Идиш-товоқларни ювиш ишларини ташкил этиш - Iqtisodiyot - Referatlar

Идиш-товоқларни ювиш ишларини ташкил этиш

Yuklangan vaqt:

27.04.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

92 KB

Ko'chirib olish

Идиш-товоқларни ювиш ишларини ташкил этиш Режа: 1.Ошхона идишлари ювиш цехи. 2.Ошхона идишларининг турлари.

Ошхона идишлари ювиш цехи Ярим тайёр масаллиқ билан иш кўрадиган ошхоналарнипг пиширув цехида идиш-товоқ ва асбоб-ускуналарии ювиш ташкил этилиб, бунда пиширув ва яхна таомлар цехнинг қозон-товоқлари ювилади, кичикроқ цехларда ювиш жойини пиширув цехдан баландлиги 1,2 м келадиган тўсиқ билан ажратиб қўйилса ҳам бўлади. Ошхона идишларини ювиш қоидаси — аввал ивитилади, сўнгра овқат қолдиқлари қирилади, кейин эса ювиб тозаланади. Ювиш бўлимининг жиҳозлари: ювиладиган идишларни жойлаштириш ва ивитиш учун ишлатиладиган тагликлар, нишхўрдлар учун бочка, икки секцияли ванна; бир томонига совук сув, иккинчи томонига иссиқ сувли кранлар ўрнатилган бўлади. Ювилган идиш-товоқ ва асбоб-ускуналарни териб қўйиш учун полкалар бўлади (расмга қаранг) сода солинган сув ишлатилади. Овқат тарқатиш бўлими ишини ташкил этиш. Идиш-товоқ ювиладиган бўлим полига ёғ билан қум ушлагичли обрез қурилади. Нишхўрдлар ёғоч кўракча билан қириб олиниб, идиш-товоқлар дастмол ёки чўтка билан ювилади. Ошхона идиш-товоқлари ювиладиган жой иссиқ цех ва чиқиндилар ташланадиган камера яқинида жойлашиши керак. Бу ерда овқат тайёрланадиган қозонлар, металл идиш-товоқлар, товалар, овқат тарқатиш анжомлари ювилади. Идишлар ювиладиган хона шундай жиҳозланадики, фойдаланилган анжомлар оқими тўғри бу ерга келади, бу ерда чиқиндилар солинадиган идиш, икки бўлимдан иборат ванна, ювилган идишлар қуритиладиган стеллаж-панжара, ишлатилган сув оқиб кетадиган тарнов ўрнатилган бўлади. Ишлатилган идиш-товоқлар таомлар қолдиғидан тозаланади, бунда ёғоч куракчалар ишлатилади, ваннанинг биринчи қисмида кир ювадиган кукундан фойдаланиб, мочалка ёки чўтка билан иссиқ сувда ювилади. Сўнгра ювилган идишлар ваннанинг иккинчи бўлимида 90°С иссикликдаги сув билан

чайилади. Идиш деворларида куйган овқат юқлари ёпишиб қолган бўлса, бу идишга юмшатиш учун иссиқ сув қуйиб қўйилади. Таом қолдиқла-ри қопқоқли челак ичига тўпланади ва кейин чиқиндилар солинадиган камерага ташланади. Овқат пиширилган қозонларни 50°С даражали сувда чўтка билан ювилади, 70 o С дан кам бўлмаган иссиқ сувда чайилади. Санитария қоидасига биноан алюмин идишларни сода ёки ишқор билан ювиш тавсия қилинмайди, улар идишни қорайтириб юборади. Ҳар хил таомларга ишлатилган идишларни биргаликда битта сувда ювиш тақиқланади. Сиртида қора куя доғлари бор идишларни тозалаш ва ювиш учун алоҳида ёғоч ва резинадан ясалган қирғичлар, чўтка, мочалкалар ишлатилади. Металл асбоблар билан бундай идишларни қириб тозалаш тавсия этилмайди. Тахтакачлар ишлатилиб бўлгандан сўнг ваннанинг ҳар иккала бўлимида ювилади ва қайноқ сувга солинади. Ишлатилган салфетка ва докаларни иссиқ сувда яхшилаб ювилади, фойдаланиш олдидан сувда қай- натилади. Тозаланган идишларни икки-уч жавонли стеллажларда қуритилади ва сақланади. Унча катта бўлмаган корхоналарда дишларни ошхонада ювилади. Бунинг учун икки бўлимдан иборат ванна ва стеллаж ўрнатилади, идиш ювиладиган томон билан ошхона орасида тўсиқ бўлади.

Ошхона идишларининг турлари Металл идишлар—алюмин, пўлат, жез, чўян, темир, мельхиор, нейзильберлардан тайёрланади. Эмал билан қопланиши мумкин. Алюмин идиш штамп қилиниб ва алюмин, дюралюминдан қуйиш йўли билан ёки уларнинг иккинчи эритмасидан тайёрланиши мумкин. Штамп қилиниб тайёрланган алюмин идиш енгил (туб қалинлиги 1,5 мм), ўртача (2 мм) ва оғир (туби қалинлиги 2,5 мм) бўлади. Қуйиб тайёрланган, деворлари қалин идишлар — товалар, кастрюл, қозонлар, агар уларнинг сиртига яхши ишлов бериб пардозланса, зангламайди. Бу идишлар асосан таомларни қо- вуриш учун, иккинчи овқат тайёрлаш учун ишлатилади. Алюмин идишларга турли хил ишлов берилади, кумушсимон ва бошқа ҳар хил кўринишда ялтираб туради. Оташбардошлиги 658° С гача, ҳароратнинг бирданига ўзгаришидан қўрқмайди, таомнинг мазаси, ҳиди, кўринишига салбий таъсир қилмайди. Бу идишларда ҳар қандай таомни пишириш мумкин, органик кислотали маҳсулотлар ҳам уларга таъсир қилмайди. Бироқ алюмин идишларда овқатни 2 суткадан ортиқ сақлаш тавсия этилмайди. Алюмин идишларда тузланган бодринг, карам сақлаш мумкин эмас, чунки ишқор ва кислота идишни ишдан чиқаради. Янги алюмин идиш ичини мойлаб, сув қайнатиб олиш зарур. Алюмин идишнинг кирини кетказиш учун нашатир спирт ёки сода қўшилган сув билан ювилади (бир литр сувга бир чой қошиқ). Бундай идишларни турли хил кунлар билан ювилса ҳам бўлаверади. Алюмин кастрюлларни 1 — 1,5 челак илиқ сувга 80—100 г идорада ишлатиладиган силикат елимидан ва 100—125 г кальций содаси қўшиб ювилса, янгидек бўлади. Суюқлик қайнаш даражасигача иситилиши, сўнгра идишлар солиниши мумкин. 20—30 дақиқа қайнатиш керак. Сув совигунга қадар идишлар олинмайди, сўнгра олиниб енгилгина ювилади. Алюмин идишларни қаттиқ порошок ва металл чўткалар билан тозалаш мумкин эмас.

Металлдан қилинган идишларга эмал ва бошқа нарсалар билан бўёқ берилади. Пўлат идишларга ҳам шундай ишлов берилади. Пўлат идишларга руҳ берилади. Бундай идишларда маҳсулот тузлаш, овқат пишириш, ичиш учун сув қайнатиш мумкин эмас. Рухланган идишларда совуқ сув, ўсимлик ёғи саклаш мумкин. Қалай билан оқартирилган идишлар оқ тунукадан ёки қора пўлат тунукадан тайёрланган бўлади, қўрғошин билан қопланади. Буларда сут-қатиқ маҳсулотлари сақлаш, сув қайнатиш мумкин эмас, маҳсулотни бузади, чойнинг маза, тусини ўзгарти-ради. Бу идишларни ҳатто қаттиқроқ порошок билан ювиш ҳам тавсия этилмайди. Зангламайдиган пўлат ва хромникел эритмасидан тай-ёрланган идишлар гигиеник талабаларга жавоб беради. Бу материаллар юқори зангбардошлиги, кимёвий турғунли-ги, таомга зарарсизлиги, органик кислота юқори бўлса ҳам овқатга зарарли моддалар таъсири бўлмаслиги билан аж- ралиб туради. Асосан суюқ овқатлар тайёрлаш ва уларни сақлашда қўл келади. Жез идишлар асосан сув қайнатиш, қиёмлар пишириш ва бошқа ишларда ишлатилади. Булар алюмин ва эмал-ланган пўлат идишларга қараганда жуда чидамли. Жез идишларга органик кислота, сут, ёғ ва бошқа маҳсулот-лар таъсир қилади. Шунинг учун овқат тайёрлаш, сув қайнатишга мўлжалланган жез идишларнинг ичи қалайи билан ишланади. Қиём пишириладиган идишларга қалайи суви юритилмайди, қанддаги, мевалардаги органик кислота жез эритилишига йўл қўймайди. Кам ишлатилади-ган жез идишлар вақт ўтиши билан қораяди ва кўк доғлар билан қопланади. Чўян идишлар асосан таомларни қовуриш учун ишла-тилади. Улар қора тусда чиқарилади, бир томони ёки икки томони ҳам шиша эмал билан қопланади. Қора чўяндан ясалган идишларнинг сиртки томони дағалроқ бўлади. шунинг учун эҳтиёт бўлиб ишлатиш керак, акс ҳолда занг-лаш ҳоллари юз бериши, организм учун зарар бўлмаса ҳам, таомнинг маза ва рангига таъсир қилиши мумкин. Бун-дан ташқари темир тузи витаминларни

емиради. Эмал-ланган чўян идишлар гигиенага мос, органик кислота, ишқор, туз таъсирига чидамли. Эмали кўчган идишлар-дан овқат тайёрлашда фойдаланиш мумкин эмас. Чўян идишларни ҳам худди пўлат ва эмалланган идишлар син-гари тозаланади. Энг яхшиси бунда ош содаси ишлатилиши маъқул. Темир идишларнинг турғунлиги кучли эмас, оксидла-нишга тез берилувчан бўлади, оксид овқатдаги оз миқ-дордаги кислотада ҳам эрувчан бўлади. Оксидланиш на--тижасида темир тузи овқатнинг рангини қорайтириб юбо-риши мумкин. Темир тузи витаминларни ҳам емириши мумкин. Шунинг учун темир идишлардан, агар сирлан-маган бўлса, озиқ-овқатда фойдаланиш мумкин эмас. Овқат сиртидаги ёғ қатлами ҳаводаги кислород таъсири-ни тўсади, металлнинг занглашини чеклайди. Мельхиор ва нейзильбер идишлар асосан стол ясатишда ишлатилади. Мельхиор (никель ва мис эритмаси) силлиқ ва мустаҳкамлиги билан фарқ қилади. Нейзильбер (мис ва қалайи қўшилмаси) сифати жиҳатидан мельхиорга ўхшай-ди. Буларнинг ҳар иккаласи ҳам ўз хусусиятлари бўйича юмшоқ, ишлов беришга қулай, булардан чиройли шаклда-ги идишлар ясаш мумкин. Сирланмаган идишлар фақат манзарали безатишлар учунгина ишлатилади. Буюмларнинг ички ва ташқи қисми кумуш суви ёки никел билан қопла-нади. Тирналишларга йўл қўймаслик учун бу идишларни пўлат буюмлар билан бирга сақлаш тавсия қилинмайди. Эмалланган идишлар — бу пўлат, темир, чўяндан ясал-ган ички ва сиртқи томонидан эмалланган кастрюлкалар, челак, чойнаклар, тоғора ва бошқалар. Эмаль мустаҳкам, иссиқбардош, юқори ҳароратга чидамли, ёрилмайдиган, кўчиб кетмайдиган бўлиши керак. У зарарсиз, таомга би-рон зиён етказадиган бўлиши мумкин эмас. Кейинги йил-ларда ишлаб чиқарилаётган эмаллар кимёвий, механик, термик таъсирларга олий даражада чидамлилиги билан аж-ралиб туради. Бу турдаги эмаллар билан қопланган идиш-лар яхши гигиеник сифатларга эга: У органик кислота, тузлар, ишқор таъсирига чидамли, ювилиши осон, таом-лар тайёрлаш ва уларни узоқ

муддат сақлаш мумкин. Аммо уларда иккинчи таомлар пишириш тавсия этилмайди, чунки шавла пиширилганда таги куйиб кетиши ва эмал ишдан чиқиши мумкин. Эмалли идишларни ювишда ош содаси-дан, совундан фойдаланиш яхши натижа беради. Эмаль идишларни қаттиқ порошоклар билан ювиш, металл чўтка билан тозалаш ярамайди, эмали кўчиб кетади. Қозон та-гига олса, уни ивитиб қўйилади ва ювилади. Кулолчилик идишлари қўполроқ (сопол, лойдан) ва юпқа, нозикроқ (чинни, майолик) бўлади. Бундай идишлар намни кўп тортмаслиги учун бўёқ берилади, натижада сирти ойна-симон ялтироқ бўлади. Суриладиган глазур моддаси ойнага яқинроқ туради. Унинг хусусияти рецептурага боғлиқлиги учун ўзгарувчандир. Чинни идишлар тайёрлаш учун қат-тиқ, қийин эрийдиган лой каолин ишлатилади. Бундай чинни идишлар эриши қийин, кимёвий чидамли шишасимон гла-зур билан (куйдириш даражаси 1300°С) қопланади. Кулолчилик идишлари тез эрийдиган арзон лойлардан ясалади, тез эрийдиган глазурлар билан қопланади. Глазурнинг эриш даражаси 700—750° С гача бўлганда, унга қўрғошин оксиди берилади. Бу ёқилғини тежаш ва арзон лойдан фойдаланиш имкониятини беради. Пластмасса идишлар сунъий полимер материалларидан тайёрланади. Пластмасса идишлар шиша, чинни, фаянс идишларга қараганда маҳкам, турли рангларда чиқарилади, кишини ўзига жалб қиладиган ташқи қиёфага эга. Пластмассадан ишланган баъзи идишлар қайноқ сувда 100° С гача ўзини ўзгартирмайди. Полиэтилендан қилинган идишлар бу ҳароратга бардош беролмайди, шакли бузилади. Полистирол ва органик ойнадан ясалган идишлар 70—75° С да шаклини йўқотади. Полимер материаллардан тайёрланган идишларга соғлиқни сақлаш идоралари катта талаблар қўяди. Пластмассадан тайёрланган идишларнинг хусусиятлари буни тақозо этади. Бу идишлар таомнинг мазаси, ҳидини ўзгартирмаслиги, энг муҳими, киши соғлиғига зарар етказмаслиги шарт.

Ҳамма таомлар учун ҳар қандай идиш-товоқлар яроқли бўлавермайди. Маҳсулотларнинг хусусиятига қараб, фойдаланиладиган идишлар ҳам ҳар хил бўлади. Идишлар, таралар ва бошқалар ўз вазифалари бўйича фойдаланилиши керак: дон маҳсулотлари солинадиган идишларга суюқ овқатлар қуйиш мумкин эмас; совуқ сув ташиш учун мўлжалланган полиэтилен челакларда овқат маҳсулотлари сақлаш,бензин, керосин учун ясалган канистрларга сут, сув, компот қуйиш мумкин эмас. Пластмассадан ясалган идишларни белгилаб қўйилган йўриқномага асосан ишлатиш лозим. Идишлар қандай материалдан ишланганлигидан қатъи назар, унга тегишли гигиеник талаблар кўйилади: идиш тайёрланган материаллар таркибида озиқага ўтадиган зарарли элементлар бўлмаслиги; идишнинг ички томони сил-лиқ, ғадирбудур жойлари бўлмаслиги, идиш овқат сифа-тига таъсир қилмаслиги ва осонлик билан ювилиши шарт.

Адабиётлар: 1. Dr. John R Walke. The Restaurant: From Concept to Operation. Wiley.2013 2. Д.Асланова, Т.Худойшукуров, М.Мўминов «Дунѐ халқларини овқатланишининг ўзига хос хусусиятлари» Ўқув қўлланма ―Зарафшон‖ 2007.-112 б. 3. Тюнков Б.К. Электронная техника предприятий торговли. – М.: КНОРУС, 2006. – 192 с. 4. Қурбонов Ж.М. Овқатланиш корхоналари жиҳозларининг эксплуатацияси. Дарслик. – Т.: «IQTISODIYOT-MOLIYA», 2011. – 376 б. 5. Н.И.Кабущкин, Г.А.Бодаренко «Менеджмент гостиниц и ресторанов». – Минск, ООО ―Новоезнание‖, 2001 г. 6. «Ресторанный сервис. Основы международной практики обслуживания для профессионалов и начинающих». Изд. Центрополиграф. - М.: ЗАО, 2003 г.-188 стр. 7. В.В.Усов. «Организация производство и обслуживания в общественном питании». – М., 2002 г. 8. Каталог контрольно-кассовых машин. – М.: СПб, 2002. 9. Арустамов Э.А. Оборудование предприятий (торговли). – М.: Дашков и К 0 . 2000. 10. Арустамов Э.А., Лефанов В.А., Митрафанова Т.П. Банковское таможенное и офисное оборудование. – М.: Маркетинг. 2000. 11. Применения контрольно-кассовой техники. Серия «Налоги года». Издательский центр «МЫСЛЬ», Новосибирск, 2003.

O'xshashlar

Маънавият ва маърифат ишларини ташкил этиш

Ресторанларда савдо залини хизмат кўрсатишга тайёрлаш ишларини ташкил этиш

Менежментни ташкил этиш

Маркетингни ташкил этиш тизими

Бухгалтерия ҳисобининг ташкил этиш