Paint uskunalar paneli va undan foydalanish - Informatika va AT - Dars ishlanmalar

Paint uskunalar paneli va undan foydalanish

Yuklangan vaqt:

01.10.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1271 KB

Ko'chirib olish

O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi 1 soatlik ochiq Uychi 2011 yil Mavzu : Paint uskunalar paneli va undan foydalanish.

Ta`limiy maqsad: Paint dasturida geometrik shakllarni chizish va tahrir qilish uchun uskunalar panelidagi piktgram- malardan foydalanishni o`rgatishdan iborat. Tarbiyaviy maqsad: O`quvchilarni bir-biriga mehr- muhabbatli, oqibatli qilib tarbiya- lashdan iborat. Rivojlantiruvchi maqsad : Dasturni yaxshi o`rganib undan hayotda qo`llay bilishni o’rgatish, oquvchilarni ongini o`stirishdan iborat. Dars turi: an`anaviy, savol-javob tarzida. Dars jihozi : bo ` r , doska , darslik , kompyuter , ko ` rgazmali qurollar . I. Darsning borishi: Salomlashaman, navbatchi orqali davomatni aniklayman. Darsimiz informatika: Zamonaviy darsni o`rganmoqqa,

Biz tayyormiz saboqqa. II.O`tilgan mavzu bo`yicha oquvchilarni baholash uchun savollar: 1. Paint dasturini ishga tushirish usullarini tushuntirib bering. 2. Paint dasturida ishni tugatish usullarini tushuntirib bering 3. Dasturning asosiy qismlarini aytib bering. 4. Paint dasturining menyularini aytib bering. 5. Fayl, tahrir menyusi yordamida qanday amallarni bajarish mumkin?. 6. Ko`rinish , rasm menyusi qanday amallarni o`z ichiga oladi? 7. Palitra menyusi yordamida qanday amallarni bajarish mumkin?. III. Yangi mavzu bayoni: Reja: 1. Uskunalar paneli nima uchun ishlatiladi?

2. Uskunalar panelidagi uskunalarning vazifalarini aytib bering. 3. Rasmni qanday uskuna yordamida kattalashtirib ko`rish mumkin? 4. Koptok, uycha, olma, velosiped, avtobus, kompyuter rasmini chizing. 5. Tabiat manzaralarini chizing. Avvalgi darsimizda Paint dasturi haqida mavzusi bilan tanishdik. Agar hamma savollarga tushunarli bo’lsa Paint uskunalar paneli va undan foydalanish mavzusini o`rganishni boshlaymiz. Paintda geometrik shakllarni chizish va tahrir qilish uchun uskunalar panelidagi piktogrammalardan foydalaniladi. Ushbu piktogrammadagi uskunalarga to’xtalib o’tamiz. -qalamcha, bu uskuna qog’oz(Paint dasturining ishchi sohasi, oq rangdagi soha)ga sihqoncha yordamida chizish imkonini beradi. Uni tanlab qog’oz ustida sichqoncha chap tugmasini bosgan holda yurgizsak,

qog;oz ustida qalam izi qoladi. shu usulda ihtiyoriy yo’nalishda chizish mumkin. Agar shichoncha chap tugmasi bosilmasa qalam chizmaydi, o’ng tugmacha bosib qalam harakatlantirilsa unda qalamcha harakatlantirilgan joydagi tasvirni o’chiradi. Lekin bular tanlangan ranglarga bog’liq. Palitra panelining chap tarafida tanlangan ranglar k’rsatilgan. – o’chirgich, bu uskuna yordamida tasvirni qisman o’chirish mumkin. – rangpurkagich, buning yordamida tanlagan rahgni qog’ozga purkash mumkin.

– bo’yash, tasvirni biror chegaralangan sohasini tanlangan rang yordamida bo’yaydi. Agar soha chegarasi yopiq(uzluksiz) bo’lmasa butun qog’ozni hammasini bo’yaydi. – lupa(tasvirni kattalashtirgach), bu uskuna yordamida tasvirni biror qismini kattalashtirib, nozikroq qismini chizish mumkin.

– mo’yqalam, uning bir necha turlari mavjud. Ulardan ihtiyoriy birini tanlab tasvir chizish mumkin. Mo’yqalam qalamdan farqli ravishda bitta nuqta emas, balki tanlangan mo’yqalam shakliga mos ravishdagi nuqtalarni bo’yaydi. Masalan 2 raqamini “/” shakldagi mo’yqalamda, 0 raqamini “  ” shaklidagi mo’yqalam yordamida chizamiz: - tasvirning biror to’g’rito’rtburchak shaklidagi qismini ajratish. – tasvirni sichqoncha yordamida ihtiyoriy qismini ajratish. Bu uskunadan to’g’rito’rtburchak shaklida ajratish mumkin bo’lmagan hollarda foydalaniladi. – Tasvirga matn kiritish. Tasvirga matn kiritish zarurati tug’ilgan paytda ushbu uskunadan foydalanamiz.

Kiritiladigan matnni kattaligi, harflar uslubini tanlash mumkin. – Kesma yasash – Egri chiziq hosil qilish – to’g’rito’rtburchak yasash

– bir-biriga ulangan kesmalar yasash – aylana va ellipslar chizish – yoysimon burchakli to’g’ri to’rtburchak hosil qilish. Sunday qilib biz barcha uskunalar bilan tanishdik, endi shu uskunalar va ranglar yordamida tasvirlar hosil qilamiz. Koptok yasash uchun aylana chizish uskunasidan foydalanamiz. 3ta aylanani quyidagicha hosil qilib olamiz(1-rasm). Qo’sh aylananing tashqi qismini o’chiramiz(2-rasm). Endi aylana qismlarini bo’yab chiqsak kopto’k tayyor! (3- rasm )

1-rasm 2-rasm 3-rasm Endi mustaqil ravishda uycha, olma, velosiped, avtobus, kompyuter rasmini chizing. Tabiat manzarasini chizib ko’ramiz. Buning uchun dastlab deyarli qog’oz kattaligida ramka (to’g’rito’rt- burchak) yasaymiz(4-rasm), keyin tahminan o’rtasidan qalam yor-damida chiziq tortamiz(5-rasm). Chiziq to’g’ri bo’lishi shart emas. Chiziqning yuqori qismiga tog’larni chizamiz(6-rasm), tog’yoniga esa qir adirlarni tasvirlaymiz(7-rasm). Eslatib o’tamiz: chiziqlar uzluksiz bo’lishi va ramka chetiga yoki boshqa chiziqlarga tutashishi kerak. Endi tog’larni kul-rang, adirni sariq, erni zangori va osmonni ko’k rangga bo’yaymiz (8-rasm). oq rangni tanlab, aylana uskunasi yordamida osmonda ellips va unga yopishgan aylanararni hosil qilamiz (9-rasm). barcha aylana va ellipslarni oq rangga bo’yab bulut shaklini yasaymiz (10-rasm). Sariq rang tanlab quyosh

aylanasini hosil qilamiz va sariq rangga bo’yaymiz (11- rasm). 4 – rasm 5 – rasm 6 – rasm 7 – rasm 8 – rasm 9 – rasm 10 – rasm 11 – rasm

Ko’k rangdagi 2 ta egri chiziq yordamida tog’ etagi va ramka ostki qismini birlashtirib, ular orasini ochroq ko’k rangga bo’yaymiz. Agar ishlash davomida biror harakatingiz noto’g’ri bo’lib qo’lsa, CTRL+Z tugmasini bosib ortga qaytish mumkin. Uyga vaziva: uskunalardan nima maqsadlarda fotydalanish va ularni qanday ishlatishni o’rganish. Turli rasmlarni hosil qilish usullarini o’rganish.

Mavzu: Kompyuter texnikasi vositasi. Ta’limiy maqsad: Kompyuter mavzisini davomi, kompyuter texnikasi vossitalari haqida tushuncha berish. Tarbiyaviy maqsad: Barkamol avlod ruhida tarbiyalash. Rivojlantiruvchi maqsad: Mehr-oqibat, vatanga sadoqat hislarini rivojlantirissh. Darsning jihozi: Ko’rgazmali qurollar, kompyuter vaq uning qurilmalari, doska, bo’r, adabiyotlar. I Darsni tashkil etish: Salomlashaman. O’quvchilarga hozir informatika darsi ekanligini eslataman Ular o’z navbatida: “Zamonaviy fanni o’rganmoqqa, biz tayyormiz saboqqa” – deya javob qaytaradilar. Davomatni aniqlayman. O’quvchilarni darsga tayyorgarliklarini tekshiraman. II O’tilgan mavzuni mustahkamlash va o’quvchilarni baholash uchun savollar 1) Kompyuter nima? 2) Kompyuter nima uchun kerak? 3) Kompyuterning asosiy qurilmalari haqida nimalar bilasiz? 4) Kompyuterning eng asosiy qismi nima? III Yangi mavzu bayoni: Reja: 1) Kompyuterning qo’shimcha qurilmalari 2) Chop etish qurilmasi – printer va uning turlari 3) “Sichqoncha”, uning turlari 4) Skaner qurilmasi 5) Planshet va trekbol qurilmalari Avvalgi darslarimizda kompyuter va uning asosiy qurilmalari bilan tanishgan edik yani protsessor, sichqoncha, skaner, panshet, disklar, trekbol, UPS, faks-modem va multimedia qurilmalarini ko’rib o’tdik.

Ushbu qurilmalarning vazifalarini ko’rib o’tamiz. Printer – ma’lumotlarni qog’ozga chop etish vazifasini bajaradi. Uning bir nache turlari mavjud bo’lib, ular ma’lumotlarni turli usularda qog’ozga chop etadi: Ignali printerlar. Bu turdagi printerlar ma’lumotlarni chop etishda bo’yoqli tasmalardan foydalanadi. Bo’yoqli tasmani mahsus tik joylashgan ignachalar yordamida qog’ogga uriladi. Har bir igna urilishi natijasida qog’ozda nuqtalar paydo bo’ladi. Shuning uchun bu tur printerlari ma’lumotni nuqtachalar yordamida qog’ozda tasvirlaydi. Lazerli printerlar. Bu tipdagi printarlar ma’lumotni chop etishda lazer nurlaridan foydalanadi. Yani mahsus maghit barabanning ayrim qismlari lazer nurlari ostida magnitlanadi va bu qismlarga metal kukunlar yopishadi. Magnit baraban aylanish jarayonida qog’ozga tegib unga kukunlarni yopishtiradi, keyin qog’oz ikkinchi – isituvchi barabanga bosilib kukunlar qog’oz sirtiga yopishtiriladi va natijada qog’oz sirtida kerakli ma’lumotlar shakllanadi. Bu printerlarning oq-qora va bo’yoqli turlari mavjud. Bo’yoqli printerlar. Bunday printerlar malumotni qog’ozga bo’yqlarni purkash orqali shop etadi. Bunday printerlar asosan rangli bo’ladi.

Ignali printer lazerli printer Bo’yoqli printer Sichqoncha. Bu qurilma kompyuterning qo’shimcha boshqaruv qurilmasi bo’lib, undan ko’mpyuterni boshqarishda, dasturlarni ishga tushirish, tasvirlar chizish, o’yinlarni boshqarish kabi bir qator hollarda foydalaniladi. Sichqonchaning sharli, optik turlari mavjud. Sichqonchaning stol ustidagi harakatini komptyuterga uzatish uchun unga ikki hil qurilma o’rnatish mumkin. Birinchi turda sichqoncha ostiga sharcha o’rnatib, shu sharchaning harakatiga qarab sichqonchaning stoldagi harakati aniqlanadi. Ikkinchi usulda uning ostiga mahsus optik qurilma o’rnatilib, bu qurilma sichqoncha ostidagi sirt(stol yuzasi)ning harakati ahiqlanadi. Sichqonchaning tugmachalari soni ham har hil bo’lishi mumkin. Uning tugmachalari ko’proq bo’lsa, bajaradigan faoliyati ham ko’proq bo’ladi. Skaner. Bu qurilma ma’lumotlarni qog’ozdan o’qib kompyuterga uzatish uchun mo’ljallangan. Skanerda kuchli hur chiqaruvchi uzunchoq chiroq jaylashgan bo’lib, undan chiqqan nurlar qog’ozdan qaytishini tekshirib tasvirni

aniqlovshi fotodiodlar yordamida ma’lumotlar kompyuterga uzatiladi. Oligan ma’lumotlar asosida kompyuterda qog’ozdagi tasvirning nushasi paydo bo’ladi. Trekbol. Bu qurilma ham sichqoncha kabi yordamchi boshqaruv qurilmasidir. Trekbol sharchasini burish orqali ekrandagi tasvirni burish mumkin. Planshet. Bu nurli qalam va doskachadan iborat qirilma kompyuterga tasvirlarni qo’lda chizib kiritish imkonini beradi. Nurli qalam yodamida planshet doskachasida chizilgan tasvir kompyuterga uztilib, ekranda uning nusxasi paydo bo’ladi.

UPS – zahira ta’minot manbai bo’lib, u elektr energiyasi uzilib qolganda ma’lum vaqtgacha kompyuterni zarur energiya bilan ta’minlab turadi. UPSning ba’zi turlari kompyuterni qisqa vaqt, 10-15 daqiqa davomida ta’minlab, undagi ma’lunotlarni doimiy hotiraga joylab olish uchun imkon yaratadi. Kompyuterni uzoq vaqt, bir necha soat yoki kun davomida energiya bilan taminlab tura oladigan UPSlar ham mavjud bo’lib, ulardan internet va lokal tarmoq serverlarini o’chib qolmasligini ta’minlash uchun foydalaniladi. Bunday UPS qurilmalari qimmatroq bo’ladi. UPSlardan boshqa elektr jihozlari uchun ham foydalanish mumkin. Ammo bu qurilmalarga katta energiya talab etedigan elektr jihozlarini ulash mumkin emas. Masalan, dazmol, elektr suv qaynatish choynaklari ulansa UPS yaroqsiz holga kelishi mumkin. Modem kompyuterni tashqi dunyo bilan telefon tarmog’i orqali bog’lash qurilmasi bo’lib, u orqali uzoq masofadagi kompyuterlar bilan bog’lanish,

umumiy tarmoqlarga, hususan internet tarmog’iga ulanish mumkin. Telefon apparanlarining bazi turlari ma’lumotni qog’ozdan “o’qish” va chop etish imkoniyatiga ega bo’lib, yana ular ma’lumotni telefon tarmog’I orqali shunday apparat yoki kompyuter ulangan nuqtalarga jo’natishi mumkin. Bu apparatlar faks-modem deyiladi. Dastlab modemlar ushbu maqsadda, yani qog’ozdagi malumotlarni masofaga uzatishga mo’ljallangani uchun faks-modem deb yuritiladi. Multimedia. Kompyuterni tovush hosil qiluvchi qurilmasi bo’lib, bu qurilma yordamida musiqa tinglash, ovozli o’quv dasturlarini yaratish, o’yinlar o’ynaganda tovushlarni eshitish mumkin. Multimedia qurilmasi mikrofon, karnaychalar va quloqchindan iborat bo’ladi. Kuchaytirilgan multimediya tizimida yana qo’shimcha video va avdio apparatlarga bog’lanish moslamalari, tele va radio to’lqinlarni qabul qilish jihozlari ham bo’lishi mumkin. IV. Mustahkamlash. Ko’rgazmali qurollar yordamida o’quvchilarga savollar berib mavzuni mustahkamlayman. V.Vazifa: Kompyuterning asosiy va qo’shimcha qismlarini tasvirii chizib kelish va mavzuni darslikdan o’qib takrorlash.

Mavzu: Elektron jadvalning vazifalari va imkoniyatlari 9-sinf darsligi 39-41 betlar Darsning maqsadi: O’quvchilarga mavzuni hayotiy qilib tushuntirish va ularga hayotga tadbiq qilish ko’nikmasini hosil qilish harakat qilish, ya’ni DTS asosida shu bilan birga tarbiya berib borishdan iborat. 1) Ta’limiy maqsad: O’quvchilarni EXCEL dasturi bilan tanishtiris, EXCEL dasturini ishga tushirish usullari, undan chiqish usullarini va EXCEL dasturi yordamida jadvallar bilan ishlashni o’rgatish. 2) Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilar ongiga milliy urf-odatlarimizni singdirib borishdan iborat. 3) Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni topqirlikka, izlanuvchanlikka, kompyuterda ishlash ko’nikmasini hosil qilishga harakat qilishdan iborat. Darsning jihozi: Ko’rgazmali qurol, kompyuter, do’ska, bor va 9-sinf darslik kitobi. Darsning usuli: savol-javob, musobaqa va ma’ruza shaklida. I. Darsni tashkil etish: Salomlashaman darsimiz informatika deyman, o’quvchilarga zamonaviy fanni o’rganmoqqa biz tayyormiz saboqqa deb o’ltirishadi,ularning davomatini aniqlayman navbatchi orqali, sinf xonasini tozaligi va o’quvchilarning darsga tayyorgarligini nazorat qilaman. II. O’quvchilar bilimini sinash: o’tilgan mavzular bo’yicha o’quvchilarni baholayman

1-o’quvchiga 1) Provodnik dasturi qanday ishga tushiriladi? 2) “Alisher Navoiy”shoirimiz ismini kompyuterda 579- yilligi Word Art uskunasidan foydalanib chiroyli qilib tasvirlang? 2-o’quvchiga: 1)Yo’lboshchi dasturi nima uchun yaratilgan? 2) ” 8-sinf 2-chorak testiga kirib 10 ta savolga javob bering? 3-o’quvchi va 4-o’quvchilarni baholashda guruhni 2 guruhga ajratamiz va tezkor 10 ta savol beramiz. Ya’ni kim chaqqon musobaqasini o’tkazamiz qaysi guruh savollarning ko’piga javob bersa o’sha guruh yutgan hisoblanadi. Bu musobaqa orqali barcha o’tilgan mavzular qaytarilgan ya’ni takrorlangan bo’ladi. Savollar: 1)Kompyuter nima? 2) Interfeys so’zining ma’nosi qanday? 3) Kompyuterning asosiy qurilmalariga nimalar kiradi? 4) Fayl nima? 5) Mantiqiy amallarga qanday amallar kiradi? 6) Katalog nima? 7) Ikkilik sanoq sistemasida 3 soni nechaga teng? 8) “Men yolg’onchiman va malla sochman iborasida 9) Yo’lboshchi dasturiga qanday kiritiladi? 10) Printer bilan skanerning farqi nimada?

Hammaga topshiriq: “Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik yilida” necha bayt va necha bit axborot (o’lchami) bor? III. Yangi mavzu bayoni: Savollar: 1. Elektron jadvallar keng qo’llaniladigan sohalarga misollar keltiring? 2. Elekron jadvalning asosiy vazifasi nimadan iborat? 3. Birinchi elekron jadvalning nomi qanday va qachon ishlab chiqarilgan? 4. Excel elektron jadvali qachon va kim tomonidan ishlab chiqarilgan? 5. Excel elektron jadvali interfeysi haqida gapirib bering? 6. Excel elekron jadvalidagi kitob va varaq nimani bildiradi? Excel elekron jadvalida ko’pi bilan necha varaq ochish mumkin? 7 Excel elekron jadvalida tayyorlangan xujjat faylining kengaytmasi qanday? 8 Excel elektron jadvalida nechta satr va ustun bor? Ustun va satrlar qanday belgilanadi? 9 Excel elektron jadvalida turli usul bilan yangi kitob oching. 10 Excel elektron jadvalining tayyor varaqlariga nom bering. 11 Excel elektron jadvalidagi varaqlarning o’rnini almashtiring. Javoblar: 1. Elektron jadvallar qo’llaniladigan sohalar juda ko’p Masalan, moliya, buxgalteriyaga oid ish xaqini hisoblash, har xil iqtisodiy texnik hisoblar, kundalik xo’jalik mollari va mahsulotlarni sotib olish hisoblash va hokazolar.

2. Elektron jadvalning asosiy vazifasi ma’lumotlarni jadval ko’rinishida tasvirlash va qayta ishlash bo’lib, birlamchi vazifasi hisob-kitoblarni avtomatlashtirishdir. 3. Birinchi elektron jadval dastur visi Calc nomi bilan 1980 yillari boshida ishlab chiqilgan. 4. Excel dasturining dastlabki versiyasi 1994 yilda Microsoft kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan. 5. E XCEL dasturini ishga tushirish xuddi Word dasturini ishga tushirish kabi uch xil usul bilan amalga oshiriladi. Buning uchun quyidagi usullardan birini amalga oshirish mumkin 1-ucul: 2-usul: Ekrandagi E XCEL dasturi tugmachasini ustiga strelkani qo’yib chap tugmani ikki marta bosib, dasturni faollashtiramiz 3-usul: Kompyuterda avval yaratilgan biror elektron jadvalni ustiga ko’rsatgichni qo’yib “Enter” tugmachasini bossak yoki sichqon chap tugmasini ikki bor bossak E XCEL dasturi faollashib, ushbu jadvalni ochib beradi E XCEL dasturi faollashtirish uchun bundan boshqa usullar ham mavjud, bu kompyuterga o’rhatilgan WINDOWS versiyasiga bog’liq.

E XCEL dasturi interfeysi quyidagicha 6. Excel dasturi ishga tushirilganda u shartli «Книга1» nomi bilan yangi hujjat hosil qilishni taklif etadi , tafsiya etilgan kitobda 3 ta varaq (Лист1, Лист2, Лист3) bo ’ lib , zaruratga qarab yana varaqlar qo ’ shish mumkin bo ’ ladi . 7. Ехсе l dasturi yordamida tayyorlangan fayl kengaytmasi xls bo’ladi. Har bir xls faylda 1dan 255 tagacha varaq joylashishi mumkin. 8. Excel jadvali Excel 97 versiyasida 16384 ta 2000 yil versiyasida 65536 ta satr va 256 ta ustundan iborat. Satrlar 1 dan 65536 tagacha Sarlavha Menyular satri Formulalar paneli Ishchi soha Holat satri

butun sonlar bilan nomlahgan. Ustunlar esa Lotin alifbosi harflari bilan belgilanadi. IV. Mustahkamlash: Hurmatli o’quvchilar Mavzuni tushungan bo’lsak endi Excel dasturiga kirib, yangi kitob ochishni o’rganamiz va Excel dasturidan chiqishni mashq qilamiz. Mana biz sizlar bilan elektron jadvallardan qanday foydalanishni o’rganib oldik. V. Uyga vazifa: savollardagi 10-11 savollarga javob topib, uyda mavzuni yaxshilab o’qib konspektlashtirib kelamiz. Qani o’quvchilar, endi xayrlashamiz. Darsimiz tugadi yechildi jumboq Fikrlar jam bo’ldi, olindi saboq Ustozim biz sizga ta’zim etamiz Ertangi kungacha hayrlashamiz Xaq yo’lda kim senga bir harf o’qitmish ranj ila Aylamak bo’lmas ado oning haqin yuz ganj ila Alisher Navoiy

O'xshashlar

Kalkulyator va point dasturi bilan tanishish

Hujjatlarni qayta ishlash dasturlari

Kompyuter texnikasi vositasi

Kompyutеr grafikasi elеmеtlari

Matematik formulalar bilan ishlash mavzusida ochiq dars ishlanmasi