Bosh sahifa
Referatlar
Huquqshunoslik
Huquq normalarini sharhlash
Huquq normalarini sharhlash
Yuklangan vaqt:
20.09.2019
Ko'chirishlar soni:
0
Hajmi:
102 KB
Ko'chirib olish
O'xshashlar
Huquq normalarini sharhlash
Huquq normalarini sharhlash
Huquq normalarini sharxlash
Huquq normalarini amalga oshirish
Huquq ijodkorligini amalga oshirish va sharhlash
![www.arxiv.uz XXI asr bо`sag`asida О`zbekiston Respublikasi chukur ijtimoiy - siyosiy uzgarishlarni boshidan kechirmokda: mamlakat iktisodiyoti bozor munosabatlariga utmokda; jamiyatda borgan sari kuprok umuminsoniy kadriyatlar karor topmokda; shaxs huquqlari va erkinliklarini, sha`ni va kadr kimmatini ximoya kilish davlatning burchiga aylanmokda. Respublikada demokratik huquqiy davlat barpo etish va adolatli fukarolik jamiyatini karor toptirish maksadi e`lon kilindi. Ushbu utish davrida fukarolarning huquqiy madaniyati darajasini oshirish, ularning davlat, huquq, konuniylik, huquq-tartibot xakida eng oddiy bilimlarga ega bulishidan iborat utkir zarurat yuzaga keladi. Ayni shu utish davrida fukarolarni konunga, huquqka xurmat ruxida tarbiyalash uchun kabul kilingan huquq normalarini sharxlaydi va fukarolarga sodda ravishda, ya`ni fukarolar tomonidan urnatilgan huquqiy normaning mazmunini anglashi va ular tomonidan bajarilishi tushiniladi. Huquq normalarini sharxlashdan asosiy maksad urnatilgan huquqiy normalarni uning subyektlari tomonidan bajarilishidir, shu bilan birgalikda fukarolarni huquqlarini ximoya kilishdir. О`zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgach, iqtisodiy va ijtimoiy sohalarda tub о`zgarishlar о`tkazish, huquqiy demokratik davlat qurish davriga kirdi. О`zgarib borayotgan shart-sharoitlarni hisobga olib, О`zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi qabul qilindi va shu asosda huquq islohot о`tkazilib, kо`pgina yangi qonunlar qabul qiinmoqda. Bu haqda respublika Prezidenti I.A.Karimov shunday deydi: «qabul qilingan bu muhim qonunlar milliy davlatchilikni barpo etishga, erkin bozor iqtisodiyotini rivojlantirishga, jahon hamjamiyatidagi mamlakatlar bilan faol hamkorlik qilishga qaratilgandir» 1 [27] . Bu qonun va boshqa normativ-huquqiy aktlarni, har bir normani hayotda tо`g`ri tatbiq qilish, qо`llash, ya`ni ular bilan jamiyatda, kishilar о`rtasidagi turli 1 [27] Каримов И.А. Буюк келажагимизнинг ҳуқуқ ий кафолати. –Т.: Ў збекистон, 1993 й., 3-б.](/data/documents/bd615c5a-4347-4496-aa64-dbcc83b7588c/page-2.png)
![www.arxiv.uz bо`lmoqda. Shu munosabat bilan asosiy nuqtai nazarni quyidagi guruhlarga bо`lishimiz mumkin: Birinchidan, sharxlash huquqning ma`nosini aniqlab berishdir; Ikkinchidan, sharxlash – huquqning ma`nosini tushuntirib berishdir; Uchinchidan sharxlash – huquqning ma`nosini ham aniqlab, ham tushuntirib berishdir 2 [28] . Fikrimizcha, sharxlash huquqning mazmunini ham aniqlaydi, ham tushuntiradi degan fikr tо`g`ri. Dastlabki ikki fikr о`zining tо`liq emasligi, bir taraflama ekanligi va huquqiy normalarning mazmunini ochuvchi kо`p qirrali faoliyatni о`z ichiga kiritmasligi bilan ajralib turadi. Sharxlash – huquqning mazmunini aniqlashdir, deb, xisoblash – huquqni tushuntirib berish kabi maxsus faoliyatni inkor etishdir. Shuningdek, sharxlashni faqat huquqni mazmunini tushuntirib berish, deb xisoblash, har qanday tushuntirishga taaluqli bо`lgan fikrlash va bilish jarayonini inkor etishdir. Biror narsaning mazmunini boshqalarga tushuntirib berishdan avval, uning о`zini yaxshilab tushunib olmoq lozim. Shuning uchun aniqlash va tushuntirish huquqni sharxlash jarayonining о`zaro bog`liq ikki tomonidir. Sharxlash iborasi lotincha interpratatsiya tushunchasiga tо`g`ri keladi. Huquqni sharhlash bilan shug`ullanuvchi shaxs esa sharxlovchi deb yuritiladi. Sharxlashning birinchi belgisini aniqlash deyish mumkin. Shunday qilib, sharxlash normativ aktlarda berilgan ibora va atamalarni ahamiyati va mazmunini aniqlash orqali huquq normalarining mazmunini aniqlab olishdir. Sharxlash – aniqlash sharxchining ongidan tashqariga chiqmaydigan bilish jarayonini ifoda etadi. U sharxlashning bilish tabiatini kо`rsatadi. Huquqni sharxlash – uning mazmuni, maqsadi, ijtimoiy vazifasi, amaliy ahamiyatini aniqlash va tushuntirib berishdir. Sharxlash huquqning mazmunini bilish va tushuntirib berish sifatida barcha huquqiy tizimlarning vujudga kelishi va rivojlanishini kuzatib boradi. U huquqning mohiyati kabi, ma`lum darajada ijtimoiy-siyosiy yо`nalishga ham ega. Demokratik 2 [28] Саидов А., Тожихонов У. Давлат ва ҳуқуқ назарияси: икки жилдли. 2-жилд. Ҳуқуқ назарияси. Ўзбекистон Республикаси ИИВ Академияси. –Т.: 2001 йил. 220-бет.](/data/documents/bd615c5a-4347-4496-aa64-dbcc83b7588c/page-4.png)
