Божхона қонунчилигини бузганлик учун жавобгарлик - Iqtisodiyot - Referatlar

Божхона қонунчилигини бузганлик учун жавобгарлик

Yuklangan vaqt:

26.10.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

134.5 KB

Ko'chirib olish

Божхона қонунчилигини бузганлик учун жавобгарлик Режа: 1. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жисмоний ва юридик шахслар жавобгарлиги 2. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги ишларни юритиш 3. Божхона органлари суриштирув органлари сифатида 4. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жиноий жавобгарлик 5. Контрабанда тушунчаси ва контрабанда учун жавобгарлик

Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жисмоний ва юридик шахслар жавобгарлиги Контрабандага божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузишларга ва Ўзбекистон Республикаси божхона чегараси орқали олиб ўтиладиган товарларга тегишли солиқлар ва бошқа мажбурий бож тўловларини тўлашдан бош тортишга қарши кураш функцияси Ўзбекистон Республикаси божхона органларининг асосий функиияларидан бири эканлиги қонун билан мустаҳкамланган. Юқорида айтиб ўтилган функция билан қонун ҳужжатлари томонидан ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари сирасига киритилган божхона органларининг мавқеини ҳам белгилаб берилиши ўз функционал вазифаларини ҳал этишда божхона органларининг ҳуқуқини кенгайтиради. Божхона органлари божхона билан боғлиқ ҳуқуқбузарликларга қарши кураш вазифасини ҳал этиб, божхона ҳақидаги қонун ҳуужжатлари бузилишига барҳам бериш мақсадида ҳуқуқий мажбурлаш, санкция усулларини қўллайдилар. Божхона билан боғлиқ ҳуқуқбузарликлар учун маъмурий жавобгарликка тортиш соҳасида Ўзбекистон Республикаси божхона органларининг ҳуқуқни қўллаш амалиёти Ўзбекистон Республикаси Божхона кодексининг IX ва X булимлари қоидалари билан қонуний тартибга солинади. Ушбу қоидалар асосида божхона ҳақидаги қонунлар бузилганлиги учун таъсир кўрсатиш чораларига тегишли масалалар бўйича норматив база шаклланади. Божхона кодексида божхона ҳақидаги қонун ҳужжатлари бузилиши тушунчасига кенг изоҳ берилган. Божхона кодексида ва Ўзбекистон Республикасининг божхона қонун ҳужжатларида белгиланган божхона қоидаларига риоя этмаслик божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилиши деб ҳисобланади. Айтиб ўтилган моддага биноан божхона қонунларининг бузилиши Божхона кодекси, «Бож тарифи тўғисида»ги Ўзбекистон Республикаси қонуни, Ўзбекистон Республикасининг божхона иши тўғрисидаги бошқа

қонун ҳужжатлари ва Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномалари билан белгиланган Ўзбекистон Республикаси божхона чегараси орқали олиб ўтиладиган товарлар ва транспорт воситаларининг божхона назорати ва божхона расмийлаштируви (шу жумладан божхона режимлари) тартибига, божхона тўловларини тўлашга, божхона имтиёзлари бериш ва улардан фойдаланишга тажовуз қилувчи шахсларнинг ҳуқуққа зид тусдаги ҳаттиҳаракати ёхуд ҳаракатсизлигидир. Бунинг учун (яъни, уларнинг ҳуқуққа зид ҳатти-ҳаракати ёки ҳаракатсизлиги учун) Божхона кодексида жавобгарлик назарда тутилган. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилганлиги учун жавобгарлик субъектларини аниқлашда шуни назарда тутиш керакки, қуйидаги Ўзбекистон Республикаси шахслари ҳам, хорижий шахслар ҳам маъмурий жавобгарликка тортилиши мумкин: а) фуқаролар (улар ҳуқуқбузарлик содир этилган пайтда ўн олти ёшга тўлганда); б) мансабдор шахслар (агар улар ҳуқуқбузарлик содир этган пайтда уларнинг хизмат вазифаларига Божхона кодекси ва Ўзбекистон Республикасининг божхона иши бўйича қонун ҳужжатлари талаблари бажарилишини таъминлаш кирса); в) юридик шахслар (мулкчилик шаклларидан қатъи назар корхоналар, ташкилотлар, муассасалар); г) юридик шахс ташкил этмасдан тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи шахслар. Ўзбекистон Республикаси Божхона кодексининг 15-бўлими 134- 172моддаларида божхона ҳақидаги қонунлар бузилиши турлари ва улар бузилганлиги учун жавобгарлик белгиланган. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузган фуқаролар ва мансабдор шахслар маъмурий жавобгар бўладилар, уларнинг қилмишларида жиноят аломатлари бўлган тақдирда эса, жиноий жавобгарликка тортиладилар.

Ҳуқуқни бузувчи (жисмоний шахс) билан божхона органи (юридик шахс) ўртасида ўзаро муносабатлар пайдо бўлганда, ҳуқуқ бузиш мавзуси эса фуқарога тегишли товар божхона қоидаларининг бузилиши фуқаро томонидан содир этилган деб тавсифланади. Божхона ҳакидаги қонун ҳужжатларининг бузилганлиги учун шахслардан божхона органи томонидан фаолиятнинг муайян турини амалга ошириш учун берилган лицензия ёки малака аттестати чақириб олиниши мумкин. Мансабдор шахслар, агар улар томонидан ҳуқуқни бузиш содир этилиши пайтида Божхона кодекси, шунингдек бошқа қонун ҳужжатларида белгиланган талаблар бажарилишини таъминлаш уларнинг хизмат мажбуриятларига кирса, божхона қоидалари бузилганлиги учун жавоб беради. Юридик шахслар ва юридик шахсни ташкил этмаган ҳолда тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланаётган шахсларга нисбатан Божхона кодексининг 134-172-моддаларида назарда тутилган божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилганлиги учун жарималар, божхона органи томонидан фаолиятнинг муайян турини амалга ошириш учун берилган лицензия ёки малака аттестатини чақириб олиш, божхона ҳақидаги конун ҳужжатларининг бузилиши қуроли ёки бевосита ашёси ҳисобланган товарлар ва транспорт воситалари мусодара қилиниши қўлланилади. Корхоналар ва ташкилотлар ходимлари томонидан улар ўз хизмат вазифаларини бажариши чоғида содир этилган божхонага оид қонун ҳужжатларининг бузилиши, яъни корхона ёки фуқаро (юкни олувчи, жўнатувчи, ташувчи, сақдовчи) нинг иши билан боғлиқ ҳамда уларнинг манфаатлари йўлида ва товарлари билан содир этилган ҳатти-ҳаракат корхона ва ташкилот (юридик шахс) томонидан содир этилган божхона қоидаларининг бузилиши сифатида тавсифланади. Ушбу ҳолда юридик шахслар сифатида божхона органи билан корхона, ташкилот ўртасида ўзаро

муносабат пайдо бўлади. Корхона, ташкилот ёки фуқарога қарашли бўлгап товар қонунни бузиш ашёси ҳисобланади. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузган шахслардан товарлар ва транспорт воситаларини мусодара қилиш имконияти бўлмаган тақдирда қонун ҳужжатларида назарда тутилган тартибда уларнинг қиймати ундирилади. Юридик шахсларни жавобгарликка тортиш уларнинг мансабдор шахслари ва бошқа ходимларини улар божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлиги учун жавобгарликдан озод этмайди. Юридик шахснинг мансабдор шахслари ва бошқа ходимларини контрабанда учун ҳамда божхона иши соҳасида бошқа жиноятларни содир этганлик учун жиноий жавобгарликка тортиш юридик шахсни божхонага оид қонун ҳужжатларида назарда тутилган жавобгарликдан озод этмайди. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун бериладиган жазо турлари. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун қуйидаги жазолар берилади (БК нинг 132-моддасига мувофиқ): 1. Жарима. Жарима маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этишда айбдор шахсдан давлат ҳисобига пул ундиришдир. Жариманинг миқдори маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этилган вақтдаги, давом этаётган маъмурий ҳуқуқбузарлик учун эса ҳуқуқбузарлик аниқланган вақтдаги белгилаб қўйилган энг кам ойлик иш хақидан келиб чиққан ҳолда белгиланади. Товарлар ва транспорт воситаларининг кийматидан келиб чиқиб ҳисобланадиган жарима кўринишидаги жазони белгилашда ана шу нарсалар қиймати деганда ҳуқуқбузарлик аниқданган кунда уларнинг эркин (бозор) нархи тушунилади. 2. Божхона кодексида назарда тутилган айрим фаолият турларини амалга ошириш учун божхона органи томонидан берилган лицензияни ёки малака аттестатини чақириб олиш. Лицензия ёки малака аттестатини чақириб олиш божхона омборлари, божсиз савдо дўконлари, эркин омборлар, вақтинча сақлаш омборларига, шунингдек божхона брокери, божхона

ташувчисига ёки божхона расмийлаштируви мутахассисига улар томонидан божхона қоидалари бузилганлиги учун, агар ушбу ҳуқуқбузарликлар кўрсатиб ўтилган шахслар томонидан лицензия ёки малака аттестати билан назарда тутилган фаолиятни амалга ошириш муносабати билан содир этилган бўлса қўлланилиши мумкин. 3. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатлари бузилишини содир этиш қуроли ёки бевосита ашёси ҳисобланган товарлар ва транспорт воситаларини мусодара қилиш. Мусодара қилиш - божхона қоидалари бузилиши объекти ҳисобланган товарлар ва транспорт воситаларининг давлат мулкига мажбурий текинга олиб қўйилиши қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда амалга оширилади. Божхона кодексининг 132-моддаси 2 ва 3-бандларида назарда тутилган жазолар эса, ҳам асосий, ҳам қўшимча жазо сифатида қўлланилиши мумкин. Юридик шахс ёки юридик шахсни ташкил этмаган ҳолда тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланучи шахс томонидан божхона ҳақидаги қонун ҳужжатлари бир неча марта бузилса, ҳар бир ҳуқуқбузарлик учун алоҳида жазо берилади. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларипи бузганлик учун жазо берилиши жавобгарликка тортилаётган шахсларни бож тўловларини тўлаш на Божхона кодексида назарда тутилган бошқа талабларни бажариш мажбуриятидан озод этмайди. Божхона органи томонидан муайян фаолият турларини амалга ошириш учун берилган лицензия ёки малака аттестатини қайтариб олиш ҳамда жарима кўринишида жазо белгилаш божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузиш ҳолати аниқланган кундан бошлаб олти ойдан кечиктирмай, лекин у содир этилган кундан бошлаб уч йилдан кечиктирмай бюджетга божхона тўловларини тўламаслик билан боғлиқ ишлар бўйича - беш йилдан кечиктирмай қўлланиши мумкин. Товарлар ва транспорт воситаларини мусодара қилиш кўринишидаги жазо божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузиш содир этилган ёки

аниқланган вақтдан ҳамда у асосий ёки қўшимча жазо эканлигидан қатьи назар қўлланилади. Товарлар ва транспорт воситаларини ғайриқонуний олиб ўтиш куни деб уларни Ўзбекистан Республикаси божхона чегараси орқали ҳақиқатда олиб ўтилган кун ҳисобланади. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги ишларни юритиш Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги ишларни юритиш тартиби божхона органларининг мансабдор шахслари томонидан Божхона кодексига мувофиқ, Кодексда тартибга солинмаган ҳолларда эса маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади. Божхона органи мансабдор шахси томонидан божхона қоидалари бузилганлиги белгилари аниқланиши божхона ҳақидаги қонун ҳужжатлари бузилиши ҳақида иш юритилишига асос бўлади. Маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни юритиш вазифалари қуйидагалар ҳисобланади: ҳар бир ишнинг ҳолатини ўз вақтида, ҳар томонлама, тўлиқ ва холис аниқлаш, уни қонун ҳужжатларига мувофиқ ҳал этиш, чиқарилган қарор ижро этилишини таъминлаш, шунингдек маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этилиши сабаблари ва унга кўмаклашувчи шартшароитларни аниқлаш, ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш, фуқароларни Конституцияга ва Ўзбекистон Республикаси қонунларига риоя қилиш руҳида тарбиялаш, қонунчиликни мустаҳкамлаш. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатлари бузилиши тўғрисидаги ишларни юритиш қуйидаги босқичлардан иборат бўлади: − божхона ҳақидаги қонун ҳужжатлари бузилишини аниқлаш ва уларга барҳам бериш, бирламчи матсриалларни, ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги хабарларни текшириш, аниқланган факт на ҳуқуқ бузиш ҳолатлари, ҳуқуқ

бузувчининг шахсини аниқлаш, исботлар тўплаш ва текшириш бўйича процессуал ҳаракатларни ёритиш, текшириш материалларини кўриб чиқиш ва унинг натижалари бўйича қарор қабул қилиш; − иш материалларини кўриб чиқишга тайёрлаш; − божхона ҳақидаги қонун ҳужжатлари бузилиши тўғрисидаги ишларни кўриб чиқиш; − божхона ҳақидага қонун ҳужжатлари бузилиши тўғрисидаги ишлар буйича қарорлар ижроси; − ҳуқуқ бузишларнинг олдини олиш бўйича таклифлар, ахборот ва хабарлар киритиш, улар содир этилишига кўмаклашувчи сабаблар ва шартшароитларни бартараф этиш ҳамда тартибга солишнинг бошқа чоратадбирлари. Ўзбекистон Рсспубликаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексинииг 276-моддасига мувофиқ маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишга оид далиллар ҳар қандай фактик маълумотлардан иборат бўлиб, органлар (мансабдор шахслар) шу маълумотларга асосланиб маъмурий ҳуқуқбузарлик ҳолати юз берган ёки бермаганлигини, муайян шахснинг уни содир этишда айбдорлигини ва ишни тўғри кўриб чиқиш учун аҳамиятли бўлган бошқа ҳолатларни қонунда белгиланган тартибда аниқдайди. Бу маълумотлар қуйидаги воситалар: божхона ҳақидаги конун ҳужжатлари тўғрисидаги баённома, жавобгарликка тортилаётган шахснинг тушунтиришлари, жабрланувчи гувоҳларнинг кўрсатмалари, эксперт хулосаси, ашёвий далиллар, ашё ва ҳужжатларни олиб қўйиш тўғрисидаги тузилган баённома, шунингдек бошқа материаллар билан белгиланади. Божхона хақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги ишни божхона органининг мансабдор шахси ҳуқуқбузарлик аниқланган жойда ёки юқори божхона органининг рухсати билан ҳуқуқбузарлик содир этилган жойда юритади.

Божхона қоидалари бузилиши тўғрисидаги ишларни юритиш учун бир божхона органидан бошқасига бериш масалалари улар учун юқори турувчи Ўзбекистон Республикаси божхона органи томонидан ҳал этилади. Ўзбекистон Республикасининг юқори турувчи божхона органи божхона қоидалари бузилиши тўғрисидаги ҳар қандай ишни юритиш учун ўзига қабул қилиши ёки уни ушбу мақсадлар учун Ўзбекистон Республикасининг исталган қуйи божхона органларига бериши мумкин. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги ишни юритиш у бошланган кундан эътиборан бир ой муддатдан кечикмай тугалланиши лозим. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги ишларни юритиш муддати зарур ҳолларда божхона органининг бошлиғи томонидан юридик шахсларга ва юридик шахс ташкил этмасдан тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланаётган шахсларга нисбатан тўрт ойгача узайтирилиши мумкин. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги иш материалларида мавжуд бўлган маълумотлар иш кўриб чиқилгунга қадар ошкор қилинмайди. Қуйидаги ҳолатлар мавжуд бўлган тақдирда божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилиши тўғрисидаги иш юритиш бошланмаслиги, бошланган иш эса тўхтатилиши керак: 1) воқеа ёки божхона ҳуқуқбузарлиги таркиби мавжуд бўлмаганда; 2) божхона қоидалари бузилиши содир этилган пайтда шахс ўн олти ёшга тўлмаганда; 3) божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилишини содир этган шахс ақли бутун бўлмаганда; 4) шахс зарур мудофаа ёки энг охирги чора ҳолатида иш кўрганда; 5) божхона қоидалари бузилганлиги учун жазо қўллаш бартараф этилган тақдирда амнистия чиқарилганда;

6) божхона ҳақидаги қонунлар бузилганлиги учун жавобгарликни белгиловчи ҳужжат бекор қилинганда; 7) ишни кўриб чиқиш пайтига келиб, божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилганлиги учун жазо бериш муддатлари тугаганда; 8) жавобгарликка тортилувчи шахсга нисбатан бир фактнинг ўзи бўйича жазо қўллаш тўғрисида қарор ёхуд божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилиши тўғрисидаги ишни тўхтатиш ҳақида белгиланган тартибда бекор қилинмаган қарор мавжуд бўлганда, шунингдек ўша бир фактнинг ўзи бўйича жиноий иш мавжуд бўлганда; 9) унга нисбатан иш юритиш бошланган шахс вафот этганда. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатлари бузилганлиги факти бўйича ҳамда зарур ҳаракатларни содир этиш пайтида божхона органининг мансабдор шахси қонун ҳужжатларида белгиланадиган шаклда баённомалар тузади. Божхона ҳақидага қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги иш бўйича баённомаларга тўпланган далиллар кўшиб қўйилади. Божхона органининг мансабдор шахси иш қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда узил-кесил ҳал этилгунга кадар далилларнинг сақданишини таъминлаш чораларини кўриши шарт. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилишини аниқлаш ва тўхтатиш ҳамда дастлабки ҳужжатларни тузиш (божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилиши тўғрисида баённома тузиш, тушунтиришлар олиш, ҳуқуқни бузиш қуроли ёки бевосита буюми ҳисобланган ашёлар ва ҳужжатларни олиб қўйиш, уларнинг сақланишини таъминлаш, жарима ундириш таъминланиши учун буюмларни олиб қўйиш ва бошқа ҳаракатлар) божхона постларининг оператив-инспекторлик таркиби, контрабандага қарши кураш, божхона қоидалари бузилишига қарши кураш бўлими ва суриштирув ходимлари, шунингдск ҳуқуқ бузилишини бевосита аниқлаган божхона хизматларининг бошқа бўлинмалари ходимлари томонидан амалга оширилади.

Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларига риоя қилинишини текшириш ва маъмурий баённомалар тузиш ҳуқуқи берилган божхона органларининг мансабдор шахсларига қуйидаги лавозимларда ишловчи шахслар тегишли бўлади: Ўзбекистан Республикаси Давлат божхона қўмитасининг бошқармалари, бўлимлари бошлиқлари, бош, катта инспекторлари ва инспекторлари ҳудудий божхона хизматларининг бошқармалар, бўлимлар, бўлинмалар, божхона постлари бошлиқлари, бош, катта инспекторлари ва инспекторлари. МЖК нинг 279-моддаси, ЎзР БК нинг 177-моддаси талабларига мувофиқ божхона қонунлари бузилишининг ҳар бир факти бўйича маъмурий ҳуқуқбузарликни бевосита аниқлаган божхона органи ходими белгиланган шакл бўйича баённома тузади. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилиши тўғрисидаги баённомада қуйидаги маълумотлар кўрсатилади: 1. Баённома тузилган сана ва жой. 2. Баённомани тузган шахснинг лавозими, фамилияси, исми, отасининг исми. 3. Ҳуқуқни бузган шахс тўғрисидаги маълумотлар. 4. Сафарнинг мақсади, йўналиш, поезд, автомашина ёки бошқа транспорт воситасининг тартиб рақами, унинг кимга тегишли эканлиги, бориш йўналиши. 5. Содир этилган қонун бузиш жойи, вақти ва моҳияти. 6. Мазкур ҳуқуқ бузиш учун жавобгарликни назарда тутувчи меъёрий ҳужжат. 7. Олиб кўйилган (ушланган) ашёлар, бойликлар ва ҳужжатлар тўғрисидаги маълумотлар. 8. Ҳуқуқ бузувчининг тушунтириши ва бошқалар. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилиши аниқланишининг ҳар бир ҳолати ва улар бўйича кўрилган чоралар юзасидан божхона органи ходими томонидан билдиришнома ёзилади. Унда содир этилган ҳуқуқ бузиш

аниқланишининг барча ҳолатлари (излаш усуллари, яшириш усуллари, назорат қилиш, техник воситаларини қўллаш, оғзаки сўров натижасида олинган маълумотлар, багаж ва қўлда олиб юриладиган юкни расмийлаштириш, шахсан кўздан кечириш, транспорт воситаси, контейнерни кўздан кечириш, шунингдек, ишга тегишли бўлган бошқа ҳолатлар) акс эттирилиши керак. Агар ҳуқуқ бузувчининг бирор-бир ноҳуқуқий ҳатти-ҳаракатлари билан моддий зарар етказилса - билдиришномада моддий зарар кимга, қанча миқдорда, қай тарзда стказилганлиги қисқа, бироқ батафсил баён этилади. Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 285-288-моддаларига мувофиқ бошқа таъсир кўрсатиш чоралари қўлланиб бўлинганидан кейин маъмурий ҳуқуқбузарликни тўхтатиш, ҳуқуқбузарнинг шахсини аниқлаш, башарти баённома тузиш зарур бўлиб, уни ҳуқуқбузарлик содир этилган жойнинг ўзида тузиш имкони бўлмаган тақдирда маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишлар юзасидан чиқарилган қарорларни ижро этиш мақсадида мазкур шахсни маъмурий йўл билан ушлаб туришга, шахсни кўрикдан ўтказишга, унинг ашёлари, транспорт воситаларини кўздан кечиришга ва ашё ҳамда ҳужжатларни олиб қўйишга йўл қўйилади. ЎзР МЖКнинг 287-моддасига мувофиқ божхона органлари ходимлари ЎзР МЖК нинг 198 ва 227-моддаларида назарда тутилган ҳолатлар содир этилганда, маъмурий тухтатишни амалга оширишлари мумкин. Маъмурий тўхтатиш тўғрисида баённома тузилади. Унда баённома тузилган сана ва жой, лавозими, божхона органи, баённомани тузган шахснинг фамилияси, исми ва отасининг исми, ушланган шахс тўғрисидаги маълумотлар, ушлаш вақти, жойи ва асослари, ушланган шахс олиб келинган вақт ва жой, ушланган озод қилинган вақт, ушлаш вақтида қандай ҳаракатлар қилинганлиги кўрсатилади.

Баённомага уни тузган шахс, ушланган шахс, гувоҳлар, бошқа шахслар бор бўлганда улар ҳам имзо чекадилар. Ушланган шахс имзо чекишни рад этган тақдирда бу ҳақда баённомада қайд этилади. Божхона назорати, кўздан кечирув пайтида топилган ҳуқуқбузарлик қуроли ёки бевосита буюми бўлган товарлар, транспорт воситалари, ҳужжатлар на бошқа буюмлар божхона органларининг мансабдор шахслари томонидан холислар гувоҳлигида олиб қўйилади. Олиб қўйилган товарлар, транспорт воситалари, ҳужжатлар ва бошқа буюмлар иш кўриб чиқилгунга қадар божхона органлари белгилаган жойларда сақланади. Божхона ҳақидаги қопун ҳужжатлари бузилган тақдирда жарима ҳамма товарлар ва транспорт воситларининг қиймати ундирилишини таъминлаш учун ҳуқуқбузардан, агар у Ўзбекистан Республикасида доимий яшаш жойига эга бўлмаса ва юридик шахсдан - агар у Ўзбекистон Республикаси ҳудудида филиал ёки ваколатхонага эга бўлмаса, товарлар ва транспорт воситалари, Ўзбекистон Республикаси валютаси ва валюта бойликлари олиб қўйилишига йўл қўйилади. Товарлар на транспорт воситалари ва бошқа ашёларни олиб қўйишнинг имкони бўлмаган тақдирда улардан фойдаланиш ва уларни тасарруф этиш тақиқланади, уларнинг сақланиши эса қонун ҳужжатларида назарда тутилган тартибда таъминланади. Божхона органининг мансабдор шахси олиб қўйилган товарлар, транспорт воситалари ва бошқа буюмларни баҳолаш пайтидаги бозор нархлари бўйича баҳолаб, уларнинг эскирганлигини ҳисобга олади. Зарур ҳолларда баҳолаш мутахассис иштирокида ўтказилади. Пул, облигациялар, чеклар, акциялар ва бошқа қимматли қоғозлар номинал қиймати бўйича хисобга олинади. Божхона органининг мансабдор шахси божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги ишни юритиш жараёнида далилларни аниқлаш ва уларни қайд этиш, ишга аҳамияти бўлган бошқа ҳолатларни

аниқдаш учун жойни, ҳудудларни, биноларни, транспорт воситаларини, ашёлар ва ҳужжатларни божхона текширувидан ўтказишга ҳақлидир. Божхона текшируви ҳудуди, биноси, транспорт воситаси, ашёлари ва ҳужжатлари текширилаётган шахс (унинг вакили) иштирокида камида икки гувоҳ ҳозирлигида, зарур ҳолларда эса мутахассислар иштирокида ўтказилади. Божхона ҳақидага қонунлар бузилиши тўғрисидаги ишларни юритишда божхона органи мансабдор шахсининг қарори билан қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда экспертиза тайинланиши мумкин. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатлари бузилиши тўғрисидаги ишни юритаётган божхона органининг мансабдор шахси қарор асосида ва гувоҳлар, зарур ҳолларда эса мугахассислар иштирокида товарлар ва бошқа буюмларнинг намуналари ва нусхаларини олиш, шунингдек экспертиза ўтказиш учун зарур бўлган имзолар, дастхатлар, намуналарни олишга ҳақлидир. Божхона ҳақидага қонун ҳужжатларининг бузилиши тўғрисидаги ишни юритишда жавобгарликка тортилувчи шахсдан ташқари, унинг вакили, адвокати, эксперт, мутахассис, таржимон, гувоҳ холис қатнашишлари мумкин. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги иш бўйича чиқимлар қуйидагилардан иборат бўлади: − гувоҳлар, экспертлар, мутахассислар, таржимонлар, холисларга тўланадиган суммалар; − текширув ва инвентарлаш муносабати билан сарфланган суммалар; − далилларни сақлаш, ташиш (жўнатиш) ва текшириш учун сарфланган суммалар; − ишни юритиш ва кўриш муносабати билан божхона органи келган бошқа харажатлар. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги ишларга қуйидагилар киради:

− агар жазо чораси тариқасида жарима, лицензиями ёки малака аттестатини чақириб олиш чораси, шунингдек конун ҳужжатларида назарда тутилган алоҳида ҳолларда товарларни мусодара қилиш чораси қўлланилса, божхона органи томонидан кўрилади. − агар асосий ёки қўшимча жазо чораси тариқасида товарларни ва транспорт воситаларини мусодара қилиш назарда тутилса, тегишли божхона органи жойлашган ердаги суд томонидан кўрилади. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги ишларни кўриш ва божхона органлари номидан жазоларни қўллашга божхона органларининг бошлиқлари ва уларнинг ўринбосарлари (Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шаҳри давлат божхона қўмитаси бошқармалари ва «Тошкент-АЭРО» МБМ бошлиқлари) ҳақлидир. Маъмурий ҳуқуқбузарликни содир этган хорижлик фуқаролар ва фуқаролиги бўлмаган шахслар МЖКнинг 17-моддасига мувофиқ умумий асосларда маъмурий жавобгарликка тортилиши керак. ЎзР БКнинг 188-моддасига мувофиқ божхона органи бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги ишни кўриб чиқиб, қуйидаги қарорлардан бирини чиқаради: − жарима солиш тўғрисида; − иш юритишни тугатиш тўғрисида; − жиноят ишини қўзғатиш ва суриштирув ўтказиш тўғрисида; − ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги материалларни тегишли идорадар бўйича юбориш тўғрисида; − ишни қўшимча равишда юритиш (текшириш) учун қайтариш тўғрисида. Божхона органи бошлиғи (унинг ўринбосари) Ўзбекистон Республикаси МЖК 271-моддасида назарда тутилган ҳолатлар мавжуд бўлган тақдирдагина ишни юритишни тўхтатиш тўғрисида қарор қабул қилиши мумкин. Бунда қарорда мазкур модда ва қўлланилган меъёрий ҳужжатнинт тегишли бандига

ҳавола қилинган ҳолда ишни юритиш тўхтатилганлиги тўғрисида батафсил қайд этилади. Маъмурий (божхона) ҳуқуқни бузиш тўғрисидаги иш бўйича қарор ишни кўриб чиқиш тамом бўлгач дарҳол эълон қилинади. Ҳуқуқни бузувчи у қайси божхона ҳуқуқини бузгани учун ЎзР БК нинг 132-моддасида назарда тутилган жазога дучор қилинаётганлигини аниқ билиши керак. Қарор нусхаси уч кун ичида унга нисбатан қарор чиқарилган шахсга, шунингдек унинг илтимосига кўра жабрланувчи суриштирилади ёки юборилади. Қарор нусхаси тилхат остида топширилади, агар у жўнатилса, бу ҳақда ишда тегишли ёзув қайд этилади. Маъмурий жазо қўлланилиши жавобгарликка тортилувчи шахсни бож тўловларини тўлаш мажбуриятидан ва Божхона кодексида назарда тутилган бошқа талабларни бажаришдан озод қилмайди. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги иш бўйича қарор устидан юқори турувчи божхона органига (мансабдор шахсга) ёки божхона органи жойлашган ердаги судга ўн кун муддатда берилиши мумкин. Юқори турувчи божхона органи бошлиғи божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғрисидаги иш бўйича чиқарилган қарор устидан берилган шикоятни ёки прокурорнинг протестини кўриш вақтида қуйидаги ҳал қилув қарорларидан бирини қабул қилади: а) қарорни ўзгаришсиз қолдиради, шикоят ёки протестни эса қаноатлантирмайди; б) қарорни бекор қилади ва ишни янгидан кўриш учун юборади; в) қарорни бекор қилади ва иш юритишни тугатади; г) божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жазо чорасини камайтирмаган ҳолда уни Ўзбекистон Республикасининг Божхона Кодсксида назарда тутилган доирада ўзгартиради. Божхона кодексининг 192-моддасига мувофиқ божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик тўғисидаги иш бўйича чиқарилган қарорни бекор қилиб, иш юритишнинг тугатилиши ундирилган пул суммаларининг, олиб

қўйилган ва мусодара қилинган ашёларнинг қайтарилишига, шунингдек айнан қабул килинган қарор билан боғлиқ бошқа чеклашлар бекор қилинишига олиб келади. Божхона органларининг жарима солиш тўғисидаги қарорини ижро этиш Ўзбекистон Республикаси Божхона кодексининг 193-198-моддалари (XI бўлим) талабларига мувофиқ амалга оширилади. Божхона органлари суриштирув органлари сифатида ЎзР ЖПК 38-моддасига мувофиқ божхона органлари божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилиши тўғрисидаги ишлар бўйича суриштирув органлари ҳисобланади. Жиноий ишлар бўйича суриштирув дастлабки тергов учун амалдаги жиноят-процессуал қонун ҳужжатлари билан белгиланган тартибда ва қоидалар бўйича амалга оширилади. Қуйидаги ҳолатлар бундан мустаснодир: − суриштирувни суриштирув органлари бошлиқлари ёки уларнинг топшириғига кўра суриштирувчилар олиб боради; − суриштирувчининг қарори суриштирув органи бошлиғи томонидан тасдиқланиши керак. Суриштирув органига жиноят белгиларини ва уни содир этган шахсларни аниқлаш, ЎзР ЖПК билан белгиланган қоидаларга мувофиқ улар текширилгандан кейин жиноий иш бўйича исбот сифатида фойдаланилиши мумкин бўлган маълумотларни аниқлаш мақсадида илмий-техник воситалардан фойдаланган ҳолда зарур чора-тадбирлар кўриш юкланади. ЎзР ЖПК 38моддаси 8-бандига мувофиқ божхона органлари божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилганлиги учун, яъни ЎзР ЖК 182-моддасида назарда тутилган белгилар мавжуд бўлган жиноятлар бўйича суриштирув олиб борадилар. ЎзР ЖК 182-моддси бўйича жиноий жавобгарликни назарда тутувчи жиноят бегисига эга бўлган ҳуқуқ бузишни аниқлаб, бошлиқ (суриштирув

органи раҳбари, суриштирувчи) ЎзР ЖПК 329, 39 ва 330-моддаларига мувофиқ белгиланган тартибда рўйхатдан ўтказади (дарҳол) ва қуйидагилар хусусида қарор қабул қилади: а) жиноий иш қўзғатиш, юритиш учун ўзига қабул қилиш ва суриштиришга киритиш; б) жиноий иш қўзғашни рад этиш; в) идоравий бўйсуниш бўйича ариза, маълумот бериш. Жиноят белгилари мавжуд бўлган тақдирда суриштирув органи жиноий иш қўзғайди ва Жиноят процессуал кодексига амал қилган ҳолда жиноятни аниқлаш ва унинг изларини мустаҳкамлаш бўйича кечиктириб бўлмайдиган тергов харакатларини амалга оширади Жиноий иш бўйича суриштирув 10 суткадан ортиқ бўлмаган муддатда тамомланиши керак. ЎзР ЖПК 342-моддасига мувофиқ суриштирувчи ишни, агар: 1) оғир ёки ўта оғир жиноят аниқланган бўлса; 2) муайян шахсни айбдор сифатида ишда қатнашишга жалб қилиш учун асос аниқланган бўлса; 3) ишни тўхтатиш учун асос аниқланган бўлса; 4) терговчи иш юритиш учун ишни унга беришни талаб қилса суриштирув учун белгаланган муддат тамом бўлишини кутмай ишни зудлик билан терговчига бериши керак. Божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жиноий жавобгарлик Божхона ҳақидаги қопун ҳужжатларини бузганлик учун жиноий жавобгарлик ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 182-моддасида назарда тутилган, яъни «Божхона ҳақидаги қонунларни бузиш Божхона назоратини четлаб ёки божхона назоратидан яшириб ёхуд божхона ҳужжатлари ва воситаларига ўхшатиб ясалган ҳужжатлардан алдаш йўли

билан фойдаланган ҳолда ёки декларациясиз ёхуд бошқа номга ёзилган декларациядан фойдаланиб, товар ёки бошқа қимматликларни Ўзбекистон Республикасининг божхона чегарасидан ўтказиш: а) жуда кўп миқдорда; б) хизмат лавозимидан фойдаланган ҳолда содир этилган бўлса, энг кам ойлик иш ҳақининг эллик бараваридан юз бараваригача миқдорда жарима ёки беш йилгача муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиши ёки уч йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёхуд мол-мулк мусодара қилиниб, уч йилгача озодликдан маҳрум қилиниши билан жазоланади. Ушбу ҳаракат: а) чегарани бузиб ўтиш, яъни божхона хизматининг розилигини олмасдан туриб, товар ёки бошқа қимматликларни Ўзбекистон Республикасининг божхона чегарасидан очиқдан-очиқ ўтказиш пули билан; б) уюшган гуруҳ томонидан ёки унинг манфаатларини кўзлаб содир этилган бўлса, мол-мулк мусодара қилиниб, уч йилдан беш йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади. Хизмат мавқеидан фойдаланган ҳолда божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузишда зарар суммаси алоҳида йирик микдорни ташкил этиши шарт эмас, яъни хизмат мавқеидан фойдаланиш мазкур жиноятнинг мустақил белгисини ташкил этади. Объектив жиҳатдан божхона ҳақидаги қонунлар бузилиши товарлар ва бошқа қимматликларнинг Ўзбекистон Республикаси божхона чегараси орқали олиб ўтилишида ифодаланади. Субъектив жиҳатдан жиноят содир этилган жиноятнинг тўғридан-тўғри содир этилганлигида ифодаланади. Ақли жойида бўлган ва 16 ёшга тўлган Ўзбекистон Респуликаси фуқароси, хорижий давлатлар фуқароси ёки фуқаролиги бўлмаган шахс жиноят субъекти бўлиши мумкин. ЖК нинг 182-моддасида қайд этилган жиноятнинг объектив жиҳати товарлар ёки бошқа буюмларни олиб ўтиш, уларни содир этиш усуллари, олиб ўтилаётган товарлар ва бошқа буюмларнинг йирик миқдори бўйича

ҳаракатларни ўз ичига олади. Жиноий оқибатларнинг бошланиши талаб этилмайди. Божхона назоратига қалбаки ҳужжатлар, қасддан бузилган маълумотлар мавжуд бўлган ҳужжатлар, шунингдек божхона органлари божхона назорати объектларининг Ўзбекистон Республикаси божхона чегараси орқали ўтиши билан боғлиқ ноҳуқуқий қарор қабул қилиниши учун уларни адаштириш мақсадида унга асос бўлмаган ҳолда ноқонуний тузилган ёхуд тасдиқланган ҳужжатларни тақдим этиш ҳужжатлардан алдов йўли билан фойдаланиш деб эътироф этилади. Муҳрларни, харфлар ва бошқа маркировкаларни сохталаштириш, ҳужжатлардан алдов йўли билан фойдаланишдаги сингари мақсадда қонуний сифатда тақдим этиладиган ўхшаш белгилар қўйиш божхона бирхиллаштирувчи воситаларидан алдаш мақсадида фойдаланиш деб эътироф этилади. Товарлар ва қимматликларнинг божхона назоратидан бошқа жойда олиб ўтилиши Ўзбекистон Республикаси божхона органлари белгилаган жойлардан бошқа жойда ёки божхона расмийлаштирувини амалга оширишнинг белгиланган вақтидан ташқарида амалга оширилиши мумкин. Обеткларни божхона назоратидан олиб ўтиш учун буюмларнинг аниқлаштирилишини қийинлаштирадиган яширин жойлардан фойдаланиш ёки бошқа усуллардан фойдаланиш ёхуд бир хил буюмни бошқа буюмлар кўринишига ўхшатиш божхона назоратидан яшириш деб тушунилади. Товарлар ёки бошқа объектларни божхона назоратидан олиб ўтиш миқдори мазкур моддага изоҳга мувофиқ, агар у энг кам ойлик иш ҳақининг юз баравари ва ундан ортиғига тенг бўлса, алоҳида йирик миқдор деб тан олинади. Олиб ўтилаётган буюмлар уларни турли божхона режимларида ва махсус шарт-шароитларда, жумладан қонун ҳужжатларида юз бераётган ўзгаришларни ҳисобга олган ҳолда олиб ўтишнинг махсус қоидаларини белгиловчи қонун ҳужжатлари асосида мазкур модда рўйхатига тушувчи буюмлар деб эътироф этилади.

Контрабанда тушунчаси ва контрабанда учун жавобгарлик Контрабанда товарлар, валюта ва бошқа қимматликларни божхона ҳақидаги қонунларни бузган ҳолда давлат чегараси орқали яширинча олиб ўтиш. Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларига мувофиқ контрабанда - яъни божхона назоратини четлаб ёки божхона назоратидан яшириб ёхуд божхона ҳужжатлари ёки воситаларига ўхшатиб ясалган ҳужжатлардан алдаш йўли билан фойдаланиб, декларациясиз ёки бошқа номга ёзилган дектарациядан фойдаланиб, кучли таъсир қилувчи заҳарли, заҳарловчи, радиоактив, портловчи моддалар, портлаш қурилмалари, қурол-яроғ, шунингдек, гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ёки диний экстремизм, сепаратизм ва ақидапарастликни тарғиб қилувчи материалларни Ўзбекистон Республикасинииг божхона чегарасидан ўтказиш, у мол-мулк мусодара қилиниб ёки мусодара қилинмай беш йилдан ўн йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади. Ядровий, кимёвий, биологик ва оммавий қирғин қуролининг бошқа турларини, шундай қуролларни яратищда фойдаланилиши мумкинлиги аён бўлган материал ва мосламаларни, шунингдек гиёҳвандлик воситатари ёки психотроп моддаларни кўп миқдорларда контрабанда қилишда мол-мулк мусодара қилиниб, ўн йилдан йигирма йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади {Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 246моддаси). Жиноят таркиби қуйидагиларни тавсифловчи белгиларнинг тўрт гуруҳини ташкил этади: жиноят объекти, унинг объектив жиҳати, жиноят субъекти ва субъектив томон. Жамиятнинг хавфсизлигини таъминловчи ижтимоий муносабатлар контрабанда жинояти объекти ҳисобланади. Объектив жиҳатдан контрабанда тақиқданган буюмларнинг Ўзбекистон Республикаси божхона чегараси орқапи олиб ўтилишида ифодаланади. Субъектив жиҳатдан жиноят содир этилган жиноятнинг қасддан содир этилганлигида ифодаланади. Ақди

жойида ва ўн олти ёшга тўлган Ўзбекистон Республикаси, хорижий давлат фуқароси ва фуқаролиги бўлмаган шахс жиноят субъекти бўлиши мумкин. Контрабанда учун жиноий жавобгарлик Ўзбекистон Республикаси божхона чегараси орқали ушбу буюмлар МДҲ мамлакатларига ёки МДҲ га кирмайдиган мамлакатларга олиб ўтилишидан қатъи назар, Жиноят кодексининг 246моддаси диспозициясида кўрсатилган ашёларнинг ғайриқонуний олиб ўтилиши билан бошланади. Ўзбекистон Республикаси Олий Суди Пленумининг «Контрабанда ва божхона ҳақидаги конун ҳужжатлари бузилиши тўғрисидаги ишлар бўйича суд амалиёти ҳақида» 1996 йил 27 февралдаги 2-сон қарорида қуйидагилар тушунтирилган: а) Жиноят кодексининг 246 ва 82-моддалари диспозицияларида кўрсатилган буюмлар, товарлар ва бошқа бойликларнинг Ўзбекистон Республикаси божхона чегараси орқали ғайриқонуний олиб ўтилиши деганда божхона назоратидан ташқари уларнинг божхона органи жойлашган жойдан бошқа жойда ёки божхона расмийлаштируви ва назорати амалга ошириладиган вақтдан ташқари олиб ўтилиши эътироф этилиши керак; б) божхона назоратидан яширган ҳолда Жиноят кодексининг 246 ва 182- моддалари диспозицияларида кўрсатилган буюмлар, товарлар ва бошқа бойликларнинг Ўзбекистон Республикаси божхона чегараси орқали ғайриқонуний олиб ўтилиши деганда уларнинг яширин жойлардан ва уларни аниқлашнинг бошқа усулларидан ёки бир хил буюмларга бошқа кўриниш бориш йўли билан олиб ўтишдан фойдаланган ҳолда олиб ўтилиши ҳам тушунилиши керак. Махсус сақданадиган жойлар деганда яширин жойларни, шунингдек транспорт воситаларидаги контрабанда мақсадларидаги конструктив сақданадиган жойлар ва олдиндан бўлакларга ажратилиши, монтаж қилинган буюмларни олиб ўтиш учун асбоб-ускуналар ва мосламаларни ҳисоблаш зарур; в) ҳужжатлардан алдов йўли билан фойдаланиш деганда божхона органига буюмлар, товарлар ва бошқа бойликларни божхона чегараси орқали

олиб ўтиш учун асос сифатида қалбаки ҳужжатлар, ғайриқонуний йўл билан олинган ҳужжатлар, ёхуд сохта маълумотлар бор бўлган ҳужжатлар тақдим этилишини тушуниш керак; г) Ўзбекистон Республикаси божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ божхона бирхиллаштируви воситалари деганда товарлар ёки бошқа бойликларни уларга тамғалар, муҳрлар, рақамли, хавфли ва бошқа маркировкалаш белгиларини, бирхиллаштириш белгиларини, штамплар қўйишни, нусха ва намуналар олишни, товарларни, бошқа бойликларни тавсифлашни, чизмалар чизишни, кўламли тасвирлар, фотосуратлар, рангли суратлар тайёрлашни, товарга илова қилинадиган ҳужжатлар ва бошқа ҳужжатлардан фойдаланишни бирхиллаштириш тушунилади. Божхона бирхиллаштирувчи воситаларидан алдаш йўли билан фойдаланиш деганда, Ўзбекистон Республикаси ёхуд бошқа давлатларнинг божхона органлари томонидан қўлланилган бирхиллаштириш воситаларининг ўзгартирилиши, йўқ қилиниши, шикаст етказилиши ёки йўқотилиши билан боғлиқ шахсларнинг ҳатти-ҳаракатларини тушуниш керак; д) Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 246-моддасида санаб ўтилган, декларация тўлдирилган ёки ўз номи билан декларация тўлдирилмаган контрабанда буюмлари ёхуд 182-моддада кўрсатилган товарлар ёки бойликлар деганда, контрабанда буюмлари ёки товарлар ёхуд бошқа бойликларни декларация тўлдириш тартиби бузилиш билан боғлиқ шахсларнинг чегара орқали олиб ўтиш мақсадида, яъни декларация тўлдириш шакли ва жойи тўғрисидаги божхона ҳақидаги қонуннинг белгиланган талабларига риоя қилмаслик, уни амалга ошириш тартиби, декларация тақдим этиш муддатларига ва бошқа қўшимча ҳужжатларга риоя қилмаслик, шунингдек Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб кириладиган ёки унинг ҳудудидан олиб чиқиладиган контрабанда буюмлари, товарлар ёки бошқа бойликларга нисбатан декларацияга уларнинг номи ва сонига доир

сохта маълумотлар киритилиши билан боғлиқ ҳатти-ҳаракатлари тушунилади. Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 246 ва 182-моддаларида кўрсатилган контрабанда ёки божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилиши дсб, буюмлар, товар-моддий бойликларнинг Ўзбекистон Республикаси чегараси орқали ҳақиқатда ғайриқонуний олиб ўтилиши пайтидан бошлаб тамом бўлган жиноят деб ҳисоблаш керак.

Адабиётлар : 1. Алимбоев С. ва бошқ. Солиқлар. Т.: "Меҳнат" 1999. 2. Брызгалин В. Налоги и налоговое право. М.: "Финансы и статистика". 1998. 3. Маликов Т. «Солиқлар ва солиққа тортишнинг долзарб муаммолари.» Т.: "Академия" 2002. 4. Мельник Д. Налоговый менеджмент. М.: "Анкил" 2002. 5. Вахобов А., Срожиддинова З. «Ўзбекистон Республикаси давлат бюджети». Т;2002 6. Тошмуродова Б. «Солиқлар воситасида иқтисодиётни бошқариш механизми». Т; «Янги аср авлоди» 2002. 7. Семигулова Э., Мажидов А. «Налоги и налогообложение». Учебное пособие. Т; ТИТЛП. 1999. 8. Черник Д. «Налоги в рыночней экономике» М; «Финансы». 1999. 9. Большаков С. «Финансовая политика государства и предприятия». М; «Книжный мир» 2002. 10. Караваева И. «Налоговое регулирование рыночной экономики»: Учебное пособие. М: ЮНИТИ-ДАНА, 2000 г. 11. Налоги и налогооблажение в вопросах и ответах: часть 1. Т.: ГНК 1998. 12. “Налоги и налогооблажение в Российской Федерации” (учебник для ВУЗов), М.: “Книжный мир” 1999. 13. “Налоги” Учебное пособие. (Под.ред. Д.Г Черника) М.: “Финансы и статистика”, 1998.

O'xshashlar

Божхона қонунчилигини бузганлик учун жавобгарлик

Божхона хакидаги конун хужжатларини бузилиши тушунчаси ва жавобгарлик

Солиқ қонунларини бузганлик учун юридик, жисмоний ҳамда мансабдор шахсларнинг жавобгарлиги

Солиқлар ва йиғимлар соҳасидаги ҳуқуқий ҳужжатларни бузганлик учун жисмоний шахсларнинг жавобгарлиги

Давлат солиқ идоралари ва уларнинг ҳуқуқий мақоми