Қолип ишларини бажариш технологияси - Arxitektura - Referatlar

Қолип ишларини бажариш технологияси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

58.3037109375 KB

Ko'chirib olish

Қолип ишларини бажариш технологияси Режа: 1. Қолип ишларини бажариш технологияси 2. Устун қолипларини ўрнатиш 3. Қобирғали плиталар қолипини ўрнатиш

Қолипларни ўрнатиш ва уларни ечиб қайта ўрнатиш. иш бажариш лойихалари асосида амалга оширилади. Йирик қолиплар, яъни йириклаштириб олинган қолиплар механизмлар ёрдамида ўрнатилади. Якка тартибда конструкциялар қолипи, массаси 50 кг гача бўлганда улар қўлда ўрнатилиш мумкин. Қолип ўрнайдиган асос етарли мустаҳкам, юк кўтарувчан ва қолипни чўкмаслигини таъминлаши зарур. Қолип ўрнатиб бўлингач у ўрнаган устунлар, лесалар ва қолипнинг ўзини мустахкамлиги, лойихага мослиги текшириб кўрилиши зарур. Бетон қоришмаси қуйишдан олдин бетон қоришмасини қолипга ёпишишини олдини олувчи махсус ёғловчи модда суркалиши зарур. Қолипни ечиб олиш бетон етарли миқдорда мустахкамлигини олгандан сўнг ёки лойихада белгиланган вақтда амалга оширилади. Қолип ечиб олинаётганда конструкция юзалари ва бурчакларини қурилиш ва ўпирилиш олди олиниши зарур. Қолип ишларини бажариш схемасида юк кўтарувчи механизмлар рўйхати, қолипларни тахлаш жойи ва қолипларни йиғиб йириклаштириш ўрни кўрсатилган бўлиши зарур. Иш жойини ташкил қилишдан мақсад иш бажаришга қулай шароит яратишдир. Қолип ўрнатиш ишларини, бажаришда ишчи звено таркиби қолип тури, ва уларни ушлаб турувчи элементларга қараб танлади. Уларни қандай малакада ишчилар бажариши қуйидаги (8- жадвал) да келтирилган. Пойдеворнинг бўйлама ва кўндаланг ўқларни холатини шовун ёрдамида белгиланади. Қолип ўрнашидан олдин ёғоч маяклар қоқиб олиниб, лага шит холати ёки ушлаб турувчи элемент холати белгилаб қўйилади. Агар қолип бетон тўшама устига ўрнатиладиган бўлса, у холда белгилар бўёқ ёрдамида бетон юзасига туширилади. Поғонали лентасимон пойдеворлар қолипини ўрнатиш. Хажми 1,5-2 м 3 гача бўлган поғонали пойдевор қолиплари ёғочдан тайёрланади. Агар пойдевор хажми катта бўлса, уларни пўлат листлардан

тайрланган инвентар шитли қолипларни бевосита қўйилалдиган жой яқинида йиғиб ўрнатилади. Тайёр бўлган блок кран ёрдамида ўрнатиш жойига узатиб берилади. Пойдевор блоклар қолипини ўрнатишдан олдин уларни маркази, ўқлар жойи, қолип четлари ўрни белгиланиб олинади ва маяк ўрнатилади. Щқлар ўрни ювилмайдиган бўёқда бетон юзага белгиланади. Қолипни ўрнатиш остки поғона шитини йиғишдан бошланади. У тўлиқ йиғилиб, тиргак, тортқичлар ва ўзаро бириктирувчи элементлар билан бириктириб олингандан сўнг унинг устига иккинчи поғона шитини ўрнатишга қулайлик яратадиган ишчи тўшама тўшаб олиниб, устига иккинчи поғона қолипи йиғилади ва х.к. қолган поғоналар хам худди шу тарзда йиғилади. Бунда шитларни йиғишда икки жуфт шит оралиқ, яна икки жуфт шит эса уларни ушлаб турувчи бўлиб хизмат қилади. Ушлаб турувчи шит ички қисмида қоқилган тиргак планка ички шитларини силжиб кетш олдини олади. Шитнинг ўрта қисмидан диаметри 2 мм бўлган пўлат сим билан бойланиб, тортиб қўйилади. Бу ўз навбатида шитни бетон қоришмаси оғирлигидан керилиб кетишидан сайлайди. Лентасимон пойдевор қолиплари икки хил вариантда: остки қисми кенгайтирилиб, устки қисми кенгайтирилган ва барча кесими ўзгармас тўғри тўртбурчак шаклда. Бундай қолиплар учун майда ва йирик шитлар, ушлагич ва қотиргичлар ишлатилади. Қуйидаги (расм 2.9) да лентасимон пойдевор блокни қолипини йиғиш келтирилган.

Қолип ўрнатишдаги жараёнлар 11- жадвал Жараёнлар Қолип элементлари Ишчиларнинг малакавий разряди Тузилмалар ўрнаш холатини аниқлаш (пойдевор, девор, ригел). Шунингдек ўрнатиш элементли холатини - - - 4 4 1 Юк қабул қилувчи тўсин ва шитларни йиғиш Юк қабул қилувчи тўсин, шитлар 2 Технологик жихоз ости пойдевори шитларини ўрнатиш (бойлагичлар ёрдамида) Ушлагич, тиргак 3,4 Телескопик устунларни ўрнатиш ва ечиш Телескопик устун, қотиргичлар, Боғловчилар 3 Телескопик устун таянчини ўрнатиш 3,4 Устун устига тўсинларни ўрнатиш Ушлагич, тўсин ёғоч брус 3 Тўсин ва ригел қолипига струбцина ва хомутни ўрнатиш Блокли струбцина, хомут 3 Тўсин ва ёпма қолипини текислаш Худди шулар 4,5 Тўсин, ригел. Қия ёпма қолипларини ва бункерларни ўрнатиш Ушлагич, ригел, тўсин, брус 4,5 Қия ёпма қолипини тўғрилаш Худди шулар 5 Шитларни каркасга осиш Шит, қотиргичлар 2 Расм 2.9. Тўғри бурчакли лентасимон пойдевор қолипини ўрнатиш.

1- Маяк шитлар; 2- ушлагич; 3- тиргак; 4- инвентар подкос. Поғона кесим юзали лентасимон пойдеворлар қолипи ни ўрнатиш (расм 2.10) да берилган. Лентасимон ва поғонасимон пойдеворлар қолиплари ўрнатишга тескари бўлган кетма-кетликда ечиб олинади. Устун қолипларини металл ёки ёғоч шитлардан йиғилади. Металл шитлар биринчи навбатда уголниклар ёрдамида Г шаклида блок қилиб йиғиб олинади, сўнг уларни пружинали чангак билан бирлаштириб устун қолипи ясалади. Уларни ўрнатишдан олдин бетон юзага ўқ чизиқлар ва ўрнаш ўринлари бўёқ ёрдамида икки координат белгилаб олинади. Худди шундай чизиқлар ўрнатиладиган қолип таянч қисми ёнларига хам тушириб олинади. Урнатилган қолипни горизонтал ва вертикал бўйича ўрнаш холати аниқлаб олингач вертикаллигини расчалка ёрдамида тортиб таъминланади. Агар устун баландлиги 3 метрдан ортиқ ёки зич арматураланган бўлса устки ярус қолипида махсус дарча қолдирилади. Расм 2.10. Поғона кесимли лентасимон пойдевор блокни ўрнатиш схемаси. 1,4- остки ва устки сатхлар шити; 2- кўндаланг тўсиқ; 3,5- остки ва устки белбоғлар ушлагичи; 6- поғонали сиқувчи бирлаштиргич; 7- винтли домкратли инвентар подкос; 8- остки шит; 9- остки пояс ушлагичи. Ёғочдан тайёрланган қолиплар меҳнат сарфи металл қолиплардаги анча кўп лекин у арзон тушади. Иш хажмини кам, я o ни атиги бир неча устун қўйиладиган бўлса у самрали, чунки ёғоч қолипларни қайта қўлланиш имконияти металл қолпга қараганда анча паст. Ёғоч қолиплар хам худди металл қолиплардек икки жуфт қолип ўзаро хомутлар (металл ёки ёғоч) билан бирлаштириб ўрнатилади. Устун қолипи шитларидан бирини энг паст қисмига турли чиқинди ва тўпланган ахлатларни олиб ташлаш учун махсус

дарча қўйилади. Щрнаган қолипни вертикаллиги шовун ёки теодолит ёрдамида текширилади. Устун баландлиг 3 м дан ортиқ бўлса 1,5-1,6 м сатхда дарча қолдрилади. Унинг вазифаси у орқали бетон узатиш ва зичлашдлир. Девор қолипларини ўрнатишда асосан йирик шитли инвентар қолиплар ишлатилиб, улар деворни бутун эни бўйича ўрнатилади. Шитлар ўзаро бирлаштирувчи чангак ва қисқич ёрдамида бирлаштирилади. Шитнинг остки қисмига тўғирловчи домкрат ўрнатилиб, шитни вертикаллиги инвентар тиргак ёрдамида амалга оширилади. Деворга бетон қуйишда ишчиларни туриб ўрнаши учун қолипдан ма o лум кронштейн чиқарилиб, устига тўшама ва тўсгич ўрнатилади. Девор баландлиги 3,6 м дан отиқ бўлса қолипни бир неча ярус қилиб ўрнатилади. Бетон қуйиш давомида кейинги ярус қолиплари ўрнатилиб, улар пастки ярусга таяниши мумкин. Қолипни ечиб олишда анкер қотиргичлар ечилади, рассгалка ечилади домкратни 5-8 оборот айлантирилиб, шит кран илгагига строп ёрдамида илиб олиниб тахлаш жойига узатиб берилади. Ёпма қолипларни ўрнатиш. Ёпма конструкциялари турлича бўлганлиги сабабли уларни ўрнатиш ва ечиб олиш усуллари турлича. Юк кўтарувчи деворга таянувчи текис ёпма қолипи ни ўрнатишда юк кўтарувчи девор орасидаги оралиқ 6 метргача тўла қолип сифатида инвентар шитли ва телескопик ригелли комплект жихоз ишлатилади. Бундай қолипларни тайёрлаш ригел таянч юзаларини тайёрлашдан бошланади. Ригеллар қадами 300, 400 , 450, 600 ва 900 мм ни ташкил этиши мумкин. Ригеллар харакатланувчи сўри ёки майдончали ўрнатма шотида туриб амалга оширилиши мумкин. Ригел қолипи сифатида тахта ўрнига ёғоч пайрахали плита, сувга чидамли фанера ёки бошқа материал ишлатилиши мумкин. Урнатиб олинган ригел устига ёпма ости шитлари ўрнатиб чиқилади. Ундай шитлар ичига бир қават сувга чидамли фанера ёзиш ёки қолип шити устига синтетик қоплама (юпқа пленка) қоплаб чиқиш мақсадга мувофиқдир. Ёпма плита қолипи телескопик устунга ўрнаб, улар сони хар 1 м 2 да майдонга

ўртача бир дона бўлиши мақсадга мувофиқдир. Юқоридаги ишларни амалга оширишда кетма-кетликка қат o ий риоя қилиниши зарур, чунки хар бир қатор ёпма қолипини ёки ригел қолипини тушиб кетишини, унинг натижасида бахтсиз ходиса рўй беришига олиб келади. Бунда телескопик устун устига блокли струбциналар ўрнатилади. Унинг устига плита қобирғаси ости ва ён тарафлари қолиплари ўрнатилади. Ён томон шитлари силжувчи струбцинага таянади. Струбцинага эса тортувчи домкратга эга улар ёрдамида вертикал шитлар зич ёпишади. Ригелни ечишда силжувчи струбцина аста бўшатилади, телескопик устун 2-3 см га туширилади ва ригел ён томон шитлари аста бўшатилади. Навбат эса ригел ости телескопик устуни аста бўшатилиб, ундан сўнг ёпма шити ечилади. Охирги навбатда ригел асоси шити ечиб олинади. Ечилмайдиган қолипларни ўрнатиш текис ёки қобирғали темирбетон, армоцемент плита, пўлат ки асбестоцемент лист, асбестоцемент қувурдан амалга оширилиб улар қуйилаётган тузилмани ажралмас қисми бўлиб қолади. Катта хажмдаги ва қалинлиги 0,5 м дан ортиқ бўлган конструкциялар учун текис ва қобирғали плиталар қўл келади. Темирбетон ечилмайдиган қолиплари бетоннинг В 12  В 15 синфлиларидан, шунингдек тузилма қуйиладиган цемент тамғалисидан тайёрлданган бўлиши зарур. Уларни ўрнатиш кран ёрдамида бажарилиб улар ўзаро закладнойлар орқали ёки чиқиб турган арматураларни ўзаро электр пайвандлашдан сўнг болт билан қотириш орқали йиғилади. Агар плитани илиш халқаси бўлиб қуйиладиган конструкция арматураси стерженли арматурадан бўлса улар ўзаро торгич симлари ёрдамида ўзаро тортиб қўйилади. Бетондан тушган куч та o сирини қабул қилиш учун плиталар ўзаро тортиш болтлари ва бетон вкладишга таяниб, етарли мустаҳкамликни таъминлайди. Бундай плиталар темирбетон буюмлар заводида тайёрланиб ташиш ва сақлаш махсус контейнерларда амалга оширилади. Илиб кўтариш махсус

илгич ёки плитада қолдирилган эшик орқали амалга оширилади. Урнатиш жойига қўйиш иш бажариш лойихасида кўрсатилган бўйича бажарилади.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. 7473-94 Уз. Дав.Ст. «Бетон қоришмаси», Тошкент, 1995. 2. 866-98 Уз.Дав.Ст. «Темирбетон конструкциялар ва махсулотлар учун пайвандланма арматура тўрлари». Тошкент, 1999. 3. КМК. 1. 01.04-98 «Меъморий қурилиш атамалар». Тошкент, 1998. 4. С.С.Атаев и др. «Технология, механизация и автомотизация строителства». М. «Вусшая школа», 1990. 5. С.С.Атаев, Н.Н.Данилов, Б.В.Пркин. «Технология строителного производства». М.Стройиздат, 1984.

O'xshashlar

Бетон ва темирбетон ишларини мажмуали бажариш

Биноларни реконструкциялаш технологияси

Темирбетон буюмларни тайёрлашда қолиплар ва қолиплаш ишлари

Ажратиб− қайта ўрнатиладиган қолипларда биноларни барпо этиш

Арматура сифатини назорат ва қабул қилиш