Additional компоненталар палитраси компоненталари ёрдамида дастурларни лойиҳалаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

200.5 KB

Ko'chirib olish

Additional компоненталар палитраси компоненталари ёрдамида дастурларни лойиҳалаш Режа: 1 . Additional компоненталар палитраси компоненталар таснифи 2. TMaskEdit компонентаси билан ишлаш 3. TActionManager компонентаси билан ишлаш

Additional компоненталар палитраси компоненталар таснифи C++ Builder дастурлаш муҳитида Standard компоненталар палитрасида кейинги ўринда турувчи компоненталар палитраси бу Additional компоненталар палитрасидир.Additional компоненталар палитрасидаги компоненталар 4.1.1 – расмда берилган. .1.1 – расм: Additional компоненталар палитраси. Компоненталар палитрасидаги компоненталар билан танишиб чиқамиз: 4.1.2 – расм: Additional компоненталар палитраси. TBitBtn –Расмли тугма. Биткўринишидагитасвир туширилган тугма яратади. Бундай тугмалар кўпроқ махсус диалогли ойналарда қўлланилади. Бу тугма яратиш учун TButton тугмасига янги ҳусусиятлар қўшилган. Масалан, Kind –тугманинг стандарт кўринишлари ҳусусияти, Glyph – битли тасвирларни чақириш ҳусусияти (4.1.2–расм). TSpeedButton –Тезкор мурожаат тугмаси. Одатда бу тугма формада расмли тугма яратиш ва фақатгини сичқонча ёрдамида ишлаш учун яратилади. TMaskEdit –Қолип бўйича маълумотларни киритиш учун бир қаторли тахрирлаш дарчасини яратади. TStringGrid – Сатрларнинг икки ўлчамли жадвали. Ушбу компонентага тегишли барча ҳусусиятларнинг номлари ва вазифалари бўлиб, сиз улардан дастурни лойиҳалаш босқичида тўла фойдаланишингиз мумкин. Символли кетма-кетликлар билан боғлиқ барча объектлар керакли объектга мурожаат қилиш имконини берадиган Objects ҳусусиятида

мужассам бўлган. Дастур бажарилиш пайтида символли кетма-кетликлар ва сетка устунининг улар билан боғлиқ объектлари Cols ҳусусияти билан адресланади. Rows ҳусусияти сетка сатрлари билан худди шундай иш тутиш имконини беради. Сетканинг барча символли кетма-кетликлари сетканинг керакли уясини адреслайдиган (манзиллайдиган) Cells ҳусусиятида мужассамдир. TDrawGrid – Расм жойлаштириш мумкин бўлган жадвал. Тузилма ҳолига келтирилган график маълумотларни сатрлар ёки устунлар бўйича акс эттириш учун мунтазам сетка яратади. RowCount ва ColCount ҳусусиятлари вертикал бўйича ва горизонтал бўйича сетка уяларининг сонини белгилайди. Options ҳусусиятининг қийматлари сетканинг тури (масалан, устунлар орасида ажратувчичизиқларга эга бўлган сетка тури) ва унинг хулқ–атворини (масалан, устундан устунга Tab клавишаси бўйлаб ўтиш) ўзгартириш имконини беради. Сеткадаги ажратиш чизиқларининг энг GridLineWidth ҳусусиятли томонидан белгиланади, айлантириш чизиқчалари эса ScrollBars ҳусусияти томонидан қўшилади. FixedCols ва FixedRows ҳусусиятлари устунлар ва сатрларнинг айлантирилишини таъқиқлаб қўйиш имконини беради, FixedColor ҳусусияти эса барча устун ва сатрларга маълум ранг беради. TImage – График шакл жойлаштириладиган соҳа. Шаклда график тасвир контейнерини яратади (бу бит кўринишдаги файллар, пиктограмма ёки метафайллар бўлиши мумкин). Тасвирлар файллари муҳаррирининг дарсаси Picture ҳусусияти қийматлари графасидаги тугма билан очилади. Контейнер ўз ўлчамларини тасвирни тўлиқ сиғдирадиган қилиб ўзгартириши учун, AutoSize ҳусусиятигаtrue га ўрнатинг. Кичикроқ ўлчамдаги дастлабги тасвир бутун формага чўзилиб кетиши учун, Stretch ҳусусиятига true қийматини ўрнатинг. Тасвирлар файлларининг динамик юкланиши ва сақланиши учун, Picture объект ҳусусиятининг LoadFromLile ва SaveToFile услубларидан қуйида келтирилган дастур кодидан фойдаланинг:

1: Image->Picture->LoadFromFile(«<fаyl nоmi>»); 2: Image->Picture->SaveToFile(«<fаyl nоmi>»); TShape – Стандарт геометрик шакллар. Айлана ва эллипс, квадрат ва тўғри тўртбурчак (бурчакларини юмалоқлаш мумкин) каби оддий геометрик шаклларнинг расмини чизади. Танлаб олинган геометрик шаклнинг турини Shape ҳусусияти, ранг ва бўяш усулини Brush компонентасига жойланган иккита Color ва Style ҳусусиятлари аниқлайди. Шаклларнинг ўлчамларини ҳам тегишли ҳусусиятлар аниқлайди. TBevel – Бўрттирилган (ўйилган) шаффоф тўғри тўртбўрчак соҳа. Худди искана билан ўйилгандек ҳажмли кўринадиган чизиқлар ёки рамкаларни яратади. Компонента чизаётган объектни Shape ҳусусияти аниқлайди, Style ҳусусиятининг қиймати эса объект кўринишини ўзгартириб, уни қавариқ ёки ботиқ ҳолга келтиради. Фойдаланувчи шакл ўлчамларини ўзгартирганда ҳам объектнинг нисбий ҳолатини ўзгармас қолдириш учун, Align ҳусусиятига true қийматини ўрнатилади. TScrollBox – Ҳаракатланиши мумкин бўлган дарча. Формада ўлчамлари ўзгарувчан контейнерни яратади, бу контейнер автоматик тарзда заруратга кўра айлантириш линейкалари билан таъминланади. Айлантириб кўриш контейнери ёрдамида дарчанинг айрим соҳаларини айлантириб кўришдан ҳимоялаш мумкин. Масалан, компоненталар панели ва ҳолат панелини ҳимоялаш учун, аввал дарчани айлантириш линейкасини беркитиб қўйинг, кейин эса айлантириш контейнери ишчи соҳасида компоненталар панели ва ҳолат панели ўртасига жойлаштиринг. Контейнерни айлантириб кўриш линейкаси дарчага тегишли бўлиб кўринади, бироқ айлантириш фақат контейнер ичида амалга оширилади. Айлантириб кўриш контейнерларидан яна бошқачасига ҳам фойдаланиш мумкин: улар бирон–бир дарчада кўплаб айлантириб кўрилаётган соҳалар (турлар) яратиш имконини беради. Турлар кўпинча тижорий матн процессорларида, бухгалтерия дастурларида ва лойиҳаларни режалаштириш

дастурларида қўлланади. Айлантириб кўриш контейнери бошқа компонентларга, масалан Tbutton ва TCheckBoxга ҳам эга бўлиши мумкин. TCheckListBox – Танлашлар (белгилашлар) рўйхати; TSplitter – Соҳани ажратувчи чизиқ; TStaticText – Статик (турғун) сатр; TControlBar –Воситалар панели учун контейнер; TApplicationEvents –Илованинг ходисалари; TChart – Диаграммалар, график чизишнинг воситаси. TMaskEdit компонентаси билан ишлаш TMaskEdit – компонентаси бу юқорида айтиб ўтилганидек қолип бўйича киритиш дарчаси ҳисобланади. Ўзига хос форматдаги маълумотларнинг таҳрир қилинадиган назоратдаги тўртбурчак соҳасини яратади. Киритилаётган матннинг тўғрилиги рухсат этилган форматларни кодловчи ниқоб воситасида текширилади. Бу форматларга матн киритилган ва фойдаланувчига тақдим этилган бўлиши мумкин (сана, вақт, телефон рақами ва ҳ.к.). EditMask ҳусусияти жорий ниқоб кодини cақлайди. Ниқоблар муҳаррири дарчаси (4.2.1–расм) ушбу ҳусусият қийматлари графасида тугма билан очилади. TMaskEdit компонентаси TCustomMaskEdit синфининг тўғридан-тўғри ҳосиласидир. У сатрлар ёки устунлар бўйича белгили кетма- кетликларни акс эттириш учун мўлжалланган мунтазам (регуляр) тўрни яратади. 4.2.1 – расм: Ниқоблар муҳаррири дарчаси. Ниқоблар яратишда қуйидаги белгилардан фойдаланилади:

$! – ушбу белги шаблонда керакли бўлган белгиларнинг олдига қўйилади, агарда белги керак бўлмаса шаблондан кейин қўйилади; > – ушбу белги киритилаётган белгиларни автоматик тарзда юқори регистрга ўтказади; < — ушбу белги киритилаётган белгиларни автоматик тарзда қуйи регистрга ўтказади; <> — белгиларни ўтказишни тўхтатиш; \ — ушбу белги кейинги белгининг ўзи шаблонда акс эттирилади; L — ушбу белгининг ўрнида харфлар киритилишини белгилайди; l — ушбу белгининг ўрнида харфлар киритилишини белгилайди, лекин белгилар охиригача киритилиши охиригача киритилиши шарт эмас; A — ушбу белги харфлар ёки рақамлар киритилиши учун шаблон тайёрлайди; a — ушбу белги харфлар ёки рақамлар киритилиши учун шаблон тайёрлайди ва яна бўш жой қолидириш имконини бериди; C — ушбу белги ихтиёрий белгилар кетма–кетлигини киритишни таъминлайди; 0 — ушбу белги фақат рақам киритишни таъминлайди; 9 — ушбу белги фақат рақам киритишни ёки бўш қолдиришни таъминлайди; # — ушбу белги рақамлар, +, - белгилари ва бўш жой киритишни таъминлайди; : — ушбу белги вақтнинг соат, дақиқа ва секундларни ажратиш учун ишлатилади; _ — ушбу жойда автоматик тарзда бўш жой қолдиришни таъминлайди. Мисол: Талабаларнинг фамилияси, исми ва талабанинг телефон рақамини киритиш ва маълумотларни сақлаш дастурни тузиш. Ечиш: Талабаларни фамилияси ва исмини киритиш учун бизга TEdit компонентаси ва телефон рақамини киритиш учун TMaskEdit компоненталаридан фойдаланамиз. Бу икки компоненталардан ташқари TStringGrid компонентасиданфойдаланамиз. Маълумотларни$

жадвалга жойлаштириш ва киритиш майдонларини тозалаш учун иккита TBitBtn тугмаларидан фойдаланамиз. Юқорида келтирилган компоненталардан фойдаланиб 4.2.2 – расмдаги формани яратамиз. 4.2.2 – расм: Форманинг кўриниши. Биринчи ўринда форманинг баъзи бир ҳусусиятларини ўзгартирамиз: – BorderIcons ҳусусиятининг biMaximize ўзгарувчисининг қийматини False га ўзгартирамиз; – BorderStyle ҳусусиятини bsSingle га ўзгартирамиз; – ClientHeight ҳусусияти қийматини 350 га, ClientWidth ҳусусиятини 500 га ўзгартирамиз; – Caption ҳусусияти қийматини “Талабалар ҳақида маълумот...” га ўзгартирамиз. Иккинчи ўринда, TStringGrid компонентасининг айрим ҳусусиятларини ўзгартирамиз. Бу ҳусусиятлар қуйидагилар: – DefaultColWidth ҳусусиятининг қийматини 40 га; – DefaultRowHeight ҳусусиятининг қийматини 22 га; – Options ҳусусияти goRowSizing ўзгарувчиси қийматини True га; – Options ҳусусияти goRowSelectўзгарувчиси қийматини True га; – TabStop ҳусусиятининг қийматини False га ўзгартирамиз. Формадаги жойлашган 2 та TLabel компонентасининг Caption ҳусусиятларини мос равишда қуйидаги ча ўзгартирамиз: Label1: “Талабанинг фамилияси ва исми:”; Label2: “Телефон рақами:”. Edit1 объектнинг Text ҳусусиятининг қийматини тозалаймиз.

$MaskEdit1 объектнинг EditMask ҳусусиятини ўзгартирамиз. Бунинг учун 4.2.3 – расмда келтирилган ойнадаги Input Mask бандини ойнада кўрсатилгандай ўзгартирамиз. 4.2.3 – расм: Input Mask Editor ойнаси. 4.2.2 – расмда берилган 2 та тугманинг Kind ва Caption ҳусусиятини мос равишда қуйидагича ўзгартирамиз: BitBtn1 [ Caption: “Сақлаш”, Kind: bkOK ]; BitBtn2 [ Caption: “Тозалаш”, Kind: bkAbort ]. Юқорида келтирилган ўзгаришларни тугаганидан сўнг, форманинг OnActivate ходисасига листинг 4.2.1 да келтирилган дастур кодини ёзамиз: Листинг 4.2.1: Форманинг OnActivate ходисаси. 1: void __ fastcall TForm1::FormActivate(TObject *Sender) 2: { 3: StringGrid1->Cells[1][0] = "Талабалар фамилияси ва исми"; 4: StringGrid1->Cells[2][0] = "Телефон раками"; 5: i = 0; 6: } Формадаги Сақлаш тугмасининг босилиш, яъни OnClick ходисасига листинг 4.2.2 да келтирилган дастурнинг кодини ёзамиз: Листинг 4.2.2: Сақлаш (BitBtn1) тугмасининг OnClick ходисаси 1: void __fastcall TForm1::BitBtn1Click(TObject *Sender) 2: { 3: i++; 4: StringGrid1->Cells[0][i] = IntToStr(i); 5: StringGrid1->Cells[1][i] = Edit1->Text; 6: StringGrid1->Cells[2][i] = MaskEdit1->Text;$ $7: Edit1->Clear(); 8: MaskEdit1->Clear(); 9: if (i == StringGrid1->RowCount) { 10: StringGrid1->RowCount = i + 1; 11: } 12: } Формадаги Тозалаш тугмасининг босилиш, яъни OnClickходисасига листинг 4.2.3 да келтирилган дастурнинг кодини ёзамиз: Листинг 4.2.3: Тозалаш (BitBtn2) тугмасининг OnClick ходисаси 1: void __fastcall TForm1::BitBtn2Click(TObject *Sender) 2: { 3: Edit1->Clear(); 4: MaskEdit1->Clear(); 5: } Юқоридаги барча листингларни ёзилганидан сўнг, дастурни ишга туширамиз. Бунинг учун клавиатурадан F9 тугмасини босамиз. Шунда экранда 4.2.4–расмдаги ойна ҳосил бўлади. Бу ойнани иккита маълумот киритилган ҳолда кўрамиз. 4.2.4 – расм: Дастурни ишга туширилган ойнаси. TActionManager компонентаси билан ишлаш TActionManager компонентаси Additional компоненталар палитрасида жойлашган бўлиб, фойдаланувчи буйруқларини ёзиш имконини яратувчи объект ҳисобланади. Бу компонентани ишлатиш учун қўшимча компонентлар мавжуд. Бу компоненталар қуйидагилардир:$

TActionMainMenuBar – TActionManager компонентаси ёрдамида яратилган буйруқлардан ташкил топган асосий меню яратиш имконини берувчи компонента ҳисобланади. TPopupActionBar – TActionManager компонентаси ёрдамида яратилган буйруқлардан ташкил топган сузувчи меню яратиш имконини берувчи компонента ҳисобланади. TActionToolBar – TActionManager компонентаси ёрдамида яратилган буйруқлардан ташкил топган буйруқлар панели яратиш имконини берувчи компонента ҳисобланади. TRibbon – TActionManager компонентаси ёрдамида яратилган буйруқлардан ташкил топган асосий меню яратиш имконини берувчи компонента ҳисобланади. Бу компонента Embarcadero компаниясининг RAD Studio 2010 ва ундан юқори версиялардан бошлаб фойдаланишга тақдим этилган. TActionManager компонентаси формага жойлаштиришни кўриб чиқамиз (4.3.1–расм). 4.3.1 – расм: TActionManagerкомпонентасининг формадаги кўриниши. Формада жойлаштирилган компонента дастур ишга туширилганидан сўнг экранда кўринмайди. Бу компонента ёрдамида фойдаланувчи буйруқларини яратишни кўриб чиқамиз. Компонента ёрдамида яратилган объект устида сичқончанинг чап тугмасини икки марта тезда чертамиз. Бунда 4.3.2–расмдаги ойна ҳосил бўлади. Бу ойна фойдаланувчи буйруқларини яратиш имконини яратади.

4.3.2 – расм: EditingActionManager ойнаси. Фойдаланувчилар томонидан яратилган барча буйруқлар Actionsбўлимида яратилади. Фойдаланувчи бу бўлимда ўзининг буйруқларини яратиши ёки стандарт буйруқлар фойдаланиши мумкин. Categories бўлими ёрдамида яратилган буйруқларни туркумларга бўлиш мумкин (4.3.3– расм). 4.3.3 – расм: TActionMainMenuBar компонентаси учунCategories бандиданфойдаланиб асосий меню яратиш. RAD Studio 2010 ва ундан юқори версияларида ишлаб чиқилган TRibbon компонентасидан фойдаланишни кўриб чиқамиз. Бунинг учун формага TRibbon компонентаси ва TActionManager буйруқлар менежери компоненталарини жойлаштирамиз (4.3.4–расм). 4.3.3 – расм: TRibbon компонентаси ёрдамида вкладкали менюлар яратиш.

TRibbon компонентасининг ActionManager ҳусусияти ёрдамида TActionManager компонентасини бир–бирига боғлаймиз. Шундан сўнг буйруқлар менежеридаги буйруқлардан TRibbon компонентасида ва унинг асосий менюсидан фойдаланилса бўлади.

O'xshashlar

DataAccess DataControls dbGo ёки ADO компоненталари палитраси

Fast Report ва Rave Report компоненталар палитраси

Standard компоненталар палитраси хусусият услуб ва ходиса

DELPHI визуал дастурлаш муҳити компоненталари билан ишлаш технологиялари

Дастурларни бошқариш