Психокимёвий таъсирга эга бўлган захарловчи моддалар - Медицина - Презентации

Психокимёвий таъсирга эга бўлган захарловчи моддалар

Загружено в:

09.09.2024

Скачано:

0

Размер:

527.84765625 KB

 Инсон руҳиятига таъсир қилувчи захарловчи моддалар психокимёвий захарловчи моддалар деб аталади. Психокимёвий таъсирга эга бўлган захарловчи моддалар

Психокимёвий захарловчи моддалар билан захарланиш қуйидаги белгилари билан намоён бўлади:  Психокимёвий заҳарли моддалар киши аъзоларига таъсир этмасада унинг руҳиятига таъсир қилади.  Бу моддалардан заҳарланган киши онгини йўқотади, хотираси пасайиб кетади, бу моддалардан кучлироқ заҳарлаганда эса нерв марказлари қаттиқ зарарланади. Хуллас, бундай моддаларнинг ҳар қандай дозаси одамнинг меҳнат ва жанговарлик қобилиятининг йўқолишига сабаб бўлади.

 Фармакологиядан маълумки, ҳамма психокимёвий моддалар икки гуруҳга бўлинади:  1) ўсимликлардан олинувчи психокимёвий моддалар – ДЛК, псилоцибин, мескалин, гармин ва бошқалар;  2) синтетик йўл (синтез) билан олинадиган психокимёвий моддалар. Бу гуруҳга атропинга хос таъсир кўрсатувчи моддалар – BZ, дитран, бенактизин, JB-336 препарати ва бошқалар киради. Психокимёвий таъсирга эга бўлган захарловчи моддалар

 Кимёвий номлари: N,N – диэтиламид, лизергин кислота; N,N – диэтиллизергоиламид.  Шартли номлари ва шифрлари: LSD; LSD-25.  Тоза ҳолда ҳидсиз оқ кристалик порошок. Суюқланиш ҳарорати 83оС, сувда ёмон эрийди, гидролизланмайди. Органик эритувчиларда яхши эрийди. Тупроқ ва сув ҳавзаларига тушганда узоқ вақт сақланиб қолади. ДЛК тузлари сувда яхши эрийди ва турғун эритмалар ҳосил қилади. ДИЭТИЛАМИД ЛИЗЕРГИН КИСЛОТА (ДЛК)

 Диэтиламидлизергин кислота юқори токсик модда ҳисобланади:  концентрацияси 0,01-0,1 г (мин) м3 бўлганда иш қилиш қобилияти йўқолади;  ДЛК нинг 0,5 мкг/кг миқдори мушаклар орасига юборилганда психик ўзгаришлар кўзга ташланади;  Агарда 1 мкг/кг миқдори юборилса оғир психоз пайдо бўлади. Кишиларда экпериментал психоз ҳолатларини чақириш учун 1-2 мкг/кг миқдори қўлланилади.ДИЭТИЛАМИД ЛИЗЕРГИН КИСЛОТА (ДЛК)

ФИЗИКАВИЙ ВА КИМЁВИЙ ХОССАЛАРИ Кимёвий номлари: бензил кислотанинг 3-хинуклидил эфири; дифенил-окси сирка кислотанинг 3-хинуклидил эфири; 3- хинуклидилбензилат; дифенилгликол кислотанинг 3-хинуклидил эфири; 3- хинуклидилдифенилгликолат. Ҳарбий шифри: BZ (АҚШ). 1955 йили биринчи марта Джон Бил (АҚШ) томонидан синтез қилинган ва унинг токсиклик хусусиятлари Л.Абуд томонидан ўрганиб чиқилгандан сўнг, 1961 йили химиявий қурол сифатида қабул қилинган

 БИ-ЗЕТ рангсиз оқ кристаллик модда, ҳиди йўқ.  Тоза препаратнинг суюқланиш ҳарорати 190 С 0 ;  қайнаш ҳарорати 412С 0 ;  зичлиги 1,8 г/см 3 , сувда ёмон эрийди. ФИЗИКАВИЙ ВА КИМЁВИЙ ХОССАЛАРИ

 Жанг майдонларида аэрозол сифатида қўлланилади. Ҳаводаги 0,11 г/м 3 контрациясидан бир дақиқа атрофида нафас олинса, психоз келиб чиқишига сабаб бўлади. Организмга ингаляцион йўл билан тушади, баъзан сув ва овқат билан тушуши мумкин. ФИЗИКАВИЙ ВА КИМЁВИЙ ХОССАЛАРИ

BZ - нинг таъсир механизми ва захарланишнинг ривожланиши BZ – модасининг таъсир механизмини қуйидагича тушунишимиз мумкин: У марказий ва переферик М-холиноре- цепторларни боғлаш хусусиятига эга ва марказий нерв системаси синапсларидаги ацетилхолин синтезини кескин камайтиргани учун организмни ташқи муҳитдан ва ички аъзолардан оладиган хабарлар жараёнини бузади, булар эса киши психикасини бузулишига олиб келади.

 Бу моддалар организмга тушганда атропинга хос таъсир кўрсатади, шунинг учун марказий таъсир кўрсатувчи бўлиб ҳисобланади, периферик таъсири кучсиз намоён бўлади.  Лаборатория хайвонларига текшириш учун юборилган радиоктив изотоплар ва BZ моддасининг максимал концентрацияси 2,5 дақиқадан сўнг мия структурасида қуйидагича: ола- була жисмда > катта ярим шарларда > гиппокампда > гипоталамусда > кичик мияда тарқалиши аниқ. BZ- таъсир механизми ва захарланишнинг ривожланиши

Ички ва ташқи таъсир Ҳулқ-атворни ўзгариши Нейроэндокрин ўзгаришлар АКТГ Нейротрансмиттерлар 5-НТ, DA, NE Иммун тизими Цитокинлар Нейропептидлар Буйрак усти безларида: кортизол, НЕ, ЕПереферидаги қон зардобида: цитокинлар, ҳужайраларни фаоллашуви Юракдаги ўзгаришлар: оғриқ, ошқозон-ичак ўзгаришлари Ю қум ли касалликлар ,ш икастланиш

 ДЛК нинг таъсир механизми ҳозиргача яхши ўрганилмаган.  ДЛК да ўтказилган тажрибларда аниқланишича нишонланган углерод (14С) билан юборилган ДЛК қон таркибида бир неча дақиқадан сўнг йўқолиб, тўқималар ва гемато-энцефалик тўсиқлардан ўтади ва 10-15 дақиқадан кейин ички аъзоларда максимал концентрацияси тўпланганлиги аниқланади, кейинчалик ДЛК аста-секин аъзолардан йўқола бошлаб, заҳарланишнинг юқори чўққисида мия структураларида 0,02% миқдорида йиғилиб қолганлиги аниқланган. ДЛКнинг таъсир механизми ва захарланишнингривожланиши

 ДЛКнинг таъсир механизмида антисератонин назарияси кўпчиликнинг диққатини тортиб келмоқда. ДЛКнинг сератонин билан структураси ўхшаш бўлганлиги учун унинг антогонисти бўлиб ҳисобланади. Марказий нерв системаси синапслардаги серотонин рецепторларини фалажлаб қўяди ва серотонин ўз физиологик функциясини бош мия пўстлоғида, гипоталамусда, ретикуляр формацияларда бажара олмайди, натижада организмда психоз ривожланади. ДЛКнинг таъсир механизми ва захарланишнинг ривожланиши

ДЛКнинг таъсир механизми ва захарланишнингривожланиши Синаптик пуфакчала р Нерв импульслари нейромедиаторлар терминаль рецепторлар Синаптик оралиқ Нерв хужайрасининг танаси

 ДЛК организмга марказий ва периферик таъсир кўрсатади. Организмда марказий таъсир кўрсатиши синаптик структуралар кўзғалиши сифатида ўтади, мидриаз, тахикардия, гипергликемия, тана ҳароратнинг кўтарилиши ва бошқа клиник белгилар билан намоён бўлади. Периферик таъсири организмда қон томирларнинг қисқариши каби симптомлар билан намоён бўладиДЛКнинг таъсир механизми ва захарланишнингривожланиши

ДЛКнинг таъсир механизми ва захарланишнингривожланиши

 ДЛК ретикуляр формациянинг катехоламинергик системаларига ва бош миянинг бошқа марказларига танлаб таъсир қилади .  захарланишнинг баъзи аломатлари, яъни ўта серхаракатчанлик, тахикардия, қон босимининг ошиши, мидриаз, тана хароратининг ошиши захарланганларда симпатотония белгилари устунлигини кўрсатади. ДЛКнинг таъсир механизми ва захарланишнинг ривожланиши

 ДЛК организм тизимларидаги барча катехоламинергик нейронларни фаоллаштиради;  Нейромедиаторлар синтези жараёни фаоллашади, унинг стриатумдаги, гипоталамусдаги ва лимбик ядродаги алмашинув жараёни тезлашади – бу эса бош мия сруктураларидаги дофамин миқдорини камайишига сабаб бўлади.  Катехоламинергик тизим фаолашуви натижасида ўрта мия ва гипоталамусда норадреналин миқдори камайиб кетади. ДЛКнинг таъсир механизми ва захарланишнинг ривожланиши

BZ дан заҳарланиш механизмининг асослари BZ - захарловчи модда организмга тушганда миядаги мускарин сезувчи холинорецепторларни боғлаши натижасида марказий нерв системаси синапсларида ацетилхолиннинг медиаторлик функцияси бузилади. Бунда марказий нерв системасида атрофдан келадиган хабарларни қабул қилиш жараёни бузилади, бу эса организмда психик ҳолат пайдо бўлишига олиб келади .

 ВZ - жуда кучли марказий холинолитик у бош миянинг М – холинорецепторлари билан мустаҳкам боғланиш хусусиятига эга.  У нафақат синапслардан кейинги балки улардан олдинги холинорецепторларни ҳам боғлаб қўя олади. BZ дан заҳарланиш механизмининг асослари

 Токсик модда синаптик бўшлиққа ацетилхолин ажралиб чиқишини тезлаштиради ва унинг ацетилхолинэстераза ёрдамида парчаланишини кучайтиради  холинацетилаза фаоллигини камайтиради ва ацетилхолин синтезини тўхтаб қолишига сабаб бўлади. BZ дан заҳарланиш механизмининг асослари

 Захарланишнинг вегитатив белгилари кўпроқ кўзга ташланади : - карахтлик; - бефарқлик; - фикирлашнинг бузулиши . (захарловчи модда кичик дозаларда таъсир этганда)  Бош мия функциясининг пасайиши : - хотиранинг бузулиши ва диққатнинг сусайиши (кўп ҳолларда ақлий мехнат қобилиятининг йўқолишига сабаб бўлади).  Ўз холатини критик баҳолай олмайди Би-зет билан захарланишнинг клиник манзараси ҳақида маъруза матнига қаранг !

 Фикирлашнинг бузулиши, беҳоллик ва эс- хушининг йўқотиш даражасигача боради;  Захарланишнинг умумий давом этиши 6-12 соатдан 24 соатгача давом этади; Бу холатдан чиққанда жабрланган бошидан ўтказганларини яхши эслолмайди;  Кутулмаганда захарланиш белгиларининг қайтарилиши, галлюцинация чақирувчи моддалардан меъёрда истеъмоли таъсирида ёки алькогол таъсирида узоқ давом этувчи психозларнинг ривожланиши (кўпинча рухий касалликлари бор инсонларда). ДЛК билан захарланишнинг клиник манзараси ҳақида тўлиқ маълумотлар маъруза матнида берилган!

 Билвосита таъсир қилувчи, гематоэнцефалик баръер орқали ўтиб кира олувчи холиномиметиклар – холинэстеразанинг қайтарилувчи ингибиторлари: - галантамин; - эзерин; - аминостигмин . @PrezintatsiyaTibbiyБи-зет билан захарланганда қўлланиладиган зидди-заҳарлар

Похожие

Терига таъсир қилувчи захарловчи моддалар

Пренатал патология. Ахамиятга эга бўлган нуқсонли ривожланишлар

Таркибида ёғ ва ёғсимон моддалар бўлган доривор ўсимликлар ва маҳсулотлар

Моддалар алмашинуви хасталиклари

Аритмияга қарши қўлланадиган моддалар