Чегаралари ўзгарувчи параметрга боғлиқ интеграллар - Algebra - Referatlar

Чегаралари ўзгарувчи параметрга боғлиқ интеграллар

Yuklangan vaqt:

12.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

389 KB

Ko'chirib olish

Чегаралари ўзгарувчи параметрга боғлиқ интеграллар Режа: 1 0 . )y( J1 ф ункциянинг узлуксизлиги. 2 0 . )y( J1 функцияни дифференциаллаш. 1

Фараз қилайлик,  y x f , функция    d , : , 2 0       y c b x a R y x M тўпламда берилган ва ҳар бир тайин  d,c y да  y x f , функция x ўзгарувчининг функцияси сифатида  b,a да интегралланувчи бўлсин.  y  ва  y  функ ция лар нинг ҳар бири  d,c да берилган ва  d,c y  учун     b y y a      (1) тенгсизликлар бажарилсин. Ушбу      y y dx y,x f   интеграл, равшанки, y ўзгарувчига боғлиқ бўлади:         y y dx y,x f y J   1 . (2) (2) интеграл чегаралари ҳам параметрга боғлиқ интеграл дейилади. 1 0 . )y( J1 ф ункциянинг узлуксизлиги. )y( J1 функциянинг узлук сизлигини қуйидаги теорема ифодалайди: 1-теорема. Фараз қилайлик,  y x f , функция 0 М тўпламда узлуксиз бўлиб,  y  ва  y  функциялар эса  d,c сегментда узлук сиз бўлсин. У ҳолда         y y dx y,x f y J   1 функция  d,c да узлуксиз бўлади. ◄Ихтиёрий  d,c у 0 нуқтани олайлик. Интегралнинг маъ лум хоссаларидан фойдаланиб топамиз:                                       . , , , , , , , 0 0 0 0 0 0 0 0 1                y y y y y y y y y y y y y y dx y x f dx y x f dx y x f dx y x f dx y x f dx y x f dx y x f y J               (3) Равшанки,        0 0 y y dx y,x f   интеграл чегараси ўзгармас бўлган параметрга боғлиқ интеграл. Бу функция 75-маъру зада келтирилган 2-теоремага мувофиқ y ўзгарувчининг узлуксиз функ ция си бўлади. Демак, 0y y да              0 1 0 0 0 0 0 , , y J dx y x f dx y x f y y y y         (4) бўлади.  y x f , функция 0 М тўпламда узлуксиз бўлганлиги сабабли y шу тўпламда чегараланган бўлади: 2

(5)    const C C y x f   ,. Шартга кўра  y  ва  y  функциялар  d,c сегментда узлуксиз. Демак, 0 y y да    0y y    , 0 y y да    0y y    . Энди                  , , , , 0 0 0 0 y y C dx y x f y y C dx y x f y y y y               муносабатлардан 0 y y да      0 0  y y dxy,xf   , 0 y y да      0 0   y y dx y,x f   бўлишини топамиз. (3) тенгликда, 0y y да лимитга ўтиш ва унда (4) ва (5) муно сабатларни ҳисоб га олиш натижасида 0 y y да    0 1 1 y J y J  бўлиши келиб чиқади. Демак,  y J1 функция  d,c да узлуксиз.► 2 0 . )y( J1 функцияни дифференциаллаш. Фараз қилайлик,  y x f , функция     dyc,bxa:Ry,xM  2 0 тўпламда,  y  ва  y  функциялар эса  d,c сегментда берилган бўлиб , ) (y  , ) (y  функциялар ( 1 ) шартни бажарсин, яъни  d,c y  учун     b y y a      бўлсин. 2-теорема. А йтайлик, ) , ( y x f ,  y  ва  y  функциялар қуйидаги шартларни бажар - син: 1)  y x f , функция 0 M тўпламда узлуксиз; 2)  y x f , функция 0 M тўпламда узлуксиз  y,x fy хусусий ҳоси лага эга; 3)  y  ва  y  функциялар  d c, да  y  ва  y  ҳосила лар га эга. У ҳолда         y y dx y,x f y J   1 функция  d,c сегментда  y J1 ҳосилага эга бўлиб,                  y,y f y y,y f y dxy,x f y J y yy               1 бўлади. ◄  d,c y0 ,  d,c y y0   нуқталарни олиб, топамиз: 3

                                   0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 yβ yα Δy yβ Δy yα dx x,y f dxy x,y f y y y J y y J. Агар                                             Δy yα yα Δy yβ yβ yβ yα Δy yβ Δy yα dx y x,y f dx y x,y f dx y x,y f dx y x,y f 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 бўлишини эътиборга олсак, унда                                              Δy yα yα Δy yβ yβ yβ yα dxy x,y f y dxy x,y f y dx y x,y f y x,y f y y J y y J 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 1 (6) бўлиши келиб чиқади. 75- маърузадаги 1- теоремага кўра                                          0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 lim lim yβ yα y yβ yα Δy yβ yα Δy dx x,y f dx y x,y f y x,y f dx y x,y f y x,y f (7) бўлади. Ўрта қиймат ҳақидаги теоремадан фойдаланиб, топамиз:                            . y y y y ,yx f dxy x,y f , y y y y ,yx f dxy x,y f Δy yα yα Δy yβ yβ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0                     Бунда x нуқта    y y , y    0 0 нуқталар орасида, x эса  0y  ,  y y 0  нуқталар орасида жойлашган. 0y y да лимитга ўтиши билан қуйидаги тенгликларга келамиз:                                        . lim 1 lim lim 1 lim 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 y ,y y f y y y y y ,yx f dxy x,y f y , y ,y y f y y y y y ,yx f dxy x,y f y Δy Δy yα yα Δy Δy Δy yβ yβ Δy                                     (8) Юқоридаги (6) муносабатда 0 y да лимитга ўтиб, (7) ва (8) тенгликларни эътиборга олиб, ушбу 4

                     0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 lim y ,y y f y ,y y f dx x,y f y y J y y J yβ yα y Δy               тенгликка келамиз. Демак,                    0 0 0 0 0 0 y y 0 y 0 y y, y f y y, y f dx y,x f y J 0 0               1 . ► Мисол. Ушбу      1 0 1 dxx y e y J x функциянинг ҳосиласи топилсин. ◄ Айтайлик,  0, y    бўлсин. Бу ҳолда           1 1 1 1 1 0 1 0 1             y e e e e y dx xe dx e y y J x x бўлиб,   e y J    1 1 бўлади. Айтайлик,  10, y бўлсин. Бу ҳолда         1 1 2 y 1 1 0 0 1 0 1                    y e e dx xe dx ye dx xe dx ye dx ex y dx ex y J y y x y x y x y x y x y x бўлиб,   1 2 1     e e y J y бўлади. Айтайлик,     , y 1 бўлсин. Бу ҳолда           1 1 1 1 1 0 1 0 1             y e e e ey dx xe dx e y y J x x бўлиб,   1 1    e y J бўлади. Демак,                   y 1 агар ,1 1 0 агар ,1 2e 0, y агар , 1 y y 1 e y e e J бўлади. ► Машқлар 1. Агар    1 0 0 1     x z y dx e y J y x бўлса, у ҳолда 1 0   y учун 5

       y x z y dx e y y J 0 1 1бўлишини исботлансин. 2. Агар     y y yx dx yJ 1 221 1 бўлса,  y J y 1 0 lim топилсин. 6

O'xshashlar

Параметрга боғлиқ интеграллар

Параметрга боғлиқ хосмас интеграллар

Чегаралари ўзгарувчи бўлган ҳол

Параметрга боғлиқ хосмас интегралларнинг функционал хоссалари

Каррали интеграллар