Ilk o’rta davrlar

Ilk o’rta davrlar

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1423 KB

Ilk o’rta davrlar

Dehqonchilikdagi yutuqlar Qadimgi Turon Dehqonchilikdagi yutuqlar Qadimgi Turon diyorida zamonasining buyuk davlatlaridan diyorida zamonasining buyuk davlatlaridan Qang’ (Kanguy) podsholigi va uning janubiy Qang’ (Kanguy) podsholigi va uning janubiy hududida Kushon podsholigi ravnaq topgan hududida Kushon podsholigi ravnaq topgan davrda yuksalish boshlangan edi. Bu davrda yuksalish boshlangan edi. Bu o’zgarishlar albatta mamlakat aholisining o’zgarishlar albatta mamlakat aholisining ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy va siyosiy ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy va siyosiy hayotida muhim o’zgarishlarga olib keldi. hayotida muhim o’zgarishlarga olib keldi. Dehqonchilik vohalarida shaharlarning soni Dehqonchilik vohalarida shaharlarning soni ko’paydi. Shaharlar kengayib, ko’paydi. Shaharlar kengayib, hunarmandchilik, savdo-sotiq va madaniy hunarmandchilik, savdo-sotiq va madaniy hayotning markaziga aylandi. Vohalar hayotning markaziga aylandi. Vohalar bo’ylab, ayniqsa sersuv azim daryo bo’ylab, ayniqsa sersuv azim daryo adoqlarida qator yirik sug’orish tarmoqlari adoqlarida qator yirik sug’orish tarmoqlari qazilib, sug’orma dehqonchilik maydonlari qazilib, sug’orma dehqonchilik maydonlari kengaydi. Suv tegirmoni, chig’ir va kengaydi. Suv tegirmoni, chig’ir va charxparraklar kabi o’z davri uchun charxparraklar kabi o’z davri uchun anchagina murakkab suv inshootlari kashf anchagina murakkab suv inshootlari kashf etildi. Oqar suv sathidan birmuncha etildi. Oqar suv sathidan birmuncha balandlikda joylashgan maydonlarga suv balandlikda joylashgan maydonlarga suv chiqarib obod etildi.chiqarib obod etildi.

Ijtimoiy-iqtisodiy o’zgarishlar Mamlakatning dasht va tog’ oldi mintaqalarida yashovchi ko’chmanchi va yarim ko’chmanchi aholining o’troq hayotga o’tishi kuchaydi. Oqibatda dehqonchilik uchun yaroqli obikor yerlarga bo’Igan muhtojlik tobora oshib bordi. Natijada qo’riq va bo’z yerlarga suv chiqarib katta-katta yer maydonlarini ochish ishlari jadallashdi. Bunday obodonchilik ishlarini amalga oshirishda el- yurtning ijtimoiy hayotida kattagina nufuzga ega bo’lgan mulkdor va quldor tabaqa vakillari, qishloq oqsoqollari hamda urug’ va qabila boshliqlari ishboshi sifatida faol qatnashadilar. Qo’riqlarda ochilgan yangi yer maydonlarining ma'lum bir ulushi o’sha zamon udumi bo’yicha, qonuniy ravishda sarkorlar qo’liga o’tadi va ularning vorisiy mulkiga aylanadi. El-yurtning ijtimoiy hayotidagi bunday xizmati tufayli omilkor sarkorlarning ziroatkor aholi o’rtasida obro’-e'tibori va ta'siri yanada kuchayadi.

Qishloqlarda esa, ekinzor paykallardan tashqari, ularning ko’shk va istehkomli qo’rg’onlari, objuvoz-u moyjuvoz va tegirmonlari bo’lardi. Qul, cho’ri, yetim-yesirlardan iborat Ko’pdan-ko’p xizmatkorlar dehqonlarning ulkan patriar-xal xo’jaligida qishin-yozin, kecha-yu kunduz beorom mashg’ul edi. Bulardan tashqari, har bir katta yer egasining mol- u jonini qo’riqlab, uni ichki va tashqi yovlardan muhofaza qiladigan 30—40, 50—100 va ba'zan undan ortiq qurollangan harbiy yigitlari bo’lgan. Ular «chokar» deb atalardi. Chokarlar baquwat va abjir hamda o’z valine'matiga sadoqatli o’spirinlardan tanlab olingan. Ayrim manbalarda qayd etilishicha, o’sha davr udumi bo’yicha, hojasi vafot etgan chokarlar hatto u bilan birga tiriklayin go’rga ko’milishi lozim bo’lgan.

Похожие

Ilk o’rta asrlarda o’zbek davlatchiligi

Ilk o’rta asrlarda o’zbek davlatchiligi. Eftalilar davlati va turk hoqonligi

So’ngi o’rta asrlarda Koreya

Arablarning O’rta Osiyoga bosqini

O’rta Osiyoning o’rganilish tarixi