logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. История
  4. Amir Temurning Jahon tarixshunosligi va manbashunosligida tutgan o`rni

Amir Temurning Jahon tarixshunosligi va manbashunosligida tutgan o`rni

Загружено в:

23.07.2024

Скачано:

0

Размер:

11376.19921875 KB
Скачать
\Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universiteti Tarix fakulteti tarix yo`nalishi 2-B guruh talabasi Saburova Farangizning O`zbekiston tarixi fanidan mustaqil ishi Fan o`qituvchisi: Turganbayev Askerbay Amir Temurning Jahon tarixshunosligi va manbashunosligida tutgan o`rni XAmir Temurning siyosiy faoliyati XIV asr ikkinchi yarmida, Movarounnahrda siyosiy tarqoqlik kuchaydi. Bunday vaziyatda feodal tarqoqlikdan barlos amirzodalaridan Amir Temur ustalik bilan foydalanib qoldi. U 1370-1379-yillar davomida mamlakatdagi tarqoqlikni tugatib, Movarounnahr va Xorazmni bo`ysundirdi. S1381-1402-yillarda Amir Temur qo`shni mamlakatlar ustiga yurish qilib, Eron, Kavkazorti, Iroq, Kichik Osiyo va Hindistonni istilo qildi. Oltin O`rda xoni To`xtamishxonga qaqshatqich zarba berib, uni poytaxti Saroy Berkani egalladi .Siyosiy faoliyati Sohibqiron nafaqat O`zbekiston tarixida, balki jahon xalqlari tarixida katta iz qoldirgan buyuk siymodir. Amir Temur va Temuriylar tarixshunosligi va manbashunosligi tarix fanining nafaqat hozirgi davrdagi dolzarb masalasi, balki o`rta asrlardayoq o`rganilishi boshlangan muhim jarayon hisoblanadi. Where 1999-yilda akademik E. V Rtveladze va akademik A.X. Saidovlar tomonidan tayyorlangan “Amir Temur dunyo fani ko`zgusida” nomli biblografik nashrda xorijiy tillarda chop etilgan adabiyotlar tizimga olinadi. Mualliflar jahon tarixida mustaqil “temurshunoslik” ilmiy yo`nalishi shakllanganligini e’tirof etishadi . Yevropa uyg`onish davri ijodkorlari uning shaxsiga katta qiziqish bilan qaragan. Xorijning mashhur tarixchilaridan E. Gibbon, F. Shlosser, G. Veber, Jan Pol Ru va boshqalar o`z asarlarida Amir Temur faoliyati haqida ma’lumotar berganlar. Amir Temur qudratli davlat barpo etgach, G`arbiy Yevropa hukmdorlari Usmonli turk imperiyasi hujumidan tashvishga tushib, undan yordam so`raydi. Vizantiya imperatori Manuil II Paleologning dojlari Amir Temurga murojaat qiladi, Kastiliya qiroli Genrix II I va Fransiya qiroli Karl VI o`z elchilarini, Rim papasi Bonifatsiy IX bo`lsa o`z katolik missonerlarini Amir Temur huzuriga yo`lladilar. Bu yozishmalar jahon tarixshunosligida muhim o`rin egallaydi. Bu nomalarning asl nusxasi hozirda Parij, Madrid va London kutubxonalarida saqlanmoqda. Bu haqida biz quyidagi tarixiy asarlardan bilib olsak bo`ladi. Keren. L Amir Temur saltanati, fransuz tilidan tarjima va izohlar muallifi B. Ermatov Umnyakov I.N Mejdunarodnie otnosheniya Sredny Azii v nachale XV veka. . : Aslida Yevropa olimlarining Amir Temur shaxsi va uning faoliyatiga qiziqishi XVI asrdan boshlangan. 1553-yili Italiyaning Florensiya shahrida italiyalik olim Perondinoning “Skifiyalik Tamerlanning ulug`vorligi” asari bosib chiqilgan. Shuningdek, bu davrda Pero Meksikaning “Buyuk Temur tarixi” asari chop etildi. 1582-yilda esa Seviliyada mashhur Ispaniya elchisi Klavixoning “Esdaliklar” kitobi nashrdan chiqdi. Aynan shu davrdan Amir temur haqida turli asarlari, esdaliklar yozila boshlandi. Bugungi kunda Amir Temur va temuriylar haqida dunyoning 33 mamlakatida 500dan ziyod chet ellik tadqiqotchilarning asarlari chop etildi. 2 006 -yilda, Pa rijd a Temuriylar d avri tarixi va s an’atini o `rg anish bo`y icha ass otsaitsiy aning aso sch is i v a prezid enti, pro fessor Lyusen Keren qalamiga mansu b “Samarqandga , Temur da vriga say oha t” kito b albo min ing uchin chi na shri bo smad an ch iqdi “ G u m b a z o s t i t a d a g i a s o s i y x o n a g a q a d a m q o ` y d i k . U y e rd a n o m i j a h o n g a m a s h h u r F o t i h - Te m u r n i n g q a b r i t u r a rd i . X o n a d e v o r l o r i g a f e r u z a t o s h l a r y o p i s h t i r i l g a n b o ` l i b , j a n u b i - g ` a r b t o m o n y o ` n a l g a n u s t u n M a k k a n i e s l a t i b t u r a d i ” - d e b y o z a d i f r a n s u z a d i b i J y u l Ve r n o ` z i n i n g “ K l o d i u s B o m b a r n a k ” a s a r i d a . .Amir Temur haqida fransuz kitoblari R. Morganning “Temur tarixi” (1739), S. Muradja de Osxoning “Chingizxondan Temurgacha mog`ullar tarixi (1852), X.Moranvillening “Temur va uning saroy ahli xotiralari (1894), E.Bolshening “ Temur qbrtoshidagi bitiklar”, De Kruazeiyning “Temuriylar davrida Samarqand yodgorliklari” (1891), E. Gallauning “Temur poytaxtiga sayohat” asarlari shular jumlasidandir. : Activity 1: Activity 2: Activity 3:Uyg`onish davri ingliz dramaturgiyasi va teatr san’ati asoschilaridan bir Kristofor Morloning Amir Temur haqidagi asarlari jahon tarixida juda katta ahamiyatga ega. Ushbu asar 1590-yilda nashr ettirilgan. Adib ushbu asarni yaratishda fransiyalik tarixchi Petro Perondinoning “Skifiyalik Byuk Temurning hayoti” kitobidan manba sifatida foydalangan . XVII asr G`arb adabiyotida yetakchilik qilgan klassisizm oqimi vakillari ijodida ham sharq mavzusi yuqori turadi.Bular orasida Jak Prado ning “ Temur yoxud Boyazidning o`limi” asari keng shuhrat qozondi. Bu asar keyinchaik Yevropa opera san’atida Amir Temur obrazi yaratilishida muhim manba bo`ldi. . Bundan tashqari Amir Temur shaxsiga alohida qiziqqan ingliz tarixchisi, E.Gibbon nashrlarini ko`ramiz. “Butun dunyoni istilo qilib, ubga hukmronlik qilish shuhratparast Temurning bosh maqsadi edi. Avlodlar hurmatiga ega bo`lish, ularning yodida qolish bu oliyjanob zotning ikkkinchi istagi edi”. Gibbon Temurning oddiy fuqarodan Osiyo hukdori darajasiga ko`tarilishini alohida ta’kidladi. Xulosa qilib aytganda, Amir temur haqidagi qo`lyozmlarda o`z faoliyati bilan Sharqdagi ko`pgina mamlakatlar va xallqlarning hayoti va taqdiriga bevosita qilgan, hattoki G`arbdagi davlatlarning manfaatlariga bevosita aloqador bo`lgan ishlarni amalga oshirgan ulug` insonning shaxsi turibdi. Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati: 1. Ahmedov. B Amir Temur darslari. “Sharq” nashriyoti. Toshkent, 2000-yil 2. 2. Xolbekov M. Sohibqiron Amir Temurning Yevropa qirollari bilan yozishmalari. Jahon adabiyoti, 2006-yil 3. 3. История упадка и разрушения Римской Империи Эдуарда Гиббонаю Част VII, M 1886. 4. Якубовский А. Ю Тимурю – “Вопросы истории” Москва 5. www.ziyouz.com . E’tiboringiz uchun rahmat

Похожие

Amir Temurning zamondoshlari nazaridagi tarixshunosligi
Birlashgan Millatlar Tashkiloti va uni jahon hamjamiyatda tutgan o`rni
Amir Temurning taxtga kelishidagi tarixiy ahvol
Amir Temurning shaharlar qurilishiga oid siyosati
Amir Temur va uning o`gitlari