Shaxs, jamiyat va davlat sotsiologiyasi - Социология - Презентации

Shaxs, jamiyat va davlat sotsiologiyasi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

556 KB

Free Powerpoint Templates Page 1Free Powerpoint Templates Shaxs, jamiyat va Shaxs, jamiyat va davlat sodavlat so tt siologiyasi siologiyasi Bajardi:.

Free Powerpoint Templates Page 2REJAREJA • 1. Shaxs va uning 1. Shaxs va uning ijtimoiylashuvi jarayonlari. ijtimoiylashuvi jarayonlari. • 2. Shaxs va jamiyat. 2. Shaxs va jamiyat. • 3. Shaxs va davlat. 3. Shaxs va davlat.

Free Powerpoint Templates Page 3Shaxsning paydo bo’lishi, uning Shaxsning paydo bo’lishi, uning jamiyatdagi o’rni va mohiyatijamiyatdagi o’rni va mohiyati • Shaxsning paydo bo’lishi, uning jamiyatdagi o’rni va mohiyati doimo sosiologiya fanining muhim va baqs talab sohalaridan biri bo’lib keldi. Insonning mohiyatini dastlabki o’rgangan olimlar Xitoydagi Konfusiy va uning izdoshari edi. Eramizdan ilgari 298-238 yillarda yashagan olim Sen-szi shunday deb yozgan edi: «Tug’ma xususiyatlar - bu samoviy munosabatlar hosili bo’lib, ularga ta’lim yoki ularni odamning o’zi yaratishi vositasida erishib bo’lmaydi. Inson yovuz tabiatga ega. Insondagi ezgulik manfaatlar uchun orttirilgan fazilatdir. G’ozirgi inson tug’ilishidan boshlab foyda olishga intiladi. Bu shunga olib keladiki, kishilar o’zaro raqobatlashadilar va bir-birlariga yon bermaydilar. Shuning uchun ham tarbiya yo’li bilan inson tabiatini o’zgartirish, yaratilgan qoidalar asosida ta’lim berib, ularni adolatlilikka va mas’uliyatlilikka o’rgatish lozim.»

Free Powerpoint Templates Page 4Abu Nasr Forobiy • Abu Nasr Forobiy «Falsafatu Aristutolis» («Arastu falsafasi») asarida qadimgi yunon olimining inson haqidagi fikrlarini quyidagicha sharhlagan edi: «Arastu insonda, qayvonlarda bo’lmagan boshqa imkoniyatlar, ruh va ruhiy kuchlardan paydo bo’lolmaydigan sabab va asoslarni topadi. Inson tabiati va unda mavjud bo’lmish tabiiy kuchlarni tushuntirish borasida ular, faqat ruh faoliyati (harakatlari, ta’sirlari) ga qaraganda yuksakroq faoliyat (harakatlar) uchun moslashganlar, degan fikrga keladi...» Bu o’rinda Arastu, nega bunday bo’lishini o’rganishga majbur bo’ldi va inson nutq egasi ekanligini topdi, nutq esa aql bilan bog’liqdir.... Aqlning holati xuddi ruh va uning tabiiy holati kabi ekanligi, aql qismlarga yoki kuchlarga bo’linishi, inson mohiyat kasb etishiga vosita bo’luvchi faol (ta’sirchan) asos ekanligi xuddi tabiatda bo’lgani kabi u - aql o’z maqsadi (g’arazi) ning sabab va asosi ekanligi Arastuga ravshan bo’ladi.»

Free Powerpoint Templates Page 5• Insonning muhim xususiyatlaridan biri - uning ijtimoiy mavjudot ekanligidir. Inson o’zining eqtiyojlarini qondirish maqsadlarida o’zi kabi insonlar bilan birlashishga intiladi. Insonning ijtimoiylashuvi sun’iy xarakter kasb etib, u shaxs sifatida boshqa insonlar o’rtasidagina shakllana oladi. Agar u insoniy munosabatlardan holi bo’lsa, o’zidagi yovuzlik yoki hayvoniy tabiatidan xalos bo’la olmaydi. Insondagi bu tabiiy xususiyatni Abu Nasr Forobiy quyidagicha ifodalaydi: «G’ar bir inson o’z tabiati bilan shunday tuzilganki, u yashash va oliy darajadagi yetuklikka erishmoq uchun ko’p narsalarga muhtoj bo’ladi, u bir o’zi bunday narsalarni qo’lga kirita olmaydi, ularga ega bo’lish uchun insonlar jamoasiga ehtiyoj tug’iladi.... Shu sababli yashash uchun zarur bo’lgan, kishilarni bir-birlariga yetkazib beruvchi va o’zaro yordamlashuvi orqaligina odam o’z tabiati bo’yicha intilgan yetuklikka erishuvi mumkin. Bunday jamoa a’zolarning faoliyati bir butun holda ularning har biriga yashash va yetuklikka erishuv uchun zarur bo’lgan narsalarni yetkazib beradi. Shuning uchun inson shaxslari ko’paydilar va yerning aholi yashaydigan qismiga o’rnashdilar, natijada inson jamoasi vujudga keldi».

Free Powerpoint Templates Page 6I nson fikrlovchi mavjudotdir. • U ko’rgan va eshitganlarini yodda saqlaydi, o’z xayoloti, U ko’rgan va eshitganlarini yodda saqlaydi, o’z xayoloti, tasavvurlash qobiliyati vositasida bilimlarni, ma’lumot va tasavvurlash qobiliyati vositasida bilimlarni, ma’lumot va axborotlarni tahlil qiladi, umumlashtiradi, ularni axborotlarni tahlil qiladi, umumlashtiradi, ularni transformasiyalaydi, boshqalarga uzatadi, bilim va transformasiyalaydi, boshqalarga uzatadi, bilim va tajribalarni takomillashtiradi, o’z maqsadlari, orzulari va tajribalarni takomillashtiradi, o’z maqsadlari, orzulari va istaklarini tasavvurlay oladi. Insondagi bu xususiyatlarni bn istaklarini tasavvurlay oladi. Insondagi bu xususiyatlarni bn Sino shunday talqin etadi: «Inson umumiy qarashlarga Sino shunday talqin etadi: «Inson umumiy qarashlarga nuqtai nazar bildirish va alohida narsalar to’g’risida fikrlash nuqtai nazar bildirish va alohida narsalar to’g’risida fikrlash qobiliyatlariga egadir: u foydali yoki zararli ishni qilish va qobiliyatlariga egadir: u foydali yoki zararli ishni qilish va qilmaslik, go’zallik va xunuklikni farqlash, yaxshi va qilmaslik, go’zallik va xunuklikni farqlash, yaxshi va yomonni ajratish qobiliyatlariga ega. Ular qiyoslash va yomonni ajratish qobiliyatlariga ega. Ular qiyoslash va tafakkurlash vositasida shakllanadi.... Shunday qilib, inson tafakkurlash vositasida shakllanadi.... Shunday qilib, inson ruhining birinchi kuchi aqliy mushohadaga taalluqli bo’lib, ruhining birinchi kuchi aqliy mushohadaga taalluqli bo’lib, u aqliy tafakkur deb ataladi. Ikkinchi kuch esa tajribaga u aqliy tafakkur deb ataladi. Ikkinchi kuch esa tajribaga taalluqli bo’lib, u tajribaviy fikrlash, deb ataladi. Ular taalluqli bo’lib, u tajribaviy fikrlash, deb ataladi. Ular haqiqat yoki yolg’onni, shuningdek, xususiy narsalarga haqiqat yoki yolg’onni, shuningdek, xususiy narsalarga nisbatan yaxshi va yomonni aniqlash uchun xizmat qiladi. nisbatan yaxshi va yomonni aniqlash uchun xizmat qiladi.

Free Powerpoint Templates Page 7HH ozirgi davr sosiologiyasida «inson» deganda ozirgi davr sosiologiyasida «inson» deganda Yerda yashayotgan mavjudot turlaridan biri Yerda yashayotgan mavjudot turlaridan biri tushuniladi. tushuniladi.

Free Powerpoint Templates Page 8IMKONIYAT, QOBILIYAT, MOYILLIKIMKONIYAT, QOBILIYAT, MOYILLIK • Inson alohida olingan tur (Homo sapiens) vakilini ifodolovchi Inson alohida olingan tur (Homo sapiens) vakilini ifodolovchi umumiy tushunchadir. Inson, umuman inson zotining yig’iq umumiy tushunchadir. Inson, umuman inson zotining yig’iq obrazi sifatida bioijtimoiy mavjudot bo’lib, u bir vaqtning o’zida obrazi sifatida bioijtimoiy mavjudot bo’lib, u bir vaqtning o’zida ham tabiatga, ham ijtimoiy hayotga mansubdir. Gegel ta’biri bilan ham tabiatga, ham ijtimoiy hayotga mansubdir. Gegel ta’biri bilan aytganda, «insonning o’zida bevosita mavjudligi qandaydir aytganda, «insonning o’zida bevosita mavjudligi qandaydir tabiiydir, bu uning o’z tushunchasiga binoan tashqidir; faqat tabiiydir, bu uning o’z tushunchasiga binoan tashqidir; faqat o’ziga tegishli tana va ruhini takomillashtirish vositasida, o’ziga tegishli tana va ruhini takomillashtirish vositasida, mohiyatan o’zini o’zi anglashi sababli ham u o’zini erkin tutadi, u mohiyatan o’zini o’zi anglashi sababli ham u o’zini erkin tutadi, u o’ziga o’zi egalik qilishga kirishadi va ham o’ziga, ham o’ziga o’zi egalik qilishga kirishadi va ham o’ziga, ham boshhalarga nisbatan bo’lgan munosabatlarda o’ziga o’zi egalik boshhalarga nisbatan bo’lgan munosabatlarda o’ziga o’zi egalik qiladi. Bu o’ziga o’zi egalik qilishga kirishish, shuningdek, bu qiladi. Bu o’ziga o’zi egalik qilishga kirishish, shuningdek, bu holatni voqyelik deb bilish shuni ko’rsatadiki, inson o’z holatni voqyelik deb bilish shuni ko’rsatadiki, inson o’z tushunchasiga binoan (imkoniyat, qobiliyat, moyillik), endi o’zini tushunchasiga binoan (imkoniyat, qobiliyat, moyillik), endi o’zini o’ziniki deb bilishi, o’zini xuddi predmetdek hisoblashi - oddiy o’ziniki deb bilishi, o’zini xuddi predmetdek hisoblashi - oddiy o’zini o’zi anglashdan farq qilib, u haqiqatda narsa (buyum) o’zini o’zi anglashdan farq qilib, u haqiqatda narsa (buyum) shaklida namoyon bo’la olish qobiliyatiga erishadi» shaklida namoyon bo’la olish qobiliyatiga erishadi»

Free Powerpoint Templates Page 9• Individ esa inson zotining alohida olingan nusxasi, uning vakillaridan biridir. Shaxs esa u yoki bu inson sifatida namoyon bo’lib, u ma’lum va betakror individuallikka ega bo’ladi. Individning jamiyatga kirish jarayonlari uning ijtimoiylashuvini ta’minlaydi. Ijtimoiy munosabatlarga kirishish natijasida uning jamiyatdagi qadriyatlar va me’yorlarni o’zlashtirib borishi uchun zamin yaratadi. Bu jihatdan u ijtimoiy ta’sir obyektidir. Shuningdek, individ ijtimoiylashuv oqibatida jamiyatdagi turli munosabatlarda faollashadi va bunda u ijtimoiy munosabatlar subyekti sifatida harakatlanuvchi shaxsga aylanadi. An’anaviy jamiyatlarda insonning yaratuvchilik ijodiy qobiliyati ancha chegaralangan edi. Chunki, an’anaviy jamiyatda mehnatning tabiiy taqsimoti va ixtisoslashuvi, shaxslararo munosabatlarning o’ta tabaqalashuvi, o’zaro harakatlar va munosabatlarni norasmiy muvofiqlashtirish, jamiyat a’zolarini bir-biriga tobelik, urug’chilik va qon-qarindoshlik munosabatlari bilan bog’liqligi, boshqaruvdagi primitiv tizimlar imtiyozsiz jamiyat a’zolarining faolligini cheklab qo’ygan bo’lib, bu holat shaxsning ijodiy faoliyat ko’rsatish va fikrlash qobiliyatini rivojlantirishga yo’l bermas, o’zaro munosabatlarning esa biqiq bo’lishini taqozo etar edi.

Free Powerpoint Templates Page 10• Zamonaviy jamiyatning paydo bo’lishi bilan insonning ijtimoiy va Zamonaviy jamiyatning paydo bo’lishi bilan insonning ijtimoiy va siyosiy munosabatlardagi o’rni yuksalib bordi. Bu jamiyatlarda o’zaro siyosiy munosabatlardagi o’rni yuksalib bordi. Bu jamiyatlarda o’zaro munosabatlarning bir-biriga ta’sir etish darajasi va mehnat munosabatlarning bir-biriga ta’sir etish darajasi va mehnat taqsimotining chuqurlashuvi - uning sekinlik bilan yuksak ta’lim va taqsimotining chuqurlashuvi - uning sekinlik bilan yuksak ta’lim va tajribaga, shuningdek, yuqori kasbiy malakaga asoslanishi, ijtimoiy tajribaga, shuningdek, yuqori kasbiy malakaga asoslanishi, ijtimoiy munosabatlarning qonunlar, me’yorlar, shartnomalar asosida munosabatlarning qonunlar, me’yorlar, shartnomalar asosida muvofiqlashtirshning rasmiy tizimini shakllanishi, ijtimoiy muvofiqlashtirshning rasmiy tizimini shakllanishi, ijtimoiy boshqaruvning takomillashgan tizimini yaratilishi, dinni davlat va boshqaruvning takomillashgan tizimini yaratilishi, dinni davlat va boshqaruvdan ajratilishi, ijtimoiy institutlarning ko’payishi va boshqaruvdan ajratilishi, ijtimoiy institutlarning ko’payishi va rivojlanishi kabi omillar natijasida insonlararo munosabatlar yuksalib, rivojlanishi kabi omillar natijasida insonlararo munosabatlar yuksalib, siyosiy institutlarni nazorat etish, inson huquq va erkinliklarini himoya siyosiy institutlarni nazorat etish, inson huquq va erkinliklarini himoya etish, jamiyatda tenglik o’rnatish imkoniyatlari paydo bo’ldi. XX asrga etish, jamiyatda tenglik o’rnatish imkoniyatlari paydo bo’ldi. XX asrga kelib eng takomillashgan va zamonaviy kishilik birliklari fuqarolik kelib eng takomillashgan va zamonaviy kishilik birliklari fuqarolik jamiyati, deb atala boshlandi. jamiyati, deb atala boshlandi. Fuqarolik jamiyati g’oyasi oliy maqsad sifatida bir necha asrlardan beri Fuqarolik jamiyati g’oyasi oliy maqsad sifatida bir necha asrlardan beri yashab kelmoqda. Fuqarolik jamiyati shunday jamiyatki, unda yashab kelmoqda. Fuqarolik jamiyati shunday jamiyatki, unda aholining biron-bir guruhi boshqa bir guruhni o’ziga bo’ysundira aholining biron-bir guruhi boshqa bir guruhni o’ziga bo’ysundira olmaydi, shuningdek, erkaklar bilan ayollarni bir-biri bilan bog’lab olmaydi, shuningdek, erkaklar bilan ayollarni bir-biri bilan bog’lab turuvchi ko’plab ijtimoiy, fuqaroviy, diniy, iqtisodiy, madaniy aloqa va turuvchi ko’plab ijtimoiy, fuqaroviy, diniy, iqtisodiy, madaniy aloqa va munosabatlar yanada rivojlanadi. Bu g’oya 80-yillarda avj olgan munosabatlar yanada rivojlanadi. Bu g’oya 80-yillarda avj olgan demokratiyalashtirish jarayoni natijasida alohida mazmun kasb eta demokratiyalashtirish jarayoni natijasida alohida mazmun kasb eta boshladi va u totalitar davlatlarga qarama-qarshi bo’lgan ijtimoiy boshladi va u totalitar davlatlarga qarama-qarshi bo’lgan ijtimoiy andoza sifatida talqin qilina boshlandi. andoza sifatida talqin qilina boshlandi.

Похожие

Shaxs sotsiologiyasi. Ijtimoiy nazorat

Shaxs va jamiyat kursining o`qitish mеtodikasi fanining maqsadi va vazifalari Davlat ta'lim standartlari

Tashkilot va boshqaruv sotsiologiyasi

Mehnat sotsiologiyasi

Din sotsiologiyasi