Obidalar moziydan so`zlar - История - Презентации

Obidalar moziydan so`zlar

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

6559 KB

HUQUQSHUNOSLIK FAKULTETI MILLIY G`OYA YO`NALISHI 2- BOSQICH “A” GURUHI 2- GURUH TALABALARINING TARIXIY O`LKASHUNOSLIK FANIDAN www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

- Buxorodagi eng katta usti berk savdo rastasi. Abdullaxon II davrida qurilgan. (1577). Abdullaxon timi asosi murabba tarhli (39x42 m), 3 tomoni berk, bosh tarzidagi peshtoq orqali kiriladi. Devorlarining 2 tomonida ravoqli tokchalar joylashgan. Baland gumbazli bostirma timni turadi. O`rtadagi miyonsaroy (diametri — 10 m) baland gumbaz bilan yopilgan. Gumbaz ostidagi ravoqli teshiklardan yorug` tushadi. Miyonsaroy atrofi dolon. Dalondagi mayda ravoqlar ichida gumbaz tomli do`konlar bo`lgan. Bino pishiq g`ishtdan (22x27x3,5 sm) qurilgan, devorlari ganch suvoqli, naqshin bezaklari deyarli saqlanmagan. O`tmishda bu yerda shoyi, jun gazlam bilan savdo-sotiq qilingan. Abdullaxon timi Buxoro pshahridagi savdo rastalari, chorsu—toq binolari ichida eng kattasi va shaklu shamoyili jihatidan ancha murakkab va xushbichim hisoblanadi. Bir necha bor ta`mirlangan, savdo do`konlari joylashgan. www.arxiv.uz

— Buxorodagi me`moriy yodgorlik (14-asr). Maqbara (18,5x10,8 m) uch gumbazli, tarhi to`g`ri burchakli. Ziyoratxona va ikki go`rxonadan iborat. Ziyoratxonaning to`rt tomoni ravoqli. Shimoliy ravoqda eshik o`rni bor. Bosh tarzidagi peshtog`ining ikki burchagida tomga chiqiladigan zina, g`arbiy devorida mehrob bor. Go`rxona ikki murabba tarhli xona (4,85x4,7 m)dan iborat bo`lib, biridan ikkinchisiga ravoq orqali o`tilgan. Go`rxonaning birida ikki qator ganch suvoqli katta-kichik sag`analar, ikkinchisida xom g`ishtdan qurilgan yirik sag`ana joylashgan. Bu xonalarning tomi dastlab gumbazli bo`lgan. Ta`mir vaqtida tekis tom va sinchli devorlar ishlangan. 1950—86 yillarda o`rga-nilgan va ta`mir qilingan. www.arxiv.uz

Toqi zargaron (fors – zargarlar toqi) – Buxorodagi me`moriy yodgorlik (XVI asr). Zargarlik buyumlari sotish uchun mo`ljallangan savdo markazi. Gumbazi arablar bosqiniga qadar qurilgan deb taxmin qilinadi. Ulkan gumbaz 8 ta toqiga o`rnatilgan. Undagi 16 ta darcha orqali bino ichiga yorug`lik tushib turadi. O`tmishda uning dalonlarida 36 ta zargarlik ustaxonasi va do`konlar bo`lgan. Atrofiga savdo rastalari, ombor, karvonsaroylar qurilgan. Toqi zargaron Buxorodagi toqilarning eng yirigi va mujassamoti jihatdan murakkabi hisoblanadi. www.arxiv.uz

Buxoro namozgohi – Buxorodagi me`moriy yodgorlik. Shaharning janubiy chekkasida, qoraxoniylar sulolasining yozgi qarorgohi o`rnida barpo etilgan. (1119-yil) Masjid pishiq g`ishdan oddiy qilib qurilgan. Atrofi baland devor bilan o`ralgan. XVI asrdagi ta`mir davrida masjid binosiga tutashtirib 3 toqili va ustunli peshayvon qurilgan. Tarhi to`g`ri to`rtburchak bo`lib, 3 asosiy xonadan iborat. O`rtadagi murabba tarhli xona yassi gumbaz bilan, yonlaridagi xonalar balxi gumbaz bilan yopilgan. Asosiy xonaga peshtoq, yonidagi xonalarga dalon-yo`lakdan kirilgan. Peshtoqqa Qur`ondan ko`chirilgan oyatlar bitilgan. Buxoro namozgohi me`morligida mehrob va uning atrofiga ishlangan koshinkori bezaklar alohida ajralib turadi. Unda Buxoro me`morligi va bezak san`atining an`analari o`z ifodasini topgan. www.arxiv.uz

XIV - XVI asrlar. Chashmai Ayyub maqbarasi qadimiy va mashhur mozor o`rnida Ayyub payg`ambarning ramziy qabri ustiga bunyod etilgan. Buxoroning o`ziga xos obidalaridan biri. Taxmin qilinishicha, qadimiy qismining tarixi XII asrga borib taqaladi. Maqbara xilxonalari devorlariga o`yilgan yozuvlarga ko`ra, Amir Temur davrida (mil. 1378-1379 y.) saltanatning Buxorodagi vakili Amir Xujjoj tomonidan qurdirilgan. Rivoyat qilinishicha, Ayyub alayhissalom bu suvsiz joydan o`taturib hassasi bilan yerga urgan va chashma hosil bo`lgan. www.arxiv.uz

XII asr oxiri. Minora 1197-1198 yillarda bino qilingan. Buxoro sadri Burxoniddin Abdulaziz II ning nomi bitilganidan minorani u qurdirganligi bilinadi. Minoraning tepa qismiga devoniy xatida "Minora 595 hijriy yilda qurib bitkazildi", deb yozilgan. "Kimki masjid qursa, o`ziga jannatdan makon qurgan bo`ladi ", degan hadis ham bitilgan. O`sha davrda minoraga yondosh bir masjid va bir Madrasai sadriya mavjud bo`lib, u Movarounnahrdagi eng yirik bilim maskani bo`lgan. Minoraning balandligi 38,7 metrdir. www.arxiv.uz

XII - XVI asr. Bu masjid XII asrda otashparast-majusiylar ibodatxonasi o`rnida bino qilingan. Ibodatxona atrofga nisbatan bir muncha pastroqqa joylashgan. Forscha "Mag`oki" (chuqurlik) nomi ham shundan olingan. Vaqt o`tishi bilan masjid ko`milib ketgan. Masjidning sharqiy peshtoqidagi yozuvlarga ko`ra, 1547 yilda Abdulaziz ibn Abdulloh masjidni buzdirib, o`rniga yangi masjid qurdirmoqchi bo`ladi. Ammo naqshbandiya tariqatining o`sha davrdagi peshvosi va xonning murshidi Maxdumi A`zam bunga yo`l qo`ymaydi. Ushbu masjid minbarida Abduxoliq G`ijduvoniy, Bahouddin Naqshband kabi pirlar xutba o`qiganlari ham ta`kidlangan. Murshidning so`zlariga itoat qilgan Abdulazizxon masjidning g`arbiy tomoniga chambarchas qilib yangi masjid qurdirgan. www.arxiv.uz

ABDULAZIZXON MADRASASABDULAZIZXON MADRASAS II – Buxorodagi me`moriy yodgorlik. Qo`sh imorat ansamblning janubiy tomonida me`mor Mimxoqon ibn Xo`ja Muhammadamin tomonidan 1652-yilda qurilgan. Ulug`bek madrasasining (1419) qarshisida. Madrasa tuzilishi oddiy va hujralari ikki oshyonli. Chorsi hovlining har tarafi o`rtasida peshtoqli ayvon bor. Umuman, madrasa bezaklari yuksak san`at va mahorat bilan ishlangan. Katta peshtoq nafis koshinkori naqshlar bilan ziynatangan. Islimiy naqshlar qatorida afsonaviy jonivorlar tasviri ham berilgan. Madrasa hujralari, ayniqsa, janubiy ayvon peshtoqi turli-tuman naqshlar bilan bezatilgan. Gumbaz shiftining ganchli muqarnaslari orasida islimiy naqshlar va zarhal bezagi bor. Hujra devorlarida tabiat manzaralari va imoratlar tasviri ham uchraydi. Naqshlar, asosan, moviyrang bo`yoqlar bilan chizilgan. Asosiy o`lchami: atrof aylanasi 50x67 m, hovli – 28x35 m. Madrasa 17-asr Buxoro mahobatli me`morligining yetuk namunasidir. Madrasa asosan juz`iy ta`mirlar (peshtoq muqarnasini Usta Shirin Murodov ta`mirlagan) asosida tartibga keltirilgan. Hovlisida sayyohlar uchun milliy musiqa va folklor tomoshalari ko`rsatiladi. Shimoli- sharqiy burchagidagi miyonsaroyda Buxoro yog`och o`ymakorligi namunalaridan iborat ko`rgazma tashkil etilgan. www.arxiv.uz

MINORAI KALONMINORAI KALON Minorai kalon. Arslonxon minorasi (Buxoro, 1127)-poydevori tosh va maxsus qir qorishmasidan terilgan. Asosining diametri 9 m, balandligi-50,0 m, kursisimon qirrador, tanasi silindrsimon. Minoraning ichida 104 pilpoya aylanma zinasi, mezanasida 16 ta darchasi bor. Masjidi Kalon tomidan minoraga o`tadigan ko`p- rikcha bo`lgan. MASJIDI KALONMASJIDI KALON Masjidi kalon (Buxoro, 15-16- asrlar)-eski masjid qoldiqlari o`rnida qurilgan. Masjid to`g`ri to`rtburchak tarhli. Hovlining to`rt tomoni ravoqli galereya, 288 gumbazli, g`ishtin ustunlarga tayangan. Masjidning yeti ustuni bor. G`arbiy devoridagi naq- shinkor mehrobda usta Boyazid Puroniy nomi saqlangan. www.arxiv.uz

Labihovuz ansambli (Buxoro, 17-asr)-dastlab bozor maydoni bo`lgan. Maydon o`rtasida katta hovuz qazilib (1620), atrofiga xarsanglardan zinapoyalar qilin-gan. Uning g`arbiy tomonida Devonbegi xonaqohi, sharqida Ko`kaldosh va Ernazar elchi madrasalari qad ko`targan. 17-asrning 20- yillarida qurilgan dastlabki ikki yodgorlik (Devon-begi xonaqohi va madrasasi) ayniqsa sernaqsh va serhashamdir. Ular Labihovuz majmuasini tashkil qiladi. www.arxiv.uz

KO`KALDOSH KO`KALDOSH MADRASASIMADRASASI Ko`kaldosh madrasasi (Buxoro, 1557-98)– Abdulla-xon II ning sarkardasi Qu-lbobo Ko`kaldosh tashab-busi bilan bunyod etilgan. Hovlisi atrofida 160 hujra va darsxona hamda masjid joylashgan www.arxiv.uz

ISMOIL SOMONIY ISMOIL SOMONIY MAQBARASIMAQBARASI Ismoil Somoniy Maqba-rasi (Buxoro, 9-asr oxiri-10 asr boshlari)– Somo-niylar sulolasining asos-chisi Ismoil Somoniy va uning avlodlariga man-sub. Yarimshar shaklidagi gumbaz bilan yopilgan. www.arxiv.uz

NODIR DEVONBEGI NODIR DEVONBEGI MADRASASIMADRASASI Devonbegi madrasasi, devonbegi madrasasi (Buxoro, 1622-23)-Bu- xoro hukmdori Imom- qulixonning vaziri Nodir devonbegi tashabbusi bilan bunyod etilgan. Madrasa dastlab karvon-saroy sifatida qurilgan. www.arxiv.uz

Buxoro arki (Buxoro, 9-12- arslar)-shaharning qadimiy qal`asi. Ark baland tepalik ustiga qurilgan. Maydoni 4,2 ga.) Milod boshlarida qurila boshlanib, Somoniylar davri (9-10-asrlar) da ham Ark qayta qurilgan, asosan ho-zirgi ko`rinishi saqlanib shayboniylar sulolasi dav- rida shakllangan. 2 ming yil mobaynida tashqi va ichki qiyofasida ko`p o`zgarishlar ro`y bergan. www.arxiv.uz

Bahouddin majmuasi (Buxoro)-Shayx Bahouddin dahmasi, Abdulazizxon xa-naqohi, Dahmai Shohon, maqbara, madrasa, Muzaf-farxon, va Hakim qushbegi masjidlari, hovuz, quduq, minora va boshqa insho-otlardan iborat. www.arxiv.uz

Abdullaxon madrasasi (Buxoro, 1588-90) – Abdullaxon II qurdirgan. Xalq orasida Modarixon madrasasi nomi bilan birga Qo`sh madrasa nomini olgan. Madrasaning to`rt tomoni baland peshtoqli bo`lib, bosh tarzidagi peshtoq, uning yonlaridagi ikki qavatli hujralar va burchaklaridagi guldastalar oq, ko`k, zangori rangli sirkor baezaklar bilan pardozlangan. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Похожие

Tarixiy obidalar

Tarixiy obidalar 2

IX-XII asrlarda fan, ta\\'lim, adabiyot, me\\'moriy obidalar

Amir Temur va Temuriylar muzeyi

Buxoro va Xiva shahrining 2500 yilligi