Hayot faoliyati xavfsizligi va salomatlik ritmi - БЖД - Презентации

Hayot faoliyati xavfsizligi va salomatlik ritmi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

914 KB

• Hayot faoliyati xavfsizligi va salomatlik ritmi

VALEOLOGIYADA HAYOT VA VALEOLOGIYADA HAYOT VA SALOMATLIK RITMISALOMATLIK RITMI VALEOLOGIYADA HAYOT VA VALEOLOGIYADA HAYOT VA SALOMATLIK RITMISALOMATLIK RITMI 1.Valeologiyaning asosiy tushunchalari1.Valeologiyaning asosiy tushunchalari 2.Valeologiya predmeti2.Valeologiya predmeti 3.Valeologiyaning boshqa fanlar bilan aloqasi3.Valeologiyaning boshqa fanlar bilan aloqasi 4.Valeologiyaning vazifalari4.Valeologiyaning vazifalari 5.Valeologiyaning tadqiqot usullari5.Valeologiyaning tadqiqot usullari 6.Salomatlik va sog’lom hayot tarzi6.Salomatlik va sog’lom hayot tarzi 7.Jismoniy tarbiya va salomatlik7.Jismoniy tarbiya va salomatlik

• "Valeologiya" lotincha so’z bo’lib, aloe-"salomatlik", "sog’lom bo’lish" ma'nosini anglatadi. Bu atamani birinchi bo’lib K.I. Brexman (1987) yilda kiritdi. Valeologiya fan va O’quv predmeti sifatida keng e'tibor qozonmoqda. • Darslik mualliflaridan biri V.N. Vayner (2001)ning fik-richa "Valeologiya" oliy O’quv yurtlarida asosiy o’rinlardan birini egallaydi. • Valeologiya - inson salomatligi, uni mustahkamlash yo’llari, aniq sharoitlarda inson hayotiy faoliyatini shakllantirish va saqlash haqidagi bilimlarning fanlararo yo’nalishidir. O’quv fani sifatida u inson salomatligi va sog’lom hayot tarzi haqidagi bilimlar majmuasini tashkil etadi.

Salomatlik

• Valeologiya - inson salomatligi, uni mustahkamlash yo’llari, aniq sharoitlarda inson hayotiy faoliyatini shakllantirish va saqlash haqidagi bilimlarning fanlararo yo’nalishidir. O’quv fani sifatida u inson salomatligi va sog’lom hayot tarzi haqidagi bilimlar majmuasini tashkil etadi. • Valeologiyaning markaziy muammosi - individual salomat- likka munosabat va shaxsni individual rivojlantirish jarayonida salomatlik madaniyatini tarbiyalashdir. • Valeologiya predmeti - individual salomatlik va inson salomatligi zahiralari, shuningdek sog’lom • hayot tarzi demakdir.

sog`liqqa tahdid qiladigan ichki va tashqi omillarni tadqiq etadi; insonning sog`lig`i va sog`lom turmush tarzini ta`minlash bo`yicha tavsiyalar ishlab chiqadi.

Organizm tuzilishi va vazifalari • Valeologiya organizm tuzilishi va vazifalari, uning harakat imkoniyatlari, jismoniy holatinitakomillashtirish, salomat-likni saqlash va yaxshilash, sog’lom hayot tarzi bo’yicha bilim va ko’nikmalarni tizimini o’rganish, muntazam jismoniy mashqlarni bajarishga ehtiyojini mustahkamlashga yo’naltirilgan faoliyat sifatida ko’rib chiqiladi. • Shu munosabat bilan insonning jismoniy rivojlanishi haqidagi pedagogik qonunlarni tadqiq etish, shu asosda har tomonlama yetuk insonni shakllantirish bo’yicha maxsus pedagogik tarbiya jarayoni nazariyasi va metodikasini aniqlash valeologiya fanining predmeti hisoblanadi.

Valeologiyaning asosiy vazifalari: • 1. Inson salomatlligi va sog’liq rezervlarini tadqiq etish va son jihatdan baholash. • 2. Sog’lom hayot tarziga yo’naltirish. • 3. Inson salomatligi va sog’liq rezervlarini sog’lom hayot tarziga yo’naltirish orqali saqlash va mustahkamlash.

• Salomatlikni mustahkamlash, tanani chiniqtirish, uning turli kasalliklarga qarshiligini oshirish bu pedagogik jarayonning sog’lomlashtiruvchi vazifalari hisoblanadi. Sog’lom-lashtiruvchi vazifalarning muvaffaqiyati jismoniy mashg’ulot-larning sog’lomlashtiruvchi pedagogik prinsiplari talablariga rioya qilishga bog’liqdir. Sog’lomlashtiruvchi jismoniy tarbiya bo’yicha amaliy mashg’ulotlarda o’quvchilarning jismoniy rivojla-nishi bilan bog’liq muhim masala hal etiladi.

Jismoniy rivojlanish • Jismoniy rivojlanish deganda organizm shakli va funk-siyalari yetilishining pedagogik jarayoni tushuniladi. Jismoniy rivojlanish inson kuchi yetilayotgan paytda, shuningdek, uning salomatligida maxsus tashkil etilgan tarbiya ta'siri ostida ro’y berayotgan sifat o’zgarishlarni o’z ichiga oladi. Bu ma'noda u jismoniy tarbiyaning natijasi sifatida ko’rib chiqiladi. • Jismoniy yetuklik shaxsni jismoniy tarbiya vositalari yordamida shakllantiruvchi pedagogik jarayon natijasidir. Ta'lim berish - yuksak ishchanlik qobiliyatini tarbiyalash, salomatlikni asrash va mustahkamlash, sog’lom hayot tarziga yo’naltirish uchun kerak bo’ladigan bilim va ko’nikmalar bilan yoshlarni qurollan-tirishdir. •

Valeologiyaning tadqiqot usullari • hozirgi vaqtda pedagogik tadqiqotlar turli usullar yordamida amalga oshiriladi. Ularga quyidagilar kiradi: peda-gogik kuzatish, pedagogik eksperiment, ilg’or pedagogik tajri-balarni o’rganish va o’zlashtirish, tadqiqotning ijtimoiy usul-lari (anketa, reyting), matematik statistika usullari, pedagogik g’oyalarni nazariy tahlil qilish usuli va jismoniy rivojlanishni baholash usullari. • Har bir usul mohiyatini qisqacha ko’rib chihamiz. • Jismoniy ahvolni axborot texnologiyalardan foydalanib baholash usuli: jismoniy ahvol bo’yicha ma'lumotlarning yurak ritmi monitorining; interfeys va dasturiy ta'minotning; tanadagi yog’ massalari tarozi- analizatorlarining telemetrik kompyuter kompleksi tizimi.

Valeologiyaning tadqiqot usullari

Salomatlikni saqlash • "Jismoniy rivoj-lanish" deganda maxsus tashkil etilgan tarbiya ta'sirida inson salomatligini saqlash va mustahkamlash jarayonida ro’y berayotgan sifat o’zgarishlar tushuniladi. Shuning uchun jismoniy yetuklik nafaqat jismoniy tayyorgarlik ko’rsatkichlari, balki jismoniy rivojlanish, organizmning funksional va jismoniy ahvoli haqidagi ma'lumotlar bilan ham belgilanadi. • Tarbiyaviy-sog’lom-lashtirish jarayonini to’liq xarakterlash uchun har bir pedagog tibbiy-biologik tekshirishlardan foydalanishi kerak. Jismoniy yetuklikka erishish jarayonida jismoniy rivojlanish, gavda tuzilishi, yurak-qon tizimining funksional holatini nazorat qilish lozim

• Nazorat ishlari shug’ullanuvchining kuchli va zaif tomon-larini aniqlash; qo’llanilayotgan jismoniy mashqlarning afzal-liklari va kamchiliklarini topish; amaliy mashg’ulotlar rejasini tuzish imkonini beradi. • Nazorat ishlari turli mashqlar yoki testlar yordamida o’tkaziladi. Nazorat mashqlarini qo’llashning aniq tizimi testlash deyiladi. Nazorat mashqlari - ayrim jismoniy sifatlar (kuch, chidam, chaqqonlik, chayirlik va h.z.) yoki jismoniy tayyorgarlikni aniqlash maqsadida qo’llaniladigan mazmuni, shakli va baja-rilishi shartlari standartlashtirilgan harakatlardir. Nazorat mashqlari oddiy jismoniymashqlar sifatida ham qo’llanilishi mumkin.

• Abu Ali ibn Sino salomatlik haqidagi fanning asoschi- laridan biridir. Alloma kasalliklarning oldini olish va ularni davolash bilan birgalikda salomatlikni asrashga ham katta e'tibor bergan. U jismoniy mashqlar bilan muntazam shug’ullanish sog’lom bo’lishning kuchli omili ekanligini ko’p bora qayd etgan. • T.I.Iskanderov, V.I.Isxaqov o’z ishlarida qadimiy dunyo va Sharq an'analari bilan uyg’unlashgan turli jismoniy mashqlar haqida so’z yuritadilar. Bular: otda yurish, yugurish, kurash, tosh ko’tarish, to’p o’yinlari va h.z. •

Jismoniy tarbiyaning asosiy elementlari • Jismoniy tarbiya - jamiyatdagi umumiy madaniyatning bir qismidir. Shuningdek, u insonning jismoniy qobiliyatini rivoj-lantirish, salomatligini mustahkamlashga yo’naltirilgan ijti-moiy faoliyat sohalaridan biridir. Jamiyatda jismoniy madaniyatning ahvoli haqida quyidagi ko’rsatkichlar orqali so’z yuritish mumkin: insonlar salomatligi va jismoniy madaniyati saviyasi; ta'lim va tarbiya, sohasida ishlab chiharish va turmushda jismoniy tarbiyadan foydalanish darajasi; bo’sh vaqtdan foyda-lanish; jismoniy tarbiya tizimining xarakteri, ommaviy sportning rivojlanish, sportdagi yuksak yutuqlar. • Jismoniy tarbiyaning asosiy elementlari: jismoniy mashq-lar, mashqlar komplekslari va ular bo’yicha Musobaqalar, tanani chiniqtirish, mehnat va turmush gigienasi, sport turizmi

Jismoniy tarbiyaning asosiy elementlari: jismoniy mashq-lar, mashqlar komplekslari va ular bo’yicha Musobaqalar, tanani chiniqtirish, mehnat va turmush gigienasi, sport turizmi

• Ma'lumki, jismoniy tarbiya va sport har tomonlama komil insonni tarbiyalashda muhim vosita hisoblanadi. Jismoniy mashqlar bilan muntazam shug’ullanish ish qobiliyatini o’stiradi, sog’lom hayot tarziga ehtiyojni tarbiyalaydi, bu esa uzoq yillar mustahkam salomatlik va ijodiy faollik garovidir.

Kam harakatlilik semizlik, diabet, nevroz, yassi tovonlik, qomatning buzilishi kabi kasalliklarning rivojlanishiga olib keladi . • Shuning uchun o’quvchi va talaba yoshlarni jismoniy tarbiya qilish bo’yicha o’quv jarayonlarni takomillashtirish respubli-kaning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishida muhim davlat ahamiyatiga ega, chunki yoshlar salomatligi omili xalq xo’jaligi uchun ishchi resurslar rezervini tayyorlashning asosi hisoblanadi. Shu munosabat bilan oliy o ’ quv yurtlari dargohidan chihayotgan mustaqil O ’ zbekiston Respublikasi xalq xo ’ jaligining bo ’ lajak mutaxassislari jismoniy tarbiya va sportni mehnat faoliyatida , turmushda , harbiy burchni bajarishda joriy etishga tayyor bo ’ lishlari va sportning ishlab chiharishning iqtisodiy ko ’ rsat - kichlariga ijobiy ta ' sir etishini chuqur tushunishlari kerak . • Hozirgi vaqtda o ’ quvchi va talaba yoshlar salomatligida jiddiy kamchiliklar mavjudligi aniqlangan . Ayniqsa maktab va oliy o’quv yurtini bitirish oldidan yoshlar salomatligining yomonlashuvi kuzatilmoqda. Bunga yoshlarning kam harakatliligi sabab bo’lmoqda. Kam harakatlilik semizlik, diabet, nevroz, yassi tovonlik, qomatning buzilishi kabi kasalliklarning rivojlanishiga olib keladi .

Jismoniy tarbiya bo’yicha mutaxassislar • Jismoniy tarbiya bo’yicha mutaxassislar harakat faolligini salomatlikni saqlash va mustahkamlashda muhim omil hisoblay- dilar. Shuning uchun G.B. Meykson, L.E. Lyubomirskiy va tadqiqot-chilar guruhi jismoniy tarbiya bo’yicha kompleks dastur o’sib kelayotgan avlodni har tomonlama rivojlanishiga, salomatlikni mustahkamlashga, chiniqtirishga, o’quvchilarning ish qobiliyatining o’sishiga, kundalik harakat rejimini tashkil etishga yo’naltirish lozim, degan fikrga kelmoqdalar. Ayni paytda shuni ham aytib o’tish kerakki, pedagogika sog’lomlashtiruvchi jismoniy tarbiyaning shakllari, vositalari, usullari va metodik ko’rsatmalarni ishlab chiqishga yetarlicha e'tibor bermagan.

Похожие

Hayot faoliyati xavfsizligini tahlil qilish

Hayot faoliyati xavfsizligini ta'minlash asoslari

Xayot faoliyati xavfsizligi fani huquqiy asoslari

Hayot faoliyati xavfsizligining huquqiy va tashkiliy asoslari 2

Soxa xodimlarining hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlash