Фитналар хакида - Falsafa - Referatlar

Фитналар хакида

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

75.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Фитналар ҳақида Аллоҳ билан аҳд боғлаганларидан кейин уни бузадиган, Аллоҳ боғланишига буюрган нарсаларни узадиган ва Ер юзида бузғунчилик қилиб юрадиган кимсалар ҳам борки, улар учун (Аллоҳдан) лаънат бўлур ва улар учун нохуш диёр (жаҳаннам) бордир. Раъд, 25 Одамларга нарсаларни камайтириб берманглар ва ер юзида бузғунчилик тарқатиб юрманглар. Шуаро, 183 Уч хил тоифа бордирки, қиёмат куни мен уларга душмандурман, ваҳоланки кимга хусуматда бўлсам, унга хусуматим қаттиқ бўлади: 1. Кимки менинг номим билан бирор нарса бериб, сўнг унга хиёнат қилса. 2. Ҳур одамни қул деб сотиб, пулини еб юборса. 3. Мардикорни ишлатиб, ҳаққини тўлиқ бермаса. Ҳадис Одамларнинг яхшиси-менинг асримда яшовчилардир, сўнг улардан кейингиларидир. Улардан кейингилари ҳам яхшидир. Ундан кейин шундай қавмлар келадики, уларнинг қасамлари ва гуноҳлари бир-биридан ўтади. Яъни ёлғон гувоҳлик ва беҳуда қасам кўпаяди. Ҳадис Нимаики сени шубҳалантирса, уни қўйиб, шубҳасизига ўтавер. Ҳадис Мендан кейин умматларимни фитна-фасод гўё қоронғи кечанинг бўлакларидек ўриб қолади. Ундан киши мўмин ҳолда тонг оттириб, кофир ҳолда кечкиртиради. Одамлар озгина молу дунё учун динларини сотадилар. Ҳадис Менга нисбатан ўзини ўтга ураётган парвона ва чигирткалар кабидирсизлар. Мен сизларни ўтга тушишдан сақлаш учун белбоғларингдан ушлаб қанчалик тортмайин, сизлар қўлимдан чиқиб кетиб, ўзларингни ўтга ташлайверасизлар. Ҳадис Кўпинча фисқу фасод қилувчилар бир нарсани гумон қилиб, уни ҳақиқат деб ҳисоблайди, ҳолбуки унинг нотўғри эканлиги равшан бўлур. Замахшарий

www.arxiv.uz Фитнанинг қораланиши Фитна қотилликдан ҳам ёмонроқдир. Бақара, 191 (Фосиқлар) Аллоҳ аҳдини унинг битимидан кейин бузадиган, Аллоҳ боғланишига буюрган нарсаларни узадиган ва ер (юзи)да бузғунчилик қиладиган кимсалардир. Улар, албатта, зиён кўрувчилардир. Бақара, 27 Аллоҳ билан аҳд боғлаганларидан кейин уни бузадиган, Аллоҳ боғланишига буюрган нарсаларни узадиган ва Ер юзида бузғунчилик қилиб юрадиган кимсалар ҳам борки, улар учун (Аллоҳдан) лаънат бўлур ва улар учун нохуш диёр (жаҳаннам) бордир. Раъд, 25 Эй, мўминлар, кўп гумон(лар)дан четланинглар! Чунки баъзи гумон(лар) гуноҳдир! (Ўзгалар айбини қидириб) жосуслик қилманглар ва бирингиз бирингизни ғийбат қилмасин! Сизлардан бирор киши ўлган биродарининг гўштини ейишни хоҳлайдими?! Уни ёмон кўрасиз-ку, ахир! Аллоҳдан қўрқингиз! Албатта, Аллоҳ тавбаларни қабул қилувчи ва раҳмли зотдир. Ҳужурот, 12 Биз ўша охират диёрини ер юзида зулм ва бузғунчилик қилишни истамайдиган кишилар учун яратурмиз. Оқибат эса, тақволи кишиларникидир! Қасас, 83 Эй одам фарзанди, агар мендан уялмасанг, ҳар не хоҳласанг қил! Ҳадиси қудсий Эй, одам фарзанди, мен сенга хотиржамликни раво кўраман ва айбларингни яшириб тураман. Ваҳоланки, сенга ҳеч қандай ҳожатим йўқ. Сен бўлсанг, менга муҳтож бўла туриб, фақат гуноҳ ишларни қилишга мойилсан. Ҳадиси қудсий Эй, одам фарзанди, қачонгача солиҳ бандаларим билан бирга ўтириб, ўзинг улардай бўлмайсан? Борди-ю бирга ўтириб қолсанг ҳам, улар сафига қўшилмайсан, қачон сен нажот топасан? Ҳадиси қудсий Эй, одам фарзанди, яхши эшитиб олгинки, бандаларимдан ҳеч бири ўзининг зулми, макр-ҳийласи, чақимчилиги, тажовузкорлиги ва ғаразу

www.arxiv.uz ҳасадидан одамларни тинч қўймагунича, ўзи ҳам менинг азобларимдан тинч ва омонда бўлмайди. Ҳадиси қудсий Эй, одам фарзанди, эшитгин, кимки бир мискинга жабр қилса, мен уни чумоли қиёфасида қиёматда хору зор қилиб тирилтираман. Ҳадиси қудсий Эй, одам фарзандлари, сизлар бу дунёда қабрларингизда бўладиган муддатингиз миқдорича касб қилинг, чунки қабрлар амалларингизга яраша жойларингиздур. Кейинги қолдирилган нарсаларингиз савоб умидида, кейин орқамдан боради, деб умид қилган ҳали бўлмаган баъзи савоб ишларга уни бўлишини кутиб турманглар, ҳали берилмаган ризқларингизни олгандек хурсанд бўлманглар ва гуноҳларингизни билинмай қолади (унутилади) деб ўйламанглар. Ҳадиси қудсий Аввалги пайғамбарларнинг сўзларидан одамларда қолгани: «Уялмасанг, хоҳлаган ишни қилавер!» Ҳадис Чақимчилик нима, биласизларми? У одамлар орасини бузиш ниятида бир-бирларига гап ташимоқдир. Ҳадис Ҳалокатга олиб борувчи еттита гуноҳдан сақланинглар: 1. Аллоҳ таолога ширк келтирмоқ; 2. Сеҳр ишлари билан шуғулланмоқ. 3. Бировни ноҳақ ўлдирмоқ. 4. Судхўрлик. 5. Етимларнинг молини емоқ. 6. Ёв билан бўлаётган жангдан қочмоқ. 7. Эрли, мўъмина, иффатли аёлларни фоҳиша, деб ҳақоратламоқ. Ҳадис Қачонки, хаёлингдан бирор шубҳали фикр ўтса, уни тарк қил! Ҳадис Агар гуноҳ иш махфий қилинса, фақат эгасигагина зарар қилади. Ошкора қилинса-ю уни ўз вақтида қайтариб қўйилмаса, ҳаммага зарар қилади. Ҳадис Бировларнинг обрўсини тўкиш – судхўрликдан ҳам катта гуноҳдир. Ҳадис Хиёнаткорлик - жаҳаннам тепаликларидир. Ҳадис

www.arxiv.uz Мўмин кишини ҳақорат қилиш - гуноҳ. У билан жанг қилмоқ эса куфрдир. Ҳадис Мўминнинг ҳаққини емоқлик - унинг қонини тўкмоқ билан баробардир. Ҳадис Аллоҳ таоло фаҳш ишларни қилувчи ва беҳаё сўзларни гапирувчи кишини ёмон кўради. Ҳадис Аллоҳ таоло уч нарсани қилишингиздан рози бўлади ва уч нарсани қилишингиздан рози бўлмайди. Рози бўладиганлари: 1) Унинг ўзигагина ибодат қилиш ва бирор нарсани унга шерик қилмаслик; 2) Аллоҳнинг шариат аҳкомларини бажаришда бирлашиш ва турли гуруҳларга бўлиниб кетмаслик; 3) Аллоҳнинг сизларга сайлаб қўйган ҳокимига насиҳатгўй ва маслаҳатгўй бўлишингиз. Рози бўлмайдиганлари: 1) миш-миш тарқатиш; 2) кўп савол бериш; 3) мол-дунёни исроф қилиш. Ҳадис Қиёмат куни Аллоҳ олдида одамларнинг ёмони бу дунёда одамлар унинг ёмонлигидан ҳазар қилганларидир. Ҳадис Одамлар орасида чақимчилик ва бўҳтон гапларни тарқатишдан сақланинглар. Ҳадис Саккиз тоифа кишилар қиёмат куни Аллоҳ таолонинг маҳлуқлари ичида энг ёмонроғи ҳисобланурлар: 1. Ёлғончилар. 2. Мутакаббирлар. 3. Қалбларида мўмин биродарларига нисбатан буғзу адоват сақлаган ҳолда, уларни кўрганида мулозамат қилувчилар. 3. Аллоҳ ва Расули даъватини секин, Шайтоннинг буйруғини эса тез бажарувчилар. 4. Ноҳақ бўлса-да, қасам билан дунёдан тама қиладиган кишилар. 5. Чақимчилар. 6. Дўстларни бир-биридан айиришга ҳаракат қилиб юрувчилар. 7. Гуноҳсиз пок одамларга ноҳақ бўҳтон қилувчилар. Бунинг ҳаммасига Аллоҳ таолонинг ғазаби ёғилур. Ҳадис Имомларингизнинг яхшилари шундай кишиларки, сизлар уларни, улар сизларни яхши кўриб, ўзаро дуо қилишиб юрадиганларингиздир. Имомларингизнинг ёмонлари эса, сизлар уларга, улар сизларга нисбатан буғзу адоватда бўлиб, бир-бирларингизни қарғашиб юрадиганларингиздир. Ҳадис

www.arxiv.uz Мўмин кишини ҳақоратловчи одамнинг ўзи ҳалокатга учрайди. Ҳадис Мусулмон кишини ҳақоратлаш гуноҳ, уни ўлдириш эса куфрдир. Ҳадис Мусулмон кишини ҳақоратлаш гуноҳ, уни ўлдириш куфр ва унинг моли билан қонининг ҳаромлиги баробардир. Ҳадис Бирор кишидан: «Одамлар тамоман бузилиб кетди», деган гапни эшитсангиз, билингки, ўша одамнинг ўзи кўпроқ бузилгандир. Ҳадис Умматларимнинг ёмонлари нозу неъмат ичида туғилиб, турфа таомлардан ейдилар. Кийимларнинг ранг-барангини киядилар. Уловларнинг турлисини минадилар. Вайсақи бўладилар. Ҳадис Яширин шаҳват ва риёкорлик ширкдир. Ҳадис Икки саф (лашкарлар) орасида тожу тахт талашиб ҳалок бўлган одамнинг ўлими ёмон ўлимдир. Ҳадис Аёл кишининг ёлғиз ҳолда ўқиган намози масжидда ўқиган намозининг савобидан 25 марта кўпдир. Ҳадис Одамларни чалғитиб ва ноҳақ йўлга бошловчи имомлар Дажжолдан 62 ҳам хавфлидирлар. 62 Дажжол – ислом таълимотига кўра, охирзамонда чиқиб, кишиларни йўлдан оздирадиган махлуқ. Ҳадис Ҳар бир мусулмоннинг моли, обрўси ва қони бошқа мусулмон учун ҳаромдир. Мусулмон биродарини ҳақорат қилиши билан унинг ёмонлиги билинур. Ҳадис Фисқ-фасод ишларини ошкора қилувчилардан бошқа умматларимнинг ҳар бирлари офият ва хотиржамликдадирлар. Гуноҳни ошкора қилиш деб, киши кечаси бирор гуноҳ иш қилиб тонг оттиргач, мақтаниб мен кечаси

www.arxiv.uz ундай иш қилдим, бундай иш қилдим, дейишига айтилади. Ваҳоланки, Аллоҳ таоло унинг айбини парда билан яшириб турган эди. Гуноҳкорнинг ўзи бу пардани очган бўлади. Ҳадис Дилингда бирор шубҳа пайдо бўлса дарҳол уни тарк қил. Ҳадис Одамлар кетаётган тўғри йўлларидан то ўзаро жанжал чиқармагунларича адашиб кетмайдилар. Ҳадис Кимки бизнинг бу динга доир ишимизда ўзича янгилик жорий қилса, у рад қилинади. Ҳадис Кимки ноҳақ адоват ва хусумат қилаётган кишиларга ёрдам берса, то бу ишидан тавба қилмагунича у Аллоҳ таолонинг ғазабида бўлур. Ҳадис Кимки бировнинг ёки ўз ходимининг оиласида можаро ва низо чиқишига сабабчи бўлса, у ислом аҳлидан эмас. Ҳадис Кимки мўмин кишини «кофирсан» деб ҳақоратласа, гўё унинг қонини тўкканчалик гуноҳ қилган бўлади. Ҳадис Бировнинг молини ноҳақ ўзлаштириш ёки қонини ноҳақ тўкиш ишларига ёрдам берувчи одам ўзига дўзахни вожиб қилиб олган бўлади. Ҳадис Кимки одамлар ўртасини бузиб юрувчи бўлса, у ҳам аҳли исломдан эмас. Ҳадис Кимки Аллоҳга ва охират кунига имон-ишончи бўлса, бирор мусулмоннинг кўнглига изтироб ёки қўрқинч солмасин! Ҳадис Одамларнинг молларига ва жонларига қасд қилмайдиган одам ҳақиқий мўминдир. Хато ва гуноҳларидан ўзини узоқ тутадиган одам ҳақиқий муҳожирдир. Ҳадис

www.arxiv.uz Ҳар бир ноаниқлик ҳаромдир. Аллоҳнинг динида ноаниқлик йўқ. Жавомиъул калим Фисқу фасод қилувчилар ва фожирлар кўпайса, Аллоҳ. таоло вабо юборади. Замахшарий Ёмон фикр соҳиблари ҳам куфр неъмат қилувчилар ҳам ёввойи қобонлар мисоли Аллоҳ таолонинг мағфиратидан йироқдирлар. Замахшарий Мен рўзадорман дейсан-у, аммо ўзинг бўлса, биродаринг гўштини ейсан. Замахшарий Фосиқдин ҳаё тилама, Золимдан вафо тилама. Навоий Ҳар сўзки эшитса, деса бўлмас, Сўз борки айтса, деса бўлмас. Бобур Мубтадидин 64 хавориқи одот 65 , ( 64 Бидъатчи 65 Ғ айри оддий нарсалар) Зоҳир ўлса билинг недур анга от. Бордур ул макр ёхуд истидрож 66 , ( 66 Кўзбўямачилик ) Шаҳрдин айлангиз они ихрож 67 .( 67 Чиқариб юбормоқ ) Бобур Ҳар неким шаръ хилофидур ул, Тий ғ ил андинки эмастур ул йўл. Бобур Ёмонлик қилганингдан кейин офатлардан эмин бўлма, чунки табиатнинг берадиган жазоси аниқ 70 . ( 70 Шарҳ: Бобурнинг навкари Ҳасан Яъқубнинг фитна ишларидан Ахси йўлида ўз навкарлари ўқидан ҳалок бўлганлигига форс тилида ҳикмат келтиради ) Бобур Нега ҳасадгўйлар доим нимадандир хафа юрадилар? Чунки уларни нафақат ўз шахсий муваффақиятсизликлари, балки ўзгаларнинг ютуғи ҳам азобга солади. Абул Фараж

www.arxiv.uz Беодоблик фақат қилмишда эмас, сўзда ҳам бўлади. Абул Фараж Яхшилар ёнидан ўтмас ҳеч қачон, Душмани тақамай унга бир бўҳтон. Саъдий Нодон киши лашкар ноғорасига ўхшайди: овози баланду ичи бўм-бўш ва ғариб. Саъдий

www.arxiv.uz Номлар кўрсаткичи Абу Али ибн Сино (тахминан 980–1037) – ўрта аср Шарқининг энциклопедист олими. Абу Шукур – Х асрнинг форс-тожик шоири. Абул Фараж (897 – 967) – араб шоири ва олими. Ал-Хоризий (1054 – 1128) – араб олими, шоир. Анварий, Авҳадиддин (туғилган йили номаълум – 1191) – тожик шоири. Аттор, Фаридиддин Муҳаммад ибн Иброҳим (1119 – 1234) – форс- тожик шоири. Бобур, Захириддин Муҳаммад (1483 – 1530) – ўзбек ёзувчиси, давлат арбоби, саркардаси. Гулханий, Муҳаммад Шариф (XVIII асрнинг охири – XIX асрнинг боши) – ўзбек ва тожик шоири. Жомий, Абдурахмон Нуриддин ибн Аҳмад (1414 – 1492) – тожик шоири ва олими. Кошифий, Ҳусайн Воиз (тахм. 1442/46-1505) – Марказий Осиёдан чиққан Навоий билан ижодий ҳамкорлик қилган, воизлик саньати намояндаси ва назариётчиси, мутафаккир, илоҳиётчи олим. Мирза Шафий (Вазех) (1796 – 1852) – озарбайжон шоири. Мотуридий , Абу Мансур ( тахм. 870-944) М утакаллим, сунний эътиқодидаги икки йирик калом мактабининг бири бўлмиш Мотуридийа мактабининг асосчиси. Навоий, Алишер (1441 – 1501) – ўзбек шоири, олим ва давлат арбоби. Насафий , Азизиддин ( туғ. йили номаълум – 1263 й.) – шоир, тасаввуф фалсафасининг йирик вакили. Шайх Кубро таълимоти ва Муҳйиддин ибн Арабий тариқатини ўзаро боғла ган кубравия машойихларидан бири Низомий, Илес Юсуф ўғли (тах. 1141 – тах. 1203) – озарбайжон халқпарвар шоири. Охундов, Мирза Фатали (1812 – 1878) – озарбайжон ёзувчиси ва жамоат арбоби. Рудакий, Абулҳасан (туғ. йили номаълум – 941) – форс-тожик шоири. Румий, Жалолиддин (1207 – 1273) – форс-тожик шоири. Саъдий, Муслиҳиддин 1203 ва 1210 й. ораси – 1292) – форс ва тожик шоири. Хисрав, Носир (1004 – тахминан 1073 йиллар) – форс-тожик шоири ва файласуфи. Ғазолий, Абу Ҳомид Муҳаммад (1057-1111) йирик мусулмон мутафаккири

O'xshashlar

Фитналар хакида

Хозирги даврда динийлик ва дунёвийликнинг узаро муносабати хакида

XVI-XIX (16-19) асрларда Марказий Осиёда ижтимоий-фалсафий фикрлар. Фалсафий фикрлар кашшоклиги

Узбекистон халкларининг ахлокий карашларидан тарихий лавхалар

Узбекистон халкларининг ахлокий карашларидан тарихий лавхалар