Metallga ishlov berish turlari (rejalash, kesish, to‘g‘rilash, bukish) 5-sinf - Texnika va texnologiya - Slaydlar (maktab darsliklari bo'yicha)

Metallga ishlov berish turlari (rejalash, kesish, to‘g‘rilash, bukish) 5-sinf

Yuklangan vaqt:

19.04.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1474 KB

Ko'chirib olish

5-sinf texnologiya darsligi asosida 20-mavzu: Metallga ishlov berish turlari (rejalash, kesish, to‘g‘rilash, bukish)

Metallga ishlov berishda yupqa metallarni (tunuka va list) rejalash, kesish, to‘g‘- rilash, bukish ishlari amalga oshiriladi. Bu ishlarni bajarishni о‘ rganish metallarga ishlov berishning dastlabki bosqichi hisoblanib, barcha turdagi buyumlarni yasashda keng foydalaniladi.

6-amaliy mashg‘ulot. Yupqa metallarni rejalash, kesish, to‘g‘rilash, bukishni o‘rganish. Jihozlar: chilangarlik dastgohi, asbob-uskuna va moslamalar, b о‘ r, grafitli qalam, yupqa metall (tunuka va list), namunalar, ko‘rgazmali qurollar. Ishni bajarish tartibi: Birinchi bosqich. Yupqa metallni (tunuka va list) masshtabli metall chizgich yoki chilangarlik g о‘ niyasidan foydalanib rejalab oling. Bunda: • Chizg‘ichni zagotovkaning rejalanadigan qismiga q о‘ yib, chap q о‘ l bilan unga jipslab bosing. • Chizgich (chertilka)ni о‘ ng q о‘ lda tutib, chizg‘ichga nisbatan ma’lum burchak ostida jipslab tortib reja chizig‘ini chizing (75-rasm).

75-rasm. Chizg‘ich, sirkul, g о‘ niya va chizgich (chertilka) bilan rejalash.Chizgichni bir joyda qayta-qayta yurgizish yaramaydi. Bu hol reja chizig‘ining y о‘ g‘onlashishiga, q о‘ shaloq chiziqlar hosil b о‘ lishiga, о‘ lchamning о‘ zgarishiga sabab b о‘ ladi.

Ikkinchi bosqich. Rejalangan yupqa metallni kesishni bajaring. Bunda: 1. Yupqa metall rejalab olingandan keyin, dastaki metall qaychini о‘ ng q о‘ lda tutib, kesish ishlarini bajaring (76-rasm, a, b).

Eslatma: Agar ishlarni chap q о‘ lda bajarish Siz uchun qulay b о‘ lsa, unda chapaqay qaychidan foydalanishingiz mumkin (76-rasm, d). Bunda bosh barmoq bilan yuqorigi dasta, k о‘ rsatkich va о‘ rta barmoqlar bilan pastki dastadan tutiladi. Jimjiloq dastalar orasida bo‘ladi. U kesish vaqtida dastalarni kerish va qaychini surish uchun xizmat qiladi.

2. Kesiladigan yupqa metallni (tunuka va list) chap q о‘ lda tuting. 3. Dastaki qaychi bilan q о‘ lda kesish qiyin b о‘ lgan hollarda uning pastki dastasini tiskiga qistirib olib bajarish ham mumkin (76-rasm, e). Bu esa qisqa о‘ lchamli tunukalarni kesishda qulay hisoblanadi.

Uchinchi bosqich. Kerakli о‘ lchamda kesib olingan yupqa metallni t о‘ g‘rilash ishlarini bajaring. Bunda: 1. Yupqa metallni sandon (plita)ga q о‘ yib, chizg‘ich yordamida qavariqlikni aniqlang, uning chegaralarini b о‘ r yoki grafitli qalam bilan belgilab chiqing. 2. Qavariqlar soni va ularning joylashishiga qarab zarb berish ketma-ketligini aniqlang: – agar zagotovkada yupqa metallning о‘ rtasida bitta qavariq b о‘ lsa, u holda zarb yupqa metallning chetidan boshlab qavariq tomon berib boriladi (77-rasm, a); – agar qavariqlar yupqa metallning chetlarida joylashgan b о‘ lsa, zarblarni yupqa metallning о‘ rtasidan chetlariga qarab berib borish kerak (77-rasm, b); – bir nechta qavarig‘i bor yupqa metallarda zarb qavariqlar orasiga beriladi, shundan keyin har qaysi qavariq alohida t о‘ g‘rilanadi (77-rasm, d).

77-rasm. Yupqa metallni t о‘ g‘rilash usullari.

3. Yupqa metall yuzida to‘lqinsimon joylar y о‘ qotilganidan keyin uni ag‘darish va yengil zarblar berib t о‘ g‘ri chiziqlilikni tiklashda: – yupqa metallni maxsus plita ustiga q о‘ ying, uni chap q о‘ l bilan ushlab turib, о‘ ng q о‘ l bilan bolg‘acha yordamida kerakli zarblarni bering; – zarblar tez-tez, ammo kuchli b о‘ lmasligi lozim, qavariq chegarasiga yaqinlashgan sari zarblar tez-tez va kuchsiz berilishiga e’tibor qarating.

T о‘ rtinchi bosqich. T о‘ g‘rilab olingan yupqa metallni tiskida bukish ishlarini bajaring. Metallarni tiskida bukish y о‘ li bilan tomonlari bir-biriga nisbatan t о‘ g‘ri, о‘ tkir va о‘ tmas burchak tashkil etuvchi yassi sirtlar hosil qilinadi. 1. Metallarni tiskiga qistirib, t о‘ g‘ri burchak hosil qilib bukish ishlarini bajarish uchun: – zagotovkaning bukiladigan qismini rejalab oling; – zagotovka tiskiga qotiriladi.

Bunda reja chizig‘i tiskining q о‘ zg‘almas jag‘iga qaratilib, undan 0,5 mm yuqoriroq qilib о‘ rnatib, ishga tayyorlang (78-rasm, a); – zagotovkani q о‘ zg‘almas jag‘ tomonga qarab bolg‘alab, t о‘ g‘ri burchak hosil qilib bukiladi (78-rasm, b). 78-rasm. Metallarni tiskida bukish.

2. Metallarni о‘ tkir burchak hosil qilib bukish ishlarini bajarish uchun: – zagotovkaning bukiladigan qismini rejalab oling; – zagotovkani о‘ tkir burchakli moslama bilan birgalikda tiskiga qotiring. Bunda moslama tiskining q о‘ zg‘almas jag‘i tomonga о‘ rnatilib, reja chizig‘ini unga qaratib, undan 0,5 mm yuqoriroq k о‘ tarib qistiring; – zagotovkani moslamaga bir tekis jips yotguncha bolg‘alang (78-rasm, d).

3. Metallarni ikki uchidan t о‘ g‘ri burchak hosil qilib bukishda: – zagotovkaning ikkala uchidan bukiladigan qismini rejalab oling; – zagotovkaning birinchi uchini yuqorida k о‘ rsatilgan tartibda t о‘ g‘ri burchak hosil qilib buking; – zagotovkaning ikkinchi uchini bukishda kvadrat shaklidagi metall moslamadan foydalanib, bukish ishlarini bajaring (78-rasm, e).

Moslamaning eni bukish natijasida hosil b о‘ ladigan novning ichki eniga teng b о‘ lib, balandligi va uzunligi nov tomonlari balandligi va uzunligidan ortiqroq b о‘ lishi kerak.

O'xshashlar

Metallga ishlov berish ustaxonasining tuzilishi 5-sinf

Yog‘ochga ishlov berish stanoklari va ularning turlari 5-sinf

Yumshoq simlarga ishlov berish 5-sinf

Oxirgi ishlov berish va bezash 5-sinf

Yog‘ochga ishlov berish ustaxonasining tuzilishi 5-sinf