logo

Физика ва астрономия таълим тизимида ахборотларни йигиш, кайта ишлаш ва саклашга мулжалланган таълим муассасалари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

131 KB
Физика ва астрономия таълим тизимида ахборотларни йигиш, кайта ишлаш ва саклашга мулжалланган таълим муассасалари Режа 1. Интернет хизматига оид тушушунчалар. 2. URL - интернетга мурожаат килиш усули, 3. Доменлар номи. 4. Узбекистoн компьютер тармоклари. 5. Физика ва астрономия таълим тизимига доир таълим муассасалари ва давлат ташкилотларининг уй сахифалари манзиллари.   Энди интернетга оид баъзи тушунчаларнинг мазмуни билан танишиб чикамиз. Мижоз — сервер ресурсларидан ва хизматидан фойдаланувчи компьютер ёки дастур. Худди сервер каби бир компьютерда бир вактда бир нечта мижоз ишлаши мумкин. Шлюз — баённомани бир турдаги мухитдан иккинчи турдаги мухитга утказувчи тармок курилмаси. Компьютер интернетга богланганда шлюздан фойдаланилади. Proxy — бир нечта компьютернинг интернетга уланишини таъминловчи тизим. Proxy сервер одатда куп ишлатиладиган ресурсларни саклаш имкониятига эга. URL - интернетга мурожаат килишнинг энг оддий ва кулай усули булиб, у манзилни ифодалайди. URL манзилидан ихтиёрий фойдаланувчи бир вактнинг узида фойдаланиши мумкин. URL ни туликрок тушуниш учун бир мисолни куриб чикамиз: http://www.youthcenter.com/index.html Бу URL манзил таркибий кисмлари куйидагича: http — ресурсдан фойдаланишда гиперматн баённомаси ишлатилаётганлигини билдиради. www.youthcenter.com — маълумот жойлашган Интернет сахифа номини билдиради. index . html — файлнинг компьютердаги тула номини билдиради. Купчилик www сахифалар номланиши шу схемага мос келади. Баъзан http , ftp ёки gopher туридаги ресурсларга мурожаат килинганда, файлнинг тулик номи бир кия чизик билан тугалланади. Бу аник файлга эмас, балки белгиланган каталог ичига мурожаат килинганда содир булади. Бу манзилга мурожаат килинганда, ком пьютер мазкур каталог ва файлга мос стандарт индексли файлни беради. http нинг стандарт индексли файли одатда index . html (ёки index . htm ) деб аталади. Фараз килайлик, интернетда бирор сахифани очиб курмокчисиз. Сахифа манзилини киритасиз ва уни очасиз. Јандай килиб сахифа бир неча дакикада компьютерингиз экранида пайдо була ди . Бу сахифаларни топиш учун сизнинг WWW куриш дастурингиз URL дан кандай фаркланади? Сахифани топиш учун дастур провайдерда жойлашган домен номлари хизмати дастурлар мажмуидан фойдаланади. У DNS деб аталади ва интернетни компьютерингизга урнатганда киритилади. Netscape Windows билан ишлаётганда сизнинг TCP/IP баённомангиз бу домен номини сиз нинг серверингизга узатади. Доменлар номи купинча com , edu ёки org билан тугайди. Уларнинг оммавий тус олганларини мисол сифатида куйида келтирамиз: со m — тижорат ташкилотлари учун ишлатилади; edu — укув муассасалари учун ишлатилади; gov — давлат муассасалари учун ишлатилади; int — халкаро маълумотлар учун ишлатилади; mil — харбий маълумотлар учун ишлатилади; net — интернетнинг хизмат провайдерлари учун ишлатилади; org — нотижорат ташкилотлар учун ишлатилади. Интернет манзилларида турлича идентификаторлар ишлатилади. Јуйида улардан энг оммабопларининг руйхатини келтирамиз: Агар домен ичида давлатни изохловчи идентификатори булмаса бу домен АЈШ да эканлигини билдиради. Интернет билан ишлашни Internet Explorer ёки Netscape Navigator дастурлари таъминлайди. Улар билан ишлаш жуда осон ва кулай булиб, улар бир-бирига жуда ухшайди. Интернетда ишлаш жараёнида турли куринишдаги файллар билан ишлашга тугри келади. Тармокдан олинган дастур, хужжатларнинг кайси тахрирлагич ёрдамида ёзилганлигини билиш ахборотларни тез кайта ишлашга имкон беради. Јуйида куп ишлатиладиган файлларнинг тури ва кенгайтмаси руйхатини келтирамиз: жадвал   Код   Давлат номи   К од   Давлат номи   *.uz * .ru *.ua *.kz *. kg   Узбекистон Россия Украина Јозогистон Ј иргизистон   *. us *.uk *. са *.ch *.cn *.de   АЈШ Буюк Британия Канада Швейцария Хитой Гармания   Бундай файлларни укиш учун мос дастур таъминоти булиши лозим. Интернетдаги баъзи фойдали манзиллар руйхатини келтирамиз: http:// www.w3.org Интернетнинг расмий хужжатлари сакланадиган сервер. Бу ерда HTML тилининг амалдаги андозаларини ва унинг янги намуна версиялари баёнини, Интернет иши масалалари мухокама килинган анжуманга мурожаатларни, глобал компью тер тармогининг бошка маълумот манбаларига мурожаатларни топасиз. http:// www.boutell.com/bag / — Бу сервер WWW буйича тез-тез бериладиган саволлар ва уларнинг жавобларини узида сакайди. http:// www.machaon.ru/digest / — интернетда ишлаш хакидаги рус тилида ёзилган маълумотларни узида саклайди. http://web.canlink.com /helpdesr/window — HTM L -да ишлаб чикарувчи компанияларнинг WWW адреслари курсатилган. жадвал Кенгайт ма Файл тури 1 2 • asm Ассемблер тилида ёзилган дастур . an Товуш файли . bas Бейсик тилида ёзилган дастур файли .bmp MS Windows график файли •срр   C++ тилида ёзилган бошлангич файл • com MS DOS бошкарувчи файли . dbf Маълумотлар омбори файли . doc Word д a тайёрланган файл . exe   MS DOS да бажарилувчи файл • gif График форматидаги файл . dz GNU архивлаш дастурида архивланган файл . hip Маълумот (ёрдам) файли . ini Инициализация файли • ipg   JPEC график форматидаги файл . mid   MIDI форматидаги товуш файли • mpg   MPEG форматидаги видеоролик файли . pcx   PC Paintbrush форматидаги файл . pdf   Adobe Arcobate дастуридаги файл • qt   Qvict Tinee форматидаги видеоролик . tar tar туридаги архив файл . tif TIFF график форматидаги файл . txt   Факат ASCII белгилардан иборат txt файл . wav   Wave форматидаги товуш файл . wri   Write тахрирловчисида ёзилган матн файл . zip   PKZIP форматидаги архив файл . z UNIXna COMPRESS дастури   билан архивланган файл   узбекистoн компьютер тармоклари. Республикамиз мустакилликка эришгандан сунг ахборотларни компьютерлаштириш сохасида жуда катта ишлар килинди. Ижтимоий хаётнинг барча сохаларида ахборотлар билан ишлашни жадаллаштириш режалари «Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури»да хам курсатиб утилган. Хусусан, 1999 йил февраль ойида узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг «Маълумотлар узатиш миллий тармогини ташкил этиш ва жахон ахборот тармокларидан фойдаланишни тартибга солиш тугрисидаги карори кабул килинди, Бироз вактдан сунг 1999—2003 йилларда узбекистон Республикасида маълумотлар узатиш миллий тармогини модернизация килиш ва уни ри вожлантириш дастури кабул килинди. - расмда ахборот алмашиш миллий тармогининг чизмаси келтирилган. узбекистон Республикасида корпоратив фойдаланувчилар (вазирликлар тармоклари, ташкилотлар, давлат бошкарув органлари, махалий ва минтакавий бошкариш тизимлари ва x . к.) учун халкаро миллий минтакавий куламда узатиладиган ахборотлар хажмининг узлуксиз купайиши, маълумотларни узатиш миллий тармогини ривожлантириш ва такомиллаштириш заруратини келтириб чикарди. Маълумотларни узатиш миллий тармогининг вазифаларига куйидагилар киради: • Мулкчилик шаклидан катъий назар давлат, жамоат органлари, фукаролар, ташкилотлар, муассасалар, жамоаларнинг ахборотларга талабини кондириш учун электрон ахборот алмашишни амалга ошириш. • Республикада транспорт-коммуникация асосларининг ягона ахборотли мухитини яратиш ва унинг дунё ахборот алмашиш тизимига киришини таъминлаш. • Республикада маълумотларни узатиш провайдерлар тармогининг дунё маълумотларини узатиш тармогига, жумладан, интернетга марказлашган холда уланишини таъминлаш. • Давлат бошкариш ва хокимият органларида марказлашган электрон хужжат алмашишни таъминлаш учун шарт-шароитлар яратиш. Маълумотларни узатиш миллий тармоги республикада мавжуд маълумотларни узатиш ва уларни техник таъминлаш, узбекистон алока ва телекоммуникация ( UzPak ) ва Вазирлар Махкамаси хузуридаги хужаликлараро ахборот-компьютер хизмати ( UzNet ) хамкорлигида яратилди. Маълумотларни узатиш миллий тармогида миллий провайдерлар вазифалари, шунингдек, Интернет хизматлари UzPAK зиммасига юклатилган. узбекистон Республикаси маълумотларни узатиш тармокларининг барча провайдерлари халкаро тармокларга факат маълумотларни узатиш миллий тармоги оркали уланиш хукукига эга. 1997 йилдан бошлаб узбекистонда Интернет провайдерлар хизмат курсата бошлади. хозирги кунда узбекистонда 40 дан ортик Интернет провайдерлар ишламокда. £уйида баъзи провайдерларнинг номи ва сахифа манзилини келтирамиз: жадвал   Интернет провайдер номи Интернет сахифа манзили   UzPAK Sarkor —Telekom Freenet Naytov UzNet Buzton Вес CCC ( Нурон ) DosTLink EastLink www.uzpak.uz www.sarkor.uz www.freenet.uz www.navtow.com www.uznet.uz www.buzton.com www.bcc.com.uz www.ccc.uz www.dostlink.net www.eastlink.uz www.eanetwavs.com www.glb.net www.ishonch.uz www.simus.uz www.eanetwavs.com  Eurasia Netways (CCC) Globalnet Ishonch Simus TV Inform PERDCA Gimli   www.silk.org www.gimli.com     Бугунги кунда UzPAK ахборотларни узатиш ва к абул к илиш билан чекланиб к олмасдан , масофали ук итишни режали равишда амалга оширишга киришган . Техника ва узатиш воситалари ривожланган асрда давлатларнинг сиёсий чегараси ( таълим со х асида ) маълумот олиш учун х ала к ит бермайди . Бугунги кунда Интернет оркали бошка давлатлардаги энг нуфузли укув даргохларида билим олиш имкониятлари мавжуд. Маълумотларни узатиш миллий тармоги фаолиятини амалга ошириш ва уни ривожлантиришнинг узига хос муаммолари мавжуд. Масалан, бошлангич боскичда глобал тармокка чикиш турк сунъий канали оркали амалга оширилган эди. Лекин, ишлаш давомида бу каналнинг техник характеристикалари талабга жавоб бера олмаслиги аникланди ва ундан воз кечишга тугри келди. UzPAK умумий ахборот утказиш кобилияти 768 Кбит булган иккита каналга эга. Бу каналлар АКШ ва Европа оркали бир-бирини тулдириш ва алмашиш вазифасини бажаради. Бу эса маълумотлар ни узатиш миллий тармогининг ишончлилик даражаси ва ахборотни узатиш сифатининг юкорилигини таъминлайди (бирор ка нал ишдан чикиб колса, иккинчи каналдан вактинчалик фойдаланилиб турилади). 2000 йил март ойида узбекистон Республикасида биринчи марта (МД¥, республикалари ичида) Интернет фестивали булиб утди. Фестивалда 15 турдаги йуналиш булиб, улар деярли ижтимоий хаётнинг барча жабхаларидаги узгаришларни уз ичига олди. Бу хам республикамизда ахборот технологияларига эътибор кучли эканлигини курсатади. £уйида Физика ва астрономия таълим тизимида ахборотларни йигиш, кайта ишлаш ва саклашга мулжалланган таълим муассасалари ва давлат ташкилотларининг уй сахифалари манзиллари келтирилган: http://www.lessons.ru/ - Масофадан туриб таълим олиш учун мулжалланган on-line режимида ишловчи энг яхши укув муассасалари манзиллари сахифаси. http://www.kypcbi.ru/ - курслар ва укув кулланмалар жамланган булим. http://www.college.ru/ - мустакил таълим олувчилар учун мулжалланган, Россияда энг биринчи тулик тулафункционал Internet-проект (физика, астрономия, математика, химия, биология) ва мутаххасислик буйича таълим олишга мулжалланган курс. http://catalog.unicor.ru/ - Халкаро Интернет-каталог «Очик таълим системаси учун Информацион ресурслар» http://rostest.runnet.ru/ - урта мактабнинг асосий коидалари буйича тест назоратлари утказиш учун таълим сервери. http://orags.narod.ru/test/testing.html - интерактив тестлар. http://phdep.ifmo.ru/labor/common/index.html - физикадан лаборатория ишлари ва интерактив намойишлар. optics.ifmo.ru – таълим олиш учун сервер «Оптика». Серверда оптика буйича жуда куп маълумотлар, укув кулланмаларининг, ва оптика буйича тарихий энциклопедиялар йегиндиси. optics.ifmo.ru/de m - физикадан Flash – намойишлар ва уларнинг таърифлари келтирилган интерактив маърузалар курси. http://cnit.ssau.ru – олий таълим учун политехник профилдаги укув мультимедиа комплекси. http://www.catalog.alledu.ru/predmet/- - таълимнинг барча сохаларига йуналган электронные кулланмалар. http://www.economic.ispu.ru/webteach/- билим олишнинг турли сохалари буйича виртуал укув кулланмалар. http://www.finec.ru/rus/parts/microeconomics/- «Микроэкономика» электрон кулланма. Адабиётлар 1. В.Н. Каптеилинин. «Компьютер в обучении: психолого-педагогические проблемы компьютерного обучения. Круглый стол// Вопросы психологии». - 1987. №1. С-60-88. 2. А.А.Абдукадыров. «Теоияирактика интенсификации подготовки учитилей физика-матемаитческих дисциплин». «Аспект использования компьютерных средств в учебно-воспитательном процессе// Диссертация на соискание ученой степени доктора педагогических наук». – Тошкент, 1990. 3. У. Юлдашев, М.Э. Мамаражабов, К.А. Мирвалиева. POWER POINT 97: ук ув ку лланма . – Т ., 2001. - 32 б . 4. М.Х.Лутфуллаев., М.А.Файзиев. «Интернет асослари»., СамДУ нашриёти. 2001. 5. Б.ў.£одиров. У.Бегимкулов, А.А.Абдукодиров. «Ахборот технологиялари». Электрон дарслик. 2002. 6. С.С.ууломов, А.Х.Абдуллаев. «Виртуальные стенды для имитации функций учебных мастерских и лабораторных установок». МВИССО. Т.,2002. 7. Р.И.Холмуродов, М.¥, Лутфуллаев. «Замонавий ахборот технологгиялари асосида укитиш», Т.,узРФА «Фан», 2003. 8. А.Сатторов. «Информатика ва ахборот технологиялари». - Академик лицей ва касб – хунар колледжлар учун дарслик. – Т.: узбекистон, 2002 й. 9. У. Юлдашев, Ш.К. Рахматуллаева. I nternet асослари: укув кулланма. – Т., 2002.-28 б. 10. Компьютерная поддержка школьного курса астрономии. http://www.astronet.ru/