logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar (maktab darsliklari bo'yicha)
  3. Tarix
  4. Yevropada o‘rta asr shaharlari. 7- sinf

Yevropada o‘rta asr shaharlari. 7- sinf

Yuklangan vaqt:

08.10.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3112.0400390625 KB
Ko'chirib olish
Yevropada o‘rta asr shaharlari 7-sinf Jahon tarixi darsligi asosida 15-mavzu Xo‘jalik taraqqiyoti. Yevropada X–XI asrlarda ishlab chiqarish yuksalgan. Bu, eng avvalo, hunarmandchilikda kuzatiladi. Mehnat qurollarining takomillashuvi, ustalar mahoratining oshishi hunarmandchilikni dehqonchilikdan alohida sohaga aylantiradi. Dehqonchilikda ikki dalali almashlab ekish o‘rnini uch dalali almashlab ekish egallaydi. Bu usulda yerning yarmi emas, uchdan ikki qismi band bo‘lishi, mahsulot yetishtirishni ko‘paytirish imkonini yaratadi.Uch dalali almashlab ekish Og‘ir g‘ildirakli plugning tarqalishi g‘allani ekishdan oldin yerni 2–3 marta haydash uchun imkoniyat yaratgan. Bo‘yinturuqning kashf etilishi esa plugni otga qo‘shib yerni haydashni tezlashtirgan. Plug bilan yer haydash O‘rta asr shaharlari Dastlab Italiya va Fransiyaning janubidagi: Venetsiya, Genuya, Florensiya, Mersel, Tuluzalar IX–X asrlardayoq yuksala boshlagan. O‘rta asr shahri Shaharlar, eng avvalo, xavfsizlik, dushman hujumidan himoyalanishga qulay, qolaversa hunarmandlar o‘zlari yasagan buyumlarni sota olish imkoniyati bo‘lgàn joylarda tashkil topgan. Shaharlar hayoti Shaharlar ko‘pincha feodallar yerida vujudga kelgan. Dastlab feodallar o‘z yerlaridagi shaharlarga homiylik qilib, ko‘chib kelgan hunarmandlarni soliqlardan ozod etgan. O‘rta asrdagi shahar hayoti O‘rta asr Yevropa shaharlarida aholining soni 3–5 mingdan ziyod bo‘lmagan. XIV–XV asrlarda ham 20–30 ming kishi yashagan shaharlar yirik shaharlardan hisoblangan. O‘rta asrdagi shahar aholisi Hunarmandchilik va sexlar. Shaharlar xo‘jaligining asosi hunarmandchilik bo‘lgan. Hunarmand ishlab chiqaruvchi ish qurollari egasi bo‘lib, xo‘jaligini mustaqil yuritgan. Ular bozorlarni o‘z buyumlari bilan ta’minlaganlar. Barcha ishlar qo‘lda bajarilgani uchun ustaning mehnati nihoyatda mashaqqatli bo‘lgan. Ustalarning umumiy yig‘ilishida hamma bajarishi majburiy bo‘lgan sex nizomi qabul qilingan. Nizom talabiga binoan buyumlar faqat ma’lum namuna bo‘yicha yasalgan. Sexni boshqarish uchun saylangan oqsoqol hunarmandlarning nizomga rioya qilishini, tayyorlangan buyumlarning sifati va sonini nazorat qilgan. Hunarmandlar va savdogarlar orasidan badavlat sex boshliqlari ajralib chiqa boshlaydi. O‘rta asr hunarmandi Yevropada sexlarning ham tabaqalanishi ro‘y berib: zargarlik, movutchilik va boshqa boy sexlar vujudga keladi. Manbalarda yozilishicha, XIV–XV asrlarda Florensiya, Perudja, Siena, Kyolnda shahar kambag‘allari qo‘zg‘olonlari bo‘lib o‘tadi. Savol va topshiriqlar 1. Yevropada hunarmandchilikning qishloq xo‘jaligidan ajralib chiqishi sabablarini ko‘rsating. 2. Shaharlarning vujudga kelish sabablari nimada edi? 3. Yevropa mamlakatlarida yangi shaharlarning paydo bo‘lish omillarini so‘zlab bering. 4. O‘rta asr shaharlari hayoti, ko‘rinishi haqida nimalarni bildingiz? Ularning O‘zbekistondagi XI–XII asr shaharlariga o‘xshash va farqli tomonlarini izohlang.

O'xshashlar

Osiyo mamlakatlarining o‘rta asr shaharlari. 7- sinf
Amerika o‘rta asrlarda. 7- sinf
O‘rta asrlarda xristianlik. 7- sinf
Yevropada me’morchilik san’at va adabiyot. 7- sinf
Afrika xalqlari o‘rta asrlarda. 7- sinf