Yod tanqisligini bolalar salomatligiga ta'siri - Медицина - Презентации

Yod tanqisligini bolalar salomatligiga ta'siri

Загружено в:

27.02.2025

Скачано:

0

Размер:

2097.779296875 KB

Yod tanqisligini bolalar salomatligiga ta'siri

• Yod tanqisligi bolalik va o‘smirlik davrida salbiy oqibatlarga olib keladi. Yod tanqisligi kuzatiladigan hududlarda maktab o‘quvchilarining 15% ta‘lim olishda qiyinchiliklarga duch keladi. Bundan tashqari, ushbu hududlarda aqliy zaiflik xavfi qolganlarga nisbatan 2 marta yuqori. O‘rtacha yod tanqisligi, shuningdek, aholining aqliy qobiliyatining o‘rtacha 10-15% ga kamayishiga olib keladi. • Bu jamiyatimizning kelajakdagi reproduktiv, intellektual, iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy va madaniy salohiyatini ifodalovchi yoshlarning sog‘lig‘ini saqlab qolish qanchalik muhimligini aniq ko‘rsatmoqda. Yod tanqisligining jiddiy oqibatlari, bolalarning ta‘lim olish qobiliyatiga va hayot sifatiga ta‘sir qiladi, kelajakda mamlakatimizda mehnat kuchi sifati yomonlashishiga olib kelishi mumkin.

Yod tanqisligi oqibatlari • Yod qalqonsimon bezning to‘g‘ri ishlashi va tireoid gormonlarni ishlab chiqarish uchun zarurdir. Yod tanqisligi mexanik asoratlarni va qalqonsimon bez funksiyasi pasayishiga (gipotireoz) olib keluvchi buqoq (qalqonsimon bez kattalashishi) rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin. • Bunda qalqonsimon bez gormonlarining miqdorini pasayishi ayniqsa jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin: bu gormonlar yoshga mos keladigan jismoniy rivojlanish va balog‘atga yetishish jarayonlariga hal qiluvchi ta‘sir ko‘rsatadi. Bolada og‘ir darajadagi yod tanqisligi bo‘y o‘sishi sekinlashishi va erta jinsiy yetilishga olib kelishi mumkin.

Bolalarda uzoq muddatli yod tanqisligining yana bir asorati - ko‘p tugunli buqoq (qalqonsimon bezning o‘sma bo‘lmagan kattalashishi) bilan kechadigan gipertireoz rivojlanishidir. Gipertireozning simptomlari tez yurak urishi, vazn yo‘qotish, terlash, uyqudagi muammolar, asabiylashish va bezovtalik bo‘lishi mumkin.

Maktabgacha yoshdagi bolalarni rivojlanishida yodning o'rni (5 yoshdan kichik bolalar) • Rivojlanishning turli bosqichlarida qalqonsimon bez gormonlari turli funksiyalarni bajaradi. Homila rivojlanishi davrida va erta bolalik davrida ular miya yoki markaziy asab tizimi (MAT) kabi turli organlarning o‘sishini va rivojlanishini nazorat qiladi. Shuning uchun, ular maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy va aqliy rivojlanishi uchun juda muhimdir. • Og‘ir darajadagi yod tanqisligi miya va markaziy asab tizimi rivojlanishining buzilishlariga olib kelishi mumkin. Bu psixomotor kasalliklarga (masalan, tura va yura olmaslik kabi), shuningdek, rivojlanishning tug‘ma nuqsonlariga olib kelishi mumkin. Bunday ortga qaytmas kasalliklarning eng jiddiy shakli – kretinizm bo‘lib, u aqliy zaiflik, kar-soqovlik, spastik diplegiya (bolalar serebral paralichi shakli, harakatning turg‘un buzilishi), g‘ilaylik va past bo‘ylikka olib keladi.

• O‘smirlarda yod miqdori va unga kundalik ehtiyoj yoshga bog‘liq. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bolalar Jamg‘armasi (YUNISEF), yod tanqisligi holatlarini nazorat qilish xalqaro kengashi (ICCIDD) va Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) 59 oygacha bo‘lgan bolalar uchun 90 mkg yod iste‘mol qilishni tavsiya qiladi: • Oziq moddalar va energiyaga bo‘lgan ehtiyojning fiziologik me‘yorlariga ko‘ra, O‘zbekistonda 7 yoshgacha bolalrga kuniga 90-110 mkg yod tavsiya etiladi. Maktabgacha yoshdagi bolalarni rivojlanishida yodning o'rni (5 yoshdan kichik bolalar)

Maktab o'quvchilarining rivojlanishida yodning o’rni (6 dan 12 yoshgacha) • Yod tanqisligi maktab hayotida qiyinchiliklarga olib kelishi mumkin: hatto yengil yod tanqisligi ham bilim olish qobiliyatini sezilarli darajada kamaytirishi mumkin (aqliy rivojlanish shkalasi - IQ bo‘yicha taxminan 13,5 ball). Olimlar shuningdek, yod tanqisligi va axborotni qayta ishlash jarayonlarining sekinlashishi, mayda motorika qobiliyatining yomonlashuvi va maktab o‘quvchilarida ko‘rish muammolari o‘rtasidagi aloqa mavjudligini taxmin qilishadi. • Va yana bir narsani yodda tutish kerak: yod tanqisligi nafaqat yod tanqisligi bo‘lgan mamlakatlarning muammosi. Yevropa mamlakatlari boyligi va sog‘liqni saqlash tizimining yuqori standartlariga qaramasdan, va hatto yod tanqisligini nazorat qilish va bartaraf etish dasturlari mavjudligiga qaramay JSSTning boshqa mintaqalariga nisbatan so‘nggi o‘n yil ichida yod tanqisligi bo‘lgan maktab yoshidagi bolalarning hayratlanarli darajada yuqori darajasi qayd etilgan.

• Bolalar va o‘smirlar uchun zarur bo‘lgan kunlik yod miqdori ularning yoshiga bog‘liq. Birlashgan Millatlar Tashkilotining bolalar jamg‘armasi (YUNISEF), yod tanqisligi holatlarini nazorat qilish xalqaro kengashi (ICCIDD) va Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) 6 va 12 yoshdagi bolalar kuniga 120 mkg yod iste‘mol qilishini tavsiya qiladilar. • O‘ziq moddalar va energiyaga bo‘lgan ehtiyojning fiziologik me‘yorlariga ko‘ra, O‘zbekistonda 7-13 yosh bo‘lgan bolalarga kuniga 120-130 mkg yod tavsiya etiladi.Maktab o'quvchilarining rivojlanishida yodning o’rni (6 dan 12 yoshgacha)

O'smirlarning rivojlanishida yodning o’rni (12 yoshdan katta) • Yod tanqisligi o‘smirning kundalik hayotiga ta‘sir qiluvchi simptomlarga olib kelishi mumkin. Odatda simptomlar orasida tez charchashlik, diqqatni jamlash muammolari, apatiya, aqliy jarayonlar faolligini pasayishi va jismoniy energiya yetishmasligi kiradi. Bularning barchasi hayot sifatiga va muvaffaqiyatli o‘qishga salbiy ta‘sir ko‘rsatishi mumkin.

O‘smirlar tomonidan yetarli miqdorda yod iste‘mol qilishning muhimligini belgilaydigan ikkita sabab bor. • Birinchidan, o‘smirlik-bu organizmning to‘g‘ri rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan ko‘p miqdorda ozuqa moddalariga muhtoj bo‘lgan tez o‘sish davri. Shu munosabat bilan, turli xil shifokorlar va diyetologik jamiyatlar to‘g‘ri ovqatlanishni, shu jumladan yodni yetarli miqdorda iste‘mol qilishni tavsiya qiladilar. • Ikkinchidan, o‘smirlardagi og‘ir darajadagi yod tanqisligi bilim olish buzilishiga va akademik o‘zlashtirish pasayishiga olib keladi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

Похожие

Yod tanqisligi va uning oldini olish choralari

Bolalar kasalliklari

Ko'rishda nuqsoni bo'lgan bolalar

Bolalar o’sish va rivojlanishining buzilishlari

Bolalar o’sishi va rivojlanishining umumiy qonunlari