Sifatlarning otlashuvi dars ishlanma 6 sinflar uchun - Tilshunoslik - Dars ishlanmalar

Sifatlarning otlashuvi dars ishlanma 6 sinflar uchun

Yuklangan vaqt:

01.10.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

16489.834960938 KB

Ko'chirib olish

QARSHI SHAHAR XALQ TA’LIMI MUASSASALARI FAOLIYATINI METODIK TA’MINLASH VA TASHKIL ETISH BO’LIMIGA QARASHLI 46-UMUMIY O’RTA TA’LIM MAKTABINING ONA TILI VA ADABIYOT FANI O’QITUVCHISI XO’JANIYOZIVA GO’ZAL NING 6-SINFLAR UCHUN “Sifatlarning otlashuvi” MAVZUSI BO’YICHA BIR SOATLIK Ma’lumki bir necha yildan buyon “Bilimlar bellashuvi” o’tkazilib kelinmoqda. “Bilimlar bellashuvi” o’tkazilish jarayonida 6-sinflarda “Sifatlarning

otlashuvi” mavzusi bo’yicha bo’shliqlar aniqlandi. “Sifat bog’langan otning tushib qolishi natijasida shu otning ma’nosi hamda vazifalari sifatga yuklansa, bu sifatlarning otlashuvi deb yuritiladi. Otlashgan sifatlar: kim? nima? So’roqlarga javob bo’ladi, egalik, kelishik, ko’plik qo’shimchalari bilan qo’llanadi. Otlashgan sifatlar gap ichida ega, to’ldiruvchi, qaratqich aniqlovchi va undalma bo’lib keladi. ”Qo’yidagi bir soatlik dars ishlanmada o’qituvchi ko’rgazmalar, xotira mashqlari, Grammatik o’yinlardan foydalanib o’quvchilarga oson, soda yo’llar bilan mavzuni tushunmtirishga harakat qilgan. Anashu dars ishlanma o’quvchilar bilimidagi bo’shliqlarni to’ldirishi uchun samarali foyda beradi. Taqrizchi: X.Amirqulova - Qarshi shahar xalq ta’limi muassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish bo’limi ona tili va adabiyot metodisti Metodik tavsiya Qarshi shahar xalq ta’limi muassasalaning faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish bo’limining 2015 yil _____-sonli yig’ilish qarori bilan tasdiqlandi.

Darsning texnologik xaritasi

Mavzu Sifatning otlashishi Maqsad Vazifalar Maqsad : Sifat so’z turkumi yuzasidan o;zlashtirgan bilim,ko’nikmalarni mustahkamlash, sifatlarning otlashuvi yuzasidan bilim berish; O’quvchilarga davlat va uning qarorlariga hurmat bilan qarash keraklihini, insoniy burchlarni o’rgatish. O’quvchilarga guruh bilan ishlash jarayonida o;zaro hurmat , erkin fikirlash , guruhda o’z o’rnini topishga o’rgatish. O’quv jarayoning mazmuni Sifatlarning otlashuvi , uning egalik , kelishik, ko’plik qo’shimchalari bilan o’zgarishi, sintaktik vazifasi. O’quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi Uslub: Kartochkalar bilan ishlash Shakl: Mustaqil ish va xulosalash Vosita :kartochkalar bilan ishlash Nazorat :Og’zaki nazorat,savol va topshiriqlar Baholash :5 balli tizim asosida Kutiladigan natijalar O’qituvchi: mavzuni dars jarayunida ta’limning ilg’or usullari visitasida barcha o’quvchilar tomonidan o’zlashtirishga erishadi. O’quvchi faolligini oshoradi. O’quvchilarga fanga nisbatan qiziqish uyg’otish. Bir darsda barcha o’quvchi baholanadi. O’quvchilar tomonidan mavzuni mustaqil o’rganishga va uni xotirada saqlashga, boshqalarga yetkazishga , yozma savodxonligiga erishadi. O’quvchi: Yangi bilimlarni egallaydi. Yakka va guruh bo’lib ishlashni o’rganadilar, nutqi rivojlanadi. Qisqa vaqt ichida fe’l shakillari yuzasidan yetarli ma’lumotga ega bo’ladi. Kelgusi rejalar O’qituvchi : Pedagogik texnologiyalarni o’zlashtirish va darsda tadbiq etish, takomollashtirish, o’z ustida ishlash. Pedagogic mahoratni oshirish. O’quvchi: Mustaqil ishlashni o’rganadi. O’z fikrini ravon bayon qila oladi. Shu mavzu asosida qo’shimcha materillar izlaydi, ularni o’rganadi. Guruh fikrini tahlil qiladi. Mavzu: Sifatlarning otlashuvi I . Darsning maqsadi : 1. Ta’limiy maqsad: Sifat so’z turkumi yuzasidan o’zlashtirilgan bilim, ko’nikmalarini mustahkamlash, sifatlarning otlashuvi yuzasidan bilim berish .

II . Asosiy tushuncha va atamalar : Sifatlarning otlashuvi, uning egalik, kelishik, ko’plik qo’shimchalari bilan o’zgarishi, sintaktik vazifasi. III . Darsning metodi: Tushunchalar tahlili. Klassir usuli. IV. Darsning usuli: Guruhlarda ishlash, savol-javob, kartochkalar bilan ishlash. V. Darsning vositasi: Mavzuga oid rasmlar, jadvallar, “So’z turkumlari muzeyi”- harakatlanuvchi ko’rsatma, rag’bat kartochkalari. VII. Darsning borishi. 1. Tashkiliy qism: O’quvchilar bilan salomlashish navbatchini tinglash, o’quchilar davomatini aniqlash. O’quvchilarning diqqatini darsga jalb etish maqsadida magnitafondan ona tili haqida she’r eshittiriladi. Ona tilim, onajonim tili bu, 2. Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni davlat va uning qarorlariga hurmat bilan qarash kerakliligini, insoniy burchlarini o’rgatish. 3. Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarga guruhlar bilan ishlash jarayonida o’zaro hurmat, erkin fikrlsh, guruhlarda o’z o’rnini topishga o’rgatish. 6.Darslik bilan ishlash (10 daqiqa)3. O’tilgan mavzuni takrorlash (4 daqiqa)VI. DARSNING REJASI: 4. Yangi mavzuni bayoni (15 daqiqa)1.Tashkiliy qism (3 daqiqa) 7.O’quvchilar bilimini baholash (2 daqiqa) 8.Yakuniy fikrni aytib, uyga vazifa berish (2 daqiqa)5.Mustahkamlash (7 daqiqa)2.Uy vazifasining nazorati (2 daqiqa)

Beshikdanoq singgan jon-u quloqqa El-u yurtim, xonumonim tili bu, Qadimlikdan o’xshash ona tuproqqa. Shundan so’ng tilning jozibasi haqida qisqa suhbat uyishtiriladi. 2. Uy vazifasing nazorati. 3. O’tilgan mavzuni takrorlash. I. “So’z turkumlari muzeyi” ga sayohat uyushtiriladi. Bunda tushunchalar tahlili metodidan foydalaniladi. Jadval to’ldiriladi. Tushunchalar Mazmuni So’z turkumlari So’zlar ma’lum bir xususiyatga ko’ra Dars ma’naviyat daqiqasi bilan davom ettiriladi. “Konstitutsiya – baxtimiz qomusi” mavzusi tanlanadi. O’quvchilar guruhlarga bo’linib o’z fikrlarini ifoda etadi. O’qituvchi esa doskaga klaster usulida guruhlar fikrini umumlashtiradi. Taxminan quyidagicha: Qonun ustuvor bo’lgan davlat buyuk bo’ladi. Qonun ustuvor bo’lgan davlat buyuk bo’ladi. Har qanday davlatning o’z qonuni bo’ladi.Buyuk davlatda insonlar baxtli yashaydi. Qonun barcha uchun barobar. Ushbu 6 daqiqa davomida o’quvchilarga doskaga chiqilgan klasterda berilgan gaplar tarkibidagi sifatlarni ajratish so’raladi. O’quvchilar matnni o’qib tugatgunga qadar o’qituvchi uy vazifasini tekshirishi va baholashi mumkin.

guruhlarga ajratiladi. Shu guruhlar turkum deb ataladi. So’z turkumlarining turlari So’z turkumlari mustaqil va yordamchi so’z turkumlariga bo’linadi . Ot- so’z turkumi Predmetning nomini bildirgan so’zlar ot so’z turkumi deyiladi. Kim? Nima ? so’roqlariga javob bo’ladi. Mustaqil so’z turkumlari Ot, sifat, son, olmosh, fe’l, ravish. Yordamchi so’z turkumlari Ko’makchi, bog’lovchi, yuklama. O’tilgan mavzu og’zaki savol-javob yordamida takrorlanadi. II. Mustaqil ish . O’quvchilar qatra yozishga jalb qilinadi. Bunda mazmunan bir-biriga yaqin bo’lmagan 3-4 so’z berilib, ular ishtirokida bog’lanishli matin tuzish topshirig’i beriladi. Masalan: Quyosh, buloq, bolalar. Yozning issiq kunlari. Quyosh nuri havoni tandirdek qizdirmoqda. Yozgi oromgohda dam olayotgan bolalar tog’ yonbag’ridagi buloq suvidan to’yib-to’yib ichdilar. 4. Yangi mavzuni bayoni . O’quvchilar “Fe’l” so’z turkumini o’rganish jarayonida ham maskur so’z turkumining otlashuvi hodisa bilan tanishgan edilar. Ushbu tushunchalar takrorlangan holda sifatlarning otlashuvi hodisasi bilan bog’lanadi. Induktiv ta’lim usuli asosida amaliyotdan nazariyaga borilar ekan, mavzu bo’yicha berilgan 1- va 2- topshiriqni bajarish davomida sifat turkumiga oid so’zlarning ba’zilari nutqda otlar kabi qo’llanilib shaxs yoki narsani bildirib kelishini, sifatlarning otlashuvi hodisasi aksariyat hollarda maqollarda uchrashini bilib oladilar. Mavzu bo’yicha berilgan har ikkala topshiriq bajarilgandan so’ng (og’zaki) “Bilib oling”da berilgan nazariy ma’lumot bilan tanishib xulosa chiqaradilar. Sifatlarning otlashuvi Sifat bog’langan otning tushib qolishi natijasida shu otning ma’nosi hamda vazifalari sifatga yuklansa, bu sifatlarning otlashuvi deb yuritilaladi. Otlashgan sifatlar kim? nima? So’roqlarga javob bo’ladi, Egalik, kelishik, ko’plik qo’shimchalari qo’llaniladi. Otlashgan sifatlar gap ichida ega, to’ldiruvchi, qaratqich aniqlovchi va undalma bo’lib keladi. Masalan: 1) qozonga yaqin yursang, qorasi yuqar, yomonga yaqin yursang, yarasi yuqar. 2) Bilimlining kuchi mingga yetar, bilimsizning kuchi birga yetar. 3) Yaxshilar, uni eslang

5.Darslik bilan ishlash. 385-mashq og’zaki bajariladi. Unda berilgan matnlarda sifatlarni aniqlab, ularni ma’no guruhlarga ajratiladi. Sinf o’quvchilari uch guruhga bo’linib, “Bilimdonlar ”, “Zukkolar”, “Topqirlar” 386-mashq berilgan tayanch so’zlar ishtirokida gap tuzish musobaqasi o’tkaziladi. Sifatlar gapda otlashib kelishi takitlanadi. N A M U N A: 1-guruh : Kattaga hurmatda, kichikka izzatda bo’l . 2- guruh: Donolarning har bir so’zi ibrat . 3-guruh : To’g’ri o’sadi, egri tuzadi. 387-mashq. Maqollarda otlashgan sifatlar aniqlanadi va huddi shunday maqollarga misollar aytishni guruhlardan so’raladi. 6. Mustahkamlash. Kartochkalar bilan ishlash. Namuna:

Giramatik o’yin. “Tarkibini o’rganamiz” o’yini. Bu o’yinda sifatlar majmuasi doskaga yoziladi va o’quvchilardan ularni morfemalarga ajratish talab etiladi: Sifatlarning yasalishini , sifatlarning tarkibini ongli o’zlashtirgan o’quvchilar to’g’ri aniqlashada va to’g’ri yozish malakalarini mustahkamlay oladi. Bu topshiriq musobaqa tarzida o’tkazilsa o’yin xarakteriga ega bo’ladi. O’quvchilarning mavzuni o’zlashtirganlik darajasi test asosida aniqlanadi. 1. Qaysi qatordagi gapda otlashgan sifat qo’llangan? A. Har birimiz bittadan kitob oldik. B. Qushlar kuylaydi, ariqlarda suvlar kuylaydi. C. Botir, qani olg’a. D. O’zbekiston –Vatanim manim. 2. Faqat otlashgan sifatlar berilgan qatorni aniqlang. A. Gavdali , yoqimli, pastroq. B. Alichilar, bilimdonlar, keksalar. C. Yassi, aylana, dumoloq. D. Devoriy, tong, shaxsiy. 3. Quydagi otlashgan sifatlarni qatnashtirib so’z birikmalarini tuzing. A’lochi , g’oliblar, bilimdonlar, zukkolar, keksalar. xushovoz, sofdil, havorang, tezpishar, olachipor, xalqaro, sheryurak, tinchliksevar, xushmuomala, zangori, bir so’zli, rahmdil, shifobaxsh, erksevar. 34 5

Dars yakunlanib, o’quvchilar bali e’lon qilinadi, tarkibida otlashib kelgan sifatlar bo’lgan hukumatli so’z, maqol va matallardan namunalar yozib kelish uyga vazifa qilib 388 -mashq topshiriladi. N A M U N A: Ishsevarni el sevar. Erinchoqning qo’li yetmas, qo’li yetsa ham ucha olmas . tekinxo’rga shafqat yo’q. egrining soyasi ham egri. Asilning xatosi bo’lmas,yomonning oshnasi bo’lmas.

O'xshashlar

Aniqlovchi dars ishlanma

Sifat mavzusidagi dars ishlanma

Sifatlarning yasalishi

Ta'zir 2-SINF O'QISH dars ishlanma

Ona tili fanidan 3-4-sinflar uchun yakuniy testlar