Mehnat xavfsizligini ta’minlovchi tamoyillar, uslublar va vositalar - БЖД - Презентации

Mehnat xavfsizligini ta’minlovchi tamoyillar, uslublar va vositalar

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1180.7705078125 KB

Mehnat xavfsizligini ta’minlovchi tamoyillar, uslublar va vositalar Subtitle here

Reja: Xavfsizlikni ta’minlovchi vositalar 4 Mehnat xavfsizlikning umumiy nazariyasi 1 Xavfsizlikni ta’minlovchi tamoyllar.2 Xavfsizlikni ta’minlash uslublari. 3

Mehnat xavfsizligini ta’minlovchi tamoyillar, uslublar va vositalar Fransuz filosofi Gelvetsiy (1715–1771- у.) xavfsizlik tamoyil- larining ahamiyati to‘g‘risida quyidagicha yozadi: «Ayrim tamoyillar to‘g‘risidagi bilimlar, osonlik bilan ba’zi omillarni bilmaslikning o‘rnini to‘ldiradi». Xavfsizlikning umumiy nazariyasi tarkibida tamoyillar va uslublar evristik hamda uslubiy rol o‘ynaydi.

Xo‘sh, tamoyillar, uslub va texnik vositalarning аsоsiу та’nosi nima? Boshqarish tamoyillari adekvatlik, nazorat, teskari bog‘lanish, javobgarlik, rejalashtirish, rag‘batlantirish, boshqarish, samaradorlik kabilardan iborat bo‘lishi mumkin. Tamoyillar – bu g‘оуа, fikr, umumiy tushunchalar va umumiy qoidalardir. Uslub – bu umumiy .qoidalardan kelib chiqadigan va maqsadga olib boradigan уo‘l, maqsadga erishishning usulidir. Xavfsizlikni ta’minlovchi tamoyllar. Xavfsizlikni ta’minlovchi tamoyillar turli xil bo‘lib, ularni orientirlovchi, texnik, tashkiliy, boshqarish kabi guruhlarga ajratish mumkin.

Orientirlovchi tamoyillarga ishchining faolligi, faoliyatning insonparvarligi, operatorni almashinishi, tasniflanish, xavfni bartaraf etish, tizimlash, xavfni kamaytirish kabilar kiradi. Texnik tamoyillarga blokirovkalash, vakuumlash, germetiklash, masofadan himoyalash, bosim ostida himoyalash, mustah-kamlik, bo‘sh (zaif) zvenodan foydalanish, ekranlashtirish misol bo‘ladi. Boshqarish tamoyillari adekvatlik, nazorat, teskari bog‘lanish, javobgarlik, rejalashtirish, rag‘batlantirish, boshqarish, samaradorlik kabilardan iborat bo‘lishi mumkin.

Quyida ayrim tamoyillarni ma’nosi bilan tanishib chiqamiz: Ме’yorlash tamoyillari – insonni turli xil xavflardan himoyalash maqsadida, standart asosida xavfli va zararli faktorlarning ruxsat etilgan miqdorlarini o‘rnatish demakdir. Masalan, REM (PDK), qo‘lda ko‘tarish yuk me’yori, ish vaqti me’yori va boshqalar.

Вo‘sh (zaif) zveno tamoyillari. Texnik tizimning xavfsiz ishlashini ta’minlash maqsadida unga zaif element o‘rnatiladi, уa’ni belgilangan ko‘rsatkich me’yordan oshgach, birinchi navbatda zaif element ishdan chiqadi va texnik tizim buziladi, jarayon to‘xtaydi va natijada xavf bartaraf etiladi. Bularga saqlash klapanlarini, elektr saqlagichlarini va muftalarni misol keltirish mumkin.

Мa’lumot berish tamoyillari. Ishchiga ish davrida xavfsizlikni ta’minlash bo‘yicha уo‘l- yo‘riqlar, ko‘rsatmalar berishga asoslangan. Bunga kurs o‘qishlari, уo‘riqnomalar o‘tish, xavfsizlik belgilari, ogohlantiruvchi yozuvlar va boshqalar kiradi.

Tasniflash tamoyillarida obyektlarni xavflilik darajasiga bog‘liq holda sinflarga yoki kategoriyalarga ajratish tushuniladi. Masalan, sanitar - himoya zonalari (5 sinfga ajratilgan), portlash-yonish xavfliligi bo‘yicha ishlab chiqarish binolarining kategoriyalari (А, В,V,G,D, Ye), yong‘in zonalari va boshqalar.

Xavfsizlikni ta’minlash uslublari. Xavfsizlikni ta’minlovchi uslublarni o‘rganishdan oldin ishchi zona va xavf zonasi kabi iboralarga tushuncha beramiz. Mehnat jarayoni davrida ishchi turadigan yoki harakat qiladigan joy, ishchi zona – gomosfera deb yuritiladi. Doimiy yoki davriy ravishda xavf sodir bo‘ladigan zona– noksosfera deb yuritiladi.

Mehnat jarayoni davrida xavfsizlikni ta’тinlash uslublarini quyidagi 3 turga ajratish mumkin: 1. Gomosfera va noksosferani fazoviy va (yoki) vaqt bo‘yicha ajratishga asoslangan uslub. Bu asosan distansion boshqarish, аv- tomatlashtirish, robotlashtirish va boshqa tashkiliy tadbirlar orqali, amalga oshiriladi. 2. Xavfni bartaraf etish orqali noksosferani me’yorlashtirish uslubi. Bunga insonni shovqin, gazlar, changlar ta’siridan himoya qilishga qaratilgan tadbirlar majmui va jamoa himoya vositalari kiradi. 3. Мa’lum muhitda insonni himoyalash darajasini oshirishga qaratilgan usullar va vositalar majmui. Bu uslub ishchilarni xavf sizlik texnikasi bo‘yicha o‘qitish, ShHVdan foydalanish, psixologik ta’sir etish va boshqa shu kabi tadbirlar orqali amalga oshiriladi.

Xavfsizlikni ta’minlovchi vositalar Xavfsizlikni ta’minlovchi vositalar – bu xavfsizlik tamoyillari va uslublarini amalga oshirishdagi konstruktiv, tashkiliy namda material mujassamlikdir.

Tamoyillar, uslub va vosita – bu xavfsizlikni ta’minlovchi mantiqiy bosqichdir. Ularni tanlash faoliyatning aniq shart- sharoitlariga, xavf darajasiga, iqtisodiy ko‘rsatkichlarga va shu kabi bir qancha mezonlarga bog‘liq bo‘ladi.

Xavfsizlikni ta’minlovchi vositalar jamoa himoya vositalari (JHV) va shaxsiy himoya vositalariga (ShHV) bo‘linadi. 0'z o‘rnida JHV va ShHVlar ham xavfning xususiyati, amalga oshish tartibi, ishlatilish sohasi va shu kabi ko‘rsatkichlarga bog‘liq holda bir necha guruhlarga bo‘linadi.

Adabiyotlar: 1. V.S.Alekseev, E.O.Murodova, I.S.Davыdova. Bezopasnost jiznedeyatelnosti «Prospekt» Moskva-2006 g. 2. O.Qudratov, T.G’aniev. Hayotiy faoliyat xavfsizligi. Toshkent. «Mehnat»-2004. 3. H.E.G’oipov. Mehnat muhofazasi. Toshkent. «Mehnat»- 2000. 4. O’.R.Boynazarov. Hayot faoliyat xavfsizligi. Ma’ruza matnlari to’plami. Qarshi-2000. 5. G’.E.YOrmatov. Hayot faoliyat xavfsizligi (Ma’ruza matnlari to’plami), Toshkent-2003

Похожие

Hayot faoliyati xavfsizligini tahlil qilish

Hayot faoliyati xavfsizligini ta'minlash asoslari

Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi

Texnosfera xavflaridan himoyalovchi texnikalar, usullar va vositalar

Soxa xodimlarining hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlash