Bolalar sport tibbiyoti. Uning vazifalari va zamonaviy muammolari - Медицина - Презентации

Bolalar sport tibbiyoti. Uning vazifalari va zamonaviy muammolari

Загружено в:

24.08.2024

Скачано:

0

Размер:

2835.13671875 KB

BOLALAR SPORT TIBBIYOTI. UNING VAZIFALARI VA ZAMONAVIY MUAMMOLARI

2017 yil 3 iyunda “Jismoniy tarbiya va ommaviy sportni yanada rivojlantirish choratadbirlari to‘g‘risida”gi qaror, 2018 yil 5 martda “Jismoniy tarbiya va sport sohasida davlat tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi farmonning qabul qilinishi va mazkur farmonga ko‘ra Respublika Jismoniy tarbiya va sport qo‘mitasining vazirlikka aylantirilishi, shuningdek, Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 29 yanvardagi “O‘zbekistonda sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish va aholini jismoniy va ommaviy sportga jalb etish to‘g‘risida”gi, 2019 yil 13 fevraldagi, “2019-2023 yillar davrida O‘zbekistonda jismoniy va ommaviy sportni rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi qarorlarining qabul qilinishi O‘zbekistonda jismoniy tarbiya va sport sohasida yangi bosqich boshlanganidan dalolat beradi.

Sport tibbiyoti - ilmiy-amaliy fan, tibbiy-jismoniy madaniy dispansеri va tibbiy-jismoniy madaniyat xonalari kabi davolash-profilaktik muassasalarga ega. Sport tibbiyoti - aholiga davolash-profilaktik xizmat kursatish tizimining tashkiliy qismi xamda odam jismoniy tarbiyasi yagona tizimining ajralmas qismidir.

Sport tibbiyoti oldida quyidagi vazifalar turadi:  1. Jismoniy madaniyat va sport bilan shug`uvullanuvchi shaxslar sog`ligini shifokor tomonidan tashkil kilish va amalga oshirish.  2. Jismoniy madaniyatning vosita va uslublarini asoslash, sportchilarning shifokor tomonidan kuzatilishi, davolash, diagnostikasi, sportchilar kasalligi va jarohatlari oldini olish yangi uslublarini ishlab chiqish.  3. Turli yoshdagi, jinsdaga, kasbdagi, turli soglik xolatidagi shaxslar bilan jismoniy madaniyat va sport buyicha ishlashning yuqori sog`lomlashtirish samaradorligini ta'minlash. Sport takomillashuviga yordam bеrish.  4. Jismoniy tarbiyaning eng to`gri gigiеnik shart-sharoitlarini bеlgilash, jismoniy madaniyat va sport mashg`ulotlarijarayonida odamga salbiy ta'sir kursatadigan omillarni bartaraf etishga yo`naltirilgan choralar tizimini amalga oshirish. Sport tibbiyoti bilan hal qilinadigan vazifalar jismoniy harakat sog`lomlashtirish printsiplari va mamlakat tibbiyoti profilaktik yo`nalishiga to`la muvofiq uning mazmunini bеlgilaydi.

BOLALAR SPORTI:

Sport tibbiyotidagi ish asosiy omillari quyidagilar:  - jismoniy madaniyat va sport bilan shugullanuvchi shaxslarni tibbiy ko`rikdan o`tkazish;  - еtakchi sportchilarni dispansеrizatsiyadan utkazish;  - tibbiy-pеdagogik nazorat;  - sog`lomlashtirish, davolash va profilaktik tadbirlar;  - mashg`ulot va musobaqalar o`tkazish joyi va shart-sharoitlari sanitariya- gigiеnik nazorati;  - sport musobaqalari tibbiy ta'minoti;  - sport jarohati oldini olish;  - ilmiy-tadqlqot va uslubiy ish;  - tibbiy sport maslahati  - sportchilar orasida sanitariya-ma'rifat ishi va aholi orasida jismoniy madaniyatni targibot qilish.

SPORT TANLOVI:  bu ma'lum bir sport talablariga javob beradigan yuqori darajadagi qobiliyatli sportchilarni aniqlash bo'yicha tadbirlar majmuasidir. Faol tanlab olish uzoq vaqt davom etadigan keng qamrovli tadqiqotlar asosida olib borilishi mumkin, bu sportchining shaxsiyatini va uning sport qobiliyatini pedagogik, tibbiy, psixologik va antropometrik tanlov mezonlari asosida tahlil qilishni o'z ichiga oladi.

Tanlovning birinchi bosqichida 6-10 yoshdagi bolalar kontingentlarini bir yoki bir nechta sport bilan shug'ullanishga yo'naltirish maqsadida ommaviy ko'rish amalga oshiriladi

 Tanlovning ikkinchi bosqichid a BO’SM, OZM o'quv-mashg'ulot guruhlari va sportni takomillashtirish guruhlarini jamlash uchun maktab yoshidagi iqtidorli bolalar aniqlanadi. Tanlov keyingi o'quv yili davomida boshlang'ich tayyorgarlik guruhlarida quyidagi dastur bo'yicha o'tkaziladi: sog'liqni saqlash holatini baholash; har bir sport uchun ishlab chiqilgan nazorat-o'tkazish normativlarini bajarish; antropometrik o'lchovlar; jismoniy sifat va sport natijalarining o'sish sur'atlarini aniqlash.

 Sport tanlovining uchinchi bosqichida istiqbolli sportchilarni topish va ularni Olimpiya tayyorgarlik markazlariga, IBO’SM va OZM markazlariga qabul qilish maqsadida sportchilarning raqobatbardosh faoliyatini ekspertizadan o'tkazib, keyinchalik ularni yosh o'smirlar guruhlari uchun respublika musobaqalarida, ya'ni sportni takomillashtirish guruhlari tugallanadigan yoshda sinovdan o'tkazadi.

 Sport tanlovining to'rtinchi bosqichida har bir mashg’ulotda Olimpiya sporti o'quv-mashg'ulot yig'inlari o'tkazilishi kerak. Tanlov quyidagi ko'rsatkichlar bo'yicha amalga oshiriladi:  1. Sport va texnik natijalar va ularning dinamikasi (boshlang'ich, yuksalish, pasayish) tayyorgarlik yillariga ko'ra;  2. Ekstremal sharoitlarda mashq bajarishda eng beqaror elementlarni bajarish texnikasini mustahkamlash darajasi;  3. Sportchining texnik tayyorgarligi va qarshilik darajasi pastga tushadigan omillarga bog'liq.

Hozirgi vaqtda bolalar bilan ishlash amaliyotida quydagi davrlarni qamrab oladi:  7 — birinchi bolalik davrining oxiri;  8-11 yosh (qizlar) va 8-12 yosh (o'g'il bolalar) — ikkinchi bolalik davri;  12-15 (qizlar va 13-16 (o'g'il bolalar) — o'smirlik.  16 yoshdan boshlab qizlar va 17 yoshdan boshlab o'g'il bolalar o’spirinlik boshlanadi, bu davrda esa maktab yoshi tugatiladi. Maktab yoshi guruhlari orasida bunday farq saqlanib qoldi:  yosh 1-4 sinflar (7-11 yosh),  o'rtacha 5-9 sinflar (11-16 yosh) va  eng katta 10-11 sinflar (16-18 yosh).

 Kichik maktab yoshidagi o'quvchilar statik harakatlarga chidamliligi yuqori va ularning o'sishi o'rta va katta maktab yoshi o'quvchilaridan yuqori. Ammo boshlang'ich sinf o'quvchilari hali ham yuqori darajada harakat qila olmaydilar, chunki ular mushaklarning kuchlanish darajasini aniq farqlay olmaydilar. 8 dan 11 yilgacha boldir mushaklarining chidamliligi taxminan 77 %, magistral ekstensorlari — 85%, bilak ekstensorlari — 41% ga oshadi. Ushbu yoshdagi bolalarda statik chidamlilikni oshirish uchun muayyan pozitsiyalarni uzoq vaqt ushlab turish (joyida ko’tarilish, muvozanat, tik turish) mashqlarini qo'llashingiz mumkin.

 O'rta maktab yoshi o'quvchilarining jismoniy tayyorgarligidagi eng muhim nuqta-bu ularning mahorati va sifatni rivojlantirishdir. 7 dan 11-12 yilgacha harakatlarni muvofiqlashtirishni rivojlantirishda sezilarli o'zgarishlar yuz berishi aniqlandi. 8-11 yil ichida nerv-mushak tizimining harakatchanligi yuqori rivojlanishga erishadi, analizatorlardan farqlash qobiliyati yaxshilanadi. Bolalar mushaklarning his-tuyg'ularini yaxshilashga qaratilgan mashqlarga sezgir javob berishadi: ular harakatlarning amplitudasini va tezligini aniq takrorlaydi, mushaklarning kuch to’planishi ortib boradi.

 Morfofunksional mashqlarini bajarish o'g'il-qizlarning kuch- quvvati uchun juda qulaydir degan xulosaga kelish mumkin. Shu bilan birga, yuklamalarni taqsimlashda qizlar o'g'il bolalardan kuch-quvvatning o'sishida ikki barobar kechikkanligini hisobga olish kerak. O'g'il bolalar va qizlar o'rtasida chidamlilik ko'rsatkichlari (umumiy, tezkor, kuch) farqi turli mushak guruhlaridadir.

 Jismoniy mashg’ulot jarayonining uchta asosiy vazifasini hal qilish uchun-mashg’ulot, jismoniy qobiliyatlarni tarbiyalash va tanlangan sportchini takomillashtirish uchun turli harakatdagi mashqlar qo'llaniladi. Ular shartli ravishda to'rtta asosiy guruhga bo'linadi.  Birinchi guruh tanlangan sportga xos bo'lgan raqobatbardosh mashqlarni va ularning variantlarini o'z ichiga oladi. Raqobat mashqlari ixtisoslashuv mavzusi bo'lib, raqobat shartlariga muvofiq amalga oshiriladi. Misol uchun, bu qisqa masofani bosib o'tish, balandlikka sakrash, nayza uloqtirish, 500 m yoki 5000 m chang’ida uchish, 20 km.ga yugirish va hokazo.  Ikkinchi guruh sportchining jismoniy rivojlanishi uchun umumiy rivojlanish mashqlarini o'z ichiga oladi.  Uchinchi guruh jismoniy qobiliyatlarni o'rganish va rivojlantirish uchun mo'ljallangan maxsus tayyorgarlik mashqlarini o'z ichiga oladi.  To'rtinchi guruh boshqa sport turlari mashqlarini o'z ichiga oladi.

Sport shug‘ullanishga qarshi ko‘rsatmalar.  1) Kasalliklarni o‘tkir va o‘tkir osti davri  2) Shaxs bilan muloqatni qiyinlashtiruvchi ruhiy kasalliklar  3) MNT og‘ir organik kaslliklari  4) Yomon sifatli o‘smalar  5) Yurak qon tomir tizim kasalliklari; YuIK tez-tez takrorlanuvchi xurujliy stenokardiya, 6 oydan o‘tmagan miokard infarkti o‘tkazganlar; qon aylanish yetishmovchiligi, yurak ritmi buzilishi, gipertoniya kasalligi II-III bosqichida  6) Bronxial astmani og‘ir kechishida  7) Bronxoektatik kasalligi og‘ir shaklida

 8) Faoliyat yetishmovchiligi belgilari bilan jigar va buyrak kasalliklari  9) Faoliyati buzilish keskin ifodalangan endokrin tizimi kasalliklarida  10) Xarakat a'zolarini kasaliklari. Bo‘g‘imlar funksiyalarini keskin buzilishi va og‘riq sindromida  11) Tromboflebitlar va boshqa sabbalarga ko‘ra tez-tez qon ketish holatlari  12) Glaukoma

Похожие

Reabitalogiya va sport tibbiyoti

Tibbiy ekologiyaning zamonaviy muammolari

Kelajak tibbiyoti

Bolalar o’sish va rivojlanishining buzilishlari

Bolalar kasalliklari