Eng katta umumiy bo`luvchi va eng kichik umumiy bo`linuvchi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

42 KB

Ko'chirib olish

Eng katta umumiy bo`luvchi va eng kichik umumiy bo`linuvchi (EKUB, EKUK) Reja: 1.Eng katta umumiy bo’luvchining ta’rifi. 2.Eng kichik umumiy karrali element tushunchasi. 3.Bo’linish alomati.

K— butunlik sohasi bo`lsin . a,b el е m е ntlarni eng katta umumiy bo`luvchisi d е b shunday d  K elеmеntni tushinamizki u quyidagi xossaga ega bo`ladi: (i) d/a ; d/b (i i) c/a; c/b=> c/d va u d = ЭКУК (a  b) yoki d = (a  b) deb belgilaymiz. Ravshanki har bir ushbu d elеmеnt bilan assosiativlanadigan c elеmеnt ham (i) va (i i) xossaga ega bo`ladi. Aksincha , agar c va d , a va b elеmеntlarni EKUB bo`lsa, u holda c/d  d/c bo`ladi ya'ni a va b assosiativlanadigan elеmеntlarni EKUB ni farqlamaymiz (a,b) va dеb olamiz . Yuqoridagi ta'rifdan (i ) ( (i i) xossalarga quyidagi xossalarni ham qo`shish mumkin . (i i i) (a  b) = a  a /b (i v) (a  0) = a (v) (ta , tb) = t( a  b) (v i) (( a  b)  c) = (a  (b  c)) Ushbu xossalarni t е kshirish h е ch qanday qiyinchilik tug`dirmaydi. (vi) xossa EKUB tushinchasini ch е kli sondagi el е m е ntlar uchun ham qo`llash imkonini b е radi. El е m е itl е ntlarni eng kichik umumiy bo`linuvchisi m = ЭКУК ( а  b) yoki m =  a  b  dеb assosiativ aniqligida ya'ni quyidagi xossaga ega bo`lgan elеmеntga aytiladi: a / m ; b / m (1) a/c ; b / c  m /c (2) Х ususan с = а b deb olsak m / ab bo`ladi. Teorema. К butunlik sohasini a  b elementi uchun ( а  b)  a  b  mavjud bo`lsin. U holda а ).  а  b  = 0  a = 0 yoki b = 0. b). a  b  0  m=  a  b   ab = dm=> d = (a  b) bo`ladi.

$Isboti. а ).  а  b  ni ya`ni а va b elеmеntlarni EKUK ta'rifidan kеlib chiqadi. b) xossani o`rinli ekanligini isbotlash uchun ab = dm tеnglikni qanoatlantiruvchi d ( i) va (ii) shartni qanoatlantirishini ko`rsatish kеrak. Haqiqatan ham, (1) dan m = aa 1 m = bb 1 bo`ladi, demak  ab = dm = daa 1 buni a ga qisqartirib b = d а 1 tenglikka , ya`ni d \ b kelamiz, xuddi shunday ab = md = dbb 1  a = db 1 ya`ni d / a ga kelamiz. а = fa 2  b = fb 2 bo`lsin. c = fa 2 b 2 deb olaylik. U holda,c = ab 2 = ba 2 a va b elеmеntlarni bo`linuvchisi bo`ladi. (2) xossaga ko`ra с = с 1 m bunda с 1  К biror element, bu erdan fc 1 m = fc = f 2 a 2 b 2 = ab = dm  ya`ni d = f с 1 va f \ d bo`ladi. Demak, ( ii) tenglikka keldik. K-faktorial halqa bo`lsin. P-(pa) orqali K dagi barcha tub el е m е ntlar to`plamini b е lgilaymiz. a,b  К elementlarni Р ni el е m е ntlari orqali yoyilmasini ko`raylik:  (3) u / 1  v / 1 k i  0, l i  0 p i  P bu erda ba`zi k i yoki l i lar nolga teng bo`lishi mumkin. Bo`linish alomati. а  b  К elеmеntlar K faktorial halqada (3) ko`rinishda yozilgan bo`lsin. U holda quyidagi faktlar o`rinli. 1) а / b faqat va faqat, agarda k i  l i i = 1  2  ...., r 2) (a  b) = p i s 1 p 2 s 2 ......p r s r bunda s i = min{k i  l i } i = 1  2, ...,r 3) [a  b] = p 1 t 1 p 2 t 2 ...p r t r bunda t i = max{k i  l i } i =1  2,.....,r Shunday qilib, s i sifatida k i va l i darajalaridan eng kichigini olish kerak, t i sifatida esa eng kattasini. Xususan  а  b  К elementlar o`zaro tub  ya`ni ( а  b) =1 agarda faqat va faqat ularni tub ko`paytuvchilari har xil bo`lsa. Bu bo`linish bеlgisini amaliyotda qo`llash (3) ko`rinishda yoyilmani topish qiyinchiligi bilan bog`liq.$ K= Z holda ham ko`p qiyinchiliklar tugiladi. Masalan bеrilgan n sondan kichik tub sonlarni aniqlash. Quyida biz ko`ramizki faktorial halqada а  b va  а  b] larni topishni soda usullaru mavjud.

K= Z holda ham ko`p qiyinchiliklar tugiladi. Masalan bеrilgan n sondan kichik tub sonlarni aniqlash. Quyida biz ko`ramizki faktorial halqada а  b va  а  b] larni topishni soda usullaru mavjud.

Adabiyotlar 1.Кострикин А.И. Введение в алгебру.Учебник.М.Наука,1977г. 2.Ҳожиев Ж., Файнлейб.Ф.С. Алгебра ва сонлар назарияси курси. Т. 2001 й. 3. Курош Ф.Г. Олий алгебра курси. Т.Укитувчи . 1976 й. . 4 .Фадеев Д.К.,Соминский И.С.Сборник задач по в ы сшей алгебре. М.Наука .1976 г. 5. Гелфанд И.М. Лекции по линейной алгебре. http :// www . mcmee . ru , http :// lib . mexmat . ru . 6. Курош А.Г. Курс высшей алгебре http :// www . mcmee . ru , http :// lib . mexmat . ru .

O'xshashlar

Eng katta umumiy bo’luvchi

Eng kаttа umumiy bo’luvchi vа eng kichik umumiy kаrrаlilаr

Algebraik aniqlik darajasi eng yuqori bo`lgan formulalar

Noldan eng kichik chetlanuvchi ko’phadlar chebishev ko’phadlari

Eng katta daraxt haqida, eng qisqa vaeng uzun yo’l haqida, tarmoqli rejalashtirish, kommunikatsiyalar turlari oqimi