Yorug‘likning to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqalishi. Soya va yarim soya 6-sinf - Fizika - Slaydlar (maktab darsliklari bo'yicha)

Yorug‘likning to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqalishi. Soya va yarim soya 6-sinf

Yuklangan vaqt:

01.03.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1038 KB

Ko'chirib olish

6-sinf fizika darsligi asosida 48-mavzu:

Yorug‘likning tarqalishini o‘rganish uchun quyidagi tajribani ko‘raylik. Yorug‘lik manbai (M) va ekran (E) oralig‘iga birorta to‘siq (T) qo‘yaylik (103-a rasm).

Shunda ekranda to‘siq hosil qilgan soyani ko‘ramiz. Agar manba (M) bilan ekran oralig‘iga tirqishi bor to‘siqni (TT) qo‘ysak, ekranda tirqish shakliga mos yorug‘ dog‘ni ko‘ramiz (103-b rasm).

Soya chetlaridan to‘siqqa tomon chiziqlar tushirsak, ular manbada uchrashadi. Shunday hol yorug‘ dog‘ va tirqish orqali to‘g‘ri chiziq o‘tkazilsa ham kuzatiladi.

Bundan yorug‘lik to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqaladi, degan xulosaga kelamiz. Shunga ko‘ra yorug‘likni nur deb ham ataladi.

Matematikada ba’zan to‘g‘ri chiziqni chizishda «nur o‘tkazaylik» degan iborani ham ishlatishadi.

104-rasmda buyum orqasida hosil bo‘lgan soyani qaraylik. Soyaning o‘rta qismi to‘la qorong‘i, chet qismi esa nimqorong‘i.

Shunga ko‘ra to‘la qorong‘i qismini soya , nimqorong‘i qismini yarim soya deb ataladi. 104-a rasmda buyum ga yorug‘lik ikkita manba (S 1 va S 2 )dan tushgan hol ko‘rsatilgan.

Buyum orqasida hosil bo‘lgan soya qismiga birorta manbadan yorug‘lik tushmaydi. Yarim soya qismiga manbaning bittasidan yorug‘lik tushadi.

Yarim soyadan tashqariga har ikkala manbadan yorug‘lik tushadi. Agar shamlardan birini o‘chirsak, buyum orqasida faqat soya hosil bo‘ladi.

104-b rasmdagi manzarani tushuntirishga harakat qiling! Unda shar o‘lchami yorug‘lik manbai elektr lampochkasidan ancha kichik.

O'xshashlar

Yorug‘likning qaytish va sinish qonunlari. 9-sinf 45-mavzu

Aylana bo‘ylab notekis harakat. Burchak tezlanish. Tangensial tezlanish 10-sinf, 4-mavzu.

Energiya va ish. Energiyaning saqlanish qonuni. Jismning qiya tekislik bo‘ylab harakatlanishida bajarilgan ish 10-sinf,19-mavzu

Mexanik to‘lqinlarning muhitlarda tarqalishi. Ultra va infratovushlardan turmushda va texnikada foydalanish. 10-sinf,32-mavzu.

Gorizontal otilgan jism 10-sinf, 6-mavzu.