Психологик касбда қандай қилиб ўз ўрнини топиш мумкин - Психология - Презентации

Психологик касбда қандай қилиб ўз ўрнини топиш мумкин

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

5135.5 KB

Психологик касбда қандай қилиб ўз ўрнини топиш мумкин Психологик факультет талабалари ва ёш мактаб психологларига кўп муҳим саволлар беришади, бу саволларга бир хил жавоб бериш мумкин эмас. Психологияда индивидуал маслаҳат бериш ёки гуруҳий тренинглар ўтказиш билан шуғулланиш яхшими? - Ота-оналар ўқитувчилар ва ўқувчилар билан мулоқатда юмшоқ бўлган яхшими ёки қатъий турган яхшими? - Менга кўпроқ қайси психотехника тўғри келади: «гештальттерапиями, психодраммами ёки тана терапиясими?

- Қайси ёш даври билан шуғулланганим яхши: кичик мактаб ўқувчилари, ўсмирлар, ўспиринлар ? • - Қайси муаммони танлаганим яхши? • -Ўзим бир неча марта турмушга чиқиб, ҳозир ажрашиб, ёлғиз яшаётган бўлсам, оилавий жуфтларга маслаҳат бера оламанми? • - Ўзимнинг болаларим йўқ бўла туриб (бўлмаса ҳам керак), ота- оналарга фарзандлар тарбияси бўйича маслаҳатлар бера оламанми • - Агар уйда турмуш ўртоғим билан доимо уришиб, шахсий муаммоларни тўғри ҳал қилишни билмасдан туриб, ўқитувчи ва ўқувчилар орасидаги низолар бўйича маслаҳатлар бера оламанми?

Сизда уйингизда, ишингизда ҳаммаси Сизда уйингизда, ишингизда ҳаммаси жойидами?жойидами? • Ҳозирги вақтда психологлар кам бўлганлиги учун мактаб психологи универсал мутахассис бўлиши ва барча ишларни бажара олиши керак. Ҳар бир психолог ўзининг қобилиятлари ва индивидуал психологик хусусиятлари негизида ўзини касбий ва шахсий аниқлаши, индивидуал танлаш муаммосини ҳал қилиши мумкин. • Табиат ва тақдир ҳар бир инсонга ва ҳар бир психологга юз, тана, овоз, руҳ, ақл, темперамент, характер, энергияни совға қилганки, уларнинг бари конкрет инсоннинг «ранг, товуш, таъм ва ҳид» ини, унинг психоэнергетик атмосферасини ташкил қилади. Психолог фойдали ва муваффақиятли бўлиши учун ўзини «қўл остидаги иш қуролидай» билиши керак.

Мактаб психологининг индивидуал ёки гуруҳий иш усулини танлаши.  Албатта, мактабда иккала усул билан ҳам ишлашга тўғри келади, лекин танлаш имконияти мавжуд бўлса, сизнинг индивидуаллигингиз учун қайси усул кўпроқ мос келади, сиз қайси усулда кучли эканлигингизни қандай тушуниш мумкин.  30 ёшлардаги мактаб психологи ўқитувчилар ва ўқувчилар билан гуруҳий тренинглар ўтказади. Умуман тренинглар муваффақиятли ўтади, лекин машғулотлардан сўнг кучли чарчоқ сезади, касал бўлиб қолади. Унинг фикрича, ўзини ёмон ҳис қилиши иши билан боғлиқ.  Ҳақиқатдан ҳам аёл психологнинг фикри тўғри бўлиб, унда ҳаётий тонуснинг пасайиб кетиши у кўп шуғулланадиган психологик иш усули билан боғлиқ. Кузатишлардан маълум бўлишича, «инсон - инсон» соҳасида ишлайдиган мутахассисларда, психология ҳам ана шу фанлар соҳасига киради, индивидуал ёки гуруҳий иш усулига лаёқат мавжуд бўлади.  Нима учун?

«Сизнинг индивидуаллигингиз» машқи  Гуруҳий тренингларда муваффақият қозонасиз, агар сиз:  -очиқ, серҳаракат инсон бўлсангиз,  -нутқингиз яхши, ўз фикрларингизни осон ва аниқ баён эта олсангиз, саволларни тўғри тушуниб, уларга тез жавоб топа олсангиз:  -вазиятни тез ва аниқ ҳис қилсангиз, тез мослаша олсангиз, тез қарор қабул қила олсангиз:  - юқори энергетик кучга эга бўлсангиз, аудиторияни қизиқтира олсангиз, артистлик қобилиятингиз мавжуд бўлса:  -гуруҳ билан беш кун қаторасига 8 соатлаб ишлай оласиз ва бу сизни чарчатмайди, аксинча унинг кундан-кунга «ёниб», ишлашидан «ҳузур оласиз».  -агар сиз ўзингизни севсангиз, ўзингиз ҳақингизда бемалол гапирсангиз, ҳар қандай қийин саволга жавоб бераётганда ҳам ўзингизга қатъий ишонсангиз, баҳсга жон деб киришиб, унда ҳар доим енгиб чиқасиз  - агар сиз диққат марказида бўлишни ёқтирсангиз:  - агар сиз ташкилотчилик қобилиятига эга бўлсангиз ва «одамларни орқангиздан эргаштира олсангиз»  Индивидуал консультацияларни яхши ўтказасиз, агар сиз:  -хотиржам, мувозанатли инсон бўлсангиз:  -секин, мулойим гапирсангиз:  -суҳбатдошингиз кайфиятидаги арзимас ўзгаришни сеза олсангиз, ўзингизни «иккинчи даражали» деб ҳисоблаб, унинг индивидуаллигига мослаша олсангиз:  - ишонч қозона оладиган, очиқ кўнгил, меҳрибон, «даъволовчи» кўринишингиз бўлса,  - инсонлар билан c уҳбатлашганда, яқинлик ҳиссини ярата олсангиз:  - шошмайсиз, ҳамдард бўлиб, тинглай ва жим тура оласиз.

. Мактаб психологининг индивидуал услуби  Психолог мактабда ўзини қандай тутиши керак: қаттиқ қўлми ёки юмшоқми?  Вазиятга боғлиқ равишда, ўзининг ва шеригининг мақсадига кўра психолог қаттиқ қўл ва юмшоқ бўлган турли услубларни эгаллаши лозим.  Психолог танлаш имкониятига эга бўлганда, ўз индивидуаллигидан келиб чиқиб, иш тутиши керак.

«Ўзингизни танланг» «Ўзингизни танланг» машқимашқи Агар сиз юмшоқ, кўникувчан, уятчан бўлсангиз, вазият Агар сиз юмшоқ, кўникувчан, уятчан бўлсангиз, вазият буни талаб қилса-да, қаттиқ қўл бўлишингиз қийин буни талаб қилса-да, қаттиқ қўл бўлишингиз қийин кечади. Сизга бу ёқмайди. Натижада сиз таъсир кечади. Сизга бу ёқмайди. Натижада сиз таъсир қилишнинг куч ишлатиш усулидан фойдаланганингиз қилишнинг куч ишлатиш усулидан фойдаланганингиз учун ўзингизни айбдор ҳисоблайсиз ва кўп чарчайсиз. учун ўзингизни айбдор ҳисоблайсиз ва кўп чарчайсиз. Сизга ўзини кўрсатишнинг тўғридан тўғри куч ишлатиш Сизга ўзини кўрсатишнинг тўғридан тўғри куч ишлатиш усуллари эмас, юмшоқ, дипломатик, келишувчан, усуллари эмас, юмшоқ, дипломатик, келишувчан, «айёр» услублари мос келади. Шуни ёдда тутиш «айёр» услублари мос келади. Шуни ёдда тутиш керакки, фақат юмшоқ услубни қўлласангиз, гуруҳ керакки, фақат юмшоқ услубни қўлласангиз, гуруҳ таъсирига берилувчанлик «хавфи» пайдо бўлади.таъсирига берилувчанлик «хавфи» пайдо бўлади.  Агар сиз тўғри, кучли, ҳукмрон инсон бўлсангиз, Агар сиз тўғри, кучли, ҳукмрон инсон бўлсангиз, сизга куч ишлатиш услуби кўпроқ мос келади. Сиз ҳар сизга куч ишлатиш услуби кўпроқ мос келади. Сиз ҳар қандай вазиятда енгиб чиқасиз, вақтида ўзингизни қандай вазиятда енгиб чиқасиз, вақтида ўзингизни тўхтатишни биласиз. тўхтатишни биласиз. Биринчидан, сиз инсонга таъсир Биринчидан, сиз инсонга таъсир қилиб, унга «психологик зарба» беришингиз мумкин. қилиб, унга «психологик зарба» беришингиз мумкин. Иккинчидан, мулоқат бўйича кучли суҳбатдошни Иккинчидан, мулоқат бўйича кучли суҳбатдошни учратсангиз, сиз янада кучли бўлишга ҳаракат қиласиз. учратсангиз, сиз янада кучли бўлишга ҳаракат қиласиз. Шуни ҳам таъкидлаш жоизки, қаттиқ қўллик услуби Шуни ҳам таъкидлаш жоизки, қаттиқ қўллик услуби гуруҳ иштирокчиларининг ижодини пасайтиради, ўзини гуруҳ иштирокчиларининг ижодини пасайтиради, ўзини кўрсатиш эркинлигини пасайтиради. кўрсатиш эркинлигини пасайтиради.

«Иш техникасини танлаш ҳақида»«Иш техникасини танлаш ҳақида»  Иш техникасини танлаш ҳақидаги савол бир мунча Иш техникасини танлаш ҳақидаги савол бир мунча мураккаб бўлиб, ҳар қандай психотерапевтик техникада ўз мураккаб бўлиб, ҳар қандай психотерапевтик техникада ўз услубини аниқлаш мумкин ва ўз касбий қобилиятлари, услубини аниқлаш мумкин ва ўз касбий қобилиятлари, қизиқишларини ифодалаш мумкин.қизиқишларини ифодалаш мумкин.  «Ўз иш техникасини танлаш ҳақида гап кетганда, икки «Ўз иш техникасини танлаш ҳақида гап кетганда, икки омилни ҳисобга олиш даркор. Биринчидан: ғарб омилни ҳисобга олиш даркор. Биринчидан: ғарб психотерапевтик техникалари, Ватанимиз психотерапевтик техникалари, Ватанимиз психопрактикасида энди тарқала бошлади, шунинг учун у психопрактикасида энди тарқала бошлади, шунинг учун у ёки бу йўналишдаги амалиётчи психологларнинг юқори ёки бу йўналишдаги амалиётчи психологларнинг юқори касбий маҳорати ҳақида гапириш эрта. касбий маҳорати ҳақида гапириш эрта.  Иккинчидан, психопрактика шунчалик кўп қиррали ва Иккинчидан, психопрактика шунчалик кўп қиррали ва ҳар хилки ёш психотерапевт мижознинг муаммоларидан ҳар хилки ёш психотерапевт мижознинг муаммоларидан келиб чиқиб, ҳар хил техникаларни биргаликда қўллайди. келиб чиқиб, ҳар хил техникаларни биргаликда қўллайди.  Ўз ишида психоанализни ёқтирадиган психологлар Ўз ишида психоанализни ёқтирадиган психологлар трансакт анализ бўйича унчалик яхши ишламайди, трансакт анализ бўйича унчалик яхши ишламайди, психодраммага қизиқадиганлар мулоқот тренинги психодраммага қизиқадиганлар мулоқот тренинги гуруҳларини зўр базўр ўтказадилар. Уриниб кўриш ва хато гуруҳларини зўр базўр ўтказадилар. Уриниб кўриш ва хато орқали «ўз техникасини» топиш мумкин. Ўзингизни кучли орқали «ўз техникасини» топиш мумкин. Ўзингизни кучли ва бўш жиҳатларингизни ўрганинг, имкони бўлса, ва бўш жиҳатларингизни ўрганинг, имкони бўлса, психологик семинарларга қатнашинг, «бу меники» деб ҳис психологик семинарларга қатнашинг, «бу меники» деб ҳис қиладиган вақт келди. қиладиган вақт келди.

15.Асосан қайси ёшдагилар 15.Асосан қайси ёшдагилар билан ишлаш афзалбилан ишлаш афзал  Мактабда асосан қайси Мактабда асосан қайси ёшдагилар билан ишлашни ёшдагилар билан ишлашни танлаш ҳам муаммо. Мактаб танлаш ҳам муаммо. Мактаб психологи мактабда психологи мактабда ўқитувчилар билан ҳам, барча ўқитувчилар билан ҳам, барча ёшдаги ўқувчилар билан ҳам ёшдаги ўқувчилар билан ҳам ишлайди. Лекин ишлайди. Лекин кузатишлардан маълум кузатишлардан маълум бўлишича, баъзи психологлар бўлишича, баъзи психологлар бошланғич синф ўқувчилари бошланғич синф ўқувчилари билан суҳбатлашишни билан суҳбатлашишни ёқтиришади, бошқа бирлари ёқтиришади, бошқа бирлари ўспиринларнинг «тилини тез ўспиринларнинг «тилини тез топади», учинчи бирлари топади», учинчи бирлари юқори синфларга кириб юқори синфларга кириб «йўқолиб кетадилар», «йўқолиб кетадилар», тўртинчилари ўқитувчилар тўртинчилари ўқитувчилар билан суҳбатлашишни билан суҳбатлашишни қойиллатадилар.қойиллатадилар.  Психолог ўзининг ички Психолог ўзининг ички психологик ёшига мос болалар психологик ёшига мос болалар билан мулобилан муло қоқо т қилишга т қилишга интиладиинтилади . П. П сихологияда сихологияда инсонниинсонни нн г ҳақиқий ёши г ҳақиқий ёши (паспорт ёши) фарқланади. (паспорт ёши) фарқланади. Инсондаги бу икки ёш кўпинча Инсондаги бу икки ёш кўпинча бирбир -- бирига мос келмайди. бирига мос келмайди.  Мен 16 ёшман «Руҳ Мен 16 ёшман «Руҳ ҳақидаги фанда» ёш ҳисси ҳақидаги фанда» ёш ҳисси тушунчаси мени доим ҳайрон тушунчаси мени доим ҳайрон қолдирадиқолдиради , М, М ен кўпинча ёшиен кўпинча ёши мм ни ни эсдан чиқариб қўяманэсдан чиқариб қўяман ,, бу бу саволга жавоб бериш учун саволга жавоб бериш учун доимдоим оо бу бу йил нечанчи йил йил нечанчи йил эканлигини сўрайманэканлигини сўрайман ,, ўзим ўзим туғилган йилни эслайман ва туғилган йилни эслайман ва арифметик ҳисоблашлар билан арифметик ҳисоблашлар билан шуғулланаман. шуғулланаман.  СизниСизни нгнг ёшингиз нечада? ёшингиз нечада?

А. Кроник(35-40 ёшлардаА. Кроник(35-40 ёшларда нн ёшган ёшган )) • А. Кроник ва унинг ходимлари 21 дан 44 ёшгача паспорт ёши бўлган 83 нафар инсон лар билан махсус тадқиқот ўтказдилар. Тахминан 55 % синалувчилар ўзларини ёш деб ҳисоблайдилар, респондентларнинг 20 % ўзларини катта деб ҳисобладилар, фақат 25% респондентлар ўз ёшини паспорт ёши билан бир хил кўрсатдилар. • Сизнинг психологик ёшингиз нечада? Уни «психологик ёш» тести ёрдамида аниқлашга уриниб кўринг. Ушбу методика ўз ҳаётий потенциалингизни қанчалик тўлиқ амалга оширганингизни баҳолайди.

Психологик хизматнинг Психологик хизматнинг хорижда ривожланишихорижда ривожланиши

• 1990 йилда Францияда мактаб психологик хизмати ташкил этилади. 1970 йилда Францияда психологик- педагогик ёрдам гуруҳлари психологик хизматнинг асосий турини ташкил этади. Бундай гуруҳлар мактаб психологияси бўйича бир мутахассис, таълим психологияси бўйича бир мутахассис, психомотор ривожланиш бўйича бир мутахассисни ўз ичига олади. Бундай бригада 800-1000 ўқувчига хизмат қилади, бир мактабда жойлашиб, бир неча мактаб г а хизмат қилиши мумкин. • 1985 йилда Франция педагогик психологларининг функциялари аниқлаб берилди. Педагогик психолог шахснинг ҳар т о монлама ривожланиши учун қўлидан келган барча ишларни қилиши керак, бунда у бу ишларга ўқитувчиларни ва ота-оналарни ҳам жалб этиши мумкин. Педагогик психолог ўз ишида лозим топса, мактаб ва оила тарбиясига қарши чиқиши мумкин, деб махсус таъкидланган.

• Кўпчилик Шарқий Европа мамлакатларида мактаб психологик хизмати туман ёки вилоят психологик- педагогик марказлари шаклида ташкил этилган. Масалан, 1980 йилда Чехославакияда тарбия масалалари бўйича модда мактаб тўғрисидаги қонунга киритилди. Психологик хизматнинг асосий мазмуни - соғлом шахснинг ўсишини таъминлаш, шахс ривожланишидаги турли қийинчиликларни коррекция қилиш, касб танлаш муаммоларидир. • Чехославакиядаги психолог маслаҳатчининг асосий функцияси психодиагностик фаолиятдан иборатдир.

• Собиқ совет психологиясида болалар тарбияси ва таълимида психологиядан фойдаланиш борасида уринишлар педология доирасида вужудга келди. Педология ривожланаётган ва ўсаётган шахснинг барча биологик ва ижтимоий хусусиятларини қамраб олувчи фандир. 1936 йилда педологик қарашларини тўхтатиш ҳақида қарор қабул қилинди, шу билан бирга рус психологлари амалга ошираётган бола психологиясидаги ижобий изланишлар ҳам тўхтаб қолди. Фақат 60 йилларнинг охирига келиб, психологларнинг мактаб ишида амалий иштирок этиши қайта тикланди. • Эстон психологлари «тарбияси қийин» ўсмирлар учун махсус мактабларда иш олиб бордилар. 1984 йилда Москвада СССР ФА психология институтида «СССР да психологик хизмат муаммолари бўйича I умумиттифоқ анжумани бўлиб ўтди. Анжуманда мактабда психологик хизмат секцияси ҳам иш олиб борди.

• Сўнгги йилларда мактабгача тарбия муассасаларимизда психологик хизмат оммалашиб бормоқда. Айни вақтда махсус мактабгача тарбия муассасаларида мини- лицей ёки лицей боғчаларда, балки оддий туман болалар боғчаларида ҳам амалий психологлар фаолият кўрсатмоқдалар. Юртбошимизнинг ташаббуси билан ишлаб чиқилган «Соғлом авлод давлат дастури» да 1 ёшдан 6 ёшгача бўлган болаларнинг саломатлигини мустаҳкамлаш тарбиясини тўғри ташкил қилиш масаласига кўпроқ аҳамият бериш зарурлигининг таъкидланиши мактабгача тарбия муассасаларида психологнинг аҳамиятини оширади. Зеро, саломатлик тушунчаси нафақат жисмоний, балки айни бир вақтда руҳий саломатлик бирлигини англатади. Президентимиз И.А. Каримов таъкидлаганларидек, «Соғлом авлод деганда шахсан мен, энг аввало, соғлом наслни, нафақат жисмонан бақувват шу билан бирга руҳи фикри соғ, имон эътиқоди бутун, билими, маънавияти юксак, мард ва жасур, ватанпарвар авлодни тушунаман».

Психолог ривожлантирувчи ишларининг моҳияти шундаки, улар ёрдамида боланинг турли туман билиш жараёнлари ва шахсий хусусиятлари ривожланишига ижобий туртки берилади, улар такомиллаштирилади. Психолог ишининг натижалари дарҳол намоён бўлмайди. Шу туфайли кўпинча тарбиячи ва ота - оналарнинг ҳафсаласи пир бўлиб кетади. Шунинг учун ота - она ва боғча тарбиячиси онгига шуни етказиш керакки, психологнинг иши ўқитиш эмас, балки ривожлантириш. Ривожланиш эса аста-секин юз беради. Шу сабабли боланинг ривожланиш жараёни сезилмай ўтади. Мактабгача ёшдаги болалар билан ўтказиладиган ривожлантирувчи ишларнинг асосий шакли ўйиндир, чунки ўйин ушбу даврдаги етакчи фаолият сифатида боланинг психик ривожланиши учун қулай шароит яратади. Айни вақтда бола ўйин давомида янги билимларни эгаллаб боради. Демак, мактабгача тарбия муассасалари ва улардаги муаммоларнинг ўзига хослиги психологнинг ушбу муассасада ишлаш чоғида унинг ўзига хос томонларига алоҳида эьтиборли бўлишни талаб қилинар экан. Психолог бу талабни доимо эътиборга олиши зарур.

• Психологик хизмат фаолияти ўқувчилар ақлий таракқиёти ва шахсий хусусиятларини диагностика қилишга, таълим тарбиядаги бузилишларнинг психологик сабабларини аниқлашга қаратилмасдан, балки бундай бузилишларни йўқотиш ва олдини олишга қаратилади. Бундай психологнинг аниқланган четлашишларни коррекция қилишда фаол иштирок этиш зарурлиги келиб чиқади.

• Психологик хизмат фаолиятини болалар, ёш ва педагогик психология, психокоррекция, психологик маслаҳат соҳасида умумий психологик ва махсус психологик билимлар олган мутахассислар томонидан амалга оширилади. Психологик хизматга жалб қилинган педагоглар бу мутахассисликни олиш учун махсус қайта тайёргарликдан ўтишлари лозим.

• Болалар, ўқитувчилар, талабалар таълим ва тарбияси билан шуғулланувчи барча шахсларга, жумладан маъмурият /директор, ректор, мудир/ ўқитувчилар, мура б бийлар, ота-оналар, ижтимоий ва жамоатчилик ташкилотлари, ходимларига аниқ , яққол маслаҳатлар бериш. Психолог маслаҳат бериш ишларида қуйидаги Психолог маслаҳат бериш ишларида қуйидаги ишларни олиб боради: ишларни олиб боради:

• Таълим, тара қ қиёт, тарбия, касб танлаш ва турмуш қуриш, ўзаро муносабат, муомала ва мулоқот сирлари, тенгдошлар ва вояга ет ма ганлар муносабати, масалан, дунёқараш, қобилият, иқтидор муаммолари юзасидан индивидуал, гуруҳий, жамоавий тарзда маслаҳатлар уюштириш.

• Ота оналарга боланинг психик ривожланиши хусусиятларини шахс сифатида шаклланиши, ўзаро муносабат мақомлари, бунда фарзандларнинг ёши, жинси, индивидуал-типологик хусусиятлари муаммоси бўйича илмий- амалий маслаҳатлар беради.

• Янги типдаги мактабларга ўрта-махсус ва касб-ҳунар коллежи ўқувчилари, академик лицей талабаларига уларнинг имконияти, истиқболи тўғрисида илмий – амалий хусусиятга молик консультатив ишлар олиб бориш: ёшларни саралаш, танлаш, касбга яроқли лик даражасини аниқлаш, танлов комиссиясида маслаҳатчи сифатида иштирок этиш. 02 48 0A 08 05 0624 1C 0A 01 1B 08 01 0A 1E

• Психолог болалар, ўқувчилар, талабаларнинг ёш хусусиятларини ҳамда жадал ривожланишини ҳисобга олувчи, уларни психикасининг барча жабҳаларини қамраб олувчи динамик тараққиётга кафолат берувчи дастур ишлаб чиқаришга бутун фаолиятини йўналтиради, ижтимоий ўсиш талабига жавоб берувчи, умуминсоний, этнопсихологик хусусиятлар муҳитида камолатга интилувчи шахсни таркиб топтиришни бош мақсад деб танлайди.

Ривожлантирувчи ва коррекцион ишлар психолог томонидан ҳар Ривожлантирувчи ва коррекцион ишлар психолог томонидан ҳар хил шаклларда, вазиятларда хил шаклларда, вазиятларда ҳал ҳал қилинади: қилинади: 3C053C05 0606 2525 2C2C

O’SPIRINLIK HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHAO’SPIRINLIK HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA O’smirlikdan k е yingi navbatdagi bosqichni o’кirinlik davri d е b bir bosqich xisoblashimiz xam mumkin, l е kin xozirgi ko’pchilik psixologlar klassifikatsiyasi bo’yicha ikki bosqichga ajratishimiz xam mumkin. Avval o’smirlikdan k е yingi bosqichni o’smirlik, k е yingisi ilk o’кirinlik yoki yigitlik davri d е b aytilardi – da 14 yoshdan 21 yoshgacha bo`lgan davrlarni qamrab olar edi. Xozir ko’pchilik psixologlar 15–18 yoshni qamrab oladigan davrni ilk o’кirinlik d е b atashni ma ’ qul ko’rmoqdalar, bu umumta ’ lim maktabining 8 – 9 sinfidan boshlab, kasb – xunar koll е ji va lits е ylarining 1 – 2 – sinflariga, ya ’ ni 8 – 10 sinf yoshiga to`g`ri k е ladi. Bu davrda o`quvchi jismonan baquvvat, o’qishni tugatgach mutsaqil m е xnat qila oladigan, oliy maktabda o`zini sinab ko`radigan imkoniyatga ega bo`ladi.

Mazkur davrning yana bir xususiyati – mMazkur davrning yana bir xususiyati – m ее xnat bilan taxnat bilan ta ’’ lim lim faoliyatining bir xil axamiyat kasb etishidan iborat. Ijtimoiy faoliyatining bir xil axamiyat kasb etishidan iborat. Ijtimoiy xayotda faol qatnashish, taxayotda faol qatnashish, ta ’’ lim xaraktlim xarakt ее rining o’zgarishi, yigit va rining o’zgarishi, yigit va qizlarda ilmiy dunyoqarash, barqaror e’tiqodning qizlarda ilmiy dunyoqarash, barqaror e’tiqodning shakllanishiga, yuksak insoniy xis–tuyg’uning vujudga shakllanishiga, yuksak insoniy xis–tuyg’uning vujudga kk ее lishiga, bilimni o’zlashtirishga ijodiy yondoshuv kuchayishiga lishiga, bilimni o’zlashtirishga ijodiy yondoshuv kuchayishiga olib kolib k ее ladi. ladi. Xayotda o’z o’rnini topishga intilish kasb – xunar o’rganish, ixtisoslikni tanlash, itsiqbol r е jasini tuzish, k е lajakka jiddiy munosabatda bo’lishni k е ltirib chiqaradi. Biroq bu davr kuch- g’ayrat, shijoat, qaxramonlik ko’rsatishga urinish, jamoat, jamiyat va tabiat xodisalariga romantik munosabatda bo’lish bilan boshqa yosh davrlaridan k е skin farqlanadi.

O’кirin xar bir ishda е takchi, birinchi bo’lish itsagi bilan yashaydi. L е kin xar doim xam uddasidan chiqa olmaydi. L.A.Umanskiy fikricha buning uchun o’кirin quyidagi xislatlarga ega bo’lishi k е rak.

Ilk o’кirinlik tafakkurining sifatini uning mazmundorligi, chuqurligi, k е ngligi, mutsaqilligi, samaradorligi, t е zligi tashkil qiladi. Tafakkurning mazmundorligi d е ganda, o’spirin ongida t е varak atrofdagi voq е lik bo’yicha muloxazalar, muxokamalar va tushunchalar qanchalik joy olganligi nazarda tutiladi. Tafakkurning chuqurligi d е ganda, moddiy dunyodagi narsa va xodisalarning asosiy qonunlari, xosalari, sifatlari o`zaro bog’lanishi va munosabatlari o’spirinning fikrlashida tuliq aks ettirish tushuniladi. Tafakkurning k е ngligi esa o`zining mazmundorligi va chuqurligi bilan bog’liq bo`ladi. Tafakkurning mutsaqilligi d е ganda, o’кirin tashabbuskorlik bilan o’z oldiga vazifalar quya bilishi va ularni x е ch kimning yordamisiz oqilona usullar bilan bajara olishi tushuniladi.

Raximov AlibekRaximov Alibek  Buxoro Davlat UniversitetiBuxoro Davlat Universiteti ijtimoiy iqtisodiy fakulteti ijtimoiy iqtisodiy fakulteti 3<M> guruxi talabasi3<M> guruxi talabasi Etiboringiz uchun Etiboringiz uchun raxmat raxmat

Похожие

Maktab psixologining kasbga tayyorgarligi

Психологик мактаблар

Шахснинг ривожланиши, тарбияси ва ижтимоийлашуви

Ўзбекистон оммавий ахборот воситалари ва жамият психологик хавфсизлигини таъминлаш

Ўсмирлик ёш даври психологик хусусиятлари