Жон Локнинг сиёсий таълимоти - Политология - Презентации

Жон Локнинг сиёсий таълимоти

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

245 KB

Жон Локнинг Жон Локнинг сиёсий сиёсий таълимотитаълимоти

 Англия Англия файласуфифайласуфи  Ж. Локк Ж. Локк  (1632—(1632— 1704) 1704)

 Ж. Локк Ж. Локк (1632—1704) (1632—1704) қарашларида эса сиёсатда қарашларида эса сиёсатда фуқаролик концеп-цияси фуқаролик концеп-цияси илгари сурилади. Локк илгари сурилади. Локк таълимоти нисбатан реал таълимоти нисбатан реал хаётга асосланганлиги билан хаётга асосланганлиги билан ажралиб туради ва чекланган ажралиб туради ва чекланган монарх ии ўрнатишни ёқлайди.монарх ии ўрнатишни ёқлайди.

 Ўзининг «Бошқариш тўғрисида икки Ўзининг «Бошқариш тўғрисида икки мажмуа» асарининг 1-қисмида қироллик мажмуа» асарининг 1-қисмида қироллик ҳокимияти илоҳий асосда эканлигини айтиб ҳокимияти илоҳий асосда эканлигини айтиб танқид қилади. Англияда 1688-89 йилларда танқид қилади. Англияда 1688-89 йилларда давлат тўнтаришидан кейин ижтимоий-давлат тўнтаришидан кейин ижтимоий- сиёсий тузумни кўради. Унинг фикрича, сиёсий тузумни кўради. Унинг фикрича, қонунлар шахс эркинлигини ҳимоя қилиш қонунлар шахс эркинлигини ҳимоя қилиш ва уларнинг ҳуқуқларини кенгайтиришнинг ва уларнинг ҳуқуқларини кенгайтиришнинг зарур шартидир. «қаердаки қонунлар зарур шартидир. «қаердаки қонунлар бўлмаса, у ерда эркинлик бўлмайди». У бўлмаса, у ерда эркинлик бўлмайди». У кишиларни ягона мақсад учун курашишга кишиларни ягона мақсад учун курашишга бирлаштирган давлат сиёсий ҳокимиятини бирлаштирган давлат сиёсий ҳокимиятини кишилар воситасида амалга оширмоғи кишилар воситасида амалга оширмоғи лозим», дейди. лозим», дейди.

 У сиёсий фикр тарихида биринчилардан У сиёсий фикр тарихида биринчилардан бўлиб „шахс", „жамият" ва „давлат" бўлиб „шахс", „жамият" ва „давлат" тушунчаларининг тахлилини беради тушунчаларининг тахлилини беради хамда шахсни жамият ва давлатдан юқори хамда шахсни жамият ва давлатдан юқори қўяди. Локкнинг фикрича, инсон қўяди. Локкнинг фикрича, инсон туғилганидан бошлаб табиий хуқуқларга туғилганидан бошлаб табиий хуқуқларга эга бўлади. „Хаёт" ёки „яшаш", „эркинлик" эга бўлади. „Хаёт" ёки „яшаш", „эркинлик" ва „мулкка эга бўлиш" хуқуқларини ана шу ва „мулкка эга бўлиш" хуқуқларини ана шу хуқуқлар жумласига киритади. У хусусий хуқуқлар жумласига киритади. У хусусий мулкка эга бўлиш хуқуқини қуйидагича мулкка эга бўлиш хуқуқини қуйидагича асослайдиасослайди

Биринчидан,Биринчидан,  хусусий мулкка эга бўлиш инсоннинг хусусий мулкка эга бўлиш инсоннинг ўзини ва унинг оиласининг яшаши учун ўзини ва унинг оиласининг яшаши учун зарур эхтиёжни таъминлаш учун керак, зарур эхтиёжни таъминлаш учун керак, инсон зарур нарсаларга эга бўлган инсон зарур нарсаларга эга бўлган тақдирдагина ўзининг ривожланишига тақдирдагина ўзининг ривожланишига алохида эътибор бериши мумкин. алохида эътибор бериши мумкин. Хусусий мулк мутлақ қадрият эмас, Хусусий мулк мутлақ қадрият эмас, аксинча, эркин жамиятга эришиш аксинча, эркин жамиятга эришиш воситасидир. Инсонлар мулк воситасидир. Инсонлар мулк жамғаришда эркин бўлишлари керак.. жамғаришда эркин бўлишлари керак..

ИккинчиданИккинчидан  мулкка эга бўлиш инсоннинг индивидуаллиги мулкка эга бўлиш инсоннинг индивидуаллиги шаклланишига таъсир кўрсатади. Давлат шаклланишига таъсир кўрсатади. Давлат жамиятга, жамият ўз навбатида шахсга бўйсуниши жамиятга, жамият ўз навбатида шахсга бўйсуниши лозим. Давлат ва жамият бир нарса эмас, давлат лозим. Давлат ва жамият бир нарса эмас, давлат хокимиятининг қулаши жамият ривожи нинг хокимиятининг қулаши жамият ривожи нинг тугаганидан далолат бермайди. Жамият янги тугаганидан далолат бермайди. Жамият янги давлат хокимиятини ўрнатиши лозим. Давлат шахс давлат хокимиятини ўрнатиши лозим. Давлат шахс хуқуқларини химоя қилиш мақсадида фаолият хуқуқларини химоя қилиш мақсадида фаолият кўрсатади. У шахсдан кучлироқ бўлиши мумкин кўрсатади. У шахсдан кучлироқ бўлиши мумкин эмас, чунки шахс жамиятни, жамият эса давлатни эмас, чунки шахс жамиятни, жамият эса давлатни ташкил этади. Локк қонун чиқарувчи ва ижро ташкил этади. Локк қонун чиқарувчи ва ижро хокимияти бўлишини ёклайди. Қонун чиқарувчи хокимияти бўлишини ёклайди. Қонун чиқарувчи хокимиятга устуворлик беради, чунки у давлатнинг хокимиятга устуворлик беради, чунки у давлатнинг сиёсатини белгилайди деб кўрсатади.сиёсатини белгилайди деб кўрсатади.

Либерализм таълимотининг асосчилари Либерализм таълимотининг асосчилари англиялик Джон Локк (1632-1704) ва Адам англиялик Джон Локк (1632-1704) ва Адам Смит (1723-1790) хамда америкалик Томас Смит (1723-1790) хамда америкалик Томас Джефферсон (1743—1826) лардир.Джефферсон (1743—1826) лардир.  Либерализмнинг ижтимоий фикр ва сиёсий Либерализмнинг ижтимоий фикр ва сиёсий оқим сифа тида асосий принциплари инсон оқим сифа тида асосий принциплари инсон эркинлиги ва озодлиги бўлиб, эркинлиги ва озодлиги бўлиб, либерализмнинг асосий қадриятидир. либерализмнинг асосий қадриятидир. Унинг бошқа барча принциплари мана шу Унинг бошқа барча принциплари мана шу асосий қадриятдан келиб чиққан ва булар асосий қадриятдан келиб чиққан ва булар қаторига қуйидагиларни киритиш лозим:қаторига қуйидагиларни киритиш лозим:  — — инсон ўз эркинлигига таяниб жамиятда инсон ўз эркинлигига таяниб жамиятда хаётий мақсадларини белгилаш ва фаолият хаётий мақсадларини белгилаш ва фаолият йўналишини танлаш хуқуқига эга;йўналишини танлаш хуқуқига эга;  — — у ўз фаолиятининг натижалари учун, у ўз фаолиятининг натижалари учун, фаровонлиги ва ижтимоий ахволи учун ўзи фаровонлиги ва ижтимоий ахволи учун ўзи масъулдир.масъулдир.

 Либерализм инсоннинг индивидуал Либерализм инсоннинг индивидуал эркинлигини унинг аввало сиёсий эркинлигини унинг аввало сиёсий эркинлиги ва табиий хуқуқлари билан эркинлиги ва табиий хуқуқлари билан уйғун холда тушунади. Бунда уйғун холда тушунади. Бунда инсоннинг хусусий мулкка эгалик инсоннинг хусусий мулкка эгалик қилиш хуқуқига алохида эътибор қилиш хуқуқига алохида эътибор берилади. Демак, индивидуал берилади. Демак, индивидуал эркинлик аввало хусусий мулк эркинлик аввало хусусий мулк эгасининг эркинлиги билан узвий эгасининг эркинлиги билан узвий боғлиқликда тушунилади.боғлиқликда тушунилади.

 Хуллас, либерализмнинг асосий идеали тенг Хуллас, либерализмнинг асосий идеали тенг хуқуқ ва имкониятларга эга бўлган хуқуқ ва имкониятларга эга бўлган фуқароларнинг жамиятидирки, ундаги хар фуқароларнинг жамиятидирки, ундаги хар бир инсон, агар мехнатсевар ва ақлли экан, бир инсон, агар мехнатсевар ва ақлли экан, хаётда муваффақиятларга хамда ижтимоий хаётда муваффақиятларга хамда ижтимоий тан олинишга, яъни хурматга эришиши тан олинишга, яъни хурматга эришиши мумкин. Тарихда бу ғоянинг амалга мумкин. Тарихда бу ғоянинг амалга оширилишида ибратли ишлар оширилишида ибратли ишлар қилинган. қилинган. XIX XIX асрнинг 60-йилларида асрнинг 60-йилларида АҚШнинг либерал-демократик хукумати АҚШнинг либерал-демократик хукумати президенти Авраам Линкольн 21 ёшдан президенти Авраам Линкольн 21 ёшдан катта бўлган хар бир америкалик катта бўлган хар бир америкалик фуқаронинг давлат фондидан 64 гектар ер фуқаронинг давлат фондидан 64 гектар ер олиш хуқуқи тўғрисидаги хужжатни олиш хуқуқи тўғрисидаги хужжатни тасдиқлаган эди. Бу эса АҚШ қишлоқ тасдиқлаган эди. Бу эса АҚШ қишлоқ хўжалигида фермерлик ривожини хўжалигида фермерлик ривожини таъминлашга асосий омил бўлиб хизмат таъминлашга асосий омил бўлиб хизмат қилди.қилди.

Похожие

Сиёсий партиялар ва Жамоат бирлашмалари

Сиёсий қарашлар ва таълимотларнинг шаклланиш тарихи ва йўналишлари

Мафкура ва Сиёсат. Мафкуравий жараёнларнинг сиёсий жиҳатлари

Сарвари сиёсй ва элитаи сиёсй

Politologiya fanidan ko’rgazmali vositalar