Ekologik tizim. Biosenoz - Ekologiya - Referatlar

Ekologik tizim. Biosenoz

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

45.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1.Ekotizm tushunchasi. 2 Biogeosinoz tushumchasi. 3.Ekotizim va biogeosienozni bir-biriga bog`liqligi.

www.arxiv.uz Ekotizm bu birgalikda yashovchi har xil turdagi organizimlar va ular yashashining shart sharoitlaridir. Ular bir-biri bilan va o`zlarini o`rab turgan tabiiy muhit bilan o`zaro aloqada bo`ladi. Ekotizmga o`rmon, o`tloq, ko`l misol bo`lishi mumkin. Shu nuqtai nazarda turib: Masalan: o`rmonni quyidagicha izohlash mumkin. O`rmon o`simlik va hayvonlarning populyasilarining jug`rofiy jihatdan tashkil topgan. O`zini-o`zi tartibga solib turadigan majmuadir. Ular uchun bir turdagi daraxt xillari populyasiyalari muhitni tashkil qilishda bosh rol o`ynaydi. Ekotizm - ekalogiyada faoliyat ko`rsatuvchi asosiy birlikdir, negaki unga organizmlar ham, jonsiz muhit ham kiradi. Turkumlarni ifodalar uchun V.I.Sukachev biogeosenoz atamasini (Bios-hayot. geo-er, senoz-turkum) taklif qilgan. “Biogeosinoz” - bu yuzasining ma`lum masofadagi bir-birgea o`xshash tabiiy hodisalar majiuidir. Biogeosinozning biotik qismi mikroorganizmlar o`simlik va hayvonlardan tashkil topadi va biogeosenoz beb ataladi. Biogeosenozning abiotik qismi ma`lum iqlim sharoitga ega bo`lgan quriqlik yoki suv havozasining bir qismidir va biotop deb ataladi. Biogeosenozdagi hayot jarayonlarini tashqaridan qiladigan energiya bilan ta`minlangani uchun, uni ochiq muvozanat holatidagi o`z-o`zini idora qila oladigan sistema deyiladi. Biogeosenoz turg`unligini moddalarning davriy aylanishi orqali ta`minlanadi. Bunda energiya manbai quyosh hisoblanadi. Uning energiyasi davriy aylanish jarayonida kimyoviy bog`lar energiyasiga keyin esa mexanik va issiklik energiyasiga aylanadi. Ekotizim va biogeosenoz tushunchalari bir-biriga yaqin ammo ular ma`nodosh so`zlar emas. Tenslining ta`rifiga - ekotizm - bu jonli va jonsiz tarkibiy qismlarning beo`lchov barqaror tizimlardirdi, ularda moddalar va energiyaning tashqi va ichki aylanishi ro`y beradi. Shunday qilib, mikroblari bilan tomchi suv suv ham, boshqariladigan havo kemasi ham, barchasi ekotizm. Ular biogeosenoz ta`rifiga kirmaydi. Ekotizm bir qancha `biogeosenozni jamlashi mumkin. Ekotizm tushunchasi biogeosenoz tushunchasidan kengdir, ammo har qanday ekotizm biogeosenoz deb hisoblanishi mumkin emas, buning ustiga biogeosenozlar bu o`z aniq chegaralariga ega bo`lgan nuqul quruqlikdagi tuzilishidir. Biologiya nuqtai nazaridan ekotizmda quyidagi tarkibiy qismlarni ajratib

www.arxiv.uz ko`rsatish qulaydir. 1 aylanishlarni qamrab oluvchi noorganik moddalar. 2Biotik va abiotik qismlarni bog`laydigan organik birikmalar, karbon suvlar, chirindi moddalar. 3.Iqlim shart-sharoiti va boshqa fizik omilarini o`z ichiga oladigan havo, suv va substrat. 4 Produsentlar avtotrof orgenzimlar. Asosan yashil o`simliklar. 5 Mikrokonsulmentlar yoki fagotroflar. 6. Mikrokonsumentlar antrotroflar yoki osmograflar bakteriya va zamburuqlardan energiya oluvchi geterotrof organizmlar. Mavzuni mustahkammlash uchun savollar? 1. Ekotizim nima? 2. Biogeosenozni organga kim kiritgan? 3. Biogeosenoz tushuncha haqida gapiring?. 4. Biogeosenozga nima kiradi?

Biosenoz Tuproq zamin (Edafotop)www.arxiv.uz Biogeosenoz chizmasi I.V. Sukachev bo`yicha Atmosfera (klimatop) O`simlik dunyosi (fitosenoz) Hayvonot olami (zoosenoz) Mikroorganizmlar

www.arxiv.uz Foydalanilgan adabiyotlar: 1. I.A. Karimov “Ozbekistonning siyosiy-ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolining asosiy tamoyillari” Toshkent 1995 yil 2. I.A. Karimov “O`zbekiston XXI-asr bo`sag`asida havfsizlikka taxdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolotlari!” Toshkent “O`qituvchi” 1997 yil 3. I.A. Karimov “O`z kelajagimizni o`z qo`limiz bilan qurmoqdamiz” Toshkent “O`qituvchi” 1999 yil 4. I.A. Karimov “Ijtimoiy ishlarimizni oxirigacha yetkazaylik” Toshkent “O`qituvchi” 1994 yil 5. I.A. Karimov “Yuksak malakali mutaxassislar taraqqiyot omili” Toshkent “O`qituvchi” 1995 yil 6. I.A. Karimov “O`zbekiston mustaqil taraqqiyot yo`lida” Toshkent “O`zbekiston” 1991 yil 7. I.A. Karimov “Hushyorlikka dav`at” Toshkent “O`qituvchi” 1999 yil 8. Yu. Shodimetov “Ijtimoiy ekologiyaga kirish” Toshkent 1994 yil 9. Vernadskiy “Biosfera” Moskva 1967 yil 10. G.A.Novikov “Osnova obshey ekologii i oxrana prirodi”. 11. A.Xo`jaxonov “Atrof muhitni muhofaza qiling” Toshkent “Ibn Sino” 1985 yil 12. P. Baratov “Yer bo`limi va o`lkashunoslik” Toshkent “O`qituvchi” 1990 yil 13. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Biosfera, ekologik tizim va ekologik omillar

Biosenoz, biogeosenozlar va ekotizimlar ekologiyasi

Muhit. Ekologik omillar. Ekologik sistemalar

Ekologik ekspertiza va ekologik monitoring

Ekologik tizimlar