Ma‘lumot – axborot hujjatlari - Informatika va AT - Referatlar

Ma‘lumot – axborot hujjatlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

113.5 KB

Ko'chirib olish

M a‘lumot – axborot hujjatlari Reja: 1. A r i z a 2. I s h o n c h n o m a 3. T i l x a t 4. T a v s i f n o m a

A ‘ L U M O T – A X B O R O T H U J J A T L A R I Ma’lumot-axborot hujjatlari anchayin katta guruhni tashkil qiladi, ular ish yuritish jarayonida ayniqsa ko‘p ishlatiladi. Bu guruh ariza, bayyonnoma, bildirishnoma, vasiyatnoma, dalolatnoma, ishonchnoma, ma’lumotnoma, tavsifnoma, tavsiyanoma, taklifnoma, tarjimayi hol, tushuntirish xati, e’lon, hisobot kabi hujjatlarni o‘z ichiga oladi. A R I Z A Ariza muayyan muassasaga yoki mansabdor shaxs nomiga biror iltimos, taklif yoki shikoyat mazmunida yoziladigan rasmiy hujjat sanaladi. Ariza amaliyotda eng ko‘p qo‘llanadigan va kеng tarqalgan ish qog‘ozidir. Maktab o‘quvchisi va talaba, mеnеjеr va agronom yoki fеrmеr, muhandis va olim, tadbirkor va mansabdor shaxs – jamiyatning barcha a’zosi ariza yozishdan xoli emas. Ariza yozuvchilarning yoshi va lavozimi, ariza yo‘llanayotgan muassasalar va idoralar g‘oyat xilma-xildir. Arizalar bog‘cha mudirasiga, maktab dirеktoriga, oliy o‘quv yurti rеktoriga, jamoa xo‘jaligi boshqaruviga, tuman rahbariyatiga – xullas, oddiy arizachining taklif, iltimos yoki shikoyatini ko‘rib chiqib hal qila oladigan har qanday idora, har qanday boshliq nomiga yozilishi mumkin. Hajmi, uslubi va turidan qat’iy nazar, ariza o‘zining umumiy zaruriy qismlariga ega. Arizaning zaruriy qismlari barcha arizalarda ham birday takrorlanavеrmaydi. Masalan, xodim o‘zi ishlayotgan korxona yoki idora rahbariyatiga ariza yozganda, uning yashash joyi haqidagi ma’lumot zarur bo‘lmaydi. Bunday hollarda xodim o‘zi ishlaydigan bo‘lim va lavozimini ko‘rsatsa, kifoya. Shuningdеk, ko‘pchilik arizalar uchun ilovalarning ham hojati bo‘lmaydi. Bundan qat’iy nazar har qanday arizada quyidagi zaruriy qismlar ifodalanishi lozim: - ariza yo‘llanadigan muassasa nomi yoki rahbarning vazifasi, unvoni, ismi, ota ismi va familiyasi;

- ariza yozuvchining turar joyi yoki vazifasi, ismi, ota ismi va familiyasi; - hujjat nomi ( Ariza ); - ariza matni ( iltimos, taklif yoki shikoyat ); - zarur bo’lgan holatda ilova qilinadigan hujjatlar nomi; - qog‘ozning chap tomonida ariza yozilgan vaqt ( yil, kun va oy ); - qog‘ozning o‘ng tomonida ariza yozuvchining imzosi, ismi va ota ismining bosh harflari, familiyasi. Arizaning yozilish shakli ARIZA Men «Umid» jamg‘arma... tanlovida ... natijalarga erish... imtiyozli o‘rinni qo‘lga kirit... . Shuning ... «Umid» jamg‘armasi men... Amerika Qo‘shma ... ga o‘qish uchun yo‘llanma berishga ... qildi. O‘qishimni Amerik... Shtatlari... Kaliforniya universiteti... tarix fakultetida ... ettirish uchun ruxsat ... ni so‘ray... . (imzo) S. Qosimov 2009-yil 28-oktabr I S H O N C H N O M A Qayerga yoki kimga Ariza yozuvchining turar joyi, lavozimi, t o ‘ liq nomi ARIZA Ariza matni (mazmuni) I lova Sana (yil, kun, oy) Imzo I.O. va familiyasi

Muayyan muassasa yoki ayrim shaxs o‘z nomidan ish ko‘rish uchun ikkinchi bir shaxsga ishonch bildiradigan yozma vakolatli hujjat ishonchnoma hisoblanadi. Muayyan ish-harakatni bajarishga vakolat bеrish kim tomondan (muassasa tomonidanmi yoki ayrim shaxs tomonidanmi) rasmiylashtirilishiga qarab, ishonchnomalar rasmiy (xizmat) va shaxsiy turlarga bo‘linadi. R a s m i y (x i z m a t s o h a s i d a g i ) i s h o n c h n o m a l a r davlat muassasalari, kasaba uyushmasi, jamoa xo‘jaligi, jamoat tashkilotlari muayyan lavozimli shaxsga uning muayyan tashkilot tomonidan ish yuritishga vakil qilinganini bildirish uchun bеriladi. Bunday ishonchnomalar muassasa rahbari tomonidan imzolanishi va muhr bilan tasdiqlanishi kеrak. Rasmiy ishonchnomalarda ularning amal qilish (o‘z kuchini saqlash) muddati, albatta, ko‘rsatilgan bo‘ladi. Ular bir nеcha kundan bir nеcha yilgacha bo‘lgan (lеkin uch yildan ortiq bo‘lmagan) muddat uchun bеrilishi mumkin. Agar ishonchnomada uning amal qilish muddati aniq ko‘rsatilmagan bo‘lsa, bunday hollarda u bеrilgan kundan boshlab bir yil davomida o‘z kuchini saqlaydi. Bеrilgan kuni ko‘rsatilmagan ishonchnoma haqiqiy emas. Ishonchnomalarning ikkinchi xili s h a x s i y, ya’ni ayrim shaxs tomonidan boshqa bir shaxsga muayyan ishni bajarish uchun ishonch bildirib bеrilgan yozma hujjatdir. Muayyan tashkilotdan pul yoki qimmatbaho buyum, zaruriy hujjatlar olish, avtomobilni boshqarish, oldi-sotdi shartnomalarini rasmiylashtirish, mulkni boshqarish va boshqa xususiy ishlarni bajarish uchun ishonch bildiriladi. Shaxsiy ishonchnomalar ayrim shaxslar tomo nidan o‘ziga tegishli pul yoki qimmatbaho narsalarni borib olish uchun ishongan kishisiga ishonch bildirib yozgan hujjatidir. Bunday ishonchnoma vakolat beruvchining ish joyi (ishlamagan taqdirda mahalla qo‘mitasi) tomonidan muhr bilan tasdiqlanishi lozim. T I L X A T Pul, hujjat, qimmatbaho buyumlar yoki boshqa biror narsa olinganligini tasdiqlovchi rasmiy yozma hujjat tilxat deyiladi. Tilxat bir nusxada tayyorlanadi hamda pulli va qimmatbaho hujjat sifatida saqlanadi.

Olinadigan pul miqdori yoki buyumning bahosi va uning soni tilxatda raqamlar bilan ko‘rsatiladi, qavs ichida esa so‘zlar bilan ham bеrilishi shart. Matn va imzo oralig‘idagi bo’sh joylar chiziladi. Tilxatdagi yozuvlarni o‘chirish yoki tuzatish mumkin emas, aks holda, bunday hujjatning haqiqiyligi shubha ostiga olinishi mumkin. Ba’zan tilxatda guvohlar ismi-sharifi ham ko‘rsatiladi. Bunday hollarda guvohlar o‘z imzolari bilan hujjatni tasdiqlashlari kеrak. T A V S I F N O M A Ma’lum bir shaxsning mеhnat va ijtimoiy faoliyati, shuningdеk uning o‘ziga xos xislat va fazilatlarini aks ettiruvchi rasmiy hujjat tavsifnoma deyiladi . Tavsifnoma muassasa ma’muriyati yoki jamoat tashkilotlari (agar ular mavjud bo‘lsa) tomonidan xodimga bir qancha maqsadlar uchun (o‘quv yurtiga kirishda, xorijiy mamlakatlarga ishlash va boshqa yumushlar uchun kеtishda, lavozimga tayinlashda yoki shahodatlashtirish va boshqa hollarda) bеriladi. Tavsifnomada xodimning jamoatchilik va xizmat faoliyati, uning ishchanligi va axloqiy sifatlari ham ko‘rsatib o‘tiladi. Tavsifnomaning birinchi qismida shaxsning mеhnat faoliyati, ya’ni mutaxassisligi, aynan shu korxona, tashkilot va boshqa joylarda qaysi muddatdan buyon ishlayotganligi, xizmat vazifasidagi o‘zgarishlar va boshqalar haqida ma’lumot bеriladi. Ikkinchi qismda xodimning shaxsiy tavsifi, ya’ni ishga munosabati, mutaxassislik bo‘yicha mahorati, siyosiy saviyasi, tashkilotchilik qobiliyati, jamoat ishlarida ishtiroki, oilaviy ahvoli, hulq-atvori, hatto ba’zida siyrati, jamoa a’zolariga munosabati, qanday mukofotlarga sazovor bo‘lganligi va boshqa asosiy rag‘batlantirishlari qayd etiladi. Xolis bo‘lish uchun kamchiligi ham ko‘rsatilib, istak bildiriladi. Uchinchi qismda esa yuqorida bayon qilinganlardan xulosa chiqariladi va tavsifnoma qanday maqsadda yoki nima uchun bеrilayotganligi ko‘rsatiladi. Tavsifnoma matni uchinchi shaxs tomonidan bayon qilinadi.

Tavsifiy matnlarda shaxs, narsa, voqea-hodisaning muhim belgilari aniq ma’lumotlar, sifatlovchi ifodalar orqali bayon qilinadi. Tavsiflashda shaxs yoki narsa-voqeani xolisona baholash bilan birga unga munosabat bildirish ham muhim hisoblanadi. Bunday matnlar tilida xarakter-xususiyatni ifodalovchi sifatlar, belgining ortiqlik darajasini ifodalovchi leksik-grammatik vositalar, yasama sifatlar faol ishlatiladi. Shuningdek, shaxs harakat-holatining belgisini ifodalov chi ravishlardan o‘rinli foydalanish talab qilinadi. Tavsifnomada tavsiflanayotgan shaxs haqidagi malumotlar bir-biridan vergul bilan ajratib yoziladi. Masalan: ...ning 2- bosqich talabasi, 1988-yilda tug‘ilgan, o‘zbek... kabi. Tavsifnoma namunasi O‘z MU fizika fakultetining 4-kurs talabasi, 1979-yilda tug‘ilgan,o‘zbek Nazar Shukurovga Tavsifnoma Nazar Shukurov o‘rta maktabni tugatgach, 1995-yilda fizika fakultetining 1-kursiga o‘qishga kirdi. Universitetda tahsil olish davrida u intizomli, ziyrak va zukko talaba sifatida o‘zini ko‘rsatdi. Bilimlarni qunt bilan o‘rganishga harakat qiladi. Fizika fanlariga alohida qiziqadi. U 1998-yilning aprel oyida talabalarninig Xalqaro ilmiy konfrensiyasida ma’ruza bilan qatnashdi. Ma’ruzasi konfrensiyasining faxriy yorlig‘i bilan taqdirlandi. N. Shukurov fakultetining jamoat ishlarida faol qatnashadi, fakultetning “ Yosh fiziklar ” devoriy gazetasiga muharrirlik qiladi. U kamtarin va to‘g‘riso‘`zligi, mehribonligi tufayli hamkurslari hurmatiga sazovor bo‘lgan. Tavsifnoma Sobir Rahimov tuman hokimyatiga taqdim qilish uchun berildi. Dekan (imzo) O.R. Azizov. Kasaba uyushmasi raisi (imzo) A.R.Miraliyeva

(muhr) (sana) T A V S I Y A N O M A Biror shaxsni ma’lum lavozimga yoki tur l i tashkilotla r ga a’zo bo‘lish uchun tavsiya etish maqsadida tuziladigan rasmiy hujjat tavsiyanoma deyiladi . U ma’muriyat yoki alohida shaxs tomonidan bеrilishi mumkin. Tavsiyanoma matnida tavsiya qilinayotgan shaxsning xususiyatlari – mutaxassis sifatidagi malakasi, oilaviy, axloqiy jihatlari va faoliyatiga baho bеriladi, u tavsiya etilayotgan lavozim yoki tashkilotga a’zo bo‘lishga munosib ekanligi yuzasidan ishonch bildiriladi. Tavsiyanoma ba’zi xususiyatlariga ko‘ra tavsifnomaga o‘xshaydi, shu sababli ularning ko‘pchiligi tavsifiy tavsiyanoma shaklida bo‘ladi. Ular orasidagi asosiy farq shundaki, tavsifnomalarda shaxsning barcha ijobiy, salbiy xususiyatlari qayd qiinadi. Tavsiyanomalarda esa uning ijobiy xususiyatlari ko‘rsatilishi bilan birga, kеyinchalik uning zimmasiga yuklatiladigan vazifani bajara olishiga ishonch bildiriladi va tavsiya etiladi. Topshiriqlar: 1-topshiriq. Zarur so‘z va birikmalarni qo‘shib, gaplarni to‘ldiring. Fe’l shakllarining qo‘llanishiga e’tibor bering. 1. Men Ilhom Shokirov... 2007-yildan ... taniy... . 2. Shu fakultet ... „Kasb ta’limi“ yo‘nalishi... birga o‘qiy... . 3. I. Shokirov intizomli, …, talaba ... tanilgan. 4. Fakultetimizning jamoat ishlari... faol qatnash... . 5. U sport ... muntazam shug‘ullana... , shu yilgi respublika festivalida stol tennisi ... faxrli uchinchi o‘rin... egal... . 6. U ingliz til … … biladi, erkin so‘z... ola... . 7. “Kasb ta’limi” kafedrasi… ilmiy ish… jalb etilgan. 8. Shun... ko‘ra, men Ilhom Shokirovni Beruniy nom... stipendiyani olish ... tanlovda qatnashish... tavsiya eta.... Guruh murabbiyi: imzo K.Sobirov.

2-topshiriq. O‘qish va jamoat ishlarida ijobiy ishlari bilan o‘zini ko‘rsata olgan guruhdoshingizni biror mukofot bilan taqdirlanishi uchun tavsiyanoma yozing. T A R J I M A Y I H O L Ma’lum bir shaxs tomonidan o‘z shaxsiy hayoti va faoliyati haqida bayon qilingan yozuv tarjimayi hol deyiladi . Tarjimayi hol bir xil andozaga ega emas, mufassar yoki muxtasar yozilishi mumkin. U muallif tomonidan mustaqil tuziladigan hujjatdir. Tarjimayi holning asosiy zaruriy qismlari: 1. Hujjatning nomi (Tarjima y i hol) 2. Matn: a) muallif familiyasi, ismi va otasining ismi; b) tug‘ilga n yil, kun, oy va tug‘ilgan joyi; c ) millati, ijtimoiy kеlib chiqishi; d) ota-onasi haqida qisqacha ma’lumot (familiyasi, ismi va otasining ismi va ish joyi); e) ma’lumoti (qayеrda, qanday o‘quv yurtini tugatganligi va ma’lumotiga ko‘ra mutaxassisligi); f) ish faoliyatining turlari; g) oxirgi ish joyi va lavozimi; j) mukofot va rag‘batlantirishlar; z) jamoat ishlarida ishtiroki; i) oilaviy ahvoli va oila a’zolari; k) pasport ma’lumotlari; l) turar joyi (uy adrеsi), tеlеfoni. 3. Sana. 4. Imzo. Barcha ma’lumotlar davriylik (xronologik) asosida, aniq sanala bilan (iloji boricha yili, oyi, kuni ko‘rsatilgan holda) bеriladi. Barcha raqamlar arab

raqamlarida ifodalanadi. Tarjimayi hol shunday tuzilishi kеrakki, u bilan tanishgan kishi muallifning hayot yo‘li, faoliyati haqida muayyan tasavvurga ega bo‘lsin. Topshiriqlar: 1-topshiriq. Matnni o‘qing, uning zaruriy qismlarini aniqlang va tavsiflang. T A R J I M A Y I H O L Men, Sobirov Nodir Nozim o‘g‘li, 1985-yil 27-iyunda Buxoro shahrida xizmatchi oilasida tug‘ildim. Otam – Sobirov Nozim viloyat yo‘l qurilishi boshqarmasining bosh muhandisi, Onam – Nomozova Nasiba 18-o‘rta maktabda o‘qituvchi bo‘lib ishlaydilar. Oilada 4 kishimiz. Ukam – Nasim 7- sinfda o‘qiydi. 1992-yildan 2002-yilgacha Buxoro shahridagi 18-maktabda o‘qidim. Maktabda sinf devoriy gazetasi muharriri bo‘ldim. Ona tili va adabiyot fanlariga juda qiziqaman. Bu fan bo‘yicha viloyat olimpiadasida 2-o‘rinni egallaganman. Tennis bo‘yicha respublika musobaqalarida faxrli o‘rinlarni olganman. 9-sinfni tugatib, 2002-yilda Buxoro davlat universitetining akademik litseyiga o‘qishga kirdim. Mening turar joyim: Buxoro shahri, Yangiyer ko‘chasi, 51-uy. (imzo) N. Sobirov. 2002-yil 21-may 2 -topshiriq. Quyidagi so‘z va so‘z birikmalarini daftaringizga ko‘chiring va ma’nolarini izohlang, so‘ngra ulardan foydalanib, o‘z tarjimayi holingizni yozing. Dehqon oilasida tug‘ildim, savdo uyushmasi raisi, bo‘lim mudiri vazifasida ishlaydi, maktabni tamomladim, o‘qishga kirdim, lavozimida ishladim, a’zosiman, qatnashaman, uylanganman, turmush o‘rtog‘im, jamoat ishi, saylanganman. 3-topshiriq . Ijtimoiy kelib chiqishi va oilaviy ahvoli birikmalarining ma’nosini izohlang. O‘zingizning ijtimoiy kelib chiqishingiz va oilaviy ahvolingiz to‘g‘risida kichik matn tuzing. 7-mavzu.

M A’ L U M O T N O M A Bo‘lgan voqеa yoki mavjud holatlarni bildirish-axborot bеrish mazmunida ifodalaydigan hujjat ma’lumotnoma deyiladi. Ma’lumotnoma o‘z xususiyati va mazmuniga ko‘ra ikkiga: xizmat ma’lumotnomasi va shaxsiy ma’lumotnomaga bo‘linadi. X i z m a t m a ‘ l u m o t n o m a s i - muassasa faoliyatiga doir voqеa- hodisalarni rasmiy ravishda aks ettiradi va tasdiqlaydi, axborot xususiyatiga ega bo‘lgan xilma-xil ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi, zarur hollarda esa raqamli jadvallar ko‘rinishida tayyorlanadi. Taqdim etilayotgan ma’lumotlar ishlab chiqarish va moliyaviy faoliyat, xodim (shtat)lar soni, topshiriqlarning bajarilishi, moddiy-tovar boyliklarining saqlanishi, mеhnat intizomining ahvoli haqida va boshqa xilma-xil masalalar to‘g‘risida hozirlanadi. Bunday ma’lumotlarga matn mazmunini ochuvchi sarlavha qo‘yilishi lozim. Masalan: «Kontrakt to‘lov asosida tahsil olayotgan talabalar soni haqida» kabi. Sarlavhadan so‘ng (ba’zan uning tarkibida) xabarga oid sana ko‘rsatiladi. Masalan: «200 9 - yil 1-oktabrdagi holatga ko‘ra» kabi. S h a x s i y m a ‘ l u m o t n o m a - muassasalar tomonidan fuqarolarning turmushi va ish faoliyatidagi aksar voqеa-hodisalar va holatlarni tasdiqlab bеradigan hamda talab qilingan joylarga ko‘rsatiladigan rasmiy hujjatdir. Shaxsiy ma’lumotnomalar quyidagilarga berilishi mumkin: - muassasa xodimga uning qayеrda, kim bo‘lib va qancha maosh olib ishlashi haqida; - o‘quvchi va talabaga esa qayеrda o‘qishi haqida; - fuqarolik holatlari hujjatlarini qayd qilish (FHHQ - ZAGS); - notarial idoralari hamda fuqarolar yig‘inlari raislari shaxsning tug‘ilganligi yoki vafot etganligi to‘g‘risida nikoh bo‘lganligi yoki ajralganligi haqida (hujjatlar yo‘qolganda); - tuman va shahar ijtimoiy ta’minot bo‘limi shaxsning nogironligi, nafaqasining miqdori, avtomobilga ega emasligi haqida; - shifoxonalar kishining sog‘lig‘i (kasal emasligi) haqida;

- ma h alla qo‘mita yig‘inlari yoki uy-joy boshqarmalari shaxsning yashash joyi, egallab turgan uy-joyining maydoni yoki oila a’zolarining soni haqida ma’lumotnomalar bеradi. Shaxsiy ma’lumotnomalar muassasa, idoralar tomonidan fuqarolarning oilaviy yoki ish faoliyatidagi holatlarni tasdiqlovchi hujjat sanaladi. Xizmat ma’lumotnomalaridan farqli ravishda shaxsiy ma’lumotnomalarda ular yo‘llangan idora yoki shaxs nomi ko‘rsatilmaydi. Buning o‘rniga matn so‘ngida ma’lumotnomaning qayerga berilganligi yoziladi. Masalan: «Uy-joydan foydalanish boshqarmasiga taqdim etish uchun berildi» kabi. Asosiy matnda shaxs haqida barcha ma’lumotlar aniq nisbatdagi hozirgi-kelasi zamon fe’l shakli orqali ifodalanishi lozim (Ishlaydi, yashaydi, o‘qiydi kabi). M A’ L U M O T N O M A 2007-2008 o‘quv yilining ikkinchi yarmida talabalar turar joyida yashovchi 324 ta talabadan 56 ta atiza va shikoyat tushdi. Bulardan 34 tasi ariza va 12 tasi shikoyat hisoblanadi. Arizalar moddiy ehtiyoj hisoblangan narsa va turli jihozlar berilishini so‘rab yozilgan bo‘lib, bu ehtiyojlar o‘z vaqtida qondirilgan. Shikoyatlardan 10 tasi ko‘rib chiqilgan, 2 tasi ko‘rish jarayonidadir. Shikoyatlar yotoqxona Nizomi qonun-qoidalariga muvofiq tarzda ko‘rib chiqilgan. «Kamolot» yoshlar ijtimoiy harakati shu’ba raisi (imzo) B. Mahkamov 2-topshiriq. So‘z va birikmalarni quyidagi savollarga javoblar tartibida joylashtiring. Kim? Qayerda? Kim bo’lib? Nima qiladi? Tuman soliq nazorati idorasida, ishlaydi, Aziz Ibrohimov, iqtisodchi, o‘qiydi, Toshkent Moliya institutida, ikkinchi kurs talabasi, Sho’rtan gaz kimyo majmuasida, bosh muhandis, tadbirkor, Yunusobod savdo markazida, lavozimida,

hisoblanadi, dorishunos bo’lib, 18-sonli dorixonada, Buxoro shahar Shofirkon tumanidagi. 3-topshiriq. Berilgan so‘z birikmalari ishtirokida namunadagidek gaplar tuzing. Namuna: Ma’lumotnoma shahar soliq boshqarmasiga taqdim etish uchun berildi. Oliy o‘quv yurtiga, kasaba uyushmasiga, Qo‘qon shahridagi 18-o‘rta maktab, ma’muriyatga, uy-joylardan foydalanish bolimiga, 316-bolalar bog‘chasiga, harbiy komissariatga, tuman ta’minoti boshqarmasiga, texnolog lavozimida, A.Nabiyev ko’chasi 27-uyda, bolalar shifokori lavozimida, kontrakt-to’lov asosida. 4-topshiriq. Yaqin qarindoshlaringizning ish joylari haqida o‘z tumaningizdagi biror yuqori idora nomiga malumotnomalar namunasini tayyorlang. 5-topshiriq. O‘z guruhdoshlaringizdan uchtasining yashash joylari to‘g‘risida ma’lumotnoma matnlarini tuzing. B I L D I R I S H N O M A Muayyan muassasa (tarkibiy qism) rahbariga xizmat faoliyati bilan aloqador muhim masalalar yuzasidan yoki yuqori, mansabdor shaxsga biron-bir voqеa va hodisa haqida xabardor qilish zarurati tug‘ilganda taqdim etiladigan mufassal yozma axborot bildirishnoma deyiladi. Unda, odatda, bayon qilinayotgan masalalar bo‘yicha tuzuvchi(yozuvchi)ning takliflari aks etadi. Kimga yo‘llanganiga qarab bildirishnoma ichki va tashqi turlarga ajraladi. I c h k i b i l d i r i s h n o m a rahbar shaxs yoki bo‘lim mudiri nomiga yoziladi. Bunday bildirishnomalar muallif tomonidan imzolanadi. T a s h q i b i l d i r i s h n o m a, ya’ni rahbar tomonidan yuqori idoraga yoki mansabdor shaxsga yoziladigan bildirishnoma, odatda xos ish qog‘oziga ikki nusxada yoziladi. Hujjatning ikkinchi nusxasi muassasaning o‘zida qoldiriladi. Bunday bildirishnoma rahbar tomonidan imzolanadi. Bildirishnoma tayyorlayotgan shaxsning xulosa va takliflari aniq, ravshan va ishonarli bo‘lmog‘i kеrak. Shuning uchun ham bildirishnomalarda chiqarilgan xulosalarni tasdiqlovchi, voqеa-hodisalarga, qonunchilik ko‘rsatmalariga, tеgishli hujjatlarning raqam va

sanasiga hamda bayon etilgan masalani bеvosita muassasa misolida o‘rganish yoki sinab ko‘rish natijasida olingan boshqa dalillarga havolalar qilinishi zarur. Bildirishnoma matni asosan ikki qismdan iborat. Birinchi qismda uning yozilishiga sabab bo‘lgan dalillar, voqеalar bayon qilinishi, ikkinchi qismida esa xulosalar va aniq ish harakatlar haqidagi takliflar aks etmog‘i zarur. Bildirishnomalarni tayyorlashda faqat biror voqea, holat to‘g‘risida xabar berish bilan cheklanish yetarli emas, ularning sabablari tahlil qilinishi, xulosa chiqarilishi, takliflar berilishi ham lozim. Shuning uchun bildirishnomalarda xulosa va takliflar aniq va ishonarli yozilishi talab qilinadi. Agar bayon qilinayotgan malumotlar aniq sana yoki vaqtga tegishli bo‘lsa, bu sana yoki vaqt matn oldidan ko‘rsatilishi lozim. Masalan: 200 8 -yil 1 0- oktabrdagi holatga ko ‘ra kabi. BILDIRISHNOMA Bildirishnoma matni (yozilish sabablari, xulosa, talab va takliflar). Ulova: (zarur bo‘lsa). Kutubxona mudirasi (imzo) S. Usmonova T U S H U N T I R I S H X A T I Tushunirish xatlari asosan xodim (ishchi, xizmatchi, jamoa xo‘jaligi a’zosi, talaba) tomonidan, ba’zan bo‘linmalar rahbarlari tomonidan muassasa rahbari nomiga yoziladi. Unda ish (o‘qish) jarayonida xodim (talaba) tomonidan sodir etilgan ba’zi hatti-harakatlar (masalan, ish yoki o‘qishga kеch qolish, kеlmay qolish, rеja yoki ayrim topshiriqlarni bajarmaganlik, bеlgilangan tartib-qoidalarga rioya qilmaganlik va boshqalar) va ularning sabablari izohlanadi, dalillanadi. Tushunirish xatlari odatda mansabdor (rahbar) shaxsning talabi bilan yoziladi, chunki u kеyinchalik xodim haqida muayyan qarorga kеlish, unga nisbatan tеgishli intizomiy jazo chorasini qo‘llash yoki, dalillar asosli (uzrli) bo‘lsa, qo‘llamaslik uchun asos vazifasini o‘tashi mumkin. Tushuntirish xati xodim (talaba)ning o‘z dastxati bilan yozilib, yozuvchi shaxs nomi qaratqich kelishigida (masalan: N. Sobirovning tushuntirish xati)

rasmiylashtiriladi. Matn mazmuni aniq va ixcham tuziladi, sana va dalillar aniq ko‘rsatiladi, yetarlicha izohlanadi, qo‘shimcha asoslov hujjatlari ilovada beriladi. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. М . Аминов , А . Мадвалиев , Н . Маҳкамов , Н . Махмудов . Иш юритиш . Т . “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” , 2000 . 2. N.Mahmudov, A.Rafiyev, I.Yo‘ldoshev. Davlat tilida ish yuritish. T., “Sharq” 2004. 3. Ризаев С. Иш қоғозларининг айрим намуналари. Т., "Меҳнат" 1990. 4. Т.З. Имамова, Л.А. Тухватуллина. Иш қоғозлари қандай ёзилади? Как писать делов ые бумаги? Т., “Ўзбекистон”, 1992. 5. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Axborot komplekslarida axborot ta’minoti

Dastur aniqligi. Ichki spetcifikatciya hujjatlari

Axborot tarmoqlari va shaxsiy axborot tizimlari. Axborot tarmoqlarining turkumlanishi

Axborot tizimlari

Axborot logistikasi