Jadidlar - История - Презентации

Jadidlar

Загружено в:

11.02.2024

Скачано:

0

Размер:

224.9853515625 KB

Jadidlar

Jadidlarga kirish Jadidlar — 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida Oʻrta Osiyoda paydo boʻlgan musulmon ziyolilari guruhi. Ular mintaqadagi musulmon jamiyatlarini modernizatsiya qilish va isloh qilish harakatlari bilan tanilgan. Jadidlar islom ta’limotini ilm-fan, ta’lim, xotin-qizlar huquqlari kabi zamonaviylik g‘oyalari bilan uyg‘unlashtirishga harakat qildilar.1 2 3

Jadidlarning asosiy siymolari Jadidlar — 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida Rossiya imperiyasidagi ziyolilar va islohotchilar guruhi. Ular asosan Oʻrta Osiyo va Kavkazdagi musulmon jamoalaridan boʻlib, oʻz jamiyatlarini turli yoʻllar bilan modernizatsiya va isloh qilishga intildi. Key figures of the Jadids include Abdullah Qadri Bey (1859-1916), Khayrulla Tukhtamishev (1860-1912), and Munawwar Qari Abdul Karim Tufqin (1864-1916).

Jadidlarning ta’lim-tarbiyaga ta’siri Jadidlar 19-asr oxiri 20-asr boshlarida Oʻrta Osiyoda taʼlim- tarbiyaga katta taʼsir koʻrsatdilar. Ular islom ta’limotlarini fan, matematika va adabiyot kabi fanlar bilan uyg‘unlashtirgan zamonaviy, dunyoviy ta’limni targ‘ib qildilar. Ularning sa’y-harakatlari natijasida ko‘plab zamonaviy maktablar barpo etildi, aholi o‘rtasida savodxonlik keng tarqaldi.

Jadidlarning islohot takliflari Jadidlar yangilanishga intilib, dunyoviy ta’limni joriy etish, xotin-qizlar huquqlarini ta’minlash, G‘arb madaniy amaliyotlarini o‘zlashtirish kabi turli islohotlarni taklif qildilar. Ular bu islohotlarni G‘arb dunyosi taraqqiyotiga yetib borish va o‘z jamiyatining omon qolishini ta’minlash uchun zarur deb hisoblardi. Jadidlar konservativ elementlarning qarshiliklariga duch kelgan boʻlsalar ham, bu islohotlar tarafdori boʻlib, Oʻrta Osiyo jamiyatlariga doimiy taʼsir koʻrsatdilar.

Jadidlar adabiyoti va she’riyati Jadidlar — 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida Oʻrta Osiyoda paydo boʻlgan musulmon ziyolilari guruhi. Ular ta'lim va madaniyatni rivojlantirish orqali o'z jamiyatlarini modernizatsiya va isloh qilishni maqsad qilganlar. Jadidlar harakatida adabiyot va she’riyat katta rol o‘ynadi. Ular o‘zgarayotgan zamonni aks ettiruvchi, o‘z jamoalarining talab va intilishlariga javob beradigan yangi adabiy an’ana yaratishga intildi. Jadidlar adabiyoti va she’riyatida ijtimoiy adolat, tenglik, taraqqiyot kabi mavzularga e’tibor qaratildi. Ular o‘z asarlarida o‘zbek tilining qo‘llanishi, uni kengroq auditoriya uchun ochiq qilish va madaniy o‘ziga xoslikni targ‘ib qilish masalalarini qamrab oldi.

Jadidlar va ijtimoiy faollik Jadidlar ijtimoiy faollikda, ta’lim-tarbiyani isloh qilish va jamiyatni yangilash tarafdori bo‘lishda katta rol o‘ynagan. Ular ta’lim-tarbiyaning muhimligini ta’kidlab, musulmon aholi orasida savodxonlikni yoyishga da’vat etganlar. Jadidchilar xotin-qizlarning bilim olishi, jamiyatning faol a’zosi bo‘lish imkoniyatlarini oshirishda ham hal qiluvchi rol o‘ynagan.1 2 3

Markaziy Osiyodagi jadidchilik harakatlari Jadidlar Markaziy Osiyoda 19-asr oxiri 20-asr boshlarida vujudga kelgan modernistik oqim edi. Ular an'anaviy musulmon jamiyatlarini isloh qilish va ta'lim, ijtimoiy taraqqiyot va siyosiy o'zgarishlarni rag'batlantirishni maqsad qilgan. Jadidlar taʼlimni modernizatsiya qilish, ayollar huquqlarini yaxshilash, Gʻarb gʻoyalari va texnologiyalarini qoʻllash tarafdori boʻlgan.

Jadidlar atrofidagi bahslar Jadidlar 19-asr oxiri va 20-asr boshlarida Oʻrta Osiyo jamiyatlarini modernizatsiya qilishga intilgan musulmon ziyolilari guruhi edi. Ular o'z g'oyalarini an'anaviy islom qadriyatlari va madaniy o'ziga xoslikka tahdid sifatida ko'rgan an'anachilarning qarama- qarshiligiga duch kelishdi. Ko'pgina jadidlar mustamlakachi davlatlar bilan hamkorlik qilganliklari va mahalliy madaniyatdan voz kechganliklari uchun ham tanqid qilingan.

Jadidlar va modernizatsiya Jadidlar 19-asr oxiri va 20- asr boshlarida oʻz jamiyatlarini modernizatsiya qilishni maqsad qilgan Oʻrta Osiyodagi musulmon ziyolilari guruhi edi. Ular islomiy islohot va zamonaviy ta'lim o'z jamoalarining taraqqiyoti uchun zarur deb hisoblardi. Jadidlar ijtimoiy o‘zgarishlarni amalga oshirishda ilm-fan, texnika va xotin-qizlar bilimi muhimligini ta’kidladilar.

Jadidlar merosi Jadidlar 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida Oʻrta Osiyodagi musulmon ziyolilari guruhi edi. Ular ta’lim, ijtimoiy taraqqiyot, G‘arb g‘oyalari va texnologiyalarini o‘zlashtirish tarafdori bo‘lib, an’anaviy Markaziy Osiyo jamiyatlarini modernizatsiya qilish va isloh qilishga intildi. Viloyatda zamonaviy ta’lim muassasalarining barpo etilishi, savodxonlikning keng tarqalishi, xotin-qizlar huquqlari ta’minlanishi jadidlar merosini ko‘rish mumkin.

E'tiboringiz uchun rahmat

Похожие

Jadidchilik harakatining Turkiston Ijtimoiy-siyosiy va madaniy hayotiga ta’siri

Turkistonda jadidchilik harakati va uning vazifalari

Chor Rossiyasining Turkistonni bosib olishiga qarshi xalq harakatlari

Rossiya imperiyasining Turkistonni bosib olishi, uning istibdodiga qarshi milliy ozodlik kurashi. Jadidchilik

18 asr ohiri 19 asr boshlarida taʼlim, ilm-fan sohasidagi oqim