Bular bilan birgalikda xorijiy investorlarga ularning mol-mulklarini davlat ixtiyoriga olish va musodara qilishdan xalos etish uchun kafolatlar berildi. Ularning o’z faoliyati natijasida olgan foydasini va boshqa pullarni chet ellarga o’tkazishlariga, olingan foydani respublika hududida qayta investitsiya tarzida ishlatish, respublika banklarida schyotga va unda har qanday valyutada cheklanmagan miqdorda mablag’ga ega bo’lish imkoniyati kafolatlandi.

Asosiy adabiyotlar 1.Vaxobov A.V., Xojibakiev Sh.X., Mo’minov N.G. “Xorijiy investitsiyalar”. O’quv qo’llanma.- T.: Moliya, 2010.-328 b. 2. Вахабов А.В., Разыкова Г.Х., Хажибакиев Ш.Х. Иностраные инвестиции и модернизация национальной экономики. Монография. Т.: Молия, 2011.-300 с. 3.Bekmurodov A.Sh., Karrieva Ya.K., Ne’matov I.U., Nabiev D.H., Kattaev N.T. Xorijiy investitsiyalar. O’quv qo’llanma. –T.:Iqtisodiyot, 2010.-166 b. 4.Mamatov B., Xujamkulov D., Nurbekov O. Investitsiyalarni tashkil etish va moliyalashtirish. Darslik. – T.: Iqtisod-Moliya, 2014. – 608 b. 5.Kayumov R.I., Xojimatov R.X. Investitsiyalarni tashkil etish va moliyalashtirish: Darslik. - T.: TDIU, 2010. - 496 b. 6. Karlibaeva R. Investitsiyalarni tashkil etish va moliyalashtirish: O’quv qo’llanma. - T.: Cho’lpon, 2011.-124 b. 7.Raimjonova M.A. O’zbekistonda erkin iqtisodiy hududlarga investitsiyalarni jalb qilish: nazariy asoslari, hozirgi holati va istiqbollari. T.: “Extremum-press”, 2013.-176 b. 8. Toshov O. Investitsion faoliyatni moliyalashtirishni takomillashtirish. T.: “Akademnashr”, 2012.-165 b. 9. Хазанович Э.С. Иностраные инвестиции: У чебное пособие/ Э.С.Хазанович.2-е изд., стер.-М.:КНОРУС, 2011.-312с. 10Xashimov A.A., Madjidov Sh.A., Muminova N.M. Investitsiyalarni tashkil etish va moliyalashtirish. Darslik. - T.: Sharq matbaa nashriyot uyi, 2014.-208 b. 11 .Шевчук Д.А. Организация и финансирование инвестиций. -Ростов на Дону.: Феникс, 2006.-272 с. 12 .Сергеев И.В., Веретеникова И.И. Организация и финансирование инвестиций. Учебное пособие. – М.: Финансы и статистика, 2001. – 272 с.

O'xshashlar

Korxonalarni investitsiya faoliyati

Sug‘urta kompaniyasining investitsiya faoliyati

O’zbekistonda investitsiya siyosati rivojlanishining bosqichlari

Investitsiya faoliyatini rivojlantirishda investitsiya

Investitsiya faoliyatini rivojlantirish investitsiya muhitini o’rni