O`zbekistonga o`tish xavfi bo`lgan begona o`tlar - Botanika - Referatlar

O`zbekistonga o`tish xavfi bo`lgan begona o`tlar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

40.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Ko`p yiilik tol yoki Sassiq Amerika kakrasi 2. Ambroziya turlari

www.arxiv.uz Ko`p yiilik tol yoki Sassiq Amerika kakrasi (buzinnik pazushniy) – Iva axillaris Pursh. Bu o`simlik Asteraceae oilasiga mansub o`simlik bo`lib, poyasi tik o`suvchi, shoxlangan, uzunligi 15-60 sm. Bargi mayda 2,5 sm uzunlikda tuklar bilan qoplangan. Guli yashil ,sariq, jinsli o`simlik. Mevasi ponasimon, tuxumsimon shaklda. Bitta savatchada 2 ta urug` hosil qiladi. Bu begona o`t shimoliy va Markaziy Amerikada, Avstraliyada, keng tarqalgan.O`zbekistonda uchramaydi. Ko`p yillik tol ildizpoyali, ko`p yillik begona o`t. Asosan ildizbachkilar yordamida tarqaladi. Ildiz sestemasi 2 m chuqurlikgacha boradi. Vegitadsiyasini bahor oyida boshlaydi. Iyul-sentabr oylarida gullasa, sentabr-oktabr oylarida meva hosil qiladi. Poyasi va bargi qo`lansa hid hosil qilganligi uchun hashak sifatida foydalanilmaydi. Begona o`tga qarshi tadbirlar qaroriga: Ozuqa va yem uchun rejalashtirilgan bug`doy donlarini ekspertizadan o`tkazish, begona o`t urug`lari aniqlanganda uni yaxshilab karantin labaratoritasida tozalash va urug`lik uchun foydalanmaslik kiradi. Chiziq bargli ituzum- Salanum elaegnifolium Cav. Ituzumdoshlar (Solanazeae) oilasiga mansub tik o`suvchi, shozlangan, mayda tikanakli, 30-100 sm balandlikdagi o`simlik. Bargi navbat bilan joylashadi, barg bandi yaxshi ifodalangan, qalami to`g`ri chiziqli, qirrasi to`lqinsimon, uzunligi 2,5 -10 sm, kengligi 0,8-2,5 sm.bargi va poyasi qalin tuplar bilan qoplanganligidan qo`ng`ir rangda ko`rinadi, kattaligi 2 sm. Beshta changchilardan bittasi uzunroq, gultojibarglari oq rangdagi tuplar bilan qoplangan bo`ladi. Mevasi dumaloq, silliq, to`q sariq rangdagi 1 sm kattalikdagi rezavor meva. Urug`I teskari tuxumsimon, dumaloq, yapaloq, 3 mm uzunlikda. Bu begona o`t Nedirlandiya, Kanada, AQSH, Argentina, Avstraliyada tarqalgan, O`zbekistonda uchramaydi.

www.arxiv.uz Chiziq bargli intizum ko`p yillik ildizpoyali, begona o`t. urug`lari va ildiz bachkilari vositasida ko`payadi. May oyining oxiridan vegitadsiya yordamida urug` hosil qiladi. Urug`lari shamol va urug`lik materiallar vositasida tarqaladi. Ekinzorlari, o`tloqzorlarni zararlab, katta zarar yetkazadi. Bu begona o`tga qarshi karantin tadbirlari qatoriga urug`lik materiallari qat`iy nazorat qilish kiradi. Ko`p yillik ambroziya –Ambrosia psilostachya DC. Asteraceae oilasiga mansub ko`p yillik o;simlik bo`lib, tashqi ko`rinishidan shuvoqqa oxshaydi. 1m balandlikdagi o`simlik. Ildizpoyali yaxshi rivojlangan bo`ladi. Patsimon tomirlangan yaprog`i chuqur qirqilgan, 5-12 sm uzunlikda. Gullari ikki jinsli 5 a`zoli sariq rangdagi boshoqsimon to`pgullar savatchasimon to`pgullarda joylashib novdaning uchida hosil bo`ladi. Uru`gi teskari tuxumsimon uchlari ponasimon qisqarib boradigan. 2-5 mm uzunlikdagi soxta meaning ichida 1-2 mm uzunlikda hosil bo`ladi. O`simlik urug`lari 13-15 0 C haroratda may otida unib chiqadi. Iyul oylaridan bo`shlab yon ildizlarni hosil qilib, dalalarni ifloslantira boshlatdi. Bu begona o`tning kelib chiqishi Shimoliy Amerika hisoblansa-da, Osiyo, Yevropa, Markaziy, Janubiy, Amerikada, Avstraliya Ruminiya, Kanada Meksika va Rossiyada uchraydi. Ko`p yillik ambroziya ildizpoyalari va urug`lari vositasida ko`payadi. Vegetadsiya davri 80-150 kun. Bu begona o`tga qarshi karantin tadbirlari qatoriga urug`li materiallari qat`iy nazorat qilish, almashib ekish qoidalariga amal qilish, ekinzorlarga gerbidsidlar bilan ishlov berish kiradi. Uch bo`lakli amboloziya -Ambrosi trifida L. Asteraceae oilasiga mansub bir yillik o`simlik bolib, poyasi shoxlangan, tik o`suvchi, 3 m balandlikdagi o`simlik. Ildizi oq ildizi yaxshi rivojlangan. 4 m uzunlikda bo`ladi. Lansetsimon ko`rinishda, uzunligi 5-10 sm uzunlikda. Gullari 2 jinsli. 5 a`zoli sariq rangdagi boshoqsimon to`pgullar savatchasimon to`pgullarda joylashib, novdaning uchida hosil bo`ladi. Barg qo`ltig`ida joylashadi. Urug`ning shakli teskari tuxumlimon uchlari ponasimon, qisqarib boradigan, 2-15 mm

www.arxiv.uz uzunlikdagi soxta meaning ichida 3,5-6 mm uzunlikda hosil bo`ladi. O`simlik aprel oyida hosli bo`lib uning gullshi va meva hosil qilishi iyun, iyul oylaridan boshlanib, urug`I avgust oylarida pishib yetiladi. Bu begona o`tning kelib chiqish markazi Shimoliy Amerika hisoblansa-da, u Osiyo Yevropa, Markaziy, Janubiy, Amerikada va Rossiyada uchraydi. Uch bo`lakli ambroziya urug`lari vositasida ko`payadi. Urug`lari shamol va urug`lik materiallari, suv vositasida daryo, ariqlar orqali tarqaladi. Barcha ekinzorlarni ifloslantirib katta zarar yetkazadi. Bu begona o`tga qarshi karantin tadbirlari qatoriga urug`lik matereriallari qat`iy nazorat qilish, almashib ekish qoidalariga amal qilish begona o`t tarqalgan dalalarni ikkinchi yil shudgor qilinib qoldirish kiradi. Ekinzorlarga gerbidsidlar bilan ishlov berilishi kerak.

www.arxiv.uz Adabiyotlar: 1. Voronkova A.V. i dr. – Karantin rasteniy. Moskva. Agropromizdat, 1986.255 str. 2. Dementyeva M.I. – Fitopatologiya. Moskva 1985. 3. Pospelov S.M., Shestiperova Z.I., Doljenko I.K. – Osnov ы karantina rasteniy. Moskva, Agropromizdat, 1985 4. Peresыpkin V.F.Selskoxozyaystvennaya fitopatologiya.Agrop.Moskva 1989. 5. Jumaniyozov M., Safarov M.D., Sangis F.T., Sichev A.Sh. – Respublika o`simliklar karantini davlat bosh inspeksiyasi 6. O`zbekiston respublika hududini karantindan zararkunandalar, o`simlik kasalliklari va begona o`tlardan muhofaza qilishga doir qonun hujjatlari. 2000 7. I.A.Karimov. “O`zbekiston XXI asrga intilmoqda”. Toshkent 2000 y. 8. I.A.Karimov. “Milliy davlatchilik istiqlol mafkurasi va huquqiy madaniyat to`g`risida”. Toshkent 1999 y. 9. I.A.Karimov. “Barkamol avlod – O`zbekiston taraqqiyotining poydevori”. Toshkent 1997 y. 10. Karimov I.A. “Qishloq xo`jalik taraqqiyoti to`kin hayot manbai”. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining X sessiyasida so`zlagan nutqi. 1997 yil 25-dekabr. 11. Qishloq xo`jaligida iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish dasturi 1998- 2000 y. T. O`zbekiston 1998

O'xshashlar

Begona o`tlarni klassifikasiyasi to`g`risida tushuncha

O`zbekistondagi dorivor o`simliklar

O`zbekiston o`simliklarini muhofaza qilish

O`simliklar jug`rofiyasi, o`simlik zonalari

O`simliklar sistematikasi. Tuban o`simliklarga xarakteristika