Qon ketish va birinchi tez yordam - Медицина - Презентации

Qon ketish va birinchi tez yordam

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

244 KB

Qon ketish va birinchi tez yordam

Qon ketish. • Qon ketishi haqida tushuncha. Tashqi zarba ta`sirida tomirlar shikastlanishidan qon oqishi sodir bo`lishiga qon ketish deyiladi. Tashqi zarbalar mexanik, fizik va kimyoviy bo`lishi mumkin.

• Mexanik - kesilish, sanchilish, urilish, qirilish, tilinish, tishlangan va o`q tegishi. • Fizik - radiatsiya nurlaridan zararlanish, kuyish. • Kimyoviy - kislota va ishqorlardan zararlanish.

• Qon ketishining turlari. Shikastlangan tomirlar turiga ko`ra arterial, venoz, kapillyar, parenximatoz qon oqishlar tafovut qilinadi. • Arterial qon ketishida - oqayotgan qon och qizil rangda bo`lib, uzilib- uzilib, juda tez fontanga o`xshab, yuqoriga qarab otilib oqadi. • Venoz qon ketishida - oqayotgan qon to`q qizil rangda bo`lib, jarohatdan pastga qarab bir tekisda sekin oqadi. • Kapilyar qon ketishida - teri ostidagi, to`qimalar orasidagi mayda (kapillyar) qon tomirlardan to`q qizil rangli qon sizib oqadi. • Parenximatoz qon ketishida - jigar, taloq, buyrak, o`pka va boshqa parenximatoz a`zolarning shikastlanishi tufayli undagi mayda (kapillyar) tomirlardan qon oqadi. Tomirdan sizib chiqqan qon to`qima orasiga va bo`shliqlarga quyiladi (to`planadi).

Belgilari. • Tomirdan chiqqan qonning tashqariga yoki tana to`qimalarning bo`shlig`iga oqishiga ko`ra tashqi va ichki qon ketishlar kuzatiladi. Bemor ko`p qon yo`qotgan bo`lsa, bosh aylanish, ko`z oldi qorong`ilashuvi, og`iz qurishi, ko`ngil aynishi, qayt qilish, madori qurishi va boshqalardan shikoyat qiladi. Terining rangi oqaradi, tomir urishi susayadi, tana harorati pasayadi, nafasi tezlashadi, arterial qon bosimi pasayadi.

Qon ketishida tibbiy yordam. • 1.Qon oqishini quyidagi usullar yordamida to`xtatiladi: • - tananing qon oqayotgan sohasini yuqoriga ko`tarish; • - shikastlangan tomirning yuqorisidan barmoq bilan bosib turish; • - bo`g`imlarni bukib turish (tirsak, tizza); • - jgut bog`lash (oyoq-qo`lni qon ketayotgan sohasining yuqori qismiga); • - qon ketayotgan sohaga sovuq suvda namlangan sochiq, ro`mol yoki muzli xaltacha qo`yish.

2. Jarohatni zararsizlantirish. • Ochiq shikastlanishda qon oqishi to`xtagach, jarohat quyidagicha zararsizlantiriladi: avval toza sovuq suv bilan jarohat qo`l tekkizmasdan yuvilib, so`ngra antiseptik moddalar bilan yuviladi, atrofiga yod, spirt surtiladi, toza bog`lam bog`lanadi, lozim bo`lsa, taxtakach qo`yiladi.

• 3. Bemor yotqiziladi, issiq choy, kofe, issiq ovqatlar ichiriladi. • 4. Yuqoridagi shoshilinch tibbiy yordam ko`rsatilgach, bemorni shifohonaga yuborish uchun tez yordam kelgunicha, quyidagi tibbiy yordam muolajalari o`tkazilishi mumkin: • - qon oqishini to`xtatuvchi dorilar (vikasol, ditsinon, kalsiy glyukonat yoki kalsiy xlor va hokazo). • - yurak va nafas olish faoliyatini yaxshilovchi dorilar (kofein, kordiamin, kamfora, adrenalin, eufillin) teri ostiga, muskul orasiga, qon tomiriga yuboriladi. • - glyukoza 40% - 2,0 ml, askorbin kislota 5% - 2,0 ml vena tomiriga yuboriladi.

Burundan qon ketishi. • Sabablari. Mahalliy o`zgarishlar (shikastlanish, tirnalish, burun to`sig`ida yara bo`lishi, shuningdek organizmning umumiy kasalliklari - qon kasalliklar, yurak-tomir, yuqumli kasalliklarda kuzatilishi mumkin. • Belgilari. Burun teshigi orqali, qon tashqariga oqadi, burunning orqa tomoni orqali oqayotgan qon tomoq-halqum, qizilo`ngach, medaga hatto nafas olish a`zolari ichiga tushishi mumkin.

Tibbiy yordam. • 1 . Bemorni stulga o`tqazish, uni belini stul suyanchig`iga suyab qo`yish. • 2.Boshini biroz oldinga va pastga tomon engashtiriladi. • 3.Bemorning o`zi yoki yordam ko`rsatuvchi bosh va ko`rsatkich barmoqlari yordamida burunni qisishi. • 4.Sochiq yoki ro`molchani sovuq suvda namlab burunni qisib turgan barmoqlar ustidan yopib qo`yish. • 5. Shu vaziyatda 8-10 minut ushlab turish, so`ngra barmoq olinganda qon oqmasa, u to`xtagan bo`ladi. Agar barmoq olinganda qon yana oqa boshlasa, burunni barmoqlar bilan qisgan vaziyatda transportga o`tqizib, bemor shifohonaning LOR bo`limiga jo`natiladi.

Qon va qon o`rnini bosuvchi suyuqliklar quyish. • Yo`qotgan qon o`rnini to`ldirish, qonning ivish xususiyatini oshirish, to`qimalarni qon bilan ta`minlash, oqayotgan qonni to`xtatish, davo va boshqa maqsadlarda qon va qon o`rnini bosuvchi suyuqliklar yuboriladi. Qon bevosita va bilvosita yo`l bilan quyiladi. • Bevosita usulda qon donordan to`g`ridan-to`g`ri bemorga quyiladi. • Donorning qoni shpritsga olinib, uni yonida yotgan bemorga shu vaqtning o`zidayoq shprits yordamida yuboriladi. • Bilvosita usulda oldindan donordan olib flakonlarda tayorlab qo`yilgan qon bemorga qo`yiladi. Qon quyishda qon guruhi va rezus omili mosligiga ahamiyat berish lozim.

Qon guruhlari. • 1901 yili avstriyalik olim K.Landshteyner, 1907 yili chex olimi Ya.Yanskiy turli odamlar qoni kimyoviy-biologik xossalariga ko`ra bir-biridan farq qilishini aniqladilar. Qonning eritrotsitlari tarkibida aglyutinogen, plazmasi tarkibida aglyutinin moddalari bo`lib, aglyutinogenlar A va B, aglyutininlar α va β bilan belgilanadi. Shunga ko`ra barcha odamlar qoni to`rt guruhga bo`linadi.

• I guruh qonda – eritrotsitlarda aglyutinogen umuman bo`lmaydi. Plazmada aglyutinin α va β bo`ladi. • II guruh qonda-eritrotsitlarda aglyutinogen A, plazmada aglyutinin β bo`ladi. • III guruh qonda-eritrotsitlarda aglyutinogen B, plazmada aglyutinin α bo`ladi. • IV guruh qonda-eritrotsitlarda aglyutinogen A va B bo`lib, plazmada aglyutinin umuman bo`lmaydi.

Qon guruhi Agglyutinogenlar Agglyutininlar I O α β II A β III B α IV AB O

• Qoni I guruh bo`lgan odamlar aholining o`rtacha 40% ni, II guruh – 39% ni, III guruh – 15% ni, IV guruh – 6% ni tashkil etadi. • Izoh: • I-guruh qonni - hamma qon guruhidagi odamlarga quyish mumkin. • II-guruh qonni – o`ziga va IV-guruhga quyish mumkin. • III-guruh qonni - o`ziga va IV-guruhga quyish mumkin. • IV-guruh qonni – faqat IV guruhga quyish mumkin. O`zi esa hamma (I-II-III va IV) guruhlar qonini qabul qiladi.

Похожие

Zaharlanishda birinchi tibbiy yordam

Anafilaktik shok - sabablari, klinikasi va tashxisi, birinchi yordam

Bosh miya shikastlanganda birinchi yordam ko`rsatish

Qon biokimyosi

Qon quyish