Техника воситалари ёрдамида иқтидорли ўқувчиларни аниқлаш - Fizika - Referatlar

Техника воситалари ёрдамида иқтидорли ўқувчиларни аниқлаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

50 KB

Ko'chirib olish

Техника воситалари ёрдамида иқтидорли ўқувчиларни аниқлаш Режа: 1. Исаак Ньютон: 2. Майкл Фарадей: 3. Шарл Огюстен Кулон: 4. Андре Мари Ампер:

Дарс мақсадлари а) таълимий – ўқувчиларнинг физика фанига бўлган қизиқишларини ошириш. Уларда физика қонунлари асосида табиатда содир бўладиган жараёнлар, генераторлар ёрдамида электр токини ишлаб чиқариш, радиотехника соҳасидаги янгиликлар, айниқса энг арзон ва экалогик жихатидан тоза бўлган қуёш энергиясидан фойдаланиш тўғрисидаги тушунчаларни шакллантириб бориш. б) тарбиявий – ўқувчилар этиборини экологияга зарар етказмасликка қаратиш, шу билан бирга, ватанимизни иқтисодий, ижтимоий жиҳатдан ривожлантиришга хисса қўшишларини шакллантириб бориш. в) ривожлантирувчи – ўқувчиларни олдинги дарслар, оптика соҳасида қилинаётган ишлар, магнит майдони ёрдамида ғалтакда ток хосил бўлиш сабаблари, ўтказгичларнинг қаршиликларини аниқлаш, тожли ва попук разрядларнинг хосил бўлиш сабаблари ва уларнинг қонуниятларидан олган билимларини муаммоли саволлар орқали такрорлаб бориб, жавобларини изоҳлаш ва баҳолаш. Дарснинг бориши. Кириш қисмида мустақил Ўзбекистон шароитида физика фанининг тараққиёти ҳақида қисқача сўз юритилиши, ўқувчиларга экологик жиҳатидан тоза қуёш энергиясидан фойдаланишнинг самарали йўллари республикамиз физик олимлари сайи-ҳаракатлари билан 1970 йилларда Тошкент вилоятининг Паркент туманидаги «Қуёш нури» станцияси мисолида тушунтириб берилади. Бундан ташқари, ўқитувчи Ўзбекистон Республикаси мустақилликка эришгандан кейин турли мамлакатлар билан, жумладан, Жанубий Кореа Республикаси таълим тизими мутахассис олимлари билан ҳамкорликда олиб борилаётган изланишлар ҳақида гапириб, дарс янги педагогик технологиялар воситасида ноанъанавий услубда олиб боришини эслатиб ўтади. Дарс бошланишидан олдин ўқитувчи 10 та стол ажратиб, уларга фанга оид асбобларни қўяди, ҳар бир стол ёнида биттадан ўқувчи ўтириб, улар эксперт вазифасини бажаради. Столлар рақамланган бўлади. Ўқитувчи ўзининг столида 10 та рақамланган карточка тайёрлаб қўяди. Иштирокчилар учун хона ўртасида бир неча стол бирлаштирилиб 10 та жой тайёрлаб қўйилади. (Столни оқ дастурхон ва бир нечта вазаларда гуллар билан безатиш мумкин). Ўқувчилар синф хонага кириб ўз ўринларини эгаллашдан олдин номерланган карточкадан биттадан олишади ва шу номерли стол ёнига бориб ундаги асбобларни навбат билан ишлатиб кўрсатади, тажрибани тушунтириб, қандай физик ходисага асосланган эканлигини асослаб беради. Сўнгра хона ўртасидаги жойга ўтиради. Қолган 9 қатнашчи ҳам навбат билан тажрибалар кўрсатишади. Шу тариқа 10 нафар ўқувчи ўз жойларига ўтиришгач, сзў экспертларига берилади. Эксперт – ўқувчилар груҳдошларининг жавобларини изоҳлаб, уларнинг ютуқ ва камчиликларини кўрсатиб беришади. Кейин ҳар бир эксперт ўзининг столига келиб жавоб берган ўқувчига балини эшиттиради. Биринчи тур саралаш босқичи тугагач бугунги ноананавий дарсга ташриф буюрган буюк олимлар таклиф этилади. Дарсга таклиф этилган Исаак Ньютон, Майкл Фарадей, Шарл Кулон ва Андре Мари Ампер қиёфасидаги ўқувчиларга сўз берилади. Исаак Ньютон: - Мен инглиз физиги Исаак Ньютон 1643 йилда Грантем шаҳри яқинидаги Вулстроб қишлоғида фермер оиласида туғилдим. Мен физиканинг математик асослари - дфференциал ва интергал хисобини яратдим. Бутун олам тортишиш қонунини кашф этдим, кўзгу, телескоплар иҳтиро қилинишига оид ишлар қилдим. Ёруғлик дисперциясини кузатдим. (ўқувчи қуёш системасининг, узулишига оид асбобни ва спектрескопни ишлатиб, кузатилаётган тажрибани изоҳлаб беради). Майкл Фарадей:

- Мен инглиз физиги Майкл Фарадей 1791 йил темирчи оиласида туғилдим. Камбағаллигимиз туфайли фақат бошланғич мактабни тугатиб, сўнгра бутун умр мустақил ўқиш билан шуғулландим. Мен биринчи бўлиб электр магнит майдонлари тўғрисидаги таълимотга асос солдим. 1821 йили дунёда биринчи электр двигателини яратдим, шунингдек, электролизнинг асосий қонунларини очдим. Бугун мен сизларга магнит тизимини қандай қилиб электрга айлантирганимни кўрсатиб бермақчиман. (ғалтаклар, магнит ва галвонометр ёрдамида магнит майдон таъсирида электр токи ҳосил бўлишини кўрсатади ва тажрибада ток ҳосил бўлиш сабабларини изоҳлаб беради). Шарл Огюстен Кулон: - Мен француз физиги Шарл Кулон Ангулем шаҳрида туғилдим. 1772 йилда Францияда сув иншооти инженерии бўлиб ишладим. Шу билан биргаликда ишқаланиш, буралиш ва материаллар қаршилиги масалалари билан қизиқдим. Қатор илмий ишларим эълон қилингандан кейин 1781 йилда Париж фанлар академиясининг аъзоси бўлиб сайландим. Ўзим ясаган бурама тарозилардан фодаланиб, бир ишорали ва ҳар хил ишорали нуқтавий электр зарядларнинг ўзаро таъсирини батафсил текширдим. Мана, олдимда шу тажрибалар амалга оширилган қурилма турибди. Ҳозир мен зарядланган шарчалар орасидаги ўзаро таъсир кучи нималарга боғлиқ бўлишини кўрсатиб бераман. (ўқувчи Кулон қонунини ўрганиш учун мўлжалланган қурилма ёрдамида тажриба кўрсатади ва изоҳлайди). Мендан кейин замондошларим меннинг тадқиқотларимни давом эттиришларига ва янада самарали натижаларга эришишларига ишонаман. Андре Мари Ампер: - Мен француз физиги ва математиги Андре Мари Ампер 1775 йилда Лион шаҳрида туғилдим. Мен электродинамиканинг асосчиларидан бири бўламан. 1820 йилда «К.Эрстед электр токининг магнит стрелкасига таъсири» ни кашф этгандан кейин мен ток таъсирида магнит стрелкасининг оғиш йўналишини аниқлайдиган тадқиқотлар ўтказдим. Шундан сўнг электр токларининг ўзаро механик таъсирини кашф этдим. Ёпиқ занжирдаги ток йўналишини аниқладим. Параллел ўтказгичлардан ўтаётган ток бир томонга йўналган бўлса, бу ўтказгичлар бир-бирини тортишини, қарама-қарши томонга йўналганда бир- бирини итаришни аниқладим. Бугун мен сизларга магнит майдонидаги айрим қисмига магнит майдон томонидан таъсир этувчи кучнинг қандай аниқлашини кўрсатмоқчиман. (ўқувчи Ампер конуни (токли ўтказгичга магшнит майдон тасири) ни ўрганишга оид асбоб билан тажриба кўрсатади). Ўқувчиларнинг чиқишлари тугагач, биринчи босқичда юқори балл олган қатнашчилардан 5 нафари иккинчи босқичга танлаб олинади. Ўқитувчи ўқувчиларни иккинчи босқич шартлари билан таништиради. Доскага 3 та кўргазмали восита осилган бўлиб, ўртадаги кўргазмада катта олма дараҳти, икки четдаги кўргазмаларда физикадан викторина саволлари тасвирланган. Олма дараҳтининг илдизларига Энштейн, Резерфорд, Ньютон, Ампер – деб ёзилган. Дараҳт 4 та катта шохлардан иборат бўлиб, бу шоҳларнинг бирига электр, иккинчисига оптика, учинчисига механика, тўртинчисига атом физикаси деб ёзилган. Хар бир катта шохга 5 ёки 6 тадан олмалар осилган бўлиб. Хар бир бўлимдаги олмалар бир-биридан ранги билан фарқ қилади. Масалан, механика шохидаги олмалар яшил рангда. Электр шохидагилар оч қизил, оптика шохидаги олмалар сариқ, атлм физикаси деб номланган шохдаги олмалар тўқ қизил ранга бўялади. Бу олмаларни шохларга шундай ёпиштириш керакки, ҳар бир олмани кўтарганда тагида ёзилган формулалар кўринадиган бўлсин. Олмалар тагида шахлар бўлимларига тегишли формулалар ёзилган бўлади. Олма дарахтининг икки томонидаги векториналарнинг бири молекуляр физика бўлимига тегишли бўлиб, иккинчиси тебраниш ва тўлқилар, оптика ва атом физикасидан саволларни ўз ичига олган. Векторинадаги грамма саволлар расм тарзида берилган бўлиб, ўқувчилар шу расмдаги

қонуниятни ва бу қонун Ким томонидан кашф этилганини, шу расмли саволга тегишли формулаларни айтиб беришлари керак бўлади. 2-турда қатнашаётган беш нафар ўқувчи доскага осилган 3 та кўргазмали воситадаги саволларга биттадан, жами ҳар бири 3 тадан саволга жавоб беришлари лозим. Уларнинг жавоблари эшитилгач, сўз эксперт-ўқувчиларга берилади. Экспертлар балларни элон қилиб, 1,2,3-ўрин олган ўқувчиларни аниқлаб беришади. Агар биринчи ёки иккинчи ўринга давогарлар икки киши бўлиб қолса, яни икки ўқувчининг тўплаган баллари тенглашиб қолса, уларга ўқитувчи томонидан савол берилади. Шу охирги саволга тўлиқ жавоб берган ўқувчига юқори ўрин берилади. 1,2 ва 3-ўрин сохибларига мукофот топширилгач, ўқитувчи дарс қатнашчиларига бугунги иштироклари, кўрсатган қизиқарли тажриба ва доно қавоблари учун миннатдорчилик билдириб, ўқишларига маваффақият тилайди. Шу асосида дарс якунланади.

Фойдаланилган адабиётлар 1. “ Янги педагогик технология замон талаби” ФВПХМОИ педагогика кафедраси мудири Б. Латипов 2. “ Янги педагогик технология” (йўналишлари, муаммолари, ечимлари). “ Ҳ ал қ та ъ лими” журнали педагогика фанлари доктори, профессор Ж. Йўлдошев 3. Н. С. Сайидахмедова, А. Очилов. “ Янги педагогик технология мо ҳ ияти ва замонавий лойи ҳ аси”. Тошкент, 1999 й., 556. 4. 2000-2001 йилги «марифат» газеталардаги мақолалар асосида. 5. Юсупов 6-синфларда физика ўқитиш методикаси. 6. Мактаб физика дарсликлари. 7. www . ziyonet . uz 8. www.nur.uz

O'xshashlar

Ёруғликнинг қутбланиш ходисасидан фойдаланиб поляриметр ёрдамида эритмалардаги шакарнинг миқдорини аниқлаш

Техника-иқтисодий кўрсаткичлар

Электродинамик доимийсини аниқлаш

Электр ёйи ёрдамида пайвандлаш

Ўзаро индукция коэффицентини аниқлаш