Тенгсизликларни ечишнинг оралик (интервал)лар усули - Algebra - Referatlar

Тенгсизликларни ечишнинг оралик (интервал)лар усули

Yuklangan vaqt:

11.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

138 KB

Ko'chirib olish

Тенгсизликларни ечишнинг оралик (интервал)лар усули Режа : 1) УУТ укув дастурида рационал ифодалар, бир узгарувчили тенглама ва тенгсизликлар, тенгсизликларни ечишнинг ораликлар усули мавзуларини утиш нинг максади. 2) Рационал ифодалар. Бир узгарувчили тенглама ва тенгсизликларни ечиш йуллари. 3)Тенгсизликларни оралик (интервал) лар усулида ечиш.

Таянч иборалар: Тенгсизлик, тенглама, рационал ифодалар, оралик (интервал) лар усули. Бу мавзу буйича билимлар системаси 8-синф алгебра дастурида 16 соатга режалаштирилган тенгсизликлар хамда 12 соатга режалаштирилган квадрат тенгсизликлар мавзуларида каралади. Тенгсизликларни ечишда купинча оралик (интервал)лар усули кулланилади. Рационал тенгсизликларни ораликлар усули билан ечиш кулай. Ушбу 0 ) ( ) (  x Q x P куринишдаги тенгсизликни ораликлар усули билан ечишни караймиз. Бу ерда ) ( ), ( x Q x P лар купхадлар,  символ,     , , , белгилардан исталган бирини билдиради. Ушбу 0 ) ( ) (  x Q x P куринишдаги тенгсизликни ораликлар усули билан ечиш учун куйидагиларни бажариш зарур: 1. ) ( ), ( x Q x P купхадларнинг барча хакикий илдизларини топиш. 2. Топилган илдизлардан бир вактда хам ) (x P , хам ) (x Q купхаднинг илдизлари булиб колмайдиганларини колдириб, бу илдизларни усиш тартибида nx x x    .... 2 1 куринишда ёзиш. 1. Сон укида уни ) ( ) ( x Q x P каср ишорасини саклайдиган ораликларга ажратадиган nx x x ,...., , 2 1 нукталарни белгилаб чикиш. 2. Чапдан энг четки ораликнинг бирор 1x x нуктасини танлаш ва ) ( ) ( x Q x P касрнинг бу нуктадаги ишораси буйича унинг барча 1x x лар учун ишорасини аниклаш. 3. Ишора алмашинишни чизик билан тегишли тасвирлаш ва  символнинг кийматига караб (1) тенгсизликнинг ечимини хосил килиш. Умуман, ораликлар усулининг мохияти шундаки: рационал тенгсизлик аввало ушбу стандарт куринишлардан бирига келтирилади: а) ;0 ) ( ) (  x Q x P б) ;0 ) ( ) (  x Q x P в) ;0 ) ( ) (  x Q x P г) 0 ) ( ) (  x Q x P Сунг рационал ифодаларнинг барча критик нукталари аникланиб, улар сонлар укида белгилаб чикилади. У холда сонлар уки чекли сондаги ораликларга ажралиб кетади. Уларнинг хар бирида рационал функция уз ишорасини саклайди. Шу ишорани топиш учун оралик ичидаги бирор 0x нуктада ) ( ) ( 0 0 x Q x P нинг ишорасини билиш кифоя. Сунг шу ишорага караб ораликнинг нукталари тенгсизликнинг ечими эканлигини аниклаш колади. Агар )0 (0 ) ( ) (   x Q x P куринишдаги катъий тенгсизлик ечилаётган булса, унда критик нукталар бу тенгсизлик ечими тупламига кирмайди, аксинча,  0 0 ) ( ) (   x Q x P куринишда

булса, у холда ) (x Q купхаднинг илдизи булмаган критик нукталарнинг хар бири шу тенгсизлик ечими тупламига тегишли булади. Каср куринишидаги тенгсизликларни ечишда куйидаги теоремалардан фойдаланамиз. 1-ТЕОРЕМА . 0 ) ( ) ( 0 ) ( ) (    x Qx P x Q x P 1-мисол (8-синф. Алгебра дарслиги 680-мисол 3).) 0 4 2 2    x x x Ечиш. 0 )2 )(2 )(1 ( 0 )4 )(1 ( 0 4 )1 ( 2 2             x x x x x x x x x x 0 )2 )(2 )(1 ( ) (      x x x x x f функциянинг илдизлари: -2, 0, 1, 2 ни сонлар укида белгилаб функциянинг ишора чизигини чизамиз. Ечим ораликларини белгилаб, жавобни ёзамиз. Жавоб: 2 ,1 0,2     x x x 2-мисол. x x x x x x x       5 3 2 3 2 2 Ечиш.                                         3 ,0 0 ) 15 ( )3 ( 15 0 )3 ( 15 0 )3 ( )3 ( 5 3 2 3 5 3 2 3 2 2 2 2 2 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Жавоб: 15 0 ,3 15      x x . Куйидаги куринишдаги     0 2 3 1     x x x тенгсизликни ечиш учун авал уни тартиблаб     0 2 3 1     x x x куринишга келтириб олиб, сунгра ечим чизмасини чизиш керак. 2-ТЕОРЕМА.    N k a x x q x q a x k         0 ) () ( 0 )( 1 2 3-ТЕОРЕМА.    N k a xxq xq a x k         ,0 )( 0 )( 2 1-Натижа .    Z k a x a x k      , 0 2 2-Натижа   0 2   k a x тенгсизлик к натурал сон булганда ечимга эга эмас. 3-мисол.       0 3 4 4 1 1 2 5 2 3 2       x x x x x x тенгсизликни ечинг. Ечиш:                                        .2,0 0 3 1 1 2 0 3 2 1 1 2 0 3 4 4 1 1 2 5 2 3 2 5 2 3 2 xx x x x x x x x x x x x x x x    3 1 1 2    x x x ифодани илдизлари .3,1, 2 1      0 3 1 1 2     x x x тенгсизликнинг ечим чизмасини чизишда ишора чизиги чизилади ва ечим аникланади.

Жавоб: ) ;3( )1,0( )0;2 1 (     4-мисол. Тенгсизликни ечинг:    0 3 4 1 2 2 3 2 2       x x x x x x Ечиш. Касрнинг сурат ва махражидаги ифодаларни купайтувчиларга ажратамиз )1 )(4 ( 3 4 , )1 ( 1 2 3 2 2 2          x x x x x x x x x Бундан                                   0 ,1 ,1 0 4 1 2 0 4 1 1 2 0 3 4 1 2 2 2 3 2 2 x x x x xx x x xx x x x x x x x x Жавоб: 4 ,0 1 ,2      x x x 5-мисол. x x x x x x x       5 3 2 3 2 2 тенгсизликни оралик (интервал)лар усулида ечинг. Ечиш.                                  0 3 ,0 .0 15 3 15 0 )3 ( 15 .0 )3 ( 3 5 )3 ( 2 3 2 2 2 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Жавоб: 15 0,3 15      x x

O'xshashlar

Узгарувчили микдорлар. Функция тушунчаси. Функцияни берилиш усуллари. жуфт ва ток функциялар

Ньютон усули

Симплекс усули

Интервал бахолар ва уларни нормал таксимот учун ясаш

Ўзаро икки ёқлама симплекс усули ва потенциаллар усули