Olmosh so’z turkumi. Olmoshning ma’no turlari - Лингвистика - Презентации

Olmosh so’z turkumi. Olmoshning ma’no turlari

Загружено в:

24.11.2023

Скачано:

0

Размер:

1082.3955078125 KB

FAN:ONA TILI O’QISH SAVODXONLIGI VA UNI O’QITISH SAVODXONLIGI MAVZU:OLMOSH SO’Z TURKUMI OLMOSHNING MA’NO TURLARI

REJA: • 1 OLMOSHNING MA’NO TURLARI • 2 OLMOSHNING TUZULISHIGA KO’RA TURLARI.

Olmosh (lotincha: pronomen) — ot, sifat, son oʻrnida qoʻllanuvchi mustaqil soʻz turkumi. Olmoshlarning asosiy maʼnosi va qaysi soʻz turkumi oʻrnida qoʻllanishi matnda oydinlashadi. Olmoshlarning maʼnosi noaniq va umumiy boʻladi. Maʼno va grammatik xususiyatlariga koʻra, Olmosh umumlashgan predmet (Olmosh - ot: men, sen, u, kim, nima, hech kim, hech nima), umumlashgan belgi (Olmosh - sifat: bu, shu, oʻsha, qaysi, allaqanday, hech qanday), umumlashgan miqdor (Olmosh - son: qancha, necha, shuncha, oʻshancha) bildi-ruvchi Olmoshlarga boʻlinadi

Olmoshlar noaniqligi, soʻz yasalishining yoʻqligi bilan boshqa soʻz turkumlaridan farqlanadi. Olmoshlar maʼno va grammatik xususiyatlariga koʻra, quyidagi turlarga boʻlinadi: 1. Kishilik olmoshlari: men, sen, u, biz, siz, ular. Kishilik olmoshlari egalik affiksini olmaydi. Ba’zan III shaxs kishilik olmoshi otlashib, egalik affiksini olishi mumkin: Unisi 10 ga kirdi. 2. O’zlik olmoshi: o’zlik olmoshi egalik affiksini olib, har uchala shaxs kishilik olmoshini ko’rsata oladi. O’zlik olmoshi kelishiklar bilan turlanishi uchun avval egalik affiksini qabul qiladi: O’zimning o’zingni, o’zining. O’zlik olmoshi aniqlovchi, kesim, to’ldiruvchi vazifasida keladi.

3. Ko’rsatish olmoshlari: bu, shu, o’sha, mana shu, mana bu, ana shu, ushbu, ana u. Ko’rsatish olmoshlari shaxs, narsa buyum yoki ularning belgisini ko’rsatish, ta’kidlash uchun xizmat qiladi. Ko’rsatish olmoshi asosan, aniqlovchi, kesim vazifasida keladi 4. So’roq olmoshlari: kim?, nima?, qanday?, qanaqa?, qachon?, qaysi?, qancha?, necha?, qaer?, nega?, qalay?. So’roq olmoshlari shaxsga (kim?), narsa buyumga (nima?), belgiga (qanday?, qanaqa?, qaysi?), miqdorga (necha?, qancha?), vaqtga (qachon?), maqsad va sababga (nega?, nimaga?), o’ringa (qani?) munosabat bildiradi. Badiiy asarlarda nechuk, ne, na so’roq olmoshlari ishlatiladi. So’roq olmoshlari kelishik, egalik affikslari bilan turlana oladi.

5. Belgilash-jamlash olmoshlari: har kim, har, har nima, har qanday, har qaysi, har bir; hamma, bari, jami, barcha, butun, yalpi. Belgilash olmoshlari gapda ega, to’ldiruvchi, aniqlovchi va hol bo’lib keladi. 6. Bo’lishsizlik olmoshlari: hech kim, hech qanday, hech nima, hech qaysi. Bu olmoshlar ot, sifat, son kabi so’z turkumlari anglatgan ma’no haqidagi inkorni bildiradi. Ma’no jihatdan belgilash olmoshlariga zid. Bo’lishsizlik olmoshi ot vazifasida keladi.

7. Gumon olmoshlari: allakim, allaqanday, allaqaysi, kimdir, nimadir, allanima, allaqachon, allaqanaqa. Gumon olmoshlari predmet, belgi yoki hodisa haqidagi noaniq tasavvurni bildirib, ularga umumiy va taxminli ishora qiladi. Gumon olmoshlari ot, sifat xarakterida bo’ladi. Belgilash, bo’lishsizlik, gumon olmoshlari sodda yoki qo’shma holda bo’ladi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!

Похожие

Olmosh so’z turkumi va uning tasnifi

Olmosh so’z turkumi, leksik grammatik xususiyati

Olmosh so‘z turkumi

Olmosh turlari

Olmosh turlari