logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Huquqshunoslik
  4. O`zbekiston Respublikasining mahalliy hokimiyat organlari

O`zbekiston Respublikasining mahalliy hokimiyat organlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

104 KB
Ko'chirib olish
www.arxiv.uz O`zbekiston Respublikasining mahalliy hokimiy a t organlari Reja: 1. О `zbekiston Respublikasida Mahalliy vakillik va ijroiya hokimiyati organlari tizimi. 2. Mahalliy davlat hokimiyati organlarining Konstitutsiyaviy vazifalari. 3. Fuqarolarning о `zini- о `zi boshqarish organlarining tuzish tartibi va vazifalari. www.arxiv.uz О `zbekiston Respublikasida Mahalliy vakillik va ijroiya hokimiyati organlari tizimi. Konstitut s iyaning 99-moddasida viloyatlar, tumanlar va shaharlarda (tumanga b о `ysunadigan shaharlardan, shuningdek shahar tarkibiga kiruvchi tumanlardan tashqari) hokimlar boshchilik qiladigan xalq deputatlari Kengashlari hokimiyatning vakillik organlari b о `lib, ular davlat va fuqarolarning manfaatlarini k о `zlab о `z vakolatlariga taalluqli masalalarni hal etadilar deb ta`kidlangan.. Hokimiyatning vakillik va ijroiya organlari joylarda ularga berilgan vakolat doirasida mustaqil faoliyat yuritadi. Mahalliy Kengashlar vakillik organi hisoblanadi, ular о `z qarorini jamoa asosida qabul qiladi. Hokimlik instituti esa milliy davlatchilik boshqaruvining tarihiy tajribalari va an`analarini hisobga olgan holda tuzilgan. Hokimlar mahalliy vakillik organlariga hamda ijroiya hokimiyatga rahbarlik qiladi. Hokimlar xalq deputatlari Kengashlari sessiyasiga tayyorgarlik ishlariga rahbarlik qiladi, sessiyani chaqiradi, sessiya haqida deputatlarni va aholini habardor qiladi, sessiya ishiga rahbarlik qiladi hamda sessiyada qabul qilingan qarorlarni imzolaydi. Xalq deputatlari Kengashlariga saylanadigan deputatlar orasida aholining hamma qatlamlariga tegishli kishilar, turli kasb, turli millat, turli yosh, turli partiya, turli jins vakillari bor. Demak bu organ haqiqatan ham vakillik organidir. Mahalliy hokimiyat oranlari ihtiyoriga quyidagilar kiradi: qonuniylikni, huquqiy tartibotni va fuqarolarning havfsizligini ta`minlash, hududlarni iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy rivojlantirish, mahalliy byudjetni shakllantirish va uni ijro etish, mahalliy soliqlar, yig`imlarni belgilash, byudjetdan tashqari jamg`armalarni hosil qilish, mahalliy kommunal h о `jalikka rahbarlik qilish,atrof-muhitni muhofaza qilish,fuqarolik holati aktlarini qayd etishni ta`minlash, normativ hujjatlarni qabul qilish hamda О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga va О `zbekiston Respublikasi qonunlariga zid kelmaydigan boshqa vakolatlarni amalga oshirish (Konstitutsiyaning 100-moddasi). www.arxiv.uz Xalq deputatlari kengashi mahalliy byudjet va uni amalga oshirish haqidagi hisobotni tasdiqlaydi. Ular mahalliy soliqlar va boshqa yig`imlar hajmidan kelib chiqib qonunga asosan aniqlanadi. Bu о `z- о `zidan mahalliy soliqlar, yig`imlar va t о `lovlarga nisbatan imtiyoz yaratadi. Bu о `rinda “Mahalliy davlat hokimiyati t о `g`risida”gi qonunda vakillik organlari bilan ijro organlarining bu masaladagi vakolatlari ajratib k о `rsatilgan. Agar byudjet loyihalarini, byudjetning ijrosi haqidagi hisobotni tayyorlash, ijroni tashkil qilish hokimiyat vakolatiga kirsa, unda byudjetni, uning ijrosi haqidagi hisobotni tasdiqlash xalq deputatlari Kengashlari vakolatiga kiradi. Byudjet ijrosini nazo r at qilish har ikkalasining vakolati doirasiga kiradi. Mazkur moddada e`tirof etilganidek, mahalliy hokimiyat organlari о `z hududida kommunal h о `jalik faoliyatini muvofiqlashtiradi, unga rahbarlik qiladi. Mahalliy hokimiyat organlari о `z hududida fuqarolik holati aktlarini qayd etishni ta`minlaydi, fuqarolik holati aktlarini qayd qiluvchi organlarning faoliyatiga rahbarlik qiladi. Agar tuman va kichik shaharlarda bu ishlarni bevosita mahalliy hokimiyat organlari amalga oshirsalar, viloyatlarda va Toshkent shahrida bu vazifa shu joylardagi adliya organlari orqali y о `lga q о `yiladi. Mahalliy hokimiyat organlari о `z faoliyati davomida о `zining vakolatlari doirasida normativ hujjatlar qabul qilish mumkin. Ular tomonidan qabul qilingan qarorlarning mazkur hududda bajarilishi majburiydir. Mahalliy hokimiyat organlari О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va amaldagi qonunlariga zid b о `lmaydigan boshqa qator vakolatlarni ham amalga oshiradilar. О `zbekiston Respublikasida hamma pog`onadagi xalq deputatlari Kengashlari va hokimlarning vakolat muddati besh yil. Hokimlar bu muddat t о `lmasdan ozod etilishi mumkin. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 93-moddasida bu borada aniqlik kiritilgan. Vakillik va ijroiya hokimiyatini tegishliligiga qarab viloyat, tuman va shahar hokimlari boshqaradi.Viloyat hokimlari va Toshkent shahri hokimi Prezident tomonidan tayinlanadi va lavozimidan ozod qilinadi hamda tegishli xalq deputatlari Kengashi tomonidan tasdiqlanadi (Konstitutsiyaning 102-moddasi). www.arxiv.uz Tuman va shaharlarning hokimlari tegishli viloyat hokimi tomonidan tayinlanadi va lavozimidan ozod qilinadi hamda tegishli deputatlari Kegashi tomonidan tasdiqlanadi. Shaharlardagi tumanlarning hokimlari tegishli shahar hokimi tomonidan tayinlanadi va lavozimidan ozod qilinadi hamda xalq deputatlari shahar Kengashi tomonidan tasdiqlanadi. Tumanlarga b о `ysungan shaharlarning hokimlarini tuman hokimi tayinlaydi va vazifasidan ozod qiladi hamda xalq deputatlari tuman Kegashi tomonidan tasdiqlanadi. Viloyat hokimlari va Toshkent shahar hokimi О `zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tayinlanadi va vazifasidan ozod etiladi, tegishli viloyat va Toshkent shahar xalq deputatlari sessiyasida tasdiqlanadi. Bu holat viloyat hokimlari va Toshkent shahri hokimi О `zbekiston Respublikasi Prezidentining tegishli hududdagi vakili ekanligini bildiradi. Hokimlarning bu tartibda shakllanishi markaziy va mahalliy hokimiyat о `rtasida ichki bir bog`lanishni yuzaga keltiradi va ularning mustahkamligini ta`minlaydi. Viloyatlar hokimlari va Toshkent shahar hokimi hokimlik tizimining eng yuqori b о `g`ini hisoblanadi. Tuman va shahar hokimlari esa hokimlik tizimida eng muhim о `rtalik b о `g`inidir. Tumanga b о `ysunuvchi shahar hokimlarini tuman hokimi lavozimga tayinlaydi va lavozimdan ozod qiladi. Mazkur shaharlarda ham hokimiyat vakillik organlari y о `qligi tufayli shahar hokimini lavozimiga tayinlash va ozod qilish masalasi tuman xalq deputatlari kengashi tomonidan tasdiqlanadi. Viloyat, tuman va shahar hokimlari о `z vakolatlarini yakkaboshchilik asoslarida amalga oshiradilar va о `zlari rahbarlik qilayotgan organlarning qarorlari va faoliyati uchun shaxsan javobgardirlar (Konstitutsiyaning 103-moddasi). Hokimlarning va xalq deputatlari mahalliy Kengashlarining faoliyatini tashkil qilish, ularning vakolat doirasini va xalq deputatlari mahalliy Kengashlarini saylash tartibi qonun bilan belgilanadi. Qonunda kо`rsatilganidek, viloyatlar hokimlari va Toshkent shahar hokimi О`zbekiston Respublikasi Prezidenti va tegishli xalq deputatlari Kengashi oldida hisob beradi. Ular Prezidentning www.arxiv.uz joylardagi rasmiy vakili hisoblanadilar. Hokimlar о`zlari tomonidan boshqarilayotgan organlarning amaliy faoliyati uchun shaxsan javobgardilar. Hokimlarning vakolat doirasiga quyidagilar kiradi: mamlakatimizda va horijiy mamlakatlarda viloyat, tuman va shaharning rasmiy vakili sifatida ishlarni amalga oshirish, boshqa hududlar bilan shartnoma va bitimlar tuzish, О `zbekiston Re s publikasi Oliy Majlisining qonun va boshqa huquqiy hujjatlarini, Prezident farmonlarini, Vazirlar Mahkamasi va о `z hududidagi xalq deputatlari Kengashi qarorlarining bajarilishini ta`minlaydi va boshqa vakolatlarni amalga oshiradi Mahalliy davlat hokimiyati organlarining Konstitutsiyaviy vazifalari . Mahalliy davlat hokimiyati organlari bir-biriga bо`ysunmagan mustaqil davlat va vakillik organlari bо`lib, о`zaro munosabatlarda hamkorlik asosida о`z faoliyatlarini tashkil etadilar. Mahalliy xalq deputatlari Kengashlariga hokimlarning rahbarligi uni Kengash oldidagi mas`uliyatini oshiradi. Respublikada Milliy davlatchilik an`analarini tiklashni kо`zda tutib, iqtisodiyotni bozor munosabatlariga о`tkazish sharoitida ijroiya hokimiyatni mustahkamlash zarurligi munosabati bilan hokimlik lavozimi 1992 yil qabul qilingan "Mahalliy Qishloq infrastrukturasini rivojlantirish dasturini bajarishni nazorat qilish bо`yicha komissiyasi.Alohida muhim ahamiyatga ega bо`lgan ob`ektlarning qо`riqlanishini nazorat qilish bо`yicha komissiyasi, ishga tayyorgarlik kо`rish bо`yicha komissiyasi.Yо`l harakati havfsizligini ta`minlash komissiyasi. Epidemiyaga qarshi kurash komissiyasi. Toponomik ob`yektlarga nom berish va ularning nomini о`zgartirish masalalari komissiyasi."Davlat tili tо`g`risida"gi qonunni bajarish va yangi о`zbek alifbosini joriy qilish masalalari komissiyasi. Davlat tili tо`g`risida"gi qonunni bajarish va yangi о`zbek alifbosini joriy qilish masalalari komissiyasi.Viloyat chaqiruv komissiyasi. Bozorlarning faoliyatini tashkil etish va ularni boshqarishni tartibga solish komissiyasi. Pul- kredit siyosati komissiyasi.Ak s iya markalari tizimini joriy etish b о `yicha Kor x onalar bankrotligi va sank s iya masalalari b о `yicha komissiyasi. www.arxiv.uz Qishloq h о `jaligi korhonalarini san k ciya qilish masalalari komissiyasi. Kichik va о `rta tadbirkorlikni rivojlantirish, rag`batlantirish b о `yicha komissiyasi. Soliq va t о `lovlar intizomini mustahkamlash b о `yicha komissiyasi. Haj va umra ziyoratlarini tashkil etish komissiyasi. Voyaga etmaganlar ishlari b о `yicha komissiyasi.Jazoni о `tash joylaridan ozod qilingan shaxslarga ijtimoiy-maishiy jihatdan yordam k о `rsatish b о `yicha komissiyalar faoliyat k о `rsatmoqdalar. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga muvofiq, mahalliy davlat hokimiyati organlari quyidagi asosiy vazifalarni hal etadilar: hududlarni ijtimoiy- iqtisodiy rivojlantirish yuzasidan kompleks dasturlarni ishlab chiqish va hukumat dasturlarini amalga oshirish; joylarda h о `jalik yuritish shakllarini takomillashtirish, moliya va t о `lov intizomini mustahkamlash va tadbirkorlikni q о `llab-quvvatlash; tabiiy va mehnat resurslaridan oqilona foydalanish, atrof-muhitni muhofaza etish; qonunlar, Oliy Majlis qarorlari, О `zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari va farmoyishlari, Vazirlar Mahkamasi va xalq deputatlari Kengashlari qarorlarining ijrosini ta`minlash; mahalliy hokimiyat va о `zini о `zi boshqarish organlari faoliyatini muvofiqlashtirish va ularning ishini doimiy nazoratini tashkil etadi. Mahalliy hokimiyat organlari ihtiyoriga quyidagilar kiradi: qonuniylikni, huquqiy-tartibotni va fuqarolarning havfsizligini ta`minlash; mahalliy byudjetni shakllantirish va uni ijro etish, mahalliy soliqlar, yigimlarni belgilash, byudjetdan tashqari jamgarmalarni hosil qilish ; mahalliy kommunal h о `jalikka rahbarlik qilish;atrof-muhitni muhofaza qilish;fuqarolik holati aktlarini qayd etishni ta`minlash;normativ hujjatlar qabul qilish hamda , О `zbekisgon Respublikasi qonunlariga zid kelmaydigan boshqa vakolatlarni amalga oshirish (Konstitutsiyaning 100-moddasi). Qonuniylikning mohiyati hamma davlat organlari, jamoat tashkilotlari, mansabdor shaxslar va fuqarolar qabul qilingan me`yoriy hujjatlarga bir hilda rioya qilishlarini bildiradi. Xalq deputatlari Kengashlarining har birini qonunlarda belgilangai vakolatlarni, о `zlariga berilgan huquqlari doirasida, amalga oshiradilar. Qonuniylikni ta`minlashda davlat faoliyatining huquqiy asoslarini rivojlantirish bilan bir qatorda, qonunlarni va ular www.arxiv.uz asosida qabul qilingan me`yoriy hujjatlarning bajarilishi ustidan о `rnatilgan nazorat ham katta ahamiyatga egadir. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 93-moddasiga muvofiq, respublikada qonuniylikka amal qilinishida nazorat hizmatini respublika Prezidenti tuzadi, bu Respublika Prezidenti apparatidagi nazorat inspek s iyasidir. Viloyat, tuman va shahar hokimlari apparatida ham nazorat inspek s iyasi tuzilgan. Mahalliy Kengashlar faoliyatida qonuniylik prin s ipini ta`minlash qator talablarga javob berishni k о `zda tutadi, ularning asosiylari quyidagilardir: birinchidan, Konstitutsiya va qonunlar bilan belgilab berilgan vakolatlarga rioya qilish, har bir Kengash qonunlar bilan belgilangan masalalarnigina hal qilishi mumkin; ikkinchidan masalalarni hal qilishning belgilangan tartibiga rioya qilish. Masalan, x al q deputatlari Kengashlari sessiyalarini о `tkazishda reglamentga rioya qilish. Nihoyat, uchinchidan, qabul qilinayotgan aktlarga nisbatan qonunchilik talablariga rioya qilish. Kengash faqat unga berilgan huquqlar doirasidagina aktlar qabul qilishi mumkin. Kengashning qarori о `zining mazmuniga k о `ra qonunlarga va yuqori organlarning aktlariga mos b о `lishi shart. Qaror, qonunlar k о `zda tutilgan tartibda va shaklda qabul qilinadi. Shuningdek, mahalliy davlat organlari faoliyatida oshkoralik prin s ipi ham ular faoliyatining t о `g`ri tashkil etilishini ta`minlaydi U yoki bu masalani hal qidishda eng kam moddiy-moliyaviy mablag`lar sarf qilishni, kam kuch sarf qilinishini talab qiladigan y о `l tanlab olinishi lozim. Tejamkorlik hal qilinayotgan masalaga har tomonlama yondoshish, hozirgi zamon fani va ilg`or tajriba yutuqlaridan foydalanish bilan ta`minlanadi. Uchinchidan, qaror qonuniy b о `lishi kerak, ya`ni u tegishli organ tomoidan vakolati doirasida qabul qilinganligini bildiradi va u yoki bu masalani qonun y о `l q о `ygan vositalar bilan hal qilinishini k о `zda tutadi. Kengash va hokimlik qarorlari ularning sessiyalari va majlislarida y etarli sondagi deputatlar qatnashga n da, qarorlar ovozga q о `yilganda ovozlarni k о `pchilik ovoz bilan qabul qilinishi, t о `g`ri rasmiylashtyrilishi va imzolanishi, ijrochilarga k о `rsatilgan muddatlarga yuborilishi lozim. Qarorlarning hayotiyligi va tejamkorligini ta`minlash uchun loyhalarni tayyorlashda qarorlar qabul qilish tartibini bildirgan mutahassislar va www.arxiv.uz manfaatdor tashkilotlar jalb qilinishi, deputatlarning jamoatchilikning quyi turuvchi organlarining fikr va mulohazalarini e`tiborga olinishi muhimdir. Qaror qabul qilish ularni hayotga tatbiq qilish b о `yicha tashkiliy ish bilan ajratilmagan holda amalga oshiriladi. Qarorlar ijrosini va nazoratni tashkil qilib qolmasdan, yuqori organlar aktlarining ijrosining nazoratini tashkil qilinadi. Ijro va nazorat tashkil qilish ishi-ning markazida hokimlik devoni b о `lishi lozim. U bu y о `nalishda b о `lim va boshqarmalarni, jamoatchilik organlarining faoliyatini muvofiqlashtiradi. Xalq deputatlari Kengashi yoki hokimlikning ma`lum tarmoqdagini о`rganilayotganda, masalan, savdo va umumiy ovqatlanish, maktablarning о`quv yiliga tayyorgarligi, odat bо`yicha shu sohalardagi hamma korhona, muassasalarning ishi tekshiriladi. Shunday yо`l bilan faqat korxona, tashkilot va muassasalarning ishi bilangina tanishib qolmasdan, balki xalq deputatlari Kengashi doimiy komissiyalari yoki hokimlik bо`lim boshqarmalarining nazorat qilish sifati bilan tanishish uchun keng imkoniyat yaratiladi. Bu esa qaror va boshqa hujjatlarning ishlab chiqilishi va tayyorlanishida aniq maqsadning ifodalanishini ta`minlab beradi. Hokimlarning ijro va vakillik Hokimlarning ijro va vakillik organlari tizimiga boshchilik qilish joylarda davlat hokimiyatining amalga oshirilishida mas`ul shaxsni belgilaydi. Bu esa, ota-bobolarimizning davlat boshqaruvi tajribasida sinovdan о `tgan usuli hisoblanadi. Shuningdek, Konstitutsiyaning 11-moddasida belgilangan hokimiyatning taqsimlanish principiga mutlaqo t о `g`ri keladi. Chunki hokimlar vakillik organlari oldida vaqti-vaqti bilan hisob berib turadi. Vakillik organlariga boshchilik qilish Konstitutsiyaning 99 va 102-moddalarida hamda mahalliy davlat hokimiyati t о `g`risidagi qonunning 1-moddasida mustahkamlangan tartibda amalga oshiriladi. Shuningdek, hokim о `z о `rinbosarlari va ijroiya hokimiyat tarkibiy b о `linmalarining rahbarlarini lavozimiga tayinlash va lavozimidan ozod etish t о `g`risidagi qarorlarini xalq deputatlari Kengashi tasdiqiga taqdim etadi. Hokimlik devoni b о `linmalari rahbarlarini lavozimiga tayinlaydi va lavozimidan ozod etadi. www.arxiv.uz Komissiya tavsiyanomalari manfaatdor organlarga komissiya majlisi bayonnomasidan k о `chirma shaklida yuboriladi. Doimiy komissiyalar faoliyatining eng muhim jihatlari shunda k о `rinadiki, tegishli hududning ijro hamda vakillik organlari ishining samaradorligini oshirishda, ular о `rtasidagi huquqiy munosabatlarni ta`minlab borilishini tashkillashtiruvchi organ sifatida faoliyat yuritadi. Shuningdek, viloyat, tuman va shahar Kengashlarida tashkil etilgan doimiy komissiyalar о `zlariga tegishli hududda kor x ona, tashkilot, muassasalarda qonun talablari qanday bajarilayotganligi t о `g`risida о `tkazadigan tekshirishlarida hamkorlik qiladilar va о `z ish rejalarini muvofiqlashtiradilar hamda о `z faoliyatlari va ish tajribalari bilan fikr almashib turadilar. Fuqarolarning о `zini- о `zi boshqarish organlarining tuzish tartibi va vazifalari. О`zbekiston davlat organlari tizimida ularning ayrim vakolatlarini amalga oshiruvchi jamoat birlashmasi hisoblangan fuqarolarning о`zini о`zi boshqarish organlari tо`g`risidagi qonun birinchi marta 1993 yil 2 sentyabrda О`zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining о`n ikkinchi chaqiriq uchinchi sessiyasida qabul qilingan. "О`zbekiston Respublikasida fuqarolarning о`zini о`zi boshqarish organlari tо`g`risida"gi qonun qishloq, shaharcha va ovullarda,ular tarkibidagi mahallalarda tuziladigan fuqarolarning о`zini о`zi boshqarish organlarining tuzilishini va .ularning huquqiy holatini belgilab berdi. Shahar, qishloq va ovullarda, shuningdek ular tarkibidagi mahallalarda hamda shaharlardagi mahallalarda fuqarolarning yig`inlari о`zini о`zi boshqarish organlari bо`lib, ular ikki yarim yil muddatga raisni (oqsoqolni) va uning maslahatchilarini saylaydi. О `zini о `zi boshqarish organlarini saylash tartibi, faoliyatini tashkil etish hamda vakolat doirasi qonun bilan belgilanadi (Konstitutsiyaning 105-moddasi). Konstitutsiyaning mazkur moddasiga asosan posyolka, qishloq va ovullarda, shuningdek, mahalla, shu jumladan shaharlardagi mahallarda fuqarolarning yig`inlari о `zini о `zi boshqarish organlari sifatida faoliyat k о `rsatadi. Ushbu holatga k о `ra, posyolka, qishloq va ovul, mahallalardagi davlat vakillik organlari www.arxiv.uz davlat organlari tizimidan chiqarilgan va о `zini о `zi boshqarish organlari tizimiga о `tkazilgan. Prezident I.A.Karimov О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining bir yilligiga bag`ishlangan tantanali yig`ilishdagi nutqidayoq bu haqida ochiq-oydin aytgan edi. Ya`ni Prezident I.A.Karimov posyolka va ovullar, mahallalar о `zini boshqarish asosida ish yuritadi, deb ta`kidlangan edi. Mana oradan qancha muddat о `tib, о `zini о `zi boshqarish organlari о `z faoliyatini shu asosda davom ettirmoqda. Fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish organlari haqida s о `z borar ekan, bunda shubhasiz posyolka, qishloq va ovullardagi mahalla, shu jumladan shahar tarkibiga kiruvchi mahallalar, fuqarolar yig`ini nazarda tutiladi. Bu yig`inlar amaliy ish olib borish uchun yig`in raisi (oqsoqol)ni va uning maslahatchilarini saylaydilar. Bu saylov har 2,5 yilda b о `ladi. Fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish organlari fuqarolarga jamoat va davlat boshqaruv ishlarida qatnashish huquqini y о `lga q о `yishda yordam beradi, о `z hududida ijtimoiy va h о `jalik masalalarini echadi, ommaviy va madaniy tadbirlar uyushtiradi, davlat hokimiyat organlari ishida va О `zbekiston Respublikasi qarorlariga amal qilishda, Prezident Farmonlari, Respublika hukumati, Xalq deputatlari Kengashi va hokimiyatlar qarorlarini bajarishda fuqarolarni birlashtiradi. Respublikamizda k о `p asrlik tarihga ega b о `lgan mahalla Konstitutsiyaga asosan о `z huquqiy maqomini oldi. Mahalla mahalliy о `zini о `zi boshqarish tizimida xalq fikr- о `ylarini idora qiluvchi yuridik maqomga ega b о `lgan eng demokratik boshqaruv organi sifatida namoyon b о `ldi. Mahalla maqomi “Fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish organlari haqida” gi qonun bilan huquqiy jihatdan yanada mustahkamlandi. 1999 yil 14 aprelda esa bu qonun yangi tahrirda qabul qilinib, о `zini о `zi boshqarish organlarining jamiyatimizdagi о `rnini yanada mustahkamladi. Jumladan, yangi tahrirdagi qonunga asosan fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish tushunchasi, uning huquqi va huquqni qay tartibda amalga oshirish mehanizmlar aniq k о `rsatildi. Shuningdek, unda fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish organlarining hududlari haqidagi www.arxiv.uz masalaga aniqlik kiritildi, fuqarolarning о `zin о `zi boshqarishning yangi organlari joriy etildi. Yangi tahrirdagi qonun orqali о `zini о `zi boshqarish organlarining huquqiy maqomi mustahkamlanish bilan birga, uning hokimyatdan ajratib oladigan vakolatlari aniqlandi. Bugungi kunda ularda о `nga yaqin vakolatlar bor. Hozirgi kunda aholiga mahalli orqali ijtimoiy yordam k о `rsatish mehanizmi muvaffaqiyatli ishlab turibdi. bu holat aholining mahallaga b о `lgan e`tiborini yanada oshirdi. Fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish organlari faoliyatiga yaqindan k о `maklashuvchi “Mahalla” hayriya jamg`armasi faoliyat k о `rsatmoqda. Bu jamg`armaning bevosita yordami bilan fuqarolarni о `zini о `zi boshqarish organlari ishida jiddiy о `zgarish qilindi. qonunning yangi tahririda fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish organlarini shakllantirish va ularning faoliyatini muvofiqlashtirish masalasiga alohida moddalar bag`ishlanganligi juda muhimdir. О `zbekiston Respublikasi viloyatlar, shahar va tumanlar miqyosida tashkil etiladigan fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish ishlari b о `yicha oqsoqollar kengashi muvofiqlashtirish vazifasini bajaradi. 1999 yil noyabr ь oyida Respublika Oqsoqollar Kengashi tuzildi va tarkibi belgilandi. Kengash tarkibiga tajribali oqsoqollar, mahalla tizimining rivojida nom chiqargan kishilar, “Mahalla” jamg`armasi viloyat b о `limlari raislari va boshqa faollar kiritildi. Respublika Oqsoqollar Kengashi Nizomini ishlab chiqarish yakunlandi va u matbuotda e`lon qilindi. Kengash О `zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan r о `yhatga olindi. О `zbekiston Oqsoqollar Kengashi va Respublika “Mahalla” jamg`armasi fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish organlari faoliyatini yanada t о `g`ri y о `lga q о `yishda moddiy va ma`rifiy jihatdan k о `maklashmoqda. Hususan, Toshkent shahrida, viloyatlarda bevosita oqsoqol, kotib, posbonlar faoliyatiga oid о `quv uslubiy mashg`ulotlar, ular faoliyatini birlashtirgan holda umumiy tadbirlar muntazam о `tkazilmoqda. О `zbekiston Respublikasi Prezidentining fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish organlari faoliyatiga b о `lgan jiddiy e`tibori Konstitutsiya va qabul qilingan www.arxiv.uz qonunlar amaliyotining k о `rinishidir. Prezident О `zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi sessiyalarida, xalq deputatlari viloyatlar va Toshkent shahar Kengashlarida, Prezidentlik saylovi munosabati bilan b о `lgan saylov oldi uchrashuvlarida о `zini о `zi boshqarish organlari, hususan, mahallalarning mamlakatimiz hayotidagi о `rni, ayniqsa, aholining demokratik jamiyat qurishda faolligini oshirishdagi roli beqiyosligini alohida ta`kidlab kelmoqda. Fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish organlari jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda qatnashishga doir о `z huquqlarini r о `yobga chiqarishlarida fuqarolarga k о `maklashadi, о `zlariga tegishli hududlarida ijtimoiy-madaniy va h о `jalik ishlarini joyida hal etish, ommaviy-madaniy tadbirlarni о `tkazish, davlat hokimiyati va boshqaruv organlariga О `zbekiston Respublikasi qonunlarini, О `zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, О `zbekiston Respublikasi hukumatining, xalq deputatlari Kengashlari va hokimlarning qarorlarini bajarishda yordamlashish maqsadida fuqarolarni birlashtiradi. Fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish organlarining faoliyatini tashkil etish huquqiy asoslari О `zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida mustahkamlangan. www.arxiv.uz Adabiyotlar: 1. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi.Toshkent., 2001y il 2. Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin.Toshkent., 1996 yil 3. Karimov I.A. Bunyodkorlik yulidan. Toshkent., 1996 y il 4. Karimov I.A. Konstitutsiya haqida.Toshkent., 2001y il 5. Karimov I.A. Adolatli jamiyat sari. Toshkent., 1998 y il 6. - Saidov. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va inson huquqlari. T.,1998y il 7. Must aq illik – izohli ommabop lug ` at. Toshkent., 2000 y il 8. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga sharhlar.Toshkent., 2001 y il 9. О `zbekiston respublikasi Konstitutsiyasini о `rganish.Toshkent., 2001 y il 10. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy huquqi. Namangan., 2002y il

O'xshashlar

O’zbekiston respublikasi mahalliy hokimiyat organlari
O`zbekiston Respublikasi mahalliy davlat hokimiyati organlari komissiyalari ish faoliyatini tashkil etish
O`zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy taraqqiyot istiqbollari
O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasining asosiy printsiplari
O`zbekiston Respublikasi mahalliy davlat hokimiyati vakillik organlari tizimi va ish faoliyatining shakllari