Фуқаролар мурожаатларини кўриб чиқиш инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг кафолати - Huquqshunoslik - Referatlar

Фуқаролар мурожаатларини кўриб чиқиш инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг кафолати

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

94 KB

Ko'chirib olish

Фуқаролар мурожаатларини кўриб чиқиш инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг кафолати Режа: 1. Фуқаролар мурожаатларини кўриб чиқиш инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг кафолати 2. Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларни кўрмасдан қолдириш тартиби ва унга риоя этилишини таъминлаш

Фуқаролар мурожаатларини кўриб чиқиш инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг кафолати «Конституциямиз юртимизда демократик давлат қуриш, эркин бозор иқтисодиётини шакллантириш, инсон ҳуқуқ ва эркинликларини олий қадрият ҳисобланадиган фуқаролик жамиятини барпо этиш бўйича энг муҳим тамойиллар, қоида ва меъёрларни ўзида мужассамлаштириб, жамиятимиз ҳаётининг асосий ҳуқуқий пойдевори бўлиб хизмат қилмоқда» 1 . Истиқлол йўлига ўтган йилларимиздан бошлаб инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини ҳимоя қилиш ҳамда уни такомиллаштириш мамлакатимизнинг ижтимоий-иқтисодий ва сиёсий-ҳуқуқий ҳаётида устувор тамойилига айланди. Ана шу қисқа муддат ичида инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш борасида улкан ишлар амалга оширилди. Жумладан, Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси, «Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисида»ги ҳамда «Иқтисодий, ижтимоий ва маданий ҳуқуқлар тўғрисида»ги халқаро пактлар, БМТ, ЕХҲТ ва бошқа халқаро ташкилотлар томонидан қабул қилинган турли шартномаларга қўшилди, қабул қилинган принциплар ва нормалар миллий қонунчилигимизга тўла имплиментация қилинди. Энг қувонарлиси, мамлакатимизда қабул қилинган «Олий Мажлиснинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (Омбудсман) тўғрисида»ги қонунга биноан ташкил этилган Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (Омбудсман)нинг фаолияти йўлга қўйилди. Шуни алоҳида таъкидлаб ўтиш жоизки, инсоннинг энг асосий ҳуқуқларидан бири ҳисобланган сиёсий ҳуқуқи – фуқароларнинг бевосита ўзи ёки бошқалар билан биргаликда ваколатли давлат органларига, муассасаларига ёки халқ вакилларига ариза, таклиф ва шикоятлар билан мурожаат қилиш ҳуқуқи нафақат Ўзбекистон Республикасининг Конституциясида, балки қабул қилган нормативҳуқуқий ҳужжатларида ҳам белгилаб қўйилди. Жамиятда фуқароларнинг мурожаатларига доимий эътибор қаратиш жамиятда ниҳоятда муҳим масалалардан бири ҳисобланган. Бинобарин,

фуқароларнинг ижтимоий-сиёсий фаоллиги қанча юқори бўлса, жамият тараққиётига тўсиқлар, муаммолар ҳам шунча тез ўз ечимини топади, бу эса, ўз навбатида, фуқароларнинг ҳуқуқий маданиятининг шаклланганлик даражасига боғлиқ бўлади. Бундан ташқари, фуқароларнинг муайян масала бўйича давлат органларига мурожаат қилишлари ушбу муаммоларни ҳал қилиш учун ўзига хос бир ёрдам ҳисобланади. Демак, ҳар бир давлат идораси ва ташкилоти доимий равишда фуқароларнинг мурожаатлари билан ишлашни такомиллаштириб боришлари бугунги куннинг ҳаётий талабига айланмоқда. Хусусан, мустақиллик йилларида мамлакатимизда фуқароларнинг давлат бошқарувида иштирокини фаоллаштириш, уларнинг давлат органлари ва мансабдор шахсларига билдирган мурожаатлари ўз вақтида кўриб чиқилиши ва ҳал қилинишини таъминлаш орқали фуқароларнинг эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш давлатимиз сиёсатининг устувор йўналишларидан бирига айланди. Миллий қонунчилигимизнинг ривожланиши, ахборот-коммуникация воситаларининг ҳаётимизда тобора муҳим аҳамият касб этиши ҳамда мамлакатимизда жисмоний ва юридик шахсларнинг жамият ҳаётидаги ўрни ва ролини ҳисобга олган ҳолда ҳамда қабул қилинган қонунларни янада такомиллаштириш, бу борада қонунчилик базаси ва ҳуқуқий асосларини мустаҳкамлаш мақсадида 2014 йилнинг 3 декабрида Ўзбекистон Республикасининг «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуни қабул қилинди. Шу ўринда савол туғилиши табиий, «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуннинг аввалги «Фуқароларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонундан асосий фарқли жиҳатларини ва устунликларини қандай изоҳлаш мумкин? Авваламбор шуни таъкидлаш жоизки, «Фуқароларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуннинг ҳуқуқий тартибга солиш предметини фақатгина фуқароларнинг мурожаатлари ташкил этган бўлиб, юридик шахсларнинг давлат органларига мурожаатларини кўриб чиқиш тартиби қамраб олинмаган

эди. Шу маънода янги қонун бу борадаги ҳуқуқий бўшлиқни тўлдирди ва фуқароларнинг давлат органларига мурожаатлар тартибини янада такомиллаштиришга хизмат қилди. Демак, ушбу қонун, биринчидан, юридик шахсларнинг давлат органлари ва муассасаларига мурожаатларини ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солади. Чунки, халқаро тажриба ҳамда хорижий мамлакатларнинг ушбу йўналишдаги амалиётини ўрганиш шуни кўрсатадики, АҚШ, Германия, Норвегия, Канада ва бошқа бир қатор давлатларда ушбу йўналишнинг ҳуқуқий тартибга солиниши ижобий самара берган. Иккинчидан, мурожаатларни нафақат оғзаки ёки ёзма шаклда, балки улар билан бир хил куч ва аҳамиятга эга бўлган электрон мурожаат шаклда ахборот-коммуникация технологиялари воситасида бериш ҳам ҳуқуқий жиҳатдан мустаҳкамлаб қуйилди. Учинчидан, ушбу Қонуннинг 8-моддаси 5-қисмида назарда тутилган ҳоллардан ташқари, давлат органларининг шахсий қабул ўтказувчи раҳбарлари ёки бошқа ваколатли шахслари ҳар қандай масалалар, жумладан ўз ваколатига кирмайдиган масалалар бўйича ҳам мурожаат этилганда қабул қилишни рад этишга ҳақли эмасликлари белгилаб қўйилди. Тўртинчидан, янги қонунда жисмоний ва юридик шахсларни ва уларнинг вакилларини қабул қилиш жадвали, қабул ўтказиш вақти ва жойи ҳамда қабулга олдиндан ёзилиш тўғрисидаги ахборот, шунингдек, қабул қилиш тартибини давлат органларининг расмий веб-сайтларида эълон қилиш, уларнинг маъмурий биносида ҳамма кириши мумкин бўлган жойлардаги стендларга ёки бошқа техник воситаларга жойлаштириш орқали жисмоний ва юридик шахслар эътиборига етказиш белгилаб қуйилди. Бешинчидан, ушбу қонунда шахсий қабул давомида давлат органининг раҳбари қарорига кўра ҳамда мурожаат этувчи шахснинг ёзма розилиги асосида аудио, видео ёзув ҳамда фотосуратга олиш имконини берадиган махсус техник воситаларнинг қўлланилиши, давлат органларининг раҳбарлари ёки бошқа ваколатли шахслари томонидан сайёр шахсий

қабуллар ташкил этилиши белгиланди. Шунингдек, агар ахборот давлат сирини ёки қонун билан қўриқланадиган бошқа сирни ташкил этувчи маълумотларни ўз ичига олган бўлмаса, жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқлари ва эркинликлари ҳамда қонуний манфаатларига зарар етказмаса, давлат органлари, уларнинг мансабдор шахслари ўзларидан сўралаётган ахборотни, қонунга мувофиқ, ўн кун муддат ичида тақдим этишлари шарт. Олтинчидан, янги қонун орқали жисмоний ва юридик шахслар ўз мурожаатларини, кўриб чиқилгунига қадар ва кўриб чиқилаётган вақтда, мурожаат юзасидан қарор қабул қилингунига қадар ёзма ёхуд электрон шаклда ариза бериш йўли билан қайтариб олиш ҳуқуқига эга бўлдилар. Мурожаатни қайтариб олиш ҳақидаги ариза давлат органлари томонидан қонун бузилишларини аниқлаш ва бартараф этиш бўйича чоралар кўрилишини истисно этмаслиги белгиланди. Айтиш жоизки, янги қонунда мурожаатларни кўриб чиқмасдан қолдириш асослари ҳам белгиланган. Бундай мурожаатлар сирасига аноним мурожаатлар киради. Жисмоний ва юридик шахсларнинг вакиллари орқали берилган мурожаатлар, уларнинг ваколатини тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлмаган тақдирда, қонунда белгиланган бошқа талабларга мувофиқ бўлмаган мурожаатлар кўрмасдан қолдирилади. Шунингдек, жисмоний шахснинг исм-фамилияси, унинг яшаш жойи тўғрисидаги маълумотлар ёки юридик шахснинг тўлиқ номи, унинг жойлашган ери, почта манзили тўғрисидаги маълумотлар кўрсатилмаган ёхуд улар ҳақида ёлғон маълумотлар кўрсатилган, имзоланмаган ёки электрон рақамли имзо билан тасдиқланмаган мурожаатлар ҳам аноним мурожаатлар сирасига киритилди. «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарликка оид қоидалар ҳам ушбу қонунда ўзининг аниқ ифодасини топган. Ушбу қонун ҳужжатларини бузганлик учун қонунда белгиланган тартибда жавобгарлик ҳам белгиланган. Янги қонун қабул қилиниши билан бир қатор қонун ҳужжатлари унга мувофиқлаштирилди. Жумладан, Ўзбекистон Республикасининг 2014 йил 12

декабрда қабул қилган «Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги қонунининг 7-моддасига мувофиқ, Ўзбекистон Республикасининг 1994 йил 22 сентябрдаги 2012-XII-сонли қонуни билан тасдиқланган Жиноят кодексининг 144-моддаси (Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузиш) ўзгартирилди ва янги таҳрири қабул қилинди, ушбу қонуннинг 8-моддасига мувофиқ, Ўзбекистон Республикасининг 1994 йил 22 сентябрдаги 2015-XII-сонли қонуни билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 43-моддаси (Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузиш) ўзгартирилди ва янги таҳрири қабул қилинди. Бу, ўз навбатида, барча қонун ҳужжатларини Ўзбекистон Республикасининг «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонунига мувофиқлаштирилаётганлигидан далолат беради. Бош қомусимизнинг 44-моддасида «Ҳар бир шахс ўз ҳуқуқ ва эркинликларини суд орқали ҳимоя қилиш, давлат органлари, мансабдор шахслар, жамоат бирлашмаларининг ғайриқонуний хатти-ҳаракатлари устидан судга шикоят қилиш ҳуқуқи кафолатланади» дея белгиланган. Шу мақсадда жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқ ва эркинларини рўёбга чиқариш ҳамда бузилган ҳуқуқларини тиклашларини таъминлаш учун оммавий ахборот воситалари орқали ишонч телефонлари эълон қилиниб келинмоқда. Хулоса қилиб айтганда, Ўзбекистон Республикаси кучли фуқаролик жамиятини барпо этиш йўлидан дадил одимламоқда. «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуннинг қабул қилиниши эса «Кучли давлатдан – кучли фуқаролик жамияти сари» қўйилган яна бир қадам бўлибгина қолмай, замонавий ахбороткоммуникация воситалари ва технологияларидан фойдаланган ҳолда мурожаатларни киритиш имкониятини ҳуқуқий жиҳатдан мустаҳкамлади. Қонунда фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини, шунингдек, юридик шахсларнинг қонуний

манфаатларини ҳимоя қилишнинг қўшимча кафолатлари белгилаб қўйилди. Бу, ўз навбатида, давлат органларининг ушбу соҳадаги ишини сифат жиҳатидан юқори даражага кўтариш имконини беради. Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларни кўрмасдан қолдириш тартиби ва унга риоя этилишини таъминлаш Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси ва бошқа амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларида жисмоний ва юридик шахслар эркин ҳолда ўзлари ёки вакиллари орқали давлат органлари ва уларнинг мансабдор шахсларига мурожаат қилиш ҳуқуқлари (мурожаат қилиш тартиби, шакли, муддатлари) мустаҳкамланиб қўйилган. Жумладан, Ўзбекистон Республикасининг 2014 йил 3 декабрда қабул қилинган «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонунининг 3-боби «Мурожаатларни бериш ва уларни кўриб чиқиш тартиби»га бағишланган бўлиб, қонуннинг 20-моддасида белгиланган қуйидаги ҳолатларда мурожаатлар кўриб чиқилмаслиги акс эттирилган: 1. Аноним мурожаатлар. 2. Жисмоний ва юридик шахсларнинг вакиллари орқали берилган мурожаатлар, уларнинг ваколатини тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлмаган тақдирда. 3. Қонунда белгиланган бошқа талабларга мувофиқ бўлмаган мурожаатлар. 1. Аноним мурожаатлар – жисмоний шахснинг фамилияси (исми, отасининг исми), унинг яшаш жойи тўғрисидаги маълумотлар, юридик шахснинг тўлиқ номи, жойлашган ери (почта манзили) тўғрисидаги маълумотлар кўрсатилмаган ёки улар ҳақида сохта маълумотлар кўрсатилган, шунингдек имзо (электрон рақамли имзо) билан тасдиқланмаган мурожаат. Аноним мурожаатлар кўриб чиқилмайди. Ўзбекистон Республикасининг Жиноят процессуал кодексининг 323- моддасида жисмоний ва юридик шахсларнинг жиноят ҳақидаги аноним

мурожаатларига қуйидагича таъриф берилган: «Жиноят ҳақидаги имзосиз, қалбаки имзоли ёки уйдирма шахс номидан ёзилган хат, ариза ёки бошқа аноним хабарлар жиноят ишини қўзғатиш учун сабаб бўла олмайди». Истисно тариқасида жиноят содир этишига тайёрланаётган ёки содир этилган жиноятлар ҳақидаги аноним хатлар рўйхатга олинмасдан тезкор хизматларга жиноятларнинг олдини олиш ва очишда фойдаланиш учун тақдим этилади. Мурожаатни аноним деб эътироф этиш мурожаатлар билан ишлаш бўйича бўлинма ёки мурожаатни кўриб чиқувчи таркибий бўлинма томонидан амалга оширилади. Мурожаат аноним деб эътироф этилганда, бу ҳақда хулоса тайёрланади. Хулосада мурожаатни аноним деб эътироф этиш учун асослар кўрсатилади. Мурожаатни аноним деб эътироф этиш тўғрисидаги хулоса мурожаатлар билан ишлаш бўйича бўлинма раҳбари ёки таркибий бўлинма раҳбари томонидан тасдиқланади. Аноним мурожаатлар тегишли ҳужжатлари билан бирга алоҳида йиғмажилдда сақланади, маълумот ва таҳлил учун уларнинг ҳисоби юритилади. 2. Жисмоний ва юридик шахсларнинг вакиллари орқали берилган мурожаатлар, уларнинг ваколатини тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлмаган тақдирда. Жисмоний ва юридик шахснинг вакили мурожаат этиш вақтида ўз ваколатларини тасдиқлайдиган ҳужжатни, шунингдек ўз шахсини тасдиқловчи ҳужжатни кўрсатиши керак. Жисмоний шахсларни ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш, агар уларнинг шундай хусусиятга эга бўлган илгариги мурожаати бўйича қарор қабул қилинган бўлса ва бу ҳақда уларга ушбу Қонунда белгиланган тартибда хабар қилинган бўлса, рад этилиши мумкин. Давлат органларида жисмоний шахсларни ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш ташкил этилади. Жисмоний шахсларни ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш давлат органининг раҳбари ёхуд бошқа ваколатли шахс томонидан амалга оширилади. Бунинг учун давлат

органларида махсус таркибий бўлинмалар ташкил этилиши мумкин, қабул учун масъул бўлган мансабдор шахслар белгиланади. Жисмоний шахсларни ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш белгиланган кун ва соатларда, қабул қилиш жадвалларига мувофиқ ўтказилади. Қабул қилиш жадваллари ва уни ўтказиш вақти, жойи ҳамда қабулга олдиндан ёзилиш тўғрисидаги ахборот, шунингдек, қабул қилиш тартиби давлат органларининг расмий веб-сайтларида эълон қилиш, шунингдек уларнинг маъмурий биносида ҳамма кириши мумкин бўлган жойлардаги стендларга ёки бошқа техник воситаларга жойлаштириш орқали манфаатдор шахслар эътиборига етказилади. Жисмоний шахс оғзаки мурожаат этаётганда ўз шахсини тасдиқловчи ҳужжатни, юридик шахснинг вакили эса ўз ваколатларини тасдиқлайдиган ҳужжатни, шунингдек ўз шахсини тасдиқловчи ҳужжатни кўрсатиши керак. Давлат органларида жисмоний шахсларни ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш тартиби мазкур органлар раҳбарлари томонидан белгиланади. Давлат органларининг шахсий қабулни ўтказувчи раҳбарлари ёки бошқа ваколатли шахслари ҳар қандай масалалар, шу жумладан ўз ваколатларига кирмайдиган масалалар бўйича мурожаат этилганда қабулни рад этишга ҳақли эмас, Қонунда назарда тутилган ҳолатлар бундан мустасно. Агар шахсий қабул давомида баён этилган масалаларни ҳал этиш давлат органи ваколатига кирмаса, тегишли мансабдор ёки бошқа ваколатли шахслар мурожаат этувчига мурожаатда баён этилган масалаларни ҳал этиш учун қайси органга ёки ташкилотга мурожаат қилиш лозимлигини тушунтириши керак. Шахсий қабул давомида давлат органининг раҳбари қарорига кўра ҳамда мурожаат этувчининг ёзма розилиги билан махсус техника воситалари (аудио- ва видео ёзув, шунингдек фотосуратга олиш) қўлланилиши мумкин.

Давлат органларининг раҳбарлари ёки бошқа ваколатли шахслари томонидан сайёр шахсий қабуллар ташкил этилиши мумкин. Вакиллик – вакилни ваколат берувчи шахс билан боғлайдиган ҳуқуқий муносабат. Бу муносабатда бир томондан ваколат берувчи ва иккинчи томондан вакил иштирок этади. Вакилликдан кўзланган мақсад ваколат берувчи номидан вакил қонуний юридик ҳаракат (битимни)ни амалга оширишдир. Вакил ваколат берувчининг номидан иш юритади. Бунда вакилнинг юридик ҳаракатлари ваколат берувчида ҳуқуқлари ва мажбуриятларини вужудга келтиради, ўзгартиради ва бекор қилади. Вакил юридик ҳаракатларни амалга ошириш ваколатини ишончномага, қонунга, суднинг қарорига ёки давлат органининг ҳужжатига асосан амалга оширади. Вакил ўзига берилган ваколатлар доирасида иш юритади. Вакил ваколат берувчининг ваколатлари доирасидан ташқари чиқиб ёки ваколатни суиистеъмол қилиб амалга оширган ҳаракатлари ва тузган битимлари ваколат берувчида ҳеч қандай ҳуқуқ ва мажбуриятни вужудга келтирмайди. Шу ўринда эътироф этиш керакки, ўз характерига кўра шахсан тузилиши мумкин бўлган ва қонунда кўрсатилган битимлар вакиллик орқали тузилишига йўл қўйилмайди. Масалан, никоҳ тузиш ёки васият тузишни вакиллик орқали амалга оширишга йўл қўйилмайди. Вакилликнинг моҳияти шундаки, унга асосланиб тузилган битимлар фақат ваколат берувчи учунгина муайян ҳуқуқ ва мажбуриятларни келтириб чиқаради, ўзгартиради ва бекор қилади. Вакилнинг шахсан ўзи эса битимлар юзасидан ҳеч қандай ҳуқуқ ва мажбуриятлар олмайди. Фуқароларнинг фақат бир-бирлари учун эмас, балки баъзи ҳолларда, ташкилотлар учун ҳам вакил бўлишларига қонун йўл қўяди. Масалан, савдо ва таъминот бўлимларининг агентлари, маҳсулот тайёрловчи вакил ва бошқа ходимлар ташкилотларнинг вакиллари сифатида иш бажарадилар.

Юридик шахс фақат ўз уставида назарда тутилган ҳолларда ёки ўз фаолиятининг характерига мувофиқ бўлгандагина фуқароларнинг вакили ёки бошқа юридик шахснинг вакили сифатида ҳаракат қилиши мумкин. Ваколат берувчи ҳар қандай шахс (муомалага лаёқатли ва муомалага лаёқатсиз фуқаролар ҳам), шунингдек, юридик шахс ҳам бўлиши мумкин. Вакил ўзида бўлган ваколатга биноан ўзини вакил қилувчига нисбатан муайян ҳуқуқ ва мажбуриятларни вужудга келтиради, ўзгартиради ва бекор қилади. Бинобарин, ваколат деб вакилнинг бошқа шахс номидан муайян юридик ҳаракатлар қилишга ва шу орқали унинг учун ҳуқуқий оқибатларни вужудга келтиришга қаратилган ҳуқуқи тушунилади. Вакилнинг ваколатлари қонунга, суд қарорига, вакил қилинган давлат органларининг ҳужжатлари ёки ишончномага асосланган бўлиши мумкин. 3. Қонунда белгиланган бошқа талабларга мувофиқ бўлмаган мурожаатлар. Жисмоний шахснинг мурожаатида жисмоний шахснинг фамилияси (исми, отасининг исми), унинг яшаш жойи тўғрисидаги маълумотлар кўрсатилган ва мурожаатнинг моҳияти баён этилган бўлиши керак. Юридик шахснинг мурожаатида юридик шахснинг тўлиқ номи, унинг жойлашган ери (почта манзили) тўғрисидаги маълумотлар кўрсатилган ва мурожаатнинг моҳияти баён этилган бўлиши керак. Мурожаатлар давлат тилида ва бошқа тилларда берилиши мумкин. Ёзма мурожаат этувчи жисмоний шахснинг имзоси ёки мурожаат этувчи юридик шахс раҳбарининг ёхуд ваколатли шахсининг имзоси билан тасдиқланган бўлиши лозим. Жисмоний шахснинг ёзма мурожаатини мурожаат этувчининг имзоси билан тасдиқлаш имкони бўлмаган тақдирда, бу мурожаат уни ёзиб берган шахснинг имзоси билан тасдиқланиб, унинг фамилияси (исми, отасининг исми) ҳам қўшимча равишда ёзиб қўйилиши керак. Электрон мурожаат электрон рақамли имзо билан тасдиқланган ва электрон ҳужжатнинг уни идентификация қилиш имкониятини берадиган

бошқа реквизитларига эга бўлган электрон ҳужжат шаклида бўлиши керак. Электрон мурожаат қонунда белгиланган талабларга мувофиқ бўлиши керак. Мурожаат этувчи жисмоний ва юридик шахсларнинг вакиллари орқали берилган мурожаатларга уларнинг ваколатларини тасдиқловчи ҳужжатлар илова қилинади. Жисмоний ва юридик шахсларни қабул қилиш (агар унинг бир неча бор қилган мурожаати асоссиз, қонунга хилоф бўлса ёки унинг мурожаати бўйича қарор қабул қилинган бўлса) рад этилиши мумкин. Жисмоний ёки юридик шахс мурожаатни қабул қилиш ва кўриб чиқиш қонунга хилоф равишда рад этилганлиги устидан бўйсунув тартибида юқори турувчи органга ёхуд бевосита судга шикоят қилишга ҳақли. Ички ишлар органларига келиб тушган ва ўз мазмунига кўра мурожаатлар турларига кирмайдиган хат-хабарлар (ташаккурномалар, табрикномалар, маълумот тариқасида берилган хабарлар ва материаллар) маълумот учун қабул қилинади ва уларга, қоида тариқасида, жавоб берилмайди. Шунингдек, фуқароларнинг мурожаатларига масъулият билан ёндашиш, уларнинг ҳуқуқлари бузилишига йўл қўйилмаслик, ариза ва мурожаатларни белгиланган муддатларда ҳал қилиш, такрорий аризалар тушмаслиги учун уларни чуқур ўрганиб, муаллифга жавобларнинг ўз вақтида юборилиши раҳбарият томонидан доимий назоратга олинади. Юқоридагиларни инобатга олган ҳолда, жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари бўйича қонуний чоралар кўриш самарадорлигини янада ошириш мақсадида қуйидагилар таклиф этилади: – жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги қонун ижроси юзасидан тузилган доимий комиссия иш фаолиятининг ички ишлар органларининг биринчи раҳбарлари томонидан доимий назоратга олиниши, ариза ва шикоятларнинг ҳар тарафлама тўлиқ ва холисона кўриб чиқилишига алоҳида эътибор қаратиш;

– такрорий шикоятларни келтириб чиқарадиган сабаблар ва ҳақда ҳар чоракда Вазирлик раҳбариятига таклифлар киритиб бориш.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Жиноят-ижроия ҳуқуқи. Дарслик. Муаллифлар жамоаси. Масъул муҳаррир-ю.ф.н., дотс. Б.Ж.Ахроров. –Т.: Ўқитувчи, 2002. – 208б. 2. Жиноят-ижроия кодексига шарҳлар. Рустамбоев М.Ҳ., Ахраров Б.Ж. ва бошқалар. Маъсул муҳаррир: ю.ф.д., проф. М.Ҳ.Рустамбоев. – Т.: ТДЮИ, 2007. – 574 б. 3. Комментарий к Исправително-трудовому кодексу Республики Узбекистан. –Т.: Узбекистан, 1997. - 345с. 4. Абдухалиқов М.А., Пайзуллаев Қ., Абдуқодиров Ш.Й. Жиноят -ижроия ҳуқуқи (альбом схемалар). –Т.: ТДЮИ, 2005. – 142 б.

O'xshashlar

Вилоят прокуратуралари томонидан фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш

Ўзбекистон Республикаси прокуратураси органларида фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш

Фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш ҳамда уларнинг қабулини ташкил этиш

Фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш бўйича ишларни ташкил этиш

Олий мажлиснинг фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш бўйича фаолияти