Toshkent viloyati 8-sinf - Geografiya - Slaydlar (maktab darsliklari bo'yicha)

Toshkent viloyati 8-sinf

Yuklangan vaqt:

27.02.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3154 KB

Ko'chirib olish

8-sinf geografiya darsligi asosida 40-mavzu:

2Viloyatning geografik o‘rnini atlasdan belgilang. Aholisi soni va maydonining kattaligini 1-ilovadagi jadvaldan aniqlang.

3Sanoati. Iqtisodiyotning ko‘plab tarmoqlarida xomashyo tayyor- lashdan tayyor mahsulot ishlab chiqarishgacha barcha bosqichlar vilo yatning o‘zida kechadi. Sanoatning asosiy tarmoqlari: elektroenergetika, qora va rangli metallurgiya, mashinasozlik, kimyo, qurilish materiallari, yengil (paxta tozalash), oziq-ovqat (87-rasm). Metallurgiya majmuasi ham rivojlangan. Ishlab chiqarish aloqalari hamda geografik joylashuviga muvofiq Toshkent-Chirchiq, Toshkent-Yangiyo‘l, Angren- Olmaliq sanoat rayonlari vujudga kelgan.

5Angren-Olmaliq sanoat rayonida mamlakat rangli metallurgiya sanoati mahsulotining asosiy qismi tayyorlanadi. Mis ru dasi tarkibida molib den, oltin va kumush ham uchraydi. Bu yerda Olmaliq tog‘-metallurgiya kombinati ishlab turibdi. Rangli metal lurgiyaning ikkinchi markazi Chirchiqdir. Shaharda qiyin eriydigan va o‘tga chidamli qotishmalar kombinati bor. Kombinatning ishlab chiqarish jarayoni Ingichka, Qo‘ytosh hamda Olmaliq ruda konlari bilan bog‘liq. Kombinat 100 xildan ortiq mahsulot ishlab chiqarmoqda. Bekobod shahridagi O‘zbekiston metallurgiya zavodi qora metallurgiya ning yirik korxonasi. Xomashyo o‘rnida temir-tersakdan foydalaniladi.

6Mashinasozlik majmuasi dastlab agrosanoat majmuyi ehtiyoji ne- gizida vujudga kelgan. Hozirda mashinasozlik agrosanoat majmuyiga xizmat ko‘rsatishdan tashqari, ko‘plab turdagi murakkab mashinalar ham ishlab chiqarmoqda. Rayonda ishlab chiqarilayotgan turli xil uskunalar va asboblar shular jumlasidandir. Qurilish materiallari sanoati viloyatda qurilish ko‘lamining kat-taligi va xilma-xil xomashyo negizida rivoj topdi. Bekobod, Angren va Ohangaronda sement, G‘azalkentda oyna va marmar, shuningdek, Ohangaronda shifer ishlab chiqarilmoqda. Sanoatning jadal yuksalishi o‘z navbatida ekologik vaziyatning yomonlashuviga sabab bo‘lmoqda.

7Qishloq xo‘jaligining asosiy tarmoqlari: paxtachilik, donchilik, sabzavotchilik, bog‘dorchilik, go‘sht-sut chorvachiligi Qishloq xo‘jaligi ko‘p tarmoqli bo‘lib, sabzavot va meva yetishtirish-da bosh qa viloyatlardan oldinda turadi. Yangiyo‘l, Qibray, Bo‘stonliq, Parkent, Ohangaron, Toshkent va Zangiota tumanlari poytaxtga tutash yaxlit mintaqani tashkil etib, asosan, sabzavot va meva yetishtirishga ixtisoslashgan. Ularda minglab gektar issiqxonalar tashkil etilgan. Sug‘oriladigan yerlarda paxtadan tashqari, kanop va sholi ham yetishtiriladi. Umuman, viloyat qishloq xo‘jaligi intensiv yo‘ldan rivojlanmoqda.

8Sanoat tugunlari atrofida sut-go‘sht yetish tiradigan chorvachilik majmualari, parrandachilik rivoj topmoqda, sun’iy suv havzalarida baliq ko‘paytirilmoqda. Paxta yetishti rishga uyg‘un tarzda ipak qurti boqiladi. Viloyatda ijtimoiy soha ham yaxshi yo‘lga qo‘yilgan. Toshkent atrofida « Qibray » va « Toshkent mineral suvi » oromgohlari joylashgan. Bo‘stonliq tumanining Chorvoq, Chimyon hamda Parkent tumanining Kumushkon hudud-larida dam olish maskanlari keng tarqalgan. Toshkent viloyatidagi sanoat markazlarining aksariyati bevosita poytaxt bilan uzviy aloqadorlikda faoliyat ko‘rsatadi.

9Sanoat markazlari ixtisos bo‘yicha bir-biridan farqlanuvchi alohida mintaqalarda to‘plangan. Bular: Toshkent-Chirchiq, Toshkent-Yangiyo‘l va Angren-Olmaliq sa noat rayonlaridir. Toshkent-Chirchiq va Toshkent-Yangiyo‘l sanoat rayonlarining o‘zagi Toshkent shahri bo‘lib, uning tarkibiga Chirchiq, Yangiyo‘l sanoat tugunlari hamda G‘azalkent, Pskent, Nurafshon, Chinoz, Keles kabi kichik va o‘rta shaharlar kiradi. Angren-Olmaliq sanoat rayonining o‘zagini esa Olmaliq va Angren sanoat tugunlari tashkil etadi. Unga Ohangaron, Yangiobod kabi shaharlar ham kiradi. Bekobod sanoat tuguni bu ikkala sanoat rayonidan biroz chekkada, viloyatning janubida joylashgan.

10Toshkentdan 30 km janubi g‘arbda sanoat tuguni - Yangiyo‘l joylashgan. Shahar qadimgi qishloq (Qovunchi) o‘rnida shakllanib, yengil va oziq-ovqat sanoatiga ixtisoslashdi. Sanoat korxonalari ichida paxta tozalash, moy, sovun, sut, vino va konserva zavodlari, go‘sht kombinati ajralib turadi.

11Angren - viloyatning muhim sanoat tuguni. Angren temiryo‘l hamda avtomobil yo‘li orqali Toshkent bilan bog‘langan. Shahar 1940-yillarda ko‘mir qazib olishga bog‘liq holda sanoat punkti sifatida paydo bo‘lgan. Endilikda Angren shahri konchilik sanoatiga aloqador bir qan- cha korxonalarni birlashtirgan sanoat tuguniga aylandi. Shahar sanoatida IES alohida o‘rin tutadi.

12Viloyatning ikkinchi sanoat tuguni - Olmaliq. Bu shahar 1951-yilda rangli metall ruda koni negizida sanoat punkti sifatida shakllandi. Shahar sanoatida to‘liq siklli rangli metallurgiya kombinati katta ahamiyatga ega. Kombinat chiqindisi (oltingugurt gazi)dan ammofos zavodida mineral o‘g‘it ishlab chiqariladi.

13Ohangaron sanoat markazi Olmaliqqa yaqin yerda joylashgan. Ohangaronda ulkan sement zavodi bor. Angren kabi Ohangaron shahri ham ko‘mir qatlamlari ustidaligi ma’lum bo‘lgach, shaharning dastlabki o‘rnidan 15 km narida vodiy bo‘ylab « Katta Ohangaron » shahri barpo etilgan.

14Viloyatning janubida Bekobod shahri joylashgan. Shahar metallurgiya zavodi hamda Farhod GES qurilishi jarayonida vujudga kelgan. Endilikda sement, paxta tozalash va g‘isht zavodlari, go‘sht kombinati, tosh-shag‘al karyeri ham mavjud. Bu korxonalarning ishlab chiqarish jarayoni o‘zaro bog‘liq. Shahar shamol kuchli esadigan yerda joylashgan. Shu bois, shaharni shamoldan saqlovchi ihota daraxtzorlari barpo qilingan.

15Nurafshon (sobiq To‘ytepa) - 2017-yildаn bоshlаb Tоshkеnt vi- lоyatining mа’muriy mаrkаzi. Ungа qаdаr vilоyatning mа’muriy mаrkаzi Tоshkеnt shаhri hisoblanardi. Nurafshon shаhri kelajakda O‘zbеkistоndаgi birinchi « Aqlli shаhаr » bo‘lаdi, undа mа’muriy binоlаr, zаmоnаviy vа qulаy turаr jоylаr, biznеs mаrkаzlаri, mеhmоnхоnаlаr, spоrt mаjmuаlаri, ko‘p tаrmоqli shifохоnа bunyod etilаdi (89-rasm). Tоshkеnt vа Nurаfshоnni tеzyurаr аvtоmоbil yo‘li bоg‘lаydi.

O'xshashlar

Toshkent shahri 8-sinf

Jizzax viloyati 8-sinf

Andijon viloyati 8-sinf

Sirdaryo viloyati 8-sinf

Samarqand viloyati 8-sinf