Gapning uyushuq bo'laklari - Лингвистика - Презентации

Gapning uyushuq bo'laklari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1949.828125 KB

GAPNING UYUSHIQ BO'LAKLARI

G A P N I N G U Y U S H I Q B O ' L A K L A R I Gapda bir xil sintaktik vazifa bajarib, bir xil so'roqqa javob bo'luvchi, o'zaro teng aloqada, boshqa bo'laklar bilan esa tobe aloqada bo'lgan bo'laklar uyushiq boiaklar deyiladi.  Namuna:  Yo 'Ida ba 'zan katta-katta maydonni qoplab olgan oq, pushti, sariq va qizil gullar uchraydi.

G a p n i n g k e s i m i v a e g a s i h a m , i k k i n c h i d a r a j a l i b o ' l a k l a r i h a m u y u s h i b k e l i s h i m u m k i n .

U Y U S H I Q K E S I M  Bilib oling. Gap tarkibida ikki va undan ortiq atov birliklari (so'z, ibora, so'z birikmalari) bilan ifodalangan kesim bo'lib, kesimni shakllantiruvchi vositalar faqat keyingi kesim tarkibida ifodalanib, barchasiga aloqador bo'lsa, bunday ko'p kesimli gap uyushiq kesimli gap sanaladi.  Masalan:  Men bu masalani uqqan va yechganman.

U Y U S H I Q E G A  Savоd o’rgatishda o’zbеk alfavitidagi хarflar to’rt variantda (bоsma va yozma, bоsh va kishik хarflar ) ishlatishini хam хisоbga оlish zarur O’qish yozish murakkab psiхо-fiziоlоgik jarayon hilоblanadi

 Uyushiq egalar bir-biri bilan sanash ohangi yoki bog'lovchilar orqali bog'lanadi:  Bu yerning ob-havosi, iqlimi va sharoiti ydxsfri edi: Siz bilan biz bu oddiy haqiqatni tushunmagan ekanmiz.

U Y U S H I Q H O L  Bir xil mazmun-munosabatni (yo tarz, yo o'rin,  yo payt va b. munosabatlarni) bildirgan bir necha holning o'zaro sanash ohangi bilan, teng bog'lanib kelishi uyushiq holm hosi! qiladi: Tomlardan, ivigan devorlardan bug' ko'tarila boshladi. (S.A.) Daryo goh shovqin solib, goh tinch oqar edi. U dam hazil bilan, dam jiddiy so 'rardi.

 Bir sodda gap tarkibida yonma-yon, qator kelgan bir necha payt holi hamma vaqt uyushiq bo'lavermaydi. Masalan, Ukecha ertalab biznikiga kelib ketdi gapida ikkita payt holi (kecha, ertalab) bor. Lekin ular uyushiq emas: bundagi ertalab holi kecha holi ma'nosidagi paytni chegaralab, aniqlashtirib beradi.

U Y U S H I Q T O ' L D I R U V C H I  Gapdagi ikki va undan ortiq to'ldiruvchi bir xil ma'noni (shaxsni yoki narsani) bildirib, bir xil shaklda (kelishik shaklida yoki ko'makchi bilan) kelsa va sanash ohangiga ega bo'lsa, bular uyushiq to'ldiruvchilardir.

M a s a l a n :  Taram-taram olmalarni, asl nashvatilarni, po'stiy upqa luchchak shaftolilarni, quymoqqa о 'xshash anjirlarni aytmaysizmi, bay-bay

U Y U S H I Q A N I Q L O V C H I  Narsa-buyumlarning bir turdagi belgilari (yo rang- tusini, yo maza-ta'mini, yo son-miqdorini va hokazo)ni bildirgan birdan ortiq aniqlovchilar uyushiq aniqlovchilar hisoblanadi.

M a s a l a n :  Bog'imizda oq, qizil, pushti gullar qiyg'os ochilib yotibdi.  Shuningdek, bir narsa-buyumning turli belgilarini bildirgan birdan ortiq sifatlovchilar ham uyushiq aniqlovchilar sanaladi: Chaqaloq kichkina, oppoq va dumaloq qo 'llarini cho 'zib, menga talpinar edi

Похожие

Gapning uyushiq bo'laklari

Gapning ajratilgan bo'laklari

Gap bo'laklari

Gap bo'laklari

Gapning turlari