Diskret va uzluksiz tasodifiy miqdorlar. Ba`zi muhim taqsimotlar - Algebra - Referatlar

Diskret va uzluksiz tasodifiy miqdorlar. Ba`zi muhim taqsimotlar

Yuklangan vaqt:

16.12.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

247 KB

Ko'chirib olish

Diskret va uzluksiz tasodifiy miqdorlar. Ba`zi muhim taqsimotlar Agar elementar hodisalar fazosi  diskret bo`lsa, unda aniqlangan tasodifiy miqdor ham diskret bo`ladi. Endi diskret tasodifiy miqdorlarning eng muhim bir necha misollarini qarab chiqamiz. 1. Binomial taqsimot. Faraz qilaylik n ta bog`lanmagan tajribalr o`tkazilayotgan bo`lsin, har bir tajribada ikki hol bo`lishi mumkin, qanday A hodisasi p ehtimollik bilan ro`y beradi, p q  1 ehtimol bilan ro`y bermaydi. ) (  bilan n ta bog`lanmagan tajribalarda hodisa ro`y berishlar sonini belgilaymiz  m) ( :    hodisasining ehtimoli bizga ma`lumki   ) 2,1 ( ) ( : ) (       m q p C m P m P mn m mn n    (1) Bunday tasodify miqdorlarga binomial qonun bo`yicha taqsimlangan taodifiy miqdor deyiladi. 2. Geometrik taqsimot. Faraz qilaylik bog`lanmagan tajribalr o`tkazilayotgan bo`lsin, bu tag`ribalarning har birda qandaydir A hodisasi ro`y bersin p ehtimol bilan yoki ro`y bermasin q ehtimol bilan p q  1 . Tajribalar toki A hodisasi birinchi marta ro`y berguncha o`tkazilsin. U holda tajribalar sonini ) (  deb, uning taqsimotini topamiz . Bu holda elementar hodisalar fazosi             , , , , , 1 A A AA AAA AA A n bo`ladi. Agar n ) (  bo`lsa, tajribaning bog`lanmaganligiga asosan p q AA AA P n n 1 1 ,           bo`ladi. Shunday qilib   p q n P n  ) (  ...)2,1,0 (  n (2) ,... ,..., , , 2 p q p q qp p n ketma-ketlik geometrik progressiyani tashkil qilganligi uchun (2) ehtimollarga ehtimollikning geometrik taqsimot qonuni deyiladi.

3.Gipergeometrik taqsimot. Faraz qilaylik idishda N ta shar bo`lib, undan n tasi oq, N-n tasi qora bo`lsin. Tasodifiy ravishda k ta shar olindi.  -olingan k ta sharlar orasida oq sharlar soni bo`lsin u holda bizga ma`lumki   kN rkn N rn C C C r P     )) , min( 0( k n r  (3) (3) ehtimollarga ehtimollikning gipergeometrik taqsimot qonuni deyiladi. 4. Puasson taqsimoti. Agar  tasodifiy 0,1,2,3,… qiymatlarni   !n e n P n       ehtimollar bilan qabul qilsa ),0 (   unga  parametr bilan Puasson taqsimotiga ega deyiladi. 5.  tasoifiy miqdor ,... ,..., , 2 1 Nx x x qiymatlarni   N x P k 1    , N k ,1 ehtimollar bilan qabul qilsa, bunday tasoifiy miqdorga tekis taqsimlangan tasodifiy miqdor deyiladi. Agar  sanoqsiz bo`lsa, unda aniqlangan har qanday tasodifiy miqdor diskret emas, uzluksiz bo`ladi. Faraz qilaylik ) (x F  tasodifiy miqdorning taqsimot funksiyasi bo`lsin. Ta`rif.  tasodifiy miqdorning taqsimot funksiyasi   x du u p x F ) ( ) ( (4) ko`rinishda yozish mumkin bo`lsa, bu tasodifiy miqdorni absolyut uzluksiz taqsimlangan tasodifiy miqdor deyiladi. ) (u p funksiya esa  tasodifiy miqdorning zichlik funksiyasi (zichlik taqsimoti) deyiladi. Uzluksiz nuqtalarida (4) dan ) ( ) ( x p x F   (5) kelib chiqadi. Zichlik funksiyasining xossalari bilan tanishib chiqamiz. 1  . Zichlik funksiya manfiy emas, ya`ni 0 ) (  x p .

Isboti. Taqsimot funksiya kamaymaydigan funksiya bo`lganligidan, uning hosilasi deyarli barcha nuqtalarda musbat bo`ladi. 2˚. Har qanday 2 1 x x  uchun   dxx p x x P x x   2 1 ) ( 2 1  . Isboti. Taqsimot funksiyaning xossasi va (4) munosabatga asosan, 2 1 x x  bo`lganligi uchun:              1 2 ) ( ) ( ) ( ) ( 1 2 2 1 x x dx x p dx x p x F x F x x P            2 1 1 2 1 1 ) ( ) ( ) ( ) ( x x x x x x dx x p dx x p dx x p dx x p .  2 1 x x P   ehtimollik 1x x , 2x x , 0 y va ) (x p y chiziqlari bilan chegaralangan figuraning yuziga teng bo`ladi. Umumiy holda har qanday ) (R B B uchun      B dx x p B P ) (  bo`ladi. 3˚. Zichlik funksiyasidan ) , (   oraliq bo`yicha olingan integral 1 ga teng: 1 ) (     dx x p . Isboti. (4) va taqsimot funksiyaning xossasiga asosan 1 ) ( ) ( ) ( lim lim           x F du u p dx x p x x x . 1˚, 3˚ xossalarni qanoatlantiruvchi har qanday ) (x p funksiya qandaydir tasodifiy miqdorning zichlik funksiyasi bo`ladi. Absalyut uzluksiz taqsimot funksiyalar deb ) (x p zichlik taqsimoti ega bo`lgan tasodifiy miqdorlar taqsimot funksiyalarga aytiladi. Bunday taqsimot funksiyalar (4) ko`rinishda tasvirlanadi. Uzluksiz taqsimot funksiyalar orasida zichlik taqsimotiga ega bo`lmaganlari ham mavjud. Bunday funksiyaga

quyidagicha aniqlangan Kontor funksiyasi misol bo`ladi. 0 x bo`lsa 0 ) (  x F , 1x bo`lsa 1 ) (  x F va            x F lsa bo x lsa bo x x F lsa bo x x F 3( 21 21 ' 1 32 21 ' 32 31 ) 3( 21 ' 31 0 ) ( Zichlik taqsimotiga ega bo`lmagan uzluksiz taqsimot fuksiyaga singulyar deyiladi. A. Lebegga tegishli bo`lgan quyidagi teoremani isbotsiz keltiramiz. Teorema: Har qanday ) (x F taqsimot fuksiya yagona usul bilan )1 ,0 ( ), ( ) ( ) ( ) ( 3 2 1 3 3 2 2 1 1        a a a a x F a x F a x Fa x F i ko`rinishda tasvirlanishi mumkin, bu yerda ) (1 x F diskret taqsimot funksiya ) (2 x F absalyut uzluksiz taqsimot funksiya, ) (3 x F singulyar taqsimot funksiya. Endi ba`zi muhim absolyut uzluksiz taqsimotlarni qarab chiqamiz. Tekis taqsimot . Agar  tasodifiy miqdor zichlik funksiyasi          0 ' , , 1 ' ), , ( ) ( lsa bo b a x a b lsa bo b a x x p ko`rinishida bo`lsa,  tasodifiy miqdor  b a, kesmada tekis taqsimotga ega deyiladi. Normal taqsimot . Agar  tasodifiy miqdorning zichlik funksiyasi 2 2 2 ) ( 2 1 ) (    ax e x p    ko`rinishda bo`lsa, u ) , (  a N normal taqsimotga ega deyiladi. Haqiqatdan ham p(x) zichlik funksiyadir, chunki      1 2 1 2 2 2 ) ( dx e ax    . Bunga t a x    almashtirish va matematik analiz kursidagi Puasson integrali orqali ishonch hosil qilish mumkin 2 2 2      du e u .

) , (  a N normal taqsimot zichlik funksiyasi grafigi a x chiziqga nisbatan simmetrik bo`ladi va  ning turli qiymatlarida quyidagicha bo`ladi.  )1,0( N normal taqsimotga ega bo`lgan tasodifiy miqdor bo`lsin, bu holda  standart normal taqsimotga ega deyiladi. U holda  ning taqsimot funksiyasi du e x Ф u      2 2 2 1 ) (  zichlik funksiyasi esa 2 2 2 1 ) ( x e x     ko`rinishida bo`ladi. ) ( 1 ) ( x x     . Ko`rsatkichli taqsimot.  tasodifiy miqdor  parametr bilan ko`rsatkichli (eksponensial) taqsimotga ega deyiladi, agar uning taqsimot funksiyasi quyiadgi ko`rinishda bo`lsa,       0 ' 0 1 ' 0 ) ( lsa bo x e lsa bo x x F x . Biz bundan keyin  tasodifiy miqdor ,a parametrli normal taqsimotga ega bo`lsa, ) , ( ~   a N ko`rinishda yozamiz. Bunday tasodifiy miqdorning zichlik taqsimoti     0 ' 0 ' 0 ) ( lsa bo x e lsa bo x x p x  ko`rinishda bo`ladi. Agar  tasodifiy miqdorning zichlik taqsimoti 2 2) ( 1 )( a x a x p       )0 ( a bo`lsa, u Koshi qonuni bilan taqsimlangan deyiladi. Endi normal taqsimot orqali aniqlanadigan ayrim taqsimotlarni qaraymiz. 2 -taqsimot. ) , ( ~   a N i va bog`lanmagan tasodifiy miqdorlar bo`lsinlar ( ,1i ). 2 22 21 2 ...           tasoifiy miqdorlarni aniqlaymiz. 2 tasodifiy miqdorning taqsimotiga  erkinlik (ozodlik) darajali 2 taqsimoti deyladi.  erkinlik darajali 2 taqsimotning zichlik funksiya 0x uchun 12 2 2 ) (       x e k x p x ko`rinishiga ega, bu yerda k ko`paytuvchi    1 ) ( dx x p shartni qanoatlantiradi.

Styudent taqsimoti. ) , ( ~   a N i , ,1i va i lar bog`lanmagan tasodifiy miqdorlar. U holda       1 2 0 1 i i tt tasodifiy miqdor  erkinlik darajali Styudent taqsimotga ega deyiladi. Styudent taqsimotining zichlik funksiyasi 2)1 ( 2 1 ) (             x b x Pt ko`rinishda bo`ladi. Fisher taqsimoti ( F -taqsimot). 2 1 1 1 ,..., , ,..., , 1 2 1 n n n n        -bog`lanmagan normal tasodifiy miqdorlar bo`lsinlar: ) ,0( ~   N i , 2 1,1 n n i   . U holda        2 1 1 21 1 2 2 1 2 1 , 1 1 nn ni i n i i nn n n F   tasodifiy miqdor 1n va 2n erkinlik darajali Fisher taqsimotiga ega bo`ladi.

O'xshashlar

Diskret va uzluksiz tasodifiy miqdorlar. Ba`zi muhim taqsimotlar

Uzluksiz tasodifiy miqdorlar

Tasodifiy miqdorlar. Diskrеt tasodifiy miqdorlar

Tasodifiy miqdorlar

Uzliksiz tasodifiy miqdorlar 2