Дискрет ишлаб чиқаришни автоматлаштириш асослари дастгоҳларнинг юклаш - Fizika - Referatlar

Дискрет ишлаб чиқаришни автоматлаштириш асослари дастгоҳларнинг юклаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

138 KB

Ko'chirib olish

Дискрет ишлаб чиқаришни автоматлаштириш асослари дастгоҳларнинг юклаш қурилмаларини ва технологик агрегатларни автоматлаштириш Режа: 1. Ишлов бериш жараёнини қандай бошқарилади. 2. Юклаш қурилмаларининг қандай вазифаси ва турлари мавжуд? 3. Бункернинг параметрлари коэффициентини қанча?

Маъруза режаси: Юклаш қурилмаларининг вазифаси ва турлари, бункернинг рационал конструкциясини танлаб олиш, деталларни ўлчаш, Ишлов бериш жараёнини бошқариш кўриб чиқилади. Калитли сўзлар: Юклашни автоматлаштириш, бункер қурилмаси, Ясси шаклли заготовка, козирекли бўлгич, трансмиссия юритмаси. Меҳнат унумдорлигини оширишнинг муҳим воситаси, маҳсулот таннарҳи паст бўлгани ҳолда, унинг сифати юқори бўлиши учун технологик жараёнларни кенг механизациялаш ва автоматизациялаш зарур. Механизациялаш ва автоматизациялашнинг меҳнат унумдорлигига таъсирини тасаввур қилиш учун дастлабки донабай вақт таркибини кўриб чиқиш керак. Маълумки донабай вақт Т шт машина вақти ва ёрдамчи вақт Т всп , дастгоҳга техник хизмат кўрсатиш Т т ва дам олиш вақтидан Т отд , яъни Т ШТ қТ М +Т ВСП +Т Т +Т ОТД . Оператив вақт Т ОПЕР қТ М +Т ВСП . Бундан кўринадики донабай вақтни камайтириш учун масалани комплекс ечиш керак, яъни бир вақтнинг ўзида ҳам машина вақтини, ҳам ёрдамчи вақтни камайтириш керак. Бугунги кунда машина вақти Т М ни ҳар тарафлама қисқартириш билан бир пайтда ёрдамчи вақт Т ВСП ни қисқартириш ҳам муҳим масалалардан биридир, чунки у саноатда (машинасозликда) донабай вақтнинг 40% дан 70% игача ташкил қилади. Ёрдамчи вақтни таҳлил қилиш шуни кўрсатадики, ишлов берувчи дастгоҳларда (агрегат дастгоҳларда) қуйидаги ишларни автоматлаштириш мақсадга мувофиқроқ: 1. Юкланишни. 2. Деталларни ўлчашни. 3. Ишлов бериш жараёнини бошқаришни. Дастгоҳ ёки агрегатни автомат юклаш деганда ишлов бериладиган заготовкани механизм ёрдамида уларнинг бевосита тўпланиб турган жойидан инсон иштирокисиз ишчи минтақага олиб келиб дастгоҳга ўрнатиш ва ишлов бериш тушунилади.

Юклашни автоматлаштириш технологик амалларни автоматлаштириш ва механизмлашнинг мураккаб амалларидан биридир, чунки бу ерда биз турли – туман шакллар ва ўлчам даги деталларни юклашга тўғри келади. Баъзи саноат ходимларида серияли ишлаб чиқаришда юкларни механизациялаш ва автоматлаштиришда нотўғри фикр бор. Улар юклашни механизациялаш ва автоматлаштириш фақат ялпи ишлаб чиқаришда мумкин деб ҳисоблайдилар. Шу нарсани қайд қилиш лозимки, ялпи ишлаб чиқариш улушига ишлаб чиқарилаётган маҳсулотнинг фақат 10% и кичик серияли ишлаб чиқаришга эса 75% ни ¾ қисми тўғри келади. Бундан кўриниб турибдики, машинасозликда ишлаб чиқарилаётган маҳсулотнинг асосий қисми серияли ва яккалаб ишлаб чиқаришга тўғри келади. «Ўзбекистон темир йўллари» ДАТК нинг таъмирлаш корхоналарида ва эҳтиёт қисмлар ишлаб чиқарувчи корхоналарида аксарият ҳолда кичик серияли ишлаб чиқаришдир. Бундай шароитда механизациялаш ва автоматлаштириш проф. С.П.Митрофанов усули бўйича гуруҳли ишлов бериш шароитига мослашиш керак. Деталларни бир хил элементи бўйича бир гуруҳга бирлаштириш партияларни анчагина катталаштиради ва ишлов бериш шартларини серияли, ҳатто ялпи ишлаб чиқаришга яқинлаштиради. Гуруҳларни танлаб олишни енгиллаштириш учун комплекс деталдан фойдаланиш, яъни мазкур деталда учрайдиган барча ишлов бериладиган юзаларни бирлаштириш тавсия этилади. Комплекс детал учун ишлаб чиқилган технологик жараён гуруҳли бўлиб хизмат қилади. Юклаш қурилмаларининг вазифаси ва турлари Дастгоҳларни таъ м инлашнинг бир неча усуллари бор: 1. Бундан таъминлаш (ғалтакдан). 2. Донабай заготовкалар билан таъминлаш. 3. Ғўла билан таъминлаш. Металл қирқиш дастгоҳларида бундан таъинлаш жуда кам қўланилади (пайвандлаш электродини тайёрловчи автоматлар) – совуқ ҳолда пресслаш учун заготовкалар.

Донабай заготовкалар билан таъминлаш револвер дастгоҳларида, ғўла тайёрлаш автоматларида қўлланилади. Донабай заготовкалар билан таъминлаш кўпгина автомат дастгоҳларида қўлланилади. Заготовка турига кўра юклаш қурилмалари энг кўп тарқалган типик ҳолларни ўз ичига олган 2 синфга бўлинади. 1) донабай заготовкалар учун. 2) сортовой материал учун (ғўлалар, трубалар, полосалар ва ҳоказо). Донабай заготовкалар ни юклаш қурилмалари қуйидагилар учун мўлжалланган: а) заготовкани ишлаш, уларни фазода ориентация қилиш ва керакли ҳолатда магазинга бериш; б) заготовкалар ушлаш механизми ва ориентацияда қисқа муддатга ушланиб қолганда уларни магазинда етали даражада тўплаб олиш; в) заготовкаларни донабай тарзда бериш; г) заготовкаларни магазиндан асбоб ёки ўлчаш асбоби минтақасига транспортировка қилиш. Автоматлаштириш даражасига кўра донабай заготовкалар учун уч гуруҳга бўлиниш мумкин: 1) кўтариш – юклаш; 2) магазинли, юклаш (ярим автомат) (6.1 а – расм); 3) автоматик (бункерли) юклаш (БЮ Қ ) (6.1 б – расм).

1 – расм. Автомат юклаш қурилмаларининг тамойил схемаси : а – магазинли юклаш; б – автоматик (бункерли) юклаш. 1) кўтариш юклаш қурилмаларига пневматик кўтаргичлар, телферлар киради. 2) магазинли юклаш қурилмаларида заготовкалар магазин ёки кассетага аввалдан қўлда ёки механизм билан тахланади. Улар юклаш қурилмаси таркибига кирмайди, қолган барча ҳаракатлар, уларни юклаш учун қўзғотиш автомат тарзда бажарилади. Тўплагичнинг борлиги ишчининг дастгоҳ ёки агрегат олдида туришига эҳтиёж туғдирмайди. 3) автомат юклаш қурилмаларида ушлаш, ориентация ва заготовканинг бошқа харакатлари ишчи – операторнинг иштирокисиз бажарилади. Ҳар бир юклаш қурилмасининг қўлланиш соҳаси умумий ҳолда қуйидагича тавсифланади: а) кўтариш – юклаш қурилмаларини шакли мураккаб, катта ва заготовкани қурилмага бериш вақти ишлов бериш циклидан кўп бўлган заготовкаларда қўллаш; б) магазинли юклаш қурилмалари шундай заготовкаларда қўлланиладики, уларда геометрик шаклининг ўзига хослиги туфайли, ўлчами ва массаси бўйича ишлаб чиқариш кўлами бўйича мураккаб юклаш қурилмаларини тайёрлаш мақсадга мувофиқ бўлмаганда. в) Айрилмаларини геометрик шакли содда ва массаси унчалик катта бўлмаган ва ишлов бериш, ўлчаш унчалик кўп вақт талаб қилмайдиган заготовкалар учун қўлланилади. Ҳар бир алоҳида олинган ҳолатда автоматлаштириш даражаси техник иқтисодий ҳисоб – китоблар асосида белгиланади. Автомат ва ярим автомат қурилманинг асосий узеллари қуйидагилардир:

1) ишлов бериш ёки кейинги транспортировка учун саралаш, ушлаш ва узатилаётган заготовкаларни зарур бўлган ҳолатга келтирувчи ва ориентация қилувчи юклаш механизмлари. 2) тўплагич (магазин, кассета, лоток ёки трубка) заготовкаларни дастгоҳнинг узлуксиз ишлашини таъминлаш учун керакли миқдордаги заготовкаларни тўлаш учун (дастгоҳнинг ишчи органига транспортировка қилиш учун) кўзда тутилади. 3) назорат қилувчи (баъзи блокировка қилувчи механизм ҳам деб аташади) механизм узатилаётган заготовкаларни ориентация қилади, шунингдек узатилаётган заготовкалар, орасида чет жисмларнинг тушиб қолиши натижасида ва заготовкалар йўқ пайтида дастгоҳни тўхтатади. 4) донабай бериш механизми, яъни кўчиргич заготовкани тўплагичдан озиқлантиргичга узатиб беради. 5) озиқлантиргич – маълум вақт даврида заготовкани узатиш жойидан асбобнинг таъсир минтақасига суради. 6) ю клаш механизмларининг юритмаси ва қотирилиши. Бункер қурилмасининг тузилиши заготовка шаклига қараб белгиланади. Автомат қурилмаларнинг мураккаблигини тавсифловчи асосий белгилар қуйидагилардир: 1) зарур бўлган ориентациялаш (мўлжал олиш) даражаси. 2) заготовка ўлчамларининг нисбати. Айланиш жисм шаклига эга бўлган заготовкаларни геометрик шаклига кўра асосан уч синфга бўлиш мумкин. I. Жуда кўп симметрия ўқига эга бўлган заготовкалар ориентацияга мухтож эмас (мўлжалга). Айланиш ўқига перпендикуляр бўлган битта айланиш ўқи ва битта симметрия текислигига эга бўлган заготовкаларда айланиш ўқи бўйича ориентацияни (мўлжал олишни) талаб қилади (6.2 – расм).

II. Битта симметрия ўқи – айланиш ўқига эга бўлган заготовкалар икки томонлама ориентацияни айланиш ўқи бўйича ва айланиш ўқига перпендикуляр айланиш ўқи бўйича ( 2 – расм). 2 – расм. Битта симметрия ўқи – айланиш ўқига эга бўлган заготовкалар d – диаметр; е - узунлик. Ясси шаклли заготовкалар ҳам асосан уч синфга бўлинади. I . Учта симметрия текислигига эга бўлган заготовкалар фақат заготовканинг узунлиги бўйича ориентацияни (мўлжал олишни) т алаб қилади. II . Иккита симметрия текислигига эга бўлган заготовкалар икки томонлама ориентацияни талаб қилади: узунлиги бўйича ва заготовка симметрик бўлмаган текисликка нисбатан: III . Битта симметрия текислигига эга бўлган заготовкалар уч томонлама ориентацияни талаб қилади: узунлиги бўйича ва заготовка симметрик бўлмаган иккита текислик бўйича. Автоматлаш мураккаблиги тартиб номерининг ортиши билан ортиб туради. Заготовкаларни устивор шароитлар учун ориентация қилиш масаласи жуда долзарбдир. Айланиш жисмлар шаклига эга бўлган заготовкалар таснифи келтирилган. 1 гуруҳ нисбати бўлган заготовкалар (ℓ - заготовка узунлиги, d – диаметри) булар аксарият ҳолда хорда (эгри чизиқнинг икки нуқтасини бирлаштирувчи чизиқ) бўйича ориентация қилинади (6.6 0 расм). Бу нисбат қанчалик катта

бўлса шунчалик кўп фоизга заготовкалар хорда бўйича ориентация қилинади ва ориентация шунчалик турғун бўлади. Диссимон озиқлантиришда кўпроқ чўнтаклар хорда бўйича тайёрлангани қўл келади. нисбатли заготовкалар устивор ориентацияга эга эмас ( III гуруҳ). д иск хордаси бўйича 3 . – расм. нисбатли заготовкалар ўзларининг ён томонлари билан диск текислигида ориентация қилинади ( II гуруҳ) ( 3 – расм). исбат дисксимон озиқлантиргичлар конструкциясини белгиловчи асосий омиллардан биридир. Дисксимон озиқлантиргичлар одатда 50…60 0 қияликка эга бўладилар. нисбатли цилиндрик заготовкалар учун мўлжалланган исталган БЮ+рига юкланиши мумкин. Дисксимон озиқлантиргичларнинг ийланиш частотаси 3…12 айл/мин. ни ташкил этади. 4 – расм .

Бункернинг рационал конструкциясини танлаб олиш Одатда ц илиндрик заготовкалар нинг нисбати бирга тенг ва ундан катта бўлганда цилиндрик дейилади. Бу заготовкалар учун БЮ Қ нинг қуйидаги турлари кенг тарқалган: 1) дискли – яъни чўнтакли (чўнтакчалар хорда бўйича ёки радиус бўйича жойлашади. 2) Найчасимон (илгарилама қайтма харакат қиладиган ярим втулкали айланувчи найчали). 3) Турли конструкциядаги илмоқли 4) Тебранувчи. Дискли юклаш қурилмасининг иш тамойилини кўриб чиқамиз ( 5 – расм). 5 – расм. Дисксимон БЮ Қ тузилиш схемаси. 1 – бункер косаси; 2 – козирекли бўлгич; 3 – айланувчи диск; 4 – олиб кетувчи лоток; 5 – трансмиссия юритмаси. ўнтакли юклаш қурилмалари (дисксимон) чўнтаклари диск хордаси бўйича жойлашувида нисбатли юклашлар I даражали ориентация талаб қилинганда қўлланилади.

Заготовкаларнинг жойлашуви диск текислигига перпендикуляр бўлган юклаш қурилмалари бўлган заготовкалар учун шунингдек бўлган заготовкалар қўлланилади. Унумдорлик қабул қилиш лотогига тушиш учун зарур бўлган вақт билан чекланади. Заготовкаларнинг жойлашуви диск радиуси бўйича бўлганда чўнтакчани юклаш қурилмалари бўлган ҳолат учун қўлланилади. Айланувчи найчали бункер қурилмалари бўлаги заготовкалар учун қўлланилади ва улар биринчи даражали ориентацияни талаб қилади. Заготовкаларда бўлганда заготовкаларни юклашда юқори унумдорликка эришилади. Илгарилама - қайтма харакат қилувчи ярим втулкали БЮ Қ ни нисбати ва I даражали ориентацияни талаб қилувчи шунингдек бўлган заготовкалар учун қўлланилади. Жадвал 1. Заготовка синфи Зарур бўлган ориентация даражаси Юклаш қўрилмаларининг бажарадиган функцияси ва синфи I О – нингчи Бир жойдан ушлаб олиш ва узатиш (донабай ёки порциялаб) II 1 – нчи 2 жойидан ушлаб олиш ва битта ориентация даражаси III 2 – нчи 3 жойидан ушлаб олиш ва иккита ориентация даражаси Илмоқли юклаш қурилмалари фақат ичи бўш цилиндрик заготовкалар учун қўлланилади. Тебраниш юклаш қурилмалар бўлган цилиндрик заготовкалар учун ва ясси заготовкалар учун ҳам қўлланилади. Чўнтакчали бункерларнинг унумдорлиги қуйидаги формула билан аниқланади:

бу ерда n - дискнинг айланиш частотаси айл/мин (одатда чизиқли тезлик v қ5…10 м/мин қабул қилинади). Z – чўнтакчалар сони. К - q / z – тўлдириш коэффициенти. бу ерда q – дискнинг бир айланишида сўнтакларга тушган заготовкалар сони. Бу ерда m – чўнтакчалар қадами. Ифодадан кўринадики бункернинг унумдорлиги дискнинг айланиш тезлиги ва тўлдириш коэффициентига боғлиқ экан. Дискнинг максимал айланиш тезлиги заготовкаларнинг қабул қилиш лотогига тушиш вақти ва иккиламчи ориентация вақти билан белгиланади. Тўлдириш коэффициентининг қиймати кўпгина параметрларга боғлиқ: а) ориентация усулига; б) нисбатга; в) чўнтакларнинг ўлчамига; г) дискнинг қиялик бурчагига; д) дискнинг айланиш тезлигига; е) бункерга заготовкаларнинг сурилиш жадаллигига; ж) бункернинг габаритларига. БЮ Қ да чўнтакларнинг жойлашуви кўпгина ҳолларда цилиндрик заготовкаларда нисбат бўлган ҳолга мос келади. Бункернинг параметрлари тўғри танлаб олинганда тўлдириш коэффициенти 0,92…0,98 атрофида бўлади. Бункер дискининг горизонтга нисбатан қиялик бурчаги α ишқаланиш бурчаги ρ дан катта бўлиши керак, чунки бунда диск юзасидаги заготовкалар юқоридаги қабул қилиш ойнасига ишқаланиш кучи билан кўтарилмаслиги керак.

Маъруза учун адабиётлар: 1. Перельман Д.Я ва бошқалар. «Комплексная механизация и автоматизация ремонта подвижного состава». М.: Транспорт,1977г. 2. Луков Н.М «Основў автоматики и автоматизации тепловозов». Учебник для ВУЗов ж.д Транспорта. М.: Транспорт, 1989 -296с.

O'xshashlar

Автоматлаштириш системаларини лойиҳалаш асослари фанининг мақсади

Автоматлаштириш системаларининг принципиал схемаларини лойиҳалаш

Автоматлаштириш системаларининг таркиб схемаларини лойиҳалаш

Автоматлаштириш системаларининг функционал схемаларини лойиҳалаш

Пайвандлаш ишларини механизациялаш ва автоматлаштириш