Изланишлар мавзусидаги ишларнинг хозирги кундаги ахволи ва илмий изланишларнинг максади

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3633 KB

Ko'chirib olish

Изланишлар мавзусидаги ишларнинг хозирги кундаги ахволи ва илмий изланишларнинг максади , вазифалари Режа: 1. Илмий изланишларнинг максад ва вазифалари 2. Ўзбекистонда Куёш Энергиясидан Фойдаланиш Имкониятлари 3. Қуёш энергиясм ёрдамида сув тозалаш тизимлари 4. Қуёш печи

Хозирги кунда мукобил ва кайта тикланадиган экологик нуктаи назардан тоза к уёш энергиясидан уй жойларни ёритиш ва иситиш ёки электр токи билан таьминлаш каби йуналишларда фойдаланилади. Уй жойларни иситиш учун қуёш энергиясидан фойдаланиш тез ривожланиб 2010 йили Хитойдаги қуёш иситиш қурилмалари бу соханинг талабини 87 фоизини қондираяпти. Натижада жуда куп миқдорда газ ва бошқа ёқилги тежаляпти. Фотоэлементлар ёрдамида қуёш нуридан электр энергияси олиш қурилмаларининг бутун дунё буйича қуввати 1985 йили 21 МBт булса, фақат 2005 йилда ишга туширилган қурилмаларнинг куввати 5ГВт ни ташкил қилди. 2010 йилга келиб фотоэлементли қурилмаларнинг қуввати 4 ГBт яқинлашди. Бу сохада Япония, Корея ва Европа давлатлари илгaрилаб кетишди. Қуёш энергиясидан фойдаланиш бўйича Осиё ташаббуси доирасида Осиё тараққиёт банки (ОТБ) яқин 3 йил ичида 3000 МВт қуёш энергиясини генерация қилишга қаратилган лойиҳанинг амалга оширилишини режалаштирмоқда. Бу ҳақда ҳар йили ўтказиладиган ОТБ бошқарувчилари Кенгашининг Тошкентдаги 43 йиғилиши доирасида бўлиб ўтган матбуот конференциясида эълон қилинди. ОТБ бошқарувчи Бош директори Раджат Нагнинг қайд этишича мутахассислар қилган тахминларга кўра 2030 йилга келиб Осиё-Тинч океани минтақасида энергия элтувчиларга бўлган талаб деярли икки баробар ортиб кетади. - Бугунги кунда энергия ишлаб чиқаришнинг инновацион усулларига ҳамда шу билан бир вақтда ҳавога буғланма газлар чиқарилишини қисқартиришга маблағлар киритиш жуда зарур бўлиб қолди. Экспертнинг айтишича, агар тегишли рағбатлантириш ва молиялаштириш механизмлари яратилса, келгусида турғун қуёш энергияси дан соф энергия ҳосил қилиш мумкин бўлиб қолади. Қуёш энергияси экологик софлиги ва қулайлиги нуқтаи назаридан истиқболлидир. Қуёш қурилмалари, айниқса, марказлашган электр ва иссиқлик тизимларидан узоқда жойлашган ҳудудларни электр энергияси ва иссиқлик билан таъминлашда қулайдир.

Узбекистон учун чўл ҳудудларида сувни чучуклаштириш, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қуритиш, иссиқхоналар ва яшаш жойларини иситиш, биноларни иссиқ сув билан таъминлаш, шамоллатиш ва совитиш, иссиқликка чидамли материаллар олиш учун юқори ҳароратли қуёш печлари қуриш қуёш энергияси дан амалда фойдаланишнинг энг истиқболли йўналишларидир Қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштириш ва қайта ишлаш бўйича Ўзбекистон Марказий Осиё регионида етакчи давлат ҳисобланади. Ёғингарчилик нисбатан паст бўлган, ўтган 2011 йилда хам 10 миллион тонна дан ортик мева ва полиз экинлари етиштирилди (1). Етиштирилган маҳсулотларниг катта қисми қайта ишланмасдан четга экспорт қилинади. Қолган қисми эса ярим ёки чуқур қайта ишланиб тайёр маҳсулотга айлантирилади. Мустақиллик йилларида қишлоқ хўжалик маҳсулотларини янги замонавий технологик қурилмалар ёрдамида қайта ишлаб, жаҳон андозаларига жавоб берадиган сифатли маҳсулотлар олишга катта эьтибор берилияпти. Юқорида таькидланганидек қишлоқ хўжалик махсулотларини қуритиш долзарб масала ва бунда қуёш энергияси ёрдамида етиштирилган хосилни ва уни қайта ишлашда хосил бўладиган чиқиндиларни қайта ишлаб юқори қийматга эга бўлган махсулот олиш мумкин. Ушбу магистрлик диссертация иши Узбекистонда қуёш энергиясидан фойдаланиш усуллари ва қишлоқ хўжалик махсулотларини қуритиш учун ишлатиладиган гелиоконвектив қуритиш қурилмасига бағишланган. Илмий изланишларнинг максад ва вазифалари Магистрлик диссертация ишининг максади У збекистонда куёш энергияcидан фойдаланиш имкониятларини урганиш ва килок хужалиги

махсулотларини куритишда ишлатиладиган гелиоконвектив куритиш курилмаси технологик курсаткичларини урганиш ва такомиллаштиришдир. Диссертациянинг вазифалари эса куйидаги -к ишлоқ хўжалик махсулотлариннг қуритиш усуллари ва қурилма- . ларни; -кишлоқ хўжалик махсулотлариннг қуритиш усулларини; -мева ва сабзавотларнинг қуритиш ускуналарини; -куритиш курилмаларининг техник характеристикаларини; - м ахсулотларни куритиш жараёнини назарий тахлили дан ва к уритиш жараёни статикаси, материал билан намликнинг богланиш сул-. лари ва куритиш жараёни кинетикасини урганиш -конвейерли гелиоқуритгичнинг камерасида иссик хаво харакатланиш . . схемаси тахлили. -газ ва хаво аралашмаси сарфини тажриба йули билан аниклаш -куритиш камерасидаги хавонинг харорати билан намлиги орасидаги . боғлиқликни ўрганишдан иборат булиб назарий тажриба ва жисоб- . лаш йуллари билан аникланади.

Ўзбекистонда Куёш Энергиясидан Фойдаланиш Имкониятлари Ўзбекистонда қ айта тикланадиган энергия манбаларининг асосий қ исмини ташкил этувчи қ уёш энергияси кўрсатгичлари буйича қайта тикланадиган энергия манбалари орасида етакчи ўринни эгаллайди. Бу эса ушбу энергия туридан халқ хўжалигининг турли жабҳаларида кенг фойдаланиш имкони демакдир. Ўлкамизда йил давомида қ уёшнинг нур сочиб туриш вақти 270 – 300 кунни ташкил қ илиб, қуёш нурларига нисбатан тик жойлаштирилган ҳар бир квадрат метр юзага тушадиган қуёш нурланишининг максимал қуввати 1 кВт га етади. Йил давомида республикамиз ҳудудининг ҳар бир квадрат метр горизонтал сатҳига тушадиган қуёш энергиясининг умумий миқдори 1650 –1750 кВт.с га тенг бўлиб, 140 – 150 кг нефть ё қ илғиси ёнганда ажралиб чиқадиган иссиқлик энергиясига тенгдир – қуёш ҳаво ва сув иситиш коллекторлари; Расм 1. Қуёш фотоэлектрик –иссиқлик коллекторлари; Қ айта тикланувчи энергия манбаларидан фойдаланиш буйича Узбекистонда хам «Узбекэнерго» ДАК Жанубий Корея , бошка давлатлар ва

Осиё тара ққ иёт банки инвестициялари ёрдамида катта ишлар олиб бориляпти. Бизнинг ватанимиз учун қ уёш энергиясидан фойдаланишда ю қ орида келтирилган сохалардан таш қ ари мева-чеваларни қ уритишда фойдаланиш катта амалий ахамиятга эга. Йилнинг 300 куни қуёш ли бўлган мамлакатимиз – қуёш нуридан энергия олиш технологияларини қўллаш учун жуда қулай. Ўзбекистоннинг ялпи қуёш энергияси нинг йиллик салоҳияти 50 миллиард 973 миллион тонна нефть эквивалентига тенгдир. Стирлинг двигатели Стирлинг двигателини ишлаб чиқиш ҳамда қ уёш концентратори билан мужассамлаштириш Ўзбекистонда қ уёш энергиясидан фойдаланиш борасидаги илмий тадқиқотлар йўналишларидан бири булиб, «Физика қ уёш» Илмий ишлаб чи қ ариш бирлашмасининг Паркентдаги «Материалшунослик» илмий текшириш институтида тажриба модели мавжуд .У иссиклик насоси ва двигател функциясини бажаради. “Куёш иссиқлик қурилмалари» лабораторияси томонидан ишлаб чиқилган қ уёш сув иситиш тизимлари Тошкент шахар Водник даҳаси қозонхонасида дастлабги иситиш учун фойдаланиладиган қуёш коллекторлари (s=1000 m 2 ) Расм. 2 Уйни иситиш учун куёш коллекторлари.

ва (2- расмда) Самарқанд вилояти Агалик поселкасида дастлабги иситиш учун қуёш коллекторлари (s=250 m 2 ) урнатилган бино. Қуёш энергиясм ёрдамида сув тозалаш тизимлари Қ уёш сув тозалаш тизимларини Орол денгизи буйидаги минта қ аларга тадби қ қ илиш чорвадор хужаликлари учун сув тан қ ислиги муаммосини хал қ илишга ёрдам беради. Куйидаги расм. 3да кўп босқичли қуёш энергиясида ишловчи тескари осмосли сув тозалаш (чучитиш) тизими берилган. Расм 3. Тескари осмосли сув тозалаш тизими

Қуёш печи Тошкент вилоятининг Паркент туманида дунёда энг катта куёш печларидан бири мавжуд булиб, у моддаларни 3000 градусгача киздириб эритиш ва янги материаллар синтез қилиш имконига эга. Расм 6. Катта қуёш печи гелиостатлар майдони (62 гелиостат) Расм 7.Куёш концентратори

Қ уёш концентратори гелиостатлардан келаётган қ уёш ёруглик энергиясини туплаб печга йуналтиради. Печда 3000 градус хосил килилинади

Гелиокуритгич Қ арши мухандислик – и қ тисодиёт институти олимлари томонидан яратилган мева – чеваларни қ уритиш гелио қ урилмаси расми куйида келтирилган булиб, у қ уритиш камераси ва гелиоколлектордан иборат. Расм 8. Гелиокуритгичнинг схемаси ва умумий куриниши

Куёш фотоэлектрик тизимлари Автоном қ уёш ёруглик энергиясини электр знергиясига айлантирувчи қ урилмалар марказлашган электр таъминоти тизимидан узоқда жойлашган истеъмолчилар учун жуда катта ахамиятга эгадир. Расм 4.Фотоэлектрик пластиналар ва шамол ёрдамида ишлайдиган станция Узбекистоннинг тогли ва чулдаги чекка худудларда қуввати 15 квт бўлган қуёш ва шамол энергияси мужассамлашган станция ўрнатилган фотоэлектрик станциялар Расм 5. Чул шароитида чорвадорлар учун қуёш фотоэлектрик модулларидан фойдаланиш.

Навоий вилоятининг Қизилтепа тумани марказий касалхонасининг жарроҳлик бўлимига ҳамда Нурота тумани Чуя қишлоқ фуқаролар йиғини ҳудудидаги туғруқ-хонага қуёш фотоэлектр станцияси ўрнатилди. Бу қурилмалар тиббиёт муассасалар-ини электр энергияси билан узлуксиз таъминлаш имконини бераётир. Ўтган йили Қашқадарё вилояти Яккабоғ туманидаги вилоят болалар ревматология санаториясига, Қамаши тумани марказий касалхонасининг жарроҳлик бўлимига, Самарқанд вилояти Ургут туманидаги Қайроқли қишлоғида жойлашган юқумли касалликлар шифохонасига, Қўқон шаҳар марказий туғруқхона мажмуига қуёш- электр станциялари ўрнатилди. Келгусида мамлакатимизда куёш энергия манбалари салоҳиятидан янада самаралироқ фойдаланиш иқтисодиётимиз ривожи ва халқимиз фаровонлигининг янада юксалишига хизмат қилади. Қишлоқ хўжалик махсулотлариннг қуритиш усуллари ва қурилмаларнинг тахлили. Хозирги вақтда қуритилган мева – савзавотлар, доривор гиёҳлар, гўшт ва балиқ маҳсулотларини табиий ва суньий усуллар билан хар хил ускуналарда тайёрланади. 2Қишлоқ хўжалик махсулотлариннг қуритиш усуллари Қишлоқ хўжалик махсулотлариннг қуртишнинг табиий ва суньий усуллари мавжуд. Табиий усуллар бу хаво – қуёшли ва қуёш нурлари ёрдамида (гелиоқуритиш) дан иборат бўлса, суньий қуритишнинг усуллари жуда кўпдир. Жумладан конвектив, инфрақизил, кондуктив, акустик тўлқинлар ва вакуум ёрдамида қуритишлардир. Энг кўп тарқалган усуллар эса қуйидагилардан иборат: – инфрақизил қуритиш;

– конвектив қуритиш. Маҳсулотларни қуритишнинг инфрақизил усули Хозирги даврда истеъмол махсулотларини қ уритишнинг энг мухим ва исти қ болли усулларидан бири инфракизил қ уритиш усули хисобланади. Унинг электроэнергияни ишлатилиши хисобига таннархнинг ошиши каби камчиликлар булиши мумкин. [7] Истеъмол молларини инфрақизил қ уритиш техналогик жараёнида инфрақизил нурланиш тул қ иннинг маълум узунлигида махсулот таркибидаги сув билан ютиб юборилади, лекин қ уритилаётган махсулотнинг ту қ имаси шимиб олмайди, шунинг учун намликни унча баланд булмаган хароратда (40-60°С) йу қ отиш мумкин. Бу эса куритилаётган махсулотнинг витаминларини, биологик фаол моддаларини, табиий ранг, таъм ва хушбуй хидини тули қ са қ лаб қ олиш имконини беради. Инфра қ изил нурланишдан фойдаланиш сабзавот ва хул мевалар, гушт ва бали қ , дон, крупа (ёрма) ва бошка истеъмол қ илинадиган ва қ илинмайдиган махсулотларни хозирги замонда энг исти қ болли қ уритиш усули хисобланади. Махсулотларни шундай технология усули билан куритиш тайёрланган қ уру қ махсулотнинг 80 – 90 % таркибида витаминлар ва биологик фаол моддаларни са қ ланиб қ олишига имкон беради. Узо қ булмаган ивитишдан (10 – 20 мин) сунг қ уритилган махсулот узининг барча табиий органосептик, моддий ва кимёвий хусусиятларини қ айта тиклайди ва янги куринишда истеъмол қ илиш ёки пазандачиликда турли нарсалар тайёрлаш мумкин. Бу усулда махсулотларни қ уритиш тезда тайёрланадиган турли хил истеъмол концентратларини ишлаб чи қ ариш имконини беради: биринчи, иккинчи, учинчи таомлар, яхна овкатлар, каша, крупа, сабзавот ва хул мевали кукунлар, нон пиширишда, кондитерлик саноатида, болалар таоми учун қ уру қ аралашмаларда фойдаланилади. Анъанавий қ уритишга қ араганда инфра қ изил қ уритиш билан ишлов берилган

сабзавотлар тайёр булгач таъм сифатида узининг асли холатига я қ ин холатда булади. Ундан таш қ ари, инфра қ изил қ уритишдан утган кукунлар шамоллашга детексирующий, антиоксидант хусусиятларга эга булади. Инфра қ изил қ уритиш сут махсулотлари, кандолат, нон махсулотлари саноатида ишлатиш, махсус таъмли хусусиятга эга булган истеъмол махсулотлари ассортиментини кенгайтириш имконини беради. Имфра қ изил қ уритишда консервантлар ва бош қ а моддалари булмаган махсулотларни олиш мумкин, бу махсулотлар зарарли электромагнит майдонлар ва нурланишлар таъсирига тушмайди. Инфракизил нурланишнинг меваларнинг қ уритиш учун мосланган қ урилмаси сабзавот, гушт, бали қ , дон -дун, крупа ва бошка махсулотларни к уритиш учун фойдаланидиган қ урилмалар каби атроф – мухит ва инсон учун зарарсиздир. Қ уритилган махсулот са қ ланиш шароитларига мослашади ва микрофлорани ривожланишига имкон яратади. Бир йилгача қ уру қ мевалар махсус идишда са қ ланиши мумкин (атроф мухитнинг паст намлигида). Бу холатда витаминларнинг 5-15% йу қ олиши мумкин. Гермитик идишда қ уру қ мевалар 2 - йилгача са қ ланиши мумкин. Хом –ашё холатидаги махсулотлар (турига кура) дастлабки холатидаги хажмини 3-4 марта, огирлигини 4-8 марта йукотиши мумкин. Сувда намланган қ уру қ мева асли холига келтирилиб исталган анъанавий пазандачилик махсулотларини тайёрлашда ишлатиш мумкин: қ айнатиш, қ овуриш, димлаш ва бош қ алар ёки овкат тайёрлашда фойаланиш мумкин. Биро қ , қ уру қ меваларни олиниш хусусияти эмас, инфра қ изил нурлар ёрдамида махсулотларни қ уритиш жараёни учун мосланган қ урилманинг узига хослиги хам ди ққ атга сазовордир. Махсулотни бу усулда қ уритиш икки хил енгиллик тугдиради: биринчидан, бундай хароратда махсулотлар имкон борича са қ ланади, ту қ ималар бузилмайди, витаминлар ю қ олиб кетмайди, қ анд моддаси карамел

холатига келмайди; иккинчидан паст хароратлар қ уритиш мосламаларини қ изитиб юбормайди, яъни исси қ лик деворлар, вентеляция ор қ али чи қ иб кетмайди. Худди шу ва қ т ичида инфра қ изил нурлар 40 - 60°С хароратда махсулотни ю қ ори қ исмидаги микрофлораларни ю қ олиб кетишига олиб келади. Айтиб утилганлардан таш қ ари қ уритиш мосламаси хар томонлама қ улай ва хар қ андай усимлик, хайвон махсулотларида тезкорлик билан қ айта ишлаш имконини беради. Сабзавотларни қ уритиш мосламаси ва хул меваларни қ уритиш мосламалари қ уйидаги имкониятларга эга: - 1кг бугланган нам махсулотларга энг кам микдорда электр энергияни сарф булиши; - махсулотларни қ уритиш энг паст 50-60°С хароратда амалга оширилади; - оддий ва мустахкам ишланган, нархи арзон ва ю қ ори қ исми қ оплама билан жихозланган. Хозир да бизнинг Республикамизда қ ишло қ хужалик махсулотларини қ уритиш учун ё қ илги, газ, буг, электр иситгич каби исси қ лик тар қ атувчи конвейр қ уритгичлардан, табиий сояли қ уритгичлар, камро қ қ увватли сублимацион қ уритгичлардан фойдаланилади. Соглик учун янги хул мева ва сабзавотларнинг катта фойдаси шак - шубхасиздир. Лекин янги қ ишло қ хужалик махсулотлари қ андай са қ ланишига қ араб уларнинг ички ресурслари махсулот организмини тула таъминлаб туришига қ арамай купгина фойдали аралашмаларни йу қ отади. Хозирги пайтда кенг қ улланилаётган сабзавот ва хул –меваларни конвейер қ уритиш учун сарф қ илинадиган электр энергия унчалик куп эмас. Масалан, 1кг қ уритиладиган махсулотга (масалан, пиёз ва саримсо қ пиёз учун) 5 - 8 кВт электр энергия сарфланади.

Расм 9. Универсал -3 ( НПО “Феруза”) Инфрақизил усул нинг афзаллиги - техналогияни тежамкорлиги, махсулотнинг сифатлилиги ва қ уритишнинг тезлигидир. Шу жихатдан охирги йиллар Россиянинг хар - хил заводларида саноатда қ улланиладиган ва тебранма қ уритгич ишлаб чи қ арадиган («Феруза», «Рус таоми», «Русская трапеза») кабилар, Украинанинг «Садочек», Янги Зелландиянинг «Изидри» каби корхоналарида замонавий қ уритгич мосламалар ишлаб чи қ арилмокда. Ҳозирги пайтда озиқ – овқат маҳсулотларини қуритишда инфрақизил нурлардан фойдаланиш энг долзарб ва келжаги порлоқ усул ҳисобланади. Қатиқ жисмлар атом ва молекулаларининг иссиқлик инфрақизил қуритиш шкафи.ҳаракати натижасида улар инфрақизил нур таратишига сабаб бўлади. Инфрақизил нурларни ютиш натижасида жисм атом ва молекулаларининг иссиқлик ҳаракати ортади ва натижада у қизийди. Энергия катта потенциалга эга бўлган жисмдан кичик потенциаллли жисмга ўтади. Озиқ –овқат маҳсулотларига инфрақизил нурлар 6 – 12 мм гача кириб боради. Бу чуқурликка нурланиш энергиясининг бир қисмигина таъсир этади, аммо 6 – 7 мм қатламдаги маҳсулотнинг ҳарорати конвектив иситиш усулига қараганда жуда тез ортади. Қисқатўлқин инфрақизил нурлар маҳсулотнинг молекуляр структурасига таъсири ва нурнинг чуқурроқ кириши ҳисобига кучлироқ таъсир қилади. Озиқ –овқатларни инфрақизил қуритиш технологияси, маълум узунликдаги инфрақизил тўлқинларни маҳсулот таркибидаги сув

ютиши билан ва нисбатан паст температураларда (40 – 60 0 С) намликдан халос бўлишга олиб келади. Бу биологик фаол моддалар, витаминлар, маҳсулотнинг табиий таъми ва ҳидини сақлаб қолинишини таъминлайди. Маҳсулотларни бу усул билан қуритиш улар таркибидаги биологик фаол моддалар ва витаминларнинг 80 – 90 % сақлаб қолиш имконини беради. Қуритилган маҳсулотни 10 - 20 минут давомида сувда ушаб турсак, у ўзининг дастлабки табиий органолептик, физикавий ва кимиёвий хусусиятларини тиклайди. Ва истемол қилишга ёки чуқур қайта ишлашга тайёр бўлади. Қуритишнинг бу усулида олинган мева кукунлари антиоксидант, шамоллаш ва заҳарланишга қарши хусуситга эга бўлади. Озиқ –овқат маҳсулотларини ишлаб чиқаришда бу усулдан фойдаланиш кимиёвий консервантлардан фойдаланмаслик имконини беради. Инфрақизил нурланиш атроф муҳитга ва ундан фойдаланаётган инсонлар учун ҳам безарардир. Бундай маҳсулотлар 1йилдан ортиқ мудат ичида махсус шароитларсиз ҳам яхши сақланади. Герметик идишларда эса сақлаш муддати 2 йил. Қуритилган маҳсулотларнинг ҳажми 3 – 4 марта, массаси эса дастлабки хом – ашёга нисбатан 4 – 8 марта камаяди. Инфрақизил қуритиш технологияси сарфланаётган энергиянинг 100% ни тўлиқ фойдали ишга сарфлайди. Инфрақизил нурланиш 40 – 60 0 С да махсулот юзасидаги микрофлорани зарарсизлантиради. Усулнинг асосий афзалликлари – 1 кг намликни буғлатиш учун энг кам энергия сарфи (1кВт∙соат/кг) – Қуритиш жараёни 50 – 60 0 С хароратида олиб борилади – Жараён тезлиги 30 – 200 минутни ташкил қилади.

Маҳсулотларни қуритишнинг конвектив усули. Ҳозирги вақтда кенг тарқалган усуллардан бири маҳсулотларни қуритишнинг конвектив усулидир. Бу усул қуритилаётган маҳсулотга иссиқликни қуритиш агенти (ҳаво ёки газ –буғ аралашмаси) энергиясини узатиш орқали амалга оширилади. Маҳсулотларни қуритиш уларга узатилаётган энергия ёрдамида улардаги намликни буғлатиб ва иссиқлик агенти ёрдамида олиб кетилади. Бундай усул тунелли , камерали, турбинали, лентали, барабанли ва шахтали қурилмаларда амалга оширилади. Қуритиш агентини қисман рециркуляция қилиниши натижасида қуритиш тежамлироқ бўлади. Бу усул билан қуритилган маҳсулотлар сифати билан сублимация йўли билан олинган маҳсулотлардан фарқ қилмайди.суюқликка ботирилган қуруқ маҳсулотлар тез ва тўлиқ асл ҳолига қайтади.хом маҳсулотларнинг хиди, мазаси, ранги ва таркибидаги витаминлар қуритиш жараёнида максимал сақлиниб қолинади. Қуритилган маҳсулотларни ғовваксимон структураси ю Қуритиш агентини қисман рециркуляция қилиниши натижасида қуритиш тежамлироқ бўлади. Бу усул билан қуритилган маҳсулотлар сифати билан сублимация йўли билан олинган маҳсулотлардан фарқ қилмайди.суюқликка ботирилган қуруқ маҳсулотлар тез ва тўлиқ асл ҳолига қайтади.хом маҳсулотларнинг хиди, мазаси, ранги ва таркибидаги витаминлар қуритиш жараёнида максимал сақлиниб қолинади. Қуритилган маҳсулотларни ғовваксимон структураси юқори булади, таркибидаги намлик миқдори эса кам бўлади.

$Акустик куритиш усули Махсулот қуритишнинг акустик услуби суви сиқиб чиқарилган махсулотга тинимсиз ультратовуш тўлқинларини таъсир этишига асосланган. Қуритишнинг бу жараёни даврий характерга эга булиб, тулкин махсулотнинг юза қисмида жойлашган намликни сиқиб чиқаради, кейин қолган намлик капиллярлар орқали бир текисда тарқалади ва бу жараён яна такрорланади. Бу холат махсулот керакли намликка эга бўлгунга қадар даом этади. Акустик усул турли материалларни қуритиш имконини беради: қишлоқ хужалик махсулотлари (дон. сабзавотлар, хўл мевалар ва бошкалар) ёгоч, пахта, доривор препаратлар ва утлар. когоз. кимё ва бошка тармоклар махсулотлари хам. Акустик куритишда намлик товуш оркали куритилаётган махсулот таркибидан чикариб ташланади. Бу усулнинг умумий хусусиятлари: махсулотларни куритиш махсулотлар хароратини оширмасдан бажарилади, «совук» куритиш амалга оширилади.Бу холат қ yp итилаётган мевага термик таъсир билан боглик булган барча салбий холатларни бартараф килади. Худди шунинг учун бу термотаъсирли ва енгил оксидлан\"вчи материаллар учун фойдали булган биргина куритиш усулидир. Махсулотларга юкори тезликдаги акустик тебранишлар оркали ишлов бериш курук меваларни физикавий-кимёвий ва истеъмолчилик хусусиятига мувофик келади (масалан, уругларни етилишини тезлаштиради). Акустик усул билан махсулотларни куритиш одатдаги куритиш усулларидан курук меваларни ишлаб чикаришдаги тезлик билан хам фарк килади. Масалан, ферментларни куритишда акустик майдонда (40°С хароратда парчаланиб кетувчи) махсулотларни куритиш тезлиги вакуум усули билан куритишга нисбатан 3- 4 марта кулайрок булади.$

Фойдаланилган адабиётлар : 1. Каримов И.А. Высококвалифицированные специалисты стимул прогресса: Речь на открытии Академии госуд. и общ. стр-ва. 3 окт. 1995 г. Т., «Узбекистон», 1995, 32с. 2. Каримов И.А. Наша высшая цель – независимость и процветание Родины, свобода и благополучие народа. Ташкент, 2000. 3. Закон Республики Узбекистан по подготовке кадров. Ташкент,1997. 4. lutp uzsci.net www fti fan uz 5. 17.02.2012 й “Uzbekiston Today” хафталик газетаси 6. Кац З.А. Производство сушеных овощей, картофеля и фруктов. - М.: Легкая и пищевая промышленность, 1984. - 21 с. 7. Таиров 3. К повышению эффективности использования солнечной энергии для сушки плодов винограда // Гелиотехника. -1983. №5.-с.69-72. 8. Умаров Г.Я., Тюрин Ю.Г., Умаров Г.Г. Разработка гелиосушильных комплексов для плодоовощных культур // Механизация и электрификация сельского хозяйства. 1986. - с.9-11. 9. Хусаинов У.М. Сушка плодов винограда с использованием аккумулирования солнечной энергии. - М.: Легкая промышленность.- 1983. -41с. 10. Умаров Г.Я. и др. Использование низкопотенциальных солнечных установок. - Ташкент.-1976. -52с. 11. Воронова А.О. Сушка плодов и овощей. М.: Пищевая промышленность, 1978. -204с. 12. Силич А.А., Зозулевич Б.В., Поповский В.Г. Сушка плодов винограда в т уннельных сушилках. - М.: Легкая и пищевая промышленность. -1982. - с.80.

O'xshashlar

Информатика фанининг максади ва вазифалари

Microsoft Word мавзусидаги маърузани укувчиларга утиш тартиби

Илмий тадқиқод ишларини турлари ва босқичлари

Ахборотли технология - тизим сифатида

Компьютер тизимларида ахборотларни химоялаш фаннинг максади, предмети ва вазифалари