Бизнесни ахборот билан таъминлаш - Iqtisodiyot - Referatlar

Бизнесни ахборот билан таъминлаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

126 KB

Ko'chirib olish

Бизнесни ахборот билан таъминлаш Режа: 1. Бизнесда ахборотларнинг аҳамияти ва уларнинг турлари. 2. Бизнеснинг ахборот тизими. 3. Бизнесни ахборот билан тахминлашни ташкил этиш.

1. Бизнесда ахборотларнинг аҳамияти ва уларнинг турлари. Бизнесда жуда катта микдорда ахборотлар хизмат қилади. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик доирасида бажарилаётган ишларнинг турли хилларига жавоб берувчи ахборотларнинг шахсий массивлари шаклланади. Бизнес етарли ва аниқ ахборотларсиз амалга оширилиши мумкин эмас, бу ахборотлар тадбиркорлик фаолияти учун зарур бўлган маълумотлар, хабарлар мажмуасидан иборат бўлади. Ахборот - бу ишлаб чиқарувчилар, товарни сотувчилар ва харидорлар ўртасидаги алоқа шаклидир. Ишбилармонлар асосан турли хил ахборотлар: статистик, оператив, ташкилий, фармойиший, бухгалтерлик, молиявий, маркетинг, таъминот, ходимлар маълумоти билан ишлайдилар. Ахборотлар яна ички ва ташки , дастурий ва меъёрийга бўлинади. Ички ахборот кичик корхона ёки савдо ташкилоти ичида айланиб юради. У корхона фаолиятини, унинг техник-иқтисодий курсаткичларини, моддий ва мехнат харажатлари ҳажмини, накд пул харакатини, дебиторлик ва кредиторлик қарзлари хакидаги маълумотларни акс эттиради. Ташқи ахборотлар махсулот ишлаб чиқарувчилари ва истеъмолчилари билан, ҳокимият идоралари, банклар, рақиблар ва бошқа ташкилотлар билан алоқаларни таърифлайди. У товарларни сотиш ва харид қилиш шартлари хакидаги ташки мухит хабарларидан иборат бўлади. Фойдаланиш вақти буйича ахборотлар: оператив, даврий ва ўзоқ муддатлига, узгартириш даражаси буйича бирламчи ва икқиламчига бўлинади.

Бизнесда иқтисодий ахборотлар етакчи роль уйнайди, чунки улар товар ишлаб чиқариш, модиий бойликларни тақсимлаш, айрибошлаш ва истеъмол қилиш жараёнида одамлар ўртасидаги муносабатларни акс эттиради. Кичик корхоналар учун илмий-техник ахборотларни роли хам мухим, улар ишлаб чиқаришнинг илмий-техник тараккиёт асосида ривожланишини акс эттиради. Доимийлик даражасидан ахборот доимий, шартли-доимий ва узгарувчан бўлади. Доимий ахборот ўз маъносини ўзоқ вақт давомида ўзгартирмайди. Шартли доимий ахборотлар маълум вақт давомида уз маъносини саклаб колади. Унга махсулот тайёрлаш учун техник шартлар, меъёрлар ва нормативлар, тариф микдорлари, лавозим иш хаклари ва х. к. киради. Ўзгарувчан ахборотлар харид қилиш сотишни усишини акс эттиради. Улар қарор қабул қилиш учун доимо тез қайта ишлашни талаб қилади, акс холда уларни олишдан маъно колмайди. Хар қандай ахборот хужжатларда акс эттирилади. Хужжат - бу ахборот таркатувчи. Хар бир хужжатнинг вазифаси уни шаклида акс эттирилади. На факат ишбилармонлар, балки бу хужжатларни ўқувчи, фойдаланувчи, қайта ишловчи ва сакловчи одамларнинг мехнат харажатлари хужжатнинг шаклларига боғлиқ. Бизнесда кераксиз хужжатларни бўлиши мумкин эмас. Ахборот окимлари муваффақиятли бизнес учун керакли алоқаларни таъминлайди. Бундай алоқалар товар ишлаб чиқарувчилар ва уларнинг истеъмолчилари, махсулотларни сотувчилар ва харидорлар, турли муассасалар ўртасида зарурдир.

Ахборот манбаалари ва қабул қилувчилар ўртасида энг соз алоқаларни таъминлаш бизнес ва хусусий тадбиркорликни самарали ишлашларини узгармас шартларидан бири бўлади. Ахборотларни айирбошлаш кичик ва хусусий тадбиркорликнинг энг мураккаб муаммоларидан бири бўлади. Самарали ишлаётган ишбилармонлар - бу алоқа қилишда самарали кишилардир. Улар алоқа қилиш жараёнининг моҳиятини тушунадилар, оғзаки ва ёзма муамолани уддасидан чика оладилар. Алоқа қилиш жараёни - бу икки ёки ундан ортиқ кишилар ўртасида ахборот айирбошлаш жараёни. Алоқа қилиш жараёнининг асосий вазифаси - алмашув мавзуи бўлган ахборотни тушинишини таъминлаш. Аммо ахборот алмашувини узи ахборот алмашувида иштирок этаётган ишбилармонларнинг алоқалари самарадорлигига кафолат бермайди. Бизларнинг хар биримиз уртокларимиз, оиламиз, иш жойидаги ходимлар билан алмашган ахборотларни кам самарали бўлган холларга дуч келамиз. Ахборот алмашиш жараёнида туртта заминий элемент иштирок этади: жунатувчи, хабар, канал-ахборотни узатувчи восита ва олувчи. Бу заминий элементларнинг иши аниқ йўлга қўйилган бўлиши керак, ахборот бузилган булмаслиги керак. Ахборот алмашуви чоғида икки томон мухим роль уйнайди. Агар сотувчи товар нархини айтса, бу факат ахборот алмашувини бошланиши. Ахборот алмашуви самарали бўлиши учун, харидор товарни шу нархга харид қилишга рози эканлигини сотувчига хабар қилиши лозим.

Агар бир томон ахборотни тақдим этса ва бошқа томон уни бузмасдан қабул қилган холда ахборот алмашуви содир бўлади. Шунинг учун алоқа қилиш жараёнига диккат билан эътибор бериш керак. Алоқа қилиш техникаси турли-тумандир. Бизнеснинг алоқа қилиш техникасининг турли хилларидан бири-компьютерлаштиришдир. Компьютерлаштиришнинг аҳамияти бозор муносабатларига утиш, ишбилармонларни жахон бозорига чиқиши муносабати билан таккос қилиб бўлмайдиган холда усмокда. Маълумки, бизнеснинг жахон амалиётида компьютерлаштириш кундалик ва мухим техника бўлиб қолган. Компьютерлар ёрдамида бизнес-режалар тузилади, мехнатга хак тўлаш амалга оширилади, бозор тадқиқот қилинади, чакана ва улгуржи савдолар урганилади. Айтилганлардан келиб чиқадики, ахборот бизнесда, кичик ва хусусий тадбиркорликда катта аҳамиятга эга, қабул килинаётган қарорларни манбаи бўлади. Хакикатда ахборотсиз, керакли маълумотларсиз хеч ким ишламайди. қабул килинаётган қарорларни амалийлиги, кичик ва хусусий тадбиркорликнинг самарадорлиги ахборотлар сифати, уни уз вақтида йиғиш, узатиш ва қайта ишлашга боғлиқ. 10.2. Бизнеснинг ахборот тизими. Ахборотлар мажмуаси бизнес ахборот тизимини ташкил қилади. Бизнеснинг ахборот тизими, уз ичига керакли ахборотлар, хужжатлар, бизнес

тадқиқотлари тизими, алоқа каналлари ва техник воситаларни олувчи, мураккаб ахборот тузилмасидир. Тадбиркорлар уз иш кунларини кичик ва хусусий корхоналар, савдо нукталари иши хакидаги маълумотлар, махсулотларга буюртмалар ва ортиб жунатиш хакидаги телекс хисоботлари билан танишиш, хакикий ва режавий курсаткичларини ўзаро муносабатларини фоизларда, ишлаб чиқариш харажатларида урганишдан бошлайдилар. Улар махсулотларни жорий ва ўткан вақтда сотилиш, товар-моддий захиралар, мехнатни ташкил қилиш ва унга хак тўлаш, транспортда ташиш ва аҳолига бошқа хизматлар кўрсатиш хакидаги ахборотларни санокли дакикаларда оладилар. Бунда уларга хисоблаш техникаси ва ахборотларни қайта ишлаш жараёнини компьютерлаштириш ёрдам беради. Йигилган ва қайта ишланган ахборот тадбиркорга бошқарув қарори қабул қилишда ёрдам беради. Самарали ишлаётган корхоналар йигилаётган ахборотлар сифатини ошириш ва миқдорини кўпайтиришга етарли даражада куч сарфлайдилар. Улар ўз ходимларини содир булаётган вокеаларни қайд қилиш ва улар хакида хабар қилишга ўргатадилар ва бунинг учун тақдирлайдилар. Фирма улгуржи ва чакана сотувчилар ва бошқа иттифоқчиларини унга мухим хабарларни узатишга рағбатлантиради. Ишбилармонларга рақиблари хакида ахборотлар зарур. Рақиблар хақидаги маълумотларни яна уларни хисоботларини ўқиб ва хиссадорлар мажлисларида иштирок этиб, рақиб

корхона ходимлари, рақибларга мол етқазиб берувчилар ва харидорлар билан сухбатлашиб хам олиш мумкин. Рақиблар рекламалари йиғиндисини, уларнинг рекламага харажатлари ва улар фойдаланаётган реклама воситалари тўпламини олиш учун газетадан кесиб олинган парчалар бюросининг пуллик хизматларига мурожаат қилинади. Ишбилармонларга мижозлар, дилерлар ва бозорда харакат қилувчи бошқа кучлар хакида маълумотлар керак. Бозор муносабатларига утиш янада кенгрок ва янада сифатлирок ахборотлар олиш зарурлигини шарт қилиб куяди. Кичик ва хуқуқий корхоналар уз бозорлари худудини доимо кенгайтира борадилар ва ишбилармонлар ахборотлар кидириб топишнинг янги йўлларини излаб топишга мажбурлар. Ишбилармонлар учун харидорни товар хусусиятларига муносабатларини олдиндан башорат қилиш борган сари кийинлашмокда ва улар тадқиқотларга мурожаат қилишмокдалар. Ишбилармонларга борган сари кўпроқ ахборотлар керак бўлади, улар доимо етишмайди. Шунинг билан бир вақтда ишбилармонлар узларига керакли аниқ ва фойдали маълумотларни етарли микдорда йига олмаётганликларидан шикоят қиладилар. Баъзи бир корхоналарда жорий ахборотларни йиғиш ва таркатиш буйича махсус булимлар ёки лабораториялар мавжуд. Бу булимлар ходимлар керакли ахборотларни кидириб топиш учун энг мухим нашрлар, рузномалар

ва жаридаларни куздан кечирадилар ва ишбилармонларга махсус тайёрланган ахборот варакаларини жунатадилар. Бундай хизматлар тадбиркорларга келиб тушаётган ахборотлар сифатини кескин оширишга имкон беради. Бизнес тадқиқотлари тизимининг вазифаси муваффақиятли бизнес учун керакли маълумотлар доирасини мунтазам аниқлашдан иборат. Ишбилармонларда, қоидага кура, уз кучлари билан бизнес тадқиқотлари ўтказиш учун на вақт ва на куникма бор, шунинг учун улар бундай тадқиқотларни буюришга мажбурлар. Корхона шартнома асосида тадқиқот ўтказишга қандайдир илмий - тадқиқот институтига ёки олий укув юртига буюртма бериши мумкин. Йирик корхоналар уз тадқиқот булимлари ва лабораторияларига эгалик қилишлари мумкин. Булим ходимлари орасида мухандислар, иқтисодчилар, социологлар, психологлар, бизнес буйича мутахассислар бўлиши мумкин. Одатда бизнес тадқиқотлар тизими уз ичига қуйидагиларни олади: *0 бозорни тадқиқот қилиш; *1 реклама воситасини, реклама эълонлари самарадорлигини; *2 ходимларнинг ишга фаоллигини; *3 рақиблар товарларини; *4 нарх-наво сиёсатини; *5 товар ассортиментларини; *6 халкаро бозорларни урганиш; *7 рахбарни ахборотлар билан таъминлашни тадқиқот қилиш;

*8 ходимлар билан ишлаш сиёсати ва ходимларнинг фаолиятини бахолашни урганиш; *9 социологик тадқиқотлар ва х. к. Бизнес тадқиқотлари қуйидаги кетма-кетликда утказилади: Тадқиқотчилар муаммони аниқ белгилашлари ва тадқиқот мақсадини келишиб олишлари керак. Ахборотларни йиғиш анча қиммат тушади ва муммони мужмал ёки нотўғри белгилаш ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлмаган харажатларга олиб келади. “Аниқ қўйилган мақсад-муаммони хал қилишни ярми”. Тадқиқотнинг иккинчи босқичида буюртмачини кизиктираётган ахборот турини ва уни энг самарали йиғиш йўлини аниқлаш зарур. Тадқиқотчи икқиламчи ёки бирламчи ахборотларни ёки иккаласини бир вақтда йиғиш мумкин. Иккиламчи ахборот-бу аввал бошқа мақсадлар учун йиғилган мавжуд ахборот. Иккиламчи ахборотларнинг манбалари қуйидагилар: - корхоналар хисоботлари; - булгуси тадқиқотлар хакидаги хисоботлар; - давлат муассасалари нашрлари; - баланс хисоботлари; - статистик маълумотномалар; - биржалар маълумотномалари; - рузномалар, жаридалар, радио, телевидение ва х.

Иккиламчи ахборот тадқиқотни бошланғич нуқтаси бўлиб хизмат қилади. У арзон тушиши ва олиш осонлиги билан бошқасидан фойдали фарқ қилади. Аммо тадқиқотчига керакли маълумотлар эскирган, ноаниқ, тўлиқсиз ёки ишончсиз бўлиши мумкин. Бу холда тадқиқотчига янада кўпроқ маблаглар ва вақт сарфлаш орқали бирламчи ахборот йиғишга тўғри келади. Бирламчи ахборот - бу аниқ мақсад учун биринчи марта йигиладиган ахборот. Бирламчи ахборот йиғишнинг учта услуби бор: 1) кузатиш; 2) тажриба; 3) суров. Кузатиш -бирламчи ахборот йиғишнинг эхтимол бўлган услубларидан бири, унда тадқиқотчи одамлар ва вазият устидан бевосита кузатиш олиб боради. Кузатиш фойдали гояларга, рақиблар тажрибасини урганишга олиб келиши мумкин. Маълумот йиғишнинг бошқа услуби - тажриба. Тажриба тадқиқотлари ўзаро таккосланаётган субъектлар гуруҳини танлаш, бу гуруҳлар учун турли хил холатларни яратиш, таккосланаётганлар устидан назоратни ва кузатилаётган фарқларнинг даражаси ва аҳамиятини белгилашни талаб қилади. Бундай тадқиқотни мақсади - кузатиш натижаларини зиддиятли изохлашларни саралаш йўли билан сабаб-натижа муносабатларини очиб ташламокдан иборат.

Суров - кузатиш ва тажриба ўртасида ярим йўлда туради. Кузатиш кидирув тадқиқотлари учун яхширок тўғри келади, тажриба- сабаб-натижа алоқаларини аниқлаш учун , суров эса тасвирий тадқиқот ўтказишда энг кулай. Бизнес тадқиқотчиси иш режасини ишлаб чиқиши керак, шу туфайли йигилган ахборотлар тадқиқотчилар олдидатурган вазифаларга жавоб берар эди. Режада: Кимдан сураш? Канча микдордаги одамлардан сураш керак? Суралувчиларни қандай тартибда танлаб олиш керак? Ишни бажариш муддати ва х. к. белгиланган бўлиши керак. Тадқиқотчи худди қандай ахборотлар унга зарур ва унинг худди узи кўпроқ кимда бўлишини хал қилиш керак. Тадқиқот режасини ишлаб чиқиб, ахборотларни йиғиш керак, қоидага кўра бу тадқиқотни энг кийин ва қиммат босқичи. Керакли ахборотларни каердан олишни, биринчи навбатда кимлардан сурашни аниқлаш керак бўлади. Баъзи бир суралувчилар уйда хам ишда хам булмасликлари мумкин. Бошқалар суровда иштирок этишдан бош тортишлари мумкин. Учинчилар гараз билан ёки самимий бўлмаган холда жавоб беришлари мумкин. Белгиланган ахборотларга эга хужжатлар билан танишишда хам кийинчиликлар вужудга келади. 10.3.Бизнесни ахборот билан тахминлашни ташкил этиш.

Бизнеснинг ахборот билан таъминланишининг вазифаси барча мартабадаги ишбилармонларни сифатли ахбортлар тизими билан уз вақтида таъминлашдир. Ахборотларга эхтиёж кичик ва хусусий бизнесни ахборотлар билан таъминланишининг асосий шарти бўлади. Ахборотларга эхтиёж ишбилармонлар томонидан бажарилаётган ишларни хисобга олган, кичик ва хусусий тадбиркорликнинг мақсадлари ва вазифаларидан келиб чиққан холда аниқланади. Ахборотлар ҳажми, уларнинг турлари, уларда қайд килинган керакли хужжатларнинг миқдори, курсаткичларни аниқлаш ахборотлар билан таъминлаш тизими ташкилотчиларининг биринчи навбатдаги иши бўлади. Ишбилармонлар самарали ишлаши учун етарли микдордаги барча керакли ахборотлар билан таминланган бўлишлари керак. Ахборот тўғри, ишончли ва аниқ бўлиши, уз вақтида келиб тушиши керак. Хар бир кичик корхонада хужжатларни урганиш жараёнида доимий, узгарувчан ва хосила ахборотларни, уларни даврийлигини, қарор қабул қилиш учун ишлатилишини аниқлаш керак. Хужжатларни бизнеснинг бажарилаётган у ёки бу хизматларига тегишли эканлигини аниқлаш учун хужжатларни йуналишлари: техник, режавий, молиявий, меъёрий, дастурий ва х.к. буйича гуруҳларга ажратиш утказилади. Хужжатларни бундай туркумлаш хужжатлар харакатининг умумий қонуниятини аниқлашга, хужжатларни тузилиши, маълумотларни қайта

ишлашнинг кетма-кетлигини ва ходимларни иш билан банд қилиш даражасини, хамма хисоблаш техникасини белгилашга имкон беради. Шундай туркумлашга мувофиқ хужжатлар айланувининг мавжуд тасвирининг тахлили утказилади, маълумотларни қайта ишлаш тизимининг умумий доираларини аниқлашга ва уни такомиллаштириш буйича тавсиялар ишлаб чиқишга имкон беради. Хужжатларни шаклланиши ва харакати қонуниятини хисобга олган холда хужжатлар айлануви тасвирини куриш мумкин. Хужжат айлануви тасвирлари хужжатлар таркиби ва қайта ишланишини батафсил тадқиқот қилиш натижаларини умумлаштириш бўлади. Улар бажарилаётган ишлар турлари, хужжатлар шакллари ва ходимлар вазифалари орасида мавжуд бўлган алоқалар ва ўзаро бир- бирларини алмаштиришни график шаклида кургазмали тақдим қилишга имкон беради. Айрим хужжатлардан фойдаланиш тезлиги, уларнинг курсаткичлари ва шаклларини аниқлаш хужжатлар ва курсаткичлар сонини қисқартиришга имкон беради. Ахборот окимларини ташкил қилиш уз ичига: -ахборотлар манбалари ва истеъмолчиларни аниқлаш; -хужжатлар айланувини ишлаб чиқиш; -ахборотларни йиғиш, узатиш, қайта ишлаш ва сақлаш учун техник воситаларни аниқлаш хамда хужжатларни тузиш; -расмийлаштириш, рўйхатдан ўтказиш, мувофиқлаштириш ва тасдиклаш тартибларини белгилаш.

Кичик ва хусусий бизнесни ахборот билан таъминлашни ташкил қилишда мавжуд хисоблаш ва перфокартали техникада, ахборотларни йиғиш, қайта ишлашнинг автоматлаштирилиши ва механизациялаштирилиши даражасидан келиб чиқиш керак. Техник восита қанчалик мукаммал бўлса, бизнес, ишбилармон мехнатини ташкил қилиш шунчалик самаралидир. Техник факат хисоблаш машиналари ва компьютерларни киритиш мумкин эмас. Биринчи марта техник воситалар юз йидан ортиқ вақтда пайдо бўлган. Уларнинг барча кўп турлилигини, яъни ручка, чизгич ва энг оддий варакдан тортиб то ЭХМ гача икки асосий синфга бўлиш мумкин: ташкил қилиш техник воситаси ва хисоблаш машиналари. Ташкил қилиш техник воситасига ахборотларни олиш ва қайта ишлаш, нусха кучириш ва уларни кўпайтириш учун ускуналар, мосламалар, машиналар, хамда алоқа воситалари киради. Бунга яна ахборот ташувчилар ва хизмат кўрсатиш воситалари, хизмат хоналари асбоб-ускуналарини хам киритиш мумкин. Ишбилармонлар уз ишларида жуда катта микдордаги оддий Қурол ва мосламалардан: каламлар, ручкалар, счётлар, идора дафтарлари, жадваллар, графиклар ва кўпгина бошқалардан фойдаланадилар. Ишбилармон мехнатини автоматлаштириш ва механизациялаштириш мехнатнинг оддий восита ва Қуролларини энг мувофиқ куллаш муаммосини йўқ килмайди, балки факат узгартиради. Энг охирги авлод ЭХМ лари ва компьютерлар оддий калам ёки чизгични куллашни тўлиқ йўқ қила олмайди. Кулай, ихчам ва ўзоқ муддатли оддий техник воситалар бизнесда, айникса

кичик бизнесда, мураккаб техник курилмалардан кам бўлмаган холда мухим ва зарурдир. Кичик ва хусусий бизнесни ахборот билан таъминланишини ташкил қилиш яна хужжатларни сақлаш воситалари: токчалар, жовонлар, картотекалар, магнит тасмалари, магнит ва лазер дискларини мавжудлигини кузда тутади. Алоқа воситаларининг : телефонлар, телекслар, АТС, директорлик ва диспетчерлик комутаторлари, радиоалоқа, чакириш ва авария сигнал бериш курилмалари ва х. к. ларнинг мавжудлиги хам жуда мухим. Бизнесда улчов идишлари, тарозилар, соатлар, хисоблагичлар ва ахборотлар датчиклари, турли хил улчов асбоблари, ёзув ва нусха кучириш машиналари мухим аҳамиятга эга. Бизнесда маълумотларни қайта ишлаш учун юзлаб турдаги хисоблаш машиналари ишлатилади. Бу машиналар қуйидаги гуруҳларни ташкил қилади: - хисоблаш - клавишли машиналар; - хисоблаш-перфокартали машиналар; - электрон-хисоблаш машиналари. Хисоблаш - клавишли машиналар энг содда арифметик амалларни механизациялаштиришга имкон беради, жамловчи машиналар кушиш ва олишни бажаради, хисобловчилар-кушиш, олиш, кўпайтириш ва бўлишни, хамда энг мураккаб амалларни бажаради.

Электрон-хисоблаш машиналари мураккаб мантикий операцияларни: таккослаш, кейинги амални танлаш, ишлаб чиқарилган дастурлар буйича мураккаб хисобларни ўтказишни бажариш қобилиятига эга. Бизнесда техник воситаларда фойдаланишни ташкил қилиш шакллари турли-туман. Кичик корхоналарда машина-хисоблаш станциялари ташкил қилинади. Кўпгина ишбилармонлар ахборот-хисоблаш марказлари хизматларидан хўжалик шартномалари асосида фойдаланадилар. Ахборотлар билан таъминлашни ташкил қилиш ахборотларни йиғиш, узатиш ва қайта ишлаш билан машгул ходимлар мехнатини хам ташкил қилишни кузда тутади. Унумли мехнат учун қуйидагилар зарур: -ишчи уринларини ташкил қилиш ва уларга хизмат кўрсатиш; -мехнатни аниқ тақсимлаш ва бирлаштириш; -мехнат жараёнларини механизациялаштириш ва автоматлаштириш, ходимлар мехнати ва турмушининг кулай санитария-гигиена шароитларини яратиш. Тадбиркор ишида ахборот бошқарув қарорини асослаш воситаси бўлади. қабул килинган қарорларнинг сифати, демак, бизнеснинг самарадорлиги ва фойдалилиги бундай ахборотнинг уз вақтидалиги, ишончлилиги ва тулалигига боғлиқ. Ахборот буйича иш ишбилармонга келиб тушаётган ахбортларнинг сифатини пастлиги ва уз вақтида эмаслиги учун унинг ишчи вақтини анча катта қисмини олади. Тадқиқотлар кўрсатадики, ишбилармонлар 50 фоизгача

бизнес учун керакли ахбортларни юладилар. Улар ахборот окимида ортиқча бўлади. Ишбилармонга ахборот хизмати кўрсатиш ахборотга эхтиёжларни тадқиқот қилишга асосланади. Тадбиркор вазифасининг тахлили, у томонидан қабул килинаётган бошқарув қарорлари хусусиятларининг тахлили тадбиркорнинг ахборотга бўлган эхтиёжини аниқлаш учун объектив асос бўлади. қарор қабул қилиш учун турли-туман ахборотлар керак. Бу, хаммадан аввал, бизнесни таърифловчи ички ахборот. Бу моддий ва мехнат захиралари, ишлаб чиқариш технологияси, махсулотларни таннархи, кичик корхона ичида юкларни ташиш, ходимлар мехнатига хак тўлашни ташкил қилиш, уларнинг малакаларини ошириш хакида ва х. к. ахборотлар бўлиши мумкин. Тадбиркорга яна ижтимоий-психологик ахборотлар: -табиат мухитнинг экологик холати; - махсулот истеъмолчиларининг яшаши ва маиший шароитлари хакида ахборотлар керак. Тадбиркорнинг савияси кенг бўлиши, одамларни хакикий эхтиёжини, харидорларнинг интилишлари, талабларини билиш керак. У хам ходимларининг ва хам махсулотлар ва хизматлар истеъмолчиларини чексиз ишончларига сазовор бўлиши керак. Тадбиркор қўйилган вазифалардан келиб чиққан холда окимли энг зарур ахборотларни танлаб олиши, улар билан таниши, кераксиз ва кам аҳамиятга эга маълумотларни ташлаб юбориши ва у ёки бу масала буйича бошқарув қарорини ишлаб чиқиши керак. Ишбилармон ахборот билан бўладиган уз ишини, хамда унга

ахборотларни тайёрловчи уз ходимлари мехнатини энг мувофиқ ташкил қилиши керак. Тасодифий маълумотлар рахбаргача етиб бормаслиги керак. Пастрок даражадаги ходимлар қарор қабул қилишлари мумкин бўлган ахборотлар рахбарга етиб боришига йўл куймаслик керак. Тадбиркорга ахборот хизматини кўрсатишни ташкил қилишда энг асосийси - ортиқча маълумотларни сараловчи ишончли филтрни яратиш. Тадбиркорнинг ёрдамчилари ана шундай филтр бўлишлари керак. Кескин рақобат шароитида факат илмий техник тараккиётнинг олдида борувчи, истеъмолчилар талабини хисобга олувчилар ютуиб чиқади. Илмий- техник тараккиёт узагидан бориш учун тадбиркорга илмий ахборотлар, фан ва техника ютуклари хакидаги билимлар керак. ҚИСҚА ХУЛОСАЛАР. Бизнесда ахборотларнинг аҳамияти ва уларнинг турлари. Бизнеснинг ахборот тизими. Бизнесни ахборот билан тахминлашни ташкил этиш. Бизнесда жуда катта микдорда ахборотлар хизмат қилади. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик доирасида бажарилаётган ишларнинг турли хилларига жавоб берувчи ахборотларнинг шахсий массивлари шаклланади. Бизнес етарли ва аниқ ахборотларсиз амалга оширилиши мумкин эмас, бу ахборотлар тадбиркорлик фаолияти учун зарур бўлган маълумотлар, хабарлар мажмуасидан иборат бўлади. Ахборот - бу ишлаб чиқарувчилар, товарни сотувчилар ва харидорлар ўртасидаги алоқа шаклидир. Ахборотлар яна ички ва ташки, дастурий ва меъёрийга бўлинади. Ички ахборот кичик корхона ёки савдо ташкилоти ичида айланиб юради. У корхона фаолиятини,

унинг техник-иқтисодий курсаткичларини, моддий ва мехнат харажатлари ҳажмини, накд пул харакатини, дебиторлик ва кредиторлик қарзлари хакидаги маълумотларни акс эттиради. Ташқи ахборотлар махсулот ишлаб чиқарувчилари ва истеъмолчилари билан, ҳокимият идоралари, банклар, рақиблар ва бошқа ташкилотлар билан алоқаларни таърифлайди. У товарларни сотиш ва харид қилиш шартлари хакидаги ташки мухит хабарларидан иборат бўлади. Фойдаланиш вақти буйича ахборотлар: оператив, даврий ва ўзоқ муддатлига, узгартириш даражаси буйича бирламчи ва икқиламчига бўлинади. ТАЯНЧ ИБОРАЛАР. Ахборот тушунчаси, ахборот турлари, ички ахборот, ташки ахборот, дастурий ахборот, меъёрий аъборот, доимий ахборот, шартли-доимий ахборот, узгарувчан ахборот, ахборот алмашуви, ахборот тизими, бирламчи ахборот, икқиламчи ахборот, бирламчи ахборот йиғиш усуллари, икқиламчи ахборот йиғиш манбалари, ахборот окими, бизнесни ахборот билан таъминлаш йўллари.

Адабиётлар руйхати Асосий адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Бозор ислоҳатларини чуқурлаштириш ва иқтисодиётни янада эркинлаштириш соҳасидаги устивор йўналишлар амалга оширилишини жадаллаштириш чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони // Халқ сўзи, 2005, 15 июн. 2. Каримов И.А. “Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳ этишдир”. Ўзбекистон Республикаси Президентининг Олий Мажлис Қонунчилик палатасм ва Сенатининг қушма мажлисидаги маърузаси // Халқ сўзи, 2005, 29 январ, 20- сон. 3. Ходиев Б.Ю., Қосимова М.С., Самадов А.Н., Мухиддинова У.С. Кичик бизнесни бошқариш. –Т.: “Ўқитувчи”, 2003. 4. Абдуллаев Ё., Каримов Ф. Кичик бизнес ва тадбиркорлик асослари.-Т.: Меҳнат, 2000. 5. Еременко А. Разработка бизнес-приложениий в Microsoft Business solutions-Alapta в ерсии. 3.0 / Фелексей Ермененко, Руслан Шашков. –М.: Альпина Бизнес Букс, 2005.-503 с. 6. Ходиев Б.Ю., ва бошқалар. Кичик тадбиркорлик асослари(ўқув-амалий қўлланма)-Т.:ЕҲ. ТЕМПУС “Консаудит”, 2004. 7. Rambler-http ://wwwҒrambler, ru; 8. www. gov. uz.

O'xshashlar

Кичик бизнесни ахборот билан таъминлаш

Кичик бизнесни молиялаш ва кредит билан таъминлаш хусусиятлари

Бошқарувнинг ахборот билан таъминланиши

Бизнесни банк, солиқ ва аудит билан алоқалари

Бизнесни банк, солиқ ва аудит билан алоқалари