Neodermata taksoni Sо‘rg‘ichlilar (Trematoda) Orthonectida Dicemida va Nemertea tiplari - Зоология - Презентации

Neodermata taksoni Sо‘rg‘ichlilar (Trematoda) Orthonectida Dicemida va Nemertea tiplari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1657.7587890625 KB

Neodermata taksoni Sо‘rg‘ichlilar (Trematoda) Orthonectida Dicemida va Nemertea tiplari Company name

Reja: 1. Neodermata taksoni. Sо‘rg‘ichlilar (Trematoda) sinfiga umumiy tavsif. 2. Cercomeromorpha. Monogenetik sо‘rg‘ichlilar (Monogenea) sinfiga umumiy tavsif. 3. Tasmasimon chuvalchanglar (Cestoda) sinfiga umumiy tavsif. 4. Neodermatalar filogeniyasi va kelib chiqishi.

Neodermata taksoni. Sо‘rg‘ichlilar (Trematoda) sinfiga umumiy tavsif. Neodermata taksoni. Agar parazit yassi chuvalchanglarni bir kо‘rgan odam ulurni qandayligini bir umr unitmaydi. Chunki mushukni anal teshigidan chiqayotgan prazit lentasimon chuvalchangni urib (qisqarib-kengayib turuvchi) proglatidlarini yoki sigir jigarida yirik sо‘rg‘ichli joylashgan ayanchli manzarasini esda qolishi qiyin emas.

Parazit yassi chuvalchanglarni amaliy ahamiyati shundaki ular iqtisodiy jihatdan о‘ta muhim bо‘lgan yovvoyi va uy hayvonlarini hamda odamgacha zararlydi. Birgina trematodalar keltirib chiqaradigan “shistosomoz” kasalligi bilan yer yuzida 300 mln aholi kasallangan. Parazit yassi chuvalchanglar evolyusiya jarayonida turbellariyalarni erkin yashovchi formalaridan “sо‘ruvchi halqum” va yangi belgi – qisman yoki butunlay yangi tipdagi qoplovchi hо‘jayraviy epidermis – “neodermis” yoki endoparazitizmga moslashish uchun butunlay kiprikchalardan ozod bо‘lgan – “tegument” qoplovchi “sinsitial” qavat shakllangan.

Trematodalar yoki so’rg’ichlilar ikkita yopishish organi – so‘rg‘ichli parazit, yassi chuvalchang bo‘lib, baliqlar, qushlar, sut emizuvchi hayvonlarning turli organlarida, ba’zi turlari esa insonda parazitlik qiladi. Ular hazm organlarida, jigarda, o‘pkada, qon aylanish sistemasida, hatto nerv sistemasida parazitlik qiladi.

Ulg‘aygan so‘rg‘ichlilarning kipriklari bo‘lmay, terisi yupqa kutikula bilan qoplangan sezuv organlari rivojlanmagan, hammasi xunosa; jinsiy organlari kuchli rivojlangan.

Digenea s C – digenenetik sorg’ichlilar umurtqali hayvonlarni asosiy taksonlarni endoparaziti hisoblanadi .Bir qancha turlarni yirik shoxli qoramollar va odamda parazitlik qiladi. Ularning 11000 dan ortiq turi bor. Sсhistosoma mansoni turi Afrika va tropik Amerikada uchraydi. Lichinkasi mollyuskalardan odam terisiga yopishib, teri to’qimaliga o’tadi. Tuxumi ichak venasidan ichakka o’tadi va fekaliy bilan tashqi muhitga chiqadi. Agar tuxum suvga tushsa tezda mirotsidiy lichinka chiqib u molluskalarga o’tadi va serkaliyga aylanadi.Bular ichida Xitoy ikkiog’izlisi (Opisthorchis sinensis) uy hayvonlari, it va odam o’t pufagida uchraydi. Sharqiy Osiyoda 20 mln odam zararlangan. Voyaga yetganda 8 yilgacha yashaydi. 1 kunda 4000 tagacha tuxum qoyadi. Migratsiyasi “zararlangan hayvon - mollyuska - baliq – odam yoki uy hayvonlari”.

Jigar qurti tuzilishi va hayoti. Jigar fatsiolasi yoki jigar qurti ko‘p tarqalgan so‘rg‘ichlilardan. U ko‘pincha, qo‘y, echki, qoramol, cho‘chqa, tuya va quyonlar ning jigarlarida (jigarning o‘t yo’llarida) parazitlik qilib, mazkur hayvonlarda turli kasalliklar qo‘zg‘atadi. Tashqi tomondan bargsimon, kattaligi 3 sm keladigan, oq sarg‘ish rang bosh tomonida bo‘rtma bo‘lib orqa tomoni suyrilashgan. Kutikula bilan qoplangan teri-muskul xaltasi hosil qilgan. Bosh bo‘rtmasining eng oldingi qismida og‘iz so‘rg‘ichi va og‘iz, bundan pastroqda kattagina qorin so‘rg‘ichi joylashgan.3F 3F 0B 14 1C06 27 18 0C 0D 26 0D 27 27 06 06 27

Cercomeromorpha. Monogenetik sо‘rg‘ichlilar (Monogenea) sinfiga umumiy tavsif. Hozirgi vaqtda monogeniyalarning 1100 ga yaqin turi bor. Ular suv umurtqalilar: baliqlar, amfibiyalar va sudralib yuruvchilarda ektoparazitlik qiladi. Bosh qismida bitta so’rg’ichi bor. Tanasining oxirgi qorin tomonida bir nechta so’rg’ichi bo’lgan yopishuvchi diski joylashgan. Monogenoidlar – va termatodalar garchi “so‘rg‘ich” deb nomlanuvchi organlari bo‘lishi bilan tashqi tomondan o‘xshash bo‘lsa ham, o‘zlarining tuzilishi va rivojlanishi bilan bir- biridan keskin farq qiladi.

Ko‘p so‘rg‘ichlar sinfiga mansub chuvalchanglarning hammasi-ko‘pchilik baliqlarning tashqi organlarida yashovchi ektoparazitlar bo‘lib, har bir turi bir hayvonda yashaydi va ikkilamchi (oraliq) xo‘jayin bo‘lmaydi. Bularning protonefridiya ayirish organlarining teshikchasi tananing bosh tomoniga ochilagn. Hamma ko‘p so‘rg‘ichlilarning lichinkasi ilmoqchali bo‘ladi. Bu jihatdan ular tasmali yassi chuvalchanglarga yaqin turadi. Ko‘rsatilagn tafovutli belgilar asosida ko‘p so‘rg‘ililar so‘nggi yillarda alohida sinf sifatida ajratilgan.40 26 0B 2D 26 41 160F14 2D 14 0B 26 0D0612 0A1606 0A2B

Tasmasimon chuvalchanglar (Cestoda) sinfiga umumiy tavsif. Sestodalar yassi chuvalchanglarni tasmasimon chuvalchanglari nomi bilan mashhur, ancha tarraqqiy etgan toksoni bo’lib 3400 turi endoparazitlik bilan hayot kechiradi. Ichak mavjud emas.18 0B 01 04 13 14051808 0E

Neodermatalar filogeniyasi va kelib chiqishi. Heodegmatalar kelib chiqishi va evolutsiyasi. Heodegmatalar erkin yashovchi to’g’ri ichakli kiprikli chuvalchanglarning endoparazitlikka moslashgan avlodlardan kelib chiqqan. Evalutsiya “Heodegmata – Trimatoda – Aspidogastrea – Digenea – Cegcomegomorpha – Monogenea - Cestoda ” yo’nalishida kelgan.

Mesozoa. Orthonectida va Dicemida tiplari umumiy tavsiflari va filogeniyasi. Mezozoalar juda kichik parazit chuvalchanglar bo’lib, oddiy tuzilishga ega. Mezozoalarda ichak, selom, nefridiylar, qon aylanish, neyronlar rivojlanmagan. Bazi turlarda muskullar ham mavjud emas. Mezozoalarni 2 ta taksonidan: Ditsiemidlar (Dicemida) lar osminog va karakatitsalar nefridiyalilarda, ortonektidlar (Orthonectida) dengiz umurtqasiz hayvonlari tana bo’shlig’ida va to’qimalarda yashaydi.

Orthonectida P Bu taksonga 20 dan ortiq turkiradi. Barchasi turbеllariyalar, nemirtinlar, polixetalar, qorinoyoqlilar va ikki pallali moluskalilarda endoparazitlik qiladi. Tanasi kattaligi 1mm dan oshmaydi.Tanasi tashqi tomondan kiprikli halqalar bilan o’ralgan. Bitta turi ofiuralar jinsiy organlarida yashaydi. Tirik tug’adi. Embrion urg’ochisi tanasida rivojlanadi. Dicemida P Ditsiemidlarning 75 ta turi bo’lib bu yupqa chuvalchanglar osminoglar va karakatitsa buyragida yashaydi.

Adabiyоtlar: 1. G.G.Abrikosov va boshqalar. «Zoologiya» 1 - 2 jilt. T: 1966. 2. V.F.Natali «Umurtqasiz hayvonlar zoologiyasi». T: 1966. 3. S.P. Naimov. «Umrtqali hayvonlar zoologiyasi» 1995 y. 4. O Mavlonov .Sh.Xurramov «Umirqasizlar zoologiyasi» T. 1988 y. 5. E.I.Lukin «Zoologiya» Moskva 1989

Похожие

Yassi chuvalchanglar tipi

Hasharotlarning trofik adaptatsiyasi

Hashorotlarning tabiatdagi ahamiyati

Termitlar va ularning biologik va ekologik xususiyatlari

Ko’k kaptarning tashqi va ichki tuzilishi, skeleti va muskullari