Ko`rsatkichlar va murojaatlar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

124.5 KB

Ko'chirib olish

Ko`rsatkichlar va murojaatlar Reja: 1. Ko`rsatkichlar 2. Ko`rsatkichga boshlang`ich qiymat berish 3. Ko`rsatkich ustida amallar 4. Murojaatlar 5. Ko`rsatkichlar va murojaatlar funksiya parametiri sifatida. 6. O`zgaruvchan parametrli funksiyalar.

Ko`rsatkichlar:[2(73-82), 3(74-77), 4(59-64)] Programma matnida o`zgaruvchi e`lon qilinganda, kompilyator o`zgaruvchiga xotiradan joy ajratadi. Boshqacha aytganda, programma kodi xotiraga yuklanganda berilganlar uchun, ular joylashadigan segmentning boshiga nisbatan siljishini, ya`ni nisbiy adresini aniqlaydi va obyekt kod hosil qilishda o`zgaruvchi uchragan joyga uning adresini joylashtiradi. Umuman olganda, programmadagi o`zgarmaslar, o`zgaruvchilar, funksiyalar va sinf obyektlar adreslarini xotiraning alohida joyida saqlash va ular ustidan amallar bajarish mumkin. Qiymatlari adres bo`lgan o`zgaruvchilarga ko`rsatkich o`zgaruvchilar deyiladi. Ko`rsatkich uch xil turda bo`lishi mumkin: - birorta obyektga, xususan o`zgaruvchiga ko`rsatkich; - funksiyaga ko`rsatkich; - void ko`rsatkich. Ko`rsatkichning bu xususiyatlari uning qabul qilishi mumkin bo`lgan qiymatlarida farqlanadi. Ko`rsatkich albatta birorta turga bog`langan bo`lishi kerak, ya`ni u ko`rsatgan adresda qandaydir qiymat joylanishi mumkin va bu qiymatning xotirada qancha joy egallashi oldindan ma`lum bo`lishi shart. Funksiyaga ko`rsatkich . Funksiyaga ko`rsatkich programma joylashgan xotiradagi funksiya kodining boshlang`ich adresini ko`rsatadi ya`ni funksiya chaqirilganda boshqaruv ayni shu adresga uzatiladi. Ko`rsatkich orqali funksiyani oddiy yoki vositali chaqirish amalga oshirish mumkin. Bunda funksiya uning nomi bo`yicha emas, balki funksiyaga ko`rsatuvchi o`zgaruvchi orqali chaqiriladi. Funksiyani bosh funksiyaga argument sifatida uzatish ham funksiya ko`rsatkichi orqali bajariladi. Funksiyaga ko`rsatkichning yozilish sintaksisi quyidagicha: <tur> (* <nom>) (<parametrlar (yoki turlarning) ro`yxati>);

Bunda <tur>- funksiya qaytaruvchi qiymat turi; *<nom> - ko`rsatkich; o`zgaruvchining nomi; <parametrlar (yoki turlarning) ro`yxati >-funksiya parametrlarining (yoki ularning turlarining) ro`yxati. Masalan: int (*fun)(float,float); Bu yerda butun son turida qiymat qaytaradi fun nomidagi funksiyaga ko`rsatkich e`lon qilingan va u ikkita haqiqiy turdagi parametrlarga ega. Masala . Berilgan butun n=100 va a,b- haqiqiy sonlar uchun f1 (x)=5sin(3x)+x, f 2 (x)=cos(x) va f 3 (x)=x 2 +1 funksiyalar uchun  a b f(x)dx integralini to`g`ri to`rtburchaklar formulasi bilan taqriban hisoblansin:  a b dx x f ) (  h[f(x 1 )+f(x 2 )+…+f(x n )], bu yerda h= n a b , x i =a +ih-h/2, i=1..n. Programma bosh funksiya, integral hisoblash funksiyasi va ikkita matematik funksiyalar – f 1 (x) va f 3 (x) uchun aniqlangan funksiyalardan tashkil topadi, f 2 (x)=cos(x) funksiyaning adresi math.h sarlavha faylidan olinadi. Integral hisoblash funksiyasiga funksiyaga ko`rsatkich orqali integrali hisoblanadigan funksiya adresi, a va b –integral chegaralari qiymatlari uzatiladi. Oraliqni bo`lishlar soni –n global o`zgarmas qilib e`lon qilinadi. #include <iostream.h> # include <math.h> const int n=100; double f1(double x) {return 5*sin(3*x)+x;} double f3(double x) {return x*x+1;} double Integral (double(*f) (double), double a, double b) { double x,s=0; double h=(b-a)/n; x=a-h/2;

$for(int i=1; i<=n; i++) s+=f(x+=h); s*=h; return s; } int main() { double a,b; int menu; while(1) { cout<<”\nIsh rejimini tanlang:\n”; cout<<” 1:f1(x)=5*sin(3*x)+x integralni hisoblash\n”; cout<<”2:f2(x)=cos(x) integralni hisoblash\n”; cout<<”3:f3(x)=x^2+1 integralni hisoblash\n”; cout<<”0:Programmadan chiqish\n”; do { cout<<”Ish rejimi-> “; cin>>menu; } while (menu<0 || menu>3); if(!menu) break; cout<<”Integral oralig`ining quyi chegarasi a=”; cin>>a; cout<<”Integral oralig`ining yuqori chegarasi b=”; cin>>b; cout<<”Funksiya integrali S=”; switch (menu) { case 1 :cout<<Integral (f1,a,b)<<end1; break;$

case 2 :cout<<Integral (cos,a,b)<<end1; break; case 3 :cout<<Integral (f3,a,b)<<end1; } } return 0; } Programmaning ishi cheksiz takrorlash operatori tanasini bajarishdan iborat. Takrorlash tanasida foydalanuvchiga ish rejimini tanlash bo`yicha menyu taklif qilinadi: Ish rejimini tanlang: 1:f1(x)=5*sin(3*x)+x integralni hisoblash 2:f2(x)=cos(x) integralni hisoblash 3:f3(x)=x^2+1 integralni hisoblash 0:Programmadan chiqish Ish rejimi-> Foydalanuvchi 0 va 3 oralig`idagi butun sonni kiritishi kerak. Agar kiritilgan son (menu o`zgaruvchi qiymati) 0 bo`lsa, break operatori yordamida takrorlashdan, keyin programmadan chiqiladi. Agar menu qiymati 1 va 3 oralig`ida bo`lsa, integralning quyi va yuqori chegaralarini kiritish so`raladi, hamda integra1() funksiyasi mos funksiya adresi bilan chaqiriladi va natija chop etiladi. Shunga e`tibor berish kerakki, integral chegaralarining qiymatlarini to`g`ri kiritilishiga foydalanuvchi javobgar. Obyektga ko`rsatkich. Biror obyektga ko`rsatkich (shu jumladan o`zgaruvchiga). Bunday ko`rsatkichda ma`lum turdagi (tayanch yoki hosilaviy turdagi) berilganlarning xotiradagi adresi joylashadi. Obyektga ko`rsatkich quyidagicha e`lon qilinadi: <tur> *<nom>;

Bu yerda <tur> - ko`rsatkich aniqlaydigan adresdagi qiymatning turi <nom> - obyekt nomi (identifikator). Agar bir turda bir necha ko`rsatkichlar e`lon qilinadigan bo`lsa, har bir ko`rsatkich uchun `*` belgisi qo`yilishi shart: int *I, j, *k; float x, *y, *z; Bu misolda I va k – butun turdagi ko`rsatkichlar va j – butun turdagi o`zgaruvchi, ikkinchi operatorda x – haqiqiy o`zgaruvchi va y,z – haqiqiy turdagi ko`rsatkichlar e`lon qilingan. Void ko`rsatkich . Bu ko`rsatkich obyekt turi oldindan noma`lum bo`lganda ishlatiladi. Void ko`rsatkichining muhim afzalliklaridan biri – unga har qanday turdagi ko`rsatkich qiymatini yuklash mumkinligidir. Void ko`rsatkich adresidagi qiymatni ishlatishdan oldin, uni aniq bir turga oshkor ravishda keltirish kerak bo`ladi. Void ko`rsatkichni e`lon qilish quyidagicha bo`ladi: void *<nom>; Ko`rsatkichning o`zi o`zgarmas yoki o`zgaruvchan bo`lishi va o`zgarmas yoki o`zgaruvchilar adresiga ko`rsatishi mumkin, masalan: int i; // butun o`zgaruvchi const int ci=1; // butun o`zgarmas int *pi; // butun o`zgaruvchiga ko`rsatkich const int *pci; // butun o`zgarmasga ko`rsatkich int *const cp=&I;//butun o`zgaruvchiga o`zgarmas ko`rsatkich const int*const cpc=&ci; // butun o`zgarmasga o`zgarmas // ko`rsatkich Misollardan ko`rinib turibdiki, `*` va ko`rsatkich nomi orasida turgan const modifikatori faqat ko`rsatkichning o`ziga tegishli hisoblanadi va uni o`zgartirish mumkin emasligini bildiradi, `*` belgisidan chapda turgan const esa ko`rsatilgan adresdagi qiymat o`zgarmas ekanini bildiradi. Ko`rsatkichga qiymatni berish uchun `&` – adresni olish amali ishlatiladi. Ko`rsatkich o`zgaruvchilarining amal qilish sohasi, yashash davri va ko`rinish sohasi umumiy qoidalarga bo`ysunadi.

Ko`rsatkichga boshlang`ich qiymat berish:[2(92), 3(77-79)] Ko`rsatkichlar ko`pincha dinamik xotira (boshqacha nomi «uyum» yoki «heap») bilan bog`liq holda ishlatiladi. Xotiraning dinamik deyilishiga sabab, bu sohadagi bo`sh xotira programma ishlash jarayonida, kerakli paytida ajratib olinadi va zarurat qolmaganida qaytariladi (bo`shatiladi). Keyinchalik, bu xotira bo`lagi programma tomonidan boshqa maqsadda yana ishlatilishi mumkin. Dinamik xotiraga faqat ko`rsatkichlar yordamida murojaat qilish mumkin. Bunday o`zgaruvchilar dinamik o`zgaruvchilar deyiladi va ularni yashash vaqti yaratilgan nuqtadan boshlab programma oxirigacha yoki oshkor ravishda yo`qotilgan (bog`langan xotira bo`shatilgan) joyigacha bo`ladi. Ko`rsatkichlarni e`lon qilishda unga boshlang`ich qiymatlar berish mumkin. Boshlang`ich qiymat (initsializator) ko`rsatkich nomidan so`ng yoki qavs ichida yoki `=` belgidan keyin beriladi. Boshlang`ich qiymatlar quyidagi usullar bilan berilishi mumkin: I. Ko`rsatkichga mavjud bo`lgan obyektning adresini berish: a) adresni olish amal orqali: int i=5,k=4; // butun o`zgaruvchilar int *p=&i; //p ko`rsatkichga I o`agaruvchining // adresi yoziladi int *p1(&k) ; // p1 ko`rsatkichga k o`zgaruvchining // adresi yoziladi b) boshqa initsializatsiyalangan ko`rsatkichni qiymatini berish: int *r=p; // p oldin e`lon qilingan va qiymatga ega // bo`lgan ko`rsatkich v) massiv yoki funksiya nomini berish: int b[10]; // massivni e`lon qilish int *t=b; // massivning boshlang`ich adresini berish void f(int a) {/* ... */} // funksiyani aniqlash void (*pf) (int); // funksiyaga ko`rsatkichni e`lon qilish pf=f; // funksiya adresini ko`rsatkichga berish

II. Oshkor ravishda xotiraning absolyut adresini berish: Char *vp = (char*)0xB8000000; Bunda 0xB8000000- o`n oltilik o`zgarmas son va (char*)- turga keltirish amali bo`lib, u vp o`zgaruvchini xotiraning absolyut adresidagi baytlarni char sifatida qayta ishlovchi ko`rsatkich turiga aylantirilishini anglatadi. III. Bo`sh qiymat berish: int *suxx=NULL; int *r=0; Birinchi satrda maxsus NULL o`zgarmasi ishlatilgan, ikkinchi satrda 0 qiymat ishlatilgan. Ikkala holda ham ko`rsatkich hech qanday obyektga murojaat qilmaydi. Bo`sh ko`rsatkich asosan ko`rsatkichni aniq bir obyektga ko`rsatayotgan yoki yo`qligini aniqlash uchun ishlatiladi. IV. Dinamik xotirada new amali bilan joy ajratish va uni adresini ko`rsatkichga berish: Int*n=new int; // birinchi operator Int*m=new int(10); // ikkinchi operator , , Int*q=new int[10]; // uchinchi operator Birinchi operatorda new amali yordamida dinamik xotirada int uchun yetarli joy ajratib olinib, uning adresi n ko`rsatkichga yuklanadi. Ko`rsatkichning o`zi uchun joy kompilyatsiya vaqtida ajratiladi. Ikkinchi operatorda joy ajratishdan tashqari m adresiga boshlang`ich qiymat- 10 sonini joylashtiradi. Uchinchi operatorda int turidagi 10 element uchun joy ajratilgan va uning boshlang`ich adresi q ko`rsatkichga berilayapti. Xotira new amali bilan ajratilgan bo`lsa, u delete amali bilan bo`shatilishi kerak. Yuqoridagi dinamik o`zgaruvchilar bilan bog`langan Xotira quyidagicha bo`shatiladi: delete n; delete m; delete[] q; Agarda xotira new[] amali bilan ajratilgan bo`lsa, uni bo`shatish delete[] amalini o`lchovi ko`rsatilmagan holda qo`llash kerak.

Xotira bo`shatilganligiga qaramasdan ko`rsatkichni o`zini keyinchalik qayta ishlatish mumkin. Ko`rsatkich ustida amallar:[1(324-326), 1(340-344), 2(77-78), 3(79-81), 4(61)] Ko`rsatkich ustida quyidagi amallar bajarilishi mumkin: 1) obyektga vositali murojaat qilish amali; 2) qiymat berish amali; 3) ko`rsatkichga o`zgarmas qiymatni qo`shish amali; 4) ayirish amali; 5) inkrement va dekrement amallari; 6) solishtirish amali; 7) turga keltirish amali. Vositali murojaat qilish amali ko`rsatkichdagi adres bo`yicha joylashgan qiymatni olish yoki qiymat berish uchun ishlatiladi: char a; // char turidagi o`zgaruvchi e`loni, char *p=new char; // Ko`rsashkichni e`lon qilib,unga // dinamik xotiradan ajratilgan // xotiraning adresini berish *p=`b`; // p adresiga qiymat joylashtirish a=*p; // a o`zgaruvchisiga p adresidagi qiymatni berish Shuni qayd qilib o`tish kerakki, xotiraning aniq bir joyidagi bir paytning o`zida bir nechta va har xil turdagi ko`rsatkichlarga berish mumkin va ular orqali murojaat qilinganda berilganning xil turdagi qiymatlarini olish mumkin: unsigned long int A=0xcc77ffaa; unsigned short int *pint= unsigned short int*)&A; unsigned char* pchar=( unsigned char*)&A; cout <<hex<<A<<` `<<hex<<*pint<<` `<<hex<<(int)*pchar; Ekranga har xil qiymatlar chop etiladi: cc77ffaa ffaa aa

O`zgaruvchilar bitta adresda joylashgan holda yaxlit qiymatning turli bo`laklarini o`zlashtiradi. Bunda son qiymatining xotirada «teskari» joylashishi inobatga olinishi kerak. Agar har xil turdagi ko`rsatkichlarga qiymatlar berilsa, albatta turga keltirish amalidan foydalanish kerak: int n=5; float x=1.0; int *pi=&n; float *px=&x; void *p; int *r, *r1; px=(float*)&n; p=px; r=(int*)px; r1=pi; Ko`rsatkich turini void turiga keltirish amalda ma`noga ega emas. Xuddi shunday, turlari bir xil bo`lgan ko`rsatkichlar uchun turni keltirish amalini bajarishning hojati yo`q. Ko`rsatkich ustidan bajariladigan arifmetik amallarda avtomatik ravishda turlarning o`lchami hisobga olinadi. Arifmetik amallar faqat bir xil turdagi ko`rsatkichlar ustidan bajariladi va ular asosan, massiv tuzilmalariga ko`rsatkichlar ustida bajariladi. Inkrement amali ko`rsatkichni massivning keyingi elementiga, dekrement esa aksincha, bitta oldingi elementining adresiga ko`chiradi. Bunda ko`rsatkichning qiymati sizeof(<massiv elementining turi>) qiymatiga o`zgaradi. Agar ko`rsatkichning qiymati k o`zgarmas qiymatga oshirilsa yoki kamaytirilsa, u k*sizeof(<massiv elementining turi>) qiymatiga o`zgaradi. Masalan: shor int *p=new short[5]; long *q=new long [5];

$p++; // p qiymati 2 oshadi q++; // q qiymati 4 ga oshadi q+=3; // qiymati 3*4=12 oshadi Ko`rsatkichlarning ayirmasi deb, ular ayirmasining tur o`lchamiga bo`linishiga aytiladi. Ko`rsatkichlarni o`zaro qo`shish mumkin emas. Murojaatlar:[1(323-324), 3(81)] Murojaatlar e`londa, ko`rsatilgan nomning sinonimi sifatida ishlatiladi, ya`ni bitta o`zgaruvchiga xar xil nom bilan murojaat qilish imkonini beradi. Murojaatni doimiy qiymatga ega bo`lgan ko`rsatkich deb qarash mumkin. Murojaat quyidagicha e`lon qilinadi: <tur> & <nom>; Bu yerda <tur> - murojaat ko`rsatuvchi qiymatning turi, `&` belgisi, undan keyin yozilgan <nom>- murojaat turidagi o`zgaruvchi nomi. Boshqacha aytganda, `&` belgisiga adresni olish amali deyiladi. Misol: int ko1; int & pa1=ko1; // pa1 murojaati, y ko1 // o`zgaruvchisining alternativ nomi const char & cr=`\n`; // cr - o`zgarmasga murojaat Murojaatni ishlatishda quyidagi qoidalarga rioya qilish kerak: murojaat, agar u funksiya parametri sifatida ishlatilgan, extern bilan tavsiflangan va sinf maydoniga murojaat qilingandan tashqari barcha holatlarda boshlang`ich qiymatga ega bo`lishi kerak. Murojaat asosan funksiyalarda adres orqali uzatiluvchi parametrlar sifatida ishlatiladi. Murojaatni ko`rsatkichdan farqi shundaki, u alohida xotira egallamaydi va faqat o`zgaruvchining boshqa nomi sifatida ishlatiladi. Ko`rsatkichlar va murojaatlar funksiya parametri sifatida:[3(81-84), 4(72)] Funksiya prototipida yoki aniqlanish sarlavhasida ko`rsatilgan parametrlar formal parametrlar deyiladi, funksiya chaqirishida ko`rsatilgan argumentlarga faktik parametrlar deyiladi.$

Funksiya chaqirilishida faktik parametrning turi mos o`rindagi formal parametr turiga to`g`ri kelmasa, kompilyatsiya xatosi ro`y beradi. Faktik parametrlarni funksiyaga ikki xil usul bilan uzatish mumkin: qiymati yoki adresi bilan. Funksiya chaqirilishida argument qiymat bilan uzatilganda, argument yoki uning o`rnidagi kelgan ifoda qiymati va boshqa argumentlarning nusxasi (qiymatlari) stek xotirasiga yoziladi. Funksiya faqat shu nusxalar bilan amal qiladi, kerak bo`lsa bu nusxalarga o`zgartirishlar qilinishi mumkin, lekin bu o`zgarishlar argumentning o`ziga ta`sir qilmaydi va funksiya o`z ishini tugatishi bilan nusxalar o`chiriladi (stek tozalanadi). Agar parametr adres bilan uzatilsa, stekka adres nusxasi yoziladi va xuddi shu adres bo`yicha qiymatlar o`qiladi (yoziladi). Funksiya o`z ishini tugatgandan keyin shu adres bo`yicha qilingan o`zgarishlar saqlanib qolinadi va bu qiymatlarni boshqa funksiyalar ishlatishi mumkin. Argument qiymat bilan uzatilishi uchun mos formal parametr •sifatida o`zgaruvchini turi va nomi yoziladi. Funksiya chaqirilishida mos argument sifatida o`zgaruvchining nomi yoki ifoda bo`lishi mumkin. Faktik parametr adres bilan uzatilganda unga mos keluvchi formal parametrni ikki xil usul bilan yozish mumkin: ko`rsatkich orqali yoki murojaat orqali. Ko`rsatkich orqali yozilganda formal parametr turidan keyin `*` belgisi yoziladi, mos argumentda esa o`zgaruvchining adresi (& amal orqali) yoki massiv nomi, yoki funksiya nomi bo`lishi mumkin. Murojaat orqali parametr uzatishda formal parametrda turidan keyin `&` belgisi yoziladi va funksiya chaqirilishida mos argument sifatida o`zgaruvchi nomi keladi. Misol: #include <iostream.h> void f(int,int*,int &) void main() { int i=1, j=2, k=3;

cout<<i<<” “<<j<<” “<<k; F(i,&j,k); cout<<i<<” “<<j<<” “<<k; } void f(int i; int*j; int &k) { i++; (*j)++; k++; *j=i+k; k=*j+I; } Programma ishlashi natijasida ekranga quyidagi qiymatlar chop qilinadi: 1 2 3 1 6 8 Bu misolda birinchi parametr I qiymat bilan uzatiladi (“int I”). Uning qiymati funksiya ichida o`zgaradi, lekin tashqaridagi i qiymati o`zgarmaydi. Ikkinchi parametrni ko`rsatkich orqali adresi bilan uzatilishi talab qilinadi (“int j”), adresni uzatish uchun `&`-adresni olish amali ishlatilgan (“&j”), Funksiya tanasida argument adresidan qiymat olish uchun `*`- qiymat olish amali qo`llanilgan. Uchinchi para-metrda murojaat orqali (“&k”) argumentning adresi uzatish ko`zda tutilgan. Bu holda funksiya chaqirilishida mos argument o`rnida o`zgaruvchi nomi turadi, funksiya ichida esa qiymat olish amalini ishlatishning hojati yo`q. Funksiya ishlash natijasidagi qiymatlarni argumentlar ro`yxati orqali olish qulay va tushunarli usul hisoblanadi. Agar funksiya ichida adres bilan uzatiladigan parametr qiymati o`zgarmasdan qolishi zarur bo`lsa, bu parametr const modifikator bilan yozilishi kerak: F(int n, const char*str) ;

$Agarda funksiyani chaqirishda argumentlar faqat nomlari bilan berilgan bo`lsa, kelishuv bo`yicha massivlar va funksiyalar adresi bilan qolgan turdagi parametrlar qiymatlari bilan uzatilgan deb hisoblanadi. Misol tariqasida diskriminantni hisoblash usuli yordamida ax2 +bx+c=0 ko`rinishidagi kvadrat tenglama ildizlarini funksiya parametrlari vositasida olish masalasini ko`raylik. #include <iostream.h> #include <math.h> int Kvadrat_Ildiz(float a, float b, float c,float & x1, float &x2) { float D; D=b*b-4*a*c; if(D<0) return 0; if (D==0) { x1=x2=-b/(2*a); return 1; } else { x1=(-b+sqrt(D))/(2*a); x2=(-b-sqrt(D))/(2*a); return 2; } } int main() { int a,b,c; float D,x1,x2; cout<<”ax^2+bx+c=0 tenglama ildizini topish.”;$ $cout<<”\n a –koeffisiyentni kiriting: “; cin>>a; cout<<”\n b –koeffisiyentni kiriting: “; cin>>b; cout<<”\n c –koeffisiyentni kiriting: “; cin>>c; switch (Kvadrat_Ildiz(a,b,c,x1,x2)) { case 0: cout<<”Tenglama haqiqiy ildizga ega emas!”; break; case 1: cout<<”Tenglama yagona ildizga ega: “; cout<<”\n x=”<<x1; break; default: cout<<”Tenglama ikki ildizga ega:”; cout<<”\n x1= “<<x1; cout<<”\n x2= “<<x2; } return 0; } Programmadagi Kvadrat_Ildiz() funksiyasi kvadrat tenglama ildizini hisoblaydi. Uning qaytaradigan qiymati tenglamaning nechta ildizi borligini anglatadi. Agar tenglamaning haqiqiy ildizi mavjud bo`lmasa (D<0), funksiya 0 qiymatini qaytaradi. Agar D=0 bo`lsa, funksiya 1 qiymatini qaytaradi. Agar D>0 bo`lsa funksiya 2 qiymatini qaytaradi. Mavjud ildizlar – x1 va x2 murojaatli parametrlarda qaytariladi. O`zgaruvchan parametrli funksiyalar: [3(84-87)] C++ tilida parametrlar soni noma`lum bo`lgan funksiyalarni ham ishlatish mumkin. Bundan tashqari ularning turlari ham noma`lum bo`lishi mumkin. Parametrlar soni va turi funksiyani chaqirishdagi argumentlar soni va ularning turiga qarab aniqlanadi. Bunday funksiyalar sarlavhasi quyidagi formatda yoziladi:$ $<funksiya turi> <funksiya nomi> (<oshkor parametrlar ro`yxati>, . . .) Bu yerda oshkor parametrlar ro`yxati – oshkor ravishda yozilgan parametrlar nomi va turi. Bu parametrlar majburiy parametrlar deyiladi. Bunday parametrlardan kamida bittasi bo`lishi shart. Qolgan parametrlar soni va turi noma`lum hisoblanadi. Ularni aniqlash va ishlatish to`la ravishda programma tuzuvchi zimmasiga yuklanadi. O`zgaruvchan sondagi parametrlarni tashkil qilish usuli umuman olganda ikkita. Birinchi usulda, parametrlar ro`yxati oxirida yana bir maxsus parametr yoziladi va uning qiymati parametrlar tugaganligini bildiradi. Kompilyator tomonidan funksiya tanasida parametrlar birma-bir ko`rib chiqilib parametrlar aniqlanadi. Barcha parametrlar turi oxirgi maxsus parametr turi bilan ustma-ust tushadi deb hisoblanadi. Ikkinchi usulda birorta maxsus parametr sifatida noma`lum parametrlar soni kiritiladi va unga qarab parametrlar soni aniqlanadi. Ikkala usulda ham parametrlarga murojaat qilish uchun ko`rsatkichlar ishlatiladi. Misollar keltiramiz. Birinchi usul: #include <iostream.h> float Sonlar_kupaytmasi(float arg,…) { float p=1.0; float *ptr=&arg; if(*prt==0.0) return 0.0; for (;*prt;prt++)p*=*prt; return p; } void main() { cout<<”\n “<<Sonlar_kupaytmasi(2e0, 3e0, 4e0,0e0)<<”\n”;$ $cout<<Sonlar_kupaytmasi(1.0,2.0,3.0,10.0,8.0,0.0); } Natija: 24 480 Ikkinchi usul: #include <iostream.h> int Yigindi(int,…); void main() { cout<<”\nYigindi(2,6,4)==”<<Yigindi(2,6,4); cout<<”\nYigindi (6,1,2,3,4,5,6)=” cout<<Yigindi(6,1,2,3,4,5,6); } int Yigindi (int k,…) { int *ptr=&k int s=0; for(;k;k--)s+=*(++ptr); return s; } Natija: Yigindi(2,6,4)=10 Yigindi (6 , 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6)=21 Ikkala misolda ham noma`lum parametrlar berilgan maxsus parametr turini qabul qilgan. Har xil turdagi parametrlarni ishlatish uchun turni aniqlaydigan parametr kiritish kerak: #include <iostream.h> float Summa (char,int,…); void main()$ ${ cout<<Summa(`i`,3,10,20,30); cout<<Summa(`f`,3,10.0,20.0,5.0); cout<<Summa(`d`,3,10,20,30); } int Summa(char z,int k,…); switch(z) { Case `i`: { int *ptr=&k+1; int s=0; for(;k--;ptr++) s+=*(ptr); return (float)s; } case`f`: { float*ptr=(float*)(&k+1); float s=0.0; for (;k--;ptr++) s+=*(ptr); return s; } default: { cout<<”\n parametr xato berilgan”; return 9999999.0; } } } Yuqorida keltirilgan misolda noma`lum parametrlarni turini aniqlash masalasi kompilyator tomonidan emas, balki programma tuzuvchisi tomonidan hal qilingan.$

O'xshashlar

Stillar jadvali, shriftlar, maxsus bеlgilar. Tasvirlar va murojaatlar kartasining qo`shimcha xususiyatlari

C++ visual dasturlash tilida ko`rsatgichlar va funksiyala

Kasbiy malaka. Kasbiy ko`nikma va malakalarni turlari

Bеrilganlarning kompyutеr xotirasidagi ichki ko`rinishi

Web sahifalarga murojat