Zamonaviy raqamli rentgen qurulmalari va ularning tibbiyotdagi o’rni - Медицина - Презентации

Zamonaviy raqamli rentgen qurulmalari va ularning tibbiyotdagi o’rni

Загружено в:

28.01.2024

Скачано:

0

Размер:

3835.9013671875 KB

Mavzu : Zamonaviy raqamli rentgen qurulmalari va ularning tibbiyotdagi o’rni

Reja 1. Rentgen nurlarining yaratilishi va tibbiyotda qo’lanilishi 2. Zamonaviy raqamli rentgen qurulmalari 3. Tibbiy maqsadlarda rentgen nuridan foydalanish 4. Xulosa 5. Foydalanilgan adabiyotlar

Rentgen nurining yaratilishi  Vilgelm Rentgen 1895-yil anod va katoddan iborat vakuum trubkalarida tajriba oʻtkazayotib bir qancha yangi hodisalarni va noma'lum nurlarni kuzatadi, tasodifan Rentgen qoʻl suyaklarining qora tasvirini plastinkada koʻrib qoladi. Bu nurlarni har qanday toʻsiqdan, odam tanasi, qogʻoz, karton va yupqa metal qatlamidan osongina oʻta olish qobiliyati borligini aniqladi. Boshqa nurlardan va quyosh nurlaridan farqli boʻlgan bunday koʻzga koʻrinmas bu nurni tushintirib berish oson emas edi, shu sababli Rentgen bu nurlarni X-nur, ya'ni ketib chiqishi noma'lum nur deb ta'rifladi, keyinchalik olinilar bu nurni Rentgen nuri deb nomlashdi. Bu nur hozirgi hayotda juda keng qoʻllanilmoqda, ayniqsa tibbiyot sohasining rivojiga bu nurlarning ahamiyati gʻoyat kattadir

 Rentgen nurlarining eng ajoyib xususiyatlaridan biri, ularning odatdagi уorugʻlik oʻta olmaydigan moddalar orqali oʻta olishidir.Moddaning zichligi qancha katta boʻlsa uning rentgen nurlarini yutish qobiliyati ham shuncha kuchli boʻladi.  rengen nurlaridan foydalanishning salbiy taraflari ham mavjud: Ular odam organizmiga tushgach, to‘qimalar faoliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi va saraton kasalliklarini kelib chiqishiga sababchi bo‘lishi xavfi mavjud. Shu sababli, organizmning rentgen tekshiruvlari oraliq masofasini saqlash vrachlar tomonidan doimiy va jiddiy nazorat qilinadi.

 Kashfiyot uchun Vilgelm Konrad Rentgen 1901 yilda fizika bo‘yicha dastlabki Nobel mukofotiga sazovor bo’ldi.  Vilgelm Rentgenning o‘zi bu nurni shunchaki “x-nur” deb nomlagan bo‘lsa-da, boshqa olimlar va nufuzli ilmiy jurnallar keyinchalik uni olim sharafiga atay boshladi

 Rentgen nurlari travmatologiyada hamda ko‘krak qafasi aʼzolari diagnostikasida va umuman tibbiy vizualizatsiya sohasida rentgen nurlarining ahamiyati beqiyos. Bu orqali vaqtida tashxis qo‘yilgan necha-necha odamlar hayoti saqlab qolingan va saqlab qolinmoqda.

Zamonaviy rentgen apparatlarining turlari  Tekshiruv maqsadiga qarab rentgen apparati diagnostika yoki terapevtik maqsadda ishlatilishi mumkin. U quyidagi turlarga boʻlinadi:  kompyuter tomografiyasi;  florograf;  shifoxona boʻlimi apparati;  operatsion uskunalar;  mamografiya;  stomatologiyada ishlatiladigan stomatologik apparatlar;  angiografiya va boshqalar.  Katta shaharlardagi poliklinikalarda statsionar qurilmalar hamma joyda oʻrnatiladi. Ularni saqlash va ishlatish uchun alohida xona ajratilgan boʻlib, unda rentgen nurlaridan tashqari qoʻshimcha protseduralar va tadqiqotlar oʻtkazilmaydi. Bunday xonalar namligi yuqori boʻlgan idoralar boʻla olmaydi. Eshik har doim tashqariga ochiladi va yupqa metall bilan qoplangan. Devor yoki polni teksturali bezashga yoʻl qoʻyilmaydi. Yuzalar faqat keramik plitalar bilan boʻyalgan yoki kafel bilan qoplangan.

 Yangi avlod rentgen apparatlari yuqori kuchlanishni talab qiladi, shuning uchun u qoʻshimcha ravishda transformator va tokni toʻgʻrilagichga ulanadi. Qurilma ofisning elektr tarmogʻiga ulangan va 220 Vt yoki 126 Vt quvvat sarflaydi.

 Raqamli va ko'chma rentgen apparatlari  Raqamli rentgen apparatlari tibbiyotning deyarli barcha sohalarida keng qo'llaniladi. Bular muntazam diagnostika tekshiruvlari (sut bezlari, o'pka va boshqa organlarning rentgen nurlari) va jarohatlarning tabiati va joylashishini aniqlash uchun favqulodda tekshiruvlar. Bunday uskunalar stomatologiyada ham katta talabga ega. Ushbu qurilmalar grafik informatsion displey, masofadan boshqarish, klaviatura bilan jihozlangan. Operator displeydagi ko'rsatmalardan foydalanib, ish rejimlari va qo'shimcha funktsiyalarni osongina dasturlashtirishi mumkin

 Ushbu mashina inson tanasining har bir qismida, masalan, bosh, oyoq-qo'llar, ko'krak, limbus va qorin va boshqalarni rentgenografiya qilish uchun qo'llaniladi .

 Rentgen apparati rentgen trubkasi, transformator va toʻgʻrilagichdan, Rentgen apparatini boshkarish va nazorat qilish pulti, oʻrganiladigan obʼyekt va rentgen trubkasi urnatiladigan shtativdan iborat. Rentgen trubkasi elektrovakuum asbob; unda rentgen nurlari hosil qilinadi. Asosiy qismlari: anod, katod va qobiq.

 Tibbiy maqsadlarda rentgen nurlaridan foydalanish Suyak sinishlarini aniqlashdan tashqari, rentgen nurlari tibbiy maqsadlarda keng qoʻllaniladi. Rentgen nurlarining maxsus qoʻllanilishi quyidagi maqsadlarga erishishdir:  1. Saraton hujayralarini yoʻq qilish uchun.  2 .Shish hajmini kamaytirish uchun.  3 .Ogʻriqni kamaytirish uchun. Misol uchun, endokrinologik kasalliklarda qoʻllaniladigan radioaktiv yod qalqonsimon bez saratonida faol qoʻllaniladi va shu bilan koʻplab odamlarga ushbu dahshatli kasallikdan xalos boʻlishga yordam beradi. Hozirgi vaqtda murakkab kasalliklarni tashxislash uchun rentgen nurlari kompyuterlarga ulanadi, buning natijasida kompyuter eksenel tomografiya kabi eng yangi tadqiqot usullari paydo boʻladi.

 Rentgen nurlarini hosil qilish mexanizmi  Tezlashtirilgan elektronlar oqimining anod moddasi bilan toʻqnashuvi paytida rentgen nurlari hosil boʻladi. Elektronlar nishon bilan oʻzaro ta'sirlashganda, ularning kinetik energiyasining 99% issiqlik energiyasiga va faqat 1% rentgen nurlariga aylanadi.  A - katod;  B - anod;  B - Volfram filmi;  R - katod kubogi bilan shugʻullanish

 Rentgen trubkasi elektron-nur trubkasining bir turi bo‘lib, u radiatsiyaning aks ta'sirlarini minimallashtirish maqsadida atroflama to‘liq metall qoplama bilan qoplanadi. unda faqat juda kichik tirqish bo‘lib, u orqali rentgen nurlari mijoz tanasining tekshirlayotgan qismiga yuboriladi. Trubkaning ichida kuchli quvvatga ega elekt toki, elektronlarni musbat anod va manfiy katod orasida harakatlanishga majbir qiladi. Elektronlarning anodga ta'siri rengen nurlarinishining paydo bo‘lishiga olib keladi.

Xulosa  Rentgen apparatlari tibbiyotda diagnostika va terapiya uchun, sanoatning turli sohalarida - xom ashyo yoki yakuniy mahsulot sifatini aniqlash uchun, inson faoliyatining boshqa sohalarida - jamiyat ehtiyojlariga muvofiq aniq maqsadlarda ishlatiladigan asboblardir. Rentgen apparati rentgenodiagnostika, rentgenoterapiya va rentgen analizida ishlatiladigan turlarga boʻlinadi.

Foydalanilgan adabiyotlar  1.A.I. Xolboboyev, N.A.Xoshimov.Umumiy elektrotexnika va elektronika asoslari. 2000-yil  2. Ilyosov T.N. Klinik radiologiya asoslari: Tibbiyot instituti talabalari  uchun darslik.-T.:Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi Davlat ilmiy nashriyoti, 2000-yil  3. Abdixalikov S.P., Kamolova Y.M. ,,Tibbiyot qurulmalari ,uskunalari, tizmlari va komplekslari’’ fanidan amaliyot ishlari uchun uslubiy ko’rsatmar- Toshkent:ToshDTU, 2021  4.Tursunov M.A. Biotibbiyot qurilmalari va tizimlari  5. Umarov “Tibbiyot texnikalari” TTA. Toshkent 2014-yil  6. T.N.ILYOSOV Klinik radiologiya asoslari

Похожие

Innovatsiyalar. Inovatsion tibbiy texnologiyalari va ularning tibbiyotdagi ahamiyati

Rentgen naychalari va kenatronlarning konstruksiyasi

Raqamli barometr

Raqamli mamograf diagnostikasi va ta’mirlanishi

Pancost o`smasi nur tashxisi rentgen va KT