Ochiq ommaviy axborot tizimlari sharotida shaxsning psixologik o\\'z o\\'zini himoyalash - Психология - Презентации

Ochiq ommaviy axborot tizimlari sharotida shaxsning psixologik o\\'z o\\'zini himoyalash

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1691.7998046875 KB

Ochiq ommaviy axborot tizimlari sharotida shaxsning psixologik o'z o'zini himoyalash Tayyorladi

Shaxs turli mafkuraviy tahdidlardan qanday yo`llar bilan saqlanishi mumkin?

 Ushbu masalaga oydinlik kiritish uchun avvalo egotsentrizm kabi tushunchalarga izoh berish darkor. egotsentrizm so`zi lotincha «ego» - men va «centrum » - doira markazi so`zlaridan olingan. Ma`nosi - o`z fikr-o`ylari, manfaatlari doirasida qotib qolgan insonning atrof-muhit va odamlarga oid o`z bilimlari va o`zgalarga munosabatini o`zgartira olmasligini bildiradi.

 Psixologiyada egotsentrizmning bir qancha turlari - bilishga oid, ahloqiy va kommunikativ egotsentrizmlar farqlanadi. Oxirgisi - boshqalarga biror xil ma`lumot berish jarayonida ularning fikri bilan hisoblashmaslik, ularni mensimaslikda namoyon bo`ladi.

 Nazarimizda, zamonaviy informatsion xurujlarning mualliflarida aynan shu kabi egotsentrizm kuzatiladi va ular o`zlariga o`xshash faqat o`z manfaatinigina ko`zlaydigan avlod ongini qamrab olishga harakat qiladi. Shuning uchun ham shaxsga psixologik himoya zarur. Psixologik himoya bo`lishi uchun shaxsda mustaqil fikr bo`lishi lozim.

 Demak, ochiq axborotlar tahdidi sharoitida yoshlarni to`g`ri yashashga, vatanparvar va insonparvar bo`lishga, erkin fikrli bo`lishga o`rgatish orqali ularda mafkuraviy immunitetni tarbiyalash eng dolzarb vazifalardir. Zero, o`rgatish bir tomonlama jarayon bo`lmay, u «pedagog- tarbiyalanuvchi» muloqoti tizimida ko`proq tarbiyalanuvchining fazilatlari ga bog`liq.

 Bugun ta`lim muassasalarida ta`lim olayotgan, lekin ming afsuski, o`z mustaqil fikriga ega bo`lmaganlar bilan ishlashda quyidagilarga e`tiborni qaratish darkor:

 Birinchidan, xulq-atvordagi xatoliklar eng avvalo fikrlash tarzidagi xatoliklarning oqibati bo`lgani uchun talabalarning negativ fikrlash tarzining sxemasini o`zgartirish lozim .

 Ikkinchidan, fikrlash tarziga ta`sir ko`rsatish uchun pedagoglar o`zlarining tushuntirish uslublarini, tarbiya metodlarini o`zgartirishlari lozim. Ya`ni, ilgari, yuqori tonlarda, direktiv ohangda, «katta roli»da talaba bilan muloqot qilgan pedagog, endi kerak bo`lsa, «tengma-teng», demokratik ohangda, bosqichma-bosqich xatti- harakatlarni birgalikda tahlil etishga o`tishlari lozim.

 Uchinchidan, o`quvchi-talabaning o`z-o`zini idrok qilishi ni, o`ziga bo`lgan bahosini o`zgartirish, ya`ni, talabani ijobiy ishlarga yo`naltirish orqali o`ziga bo`lgan bahosini o`zgartirishga erishish kerak.

 Ta`lim va tarbiya jarayonida har bir pedagog yoshlarning mustaqil fikrlashlari uchun sharoit yaratishi lozim, aks xolda uning ongi tayyor shablonlar, stereotiplarga shu qadar o`rganadiki, ular oxir-oqibat har qanday bid`at yoki yot g`oyalarga ergashib ketaveradigan bo`lib qoladi. Ya`ni, darsni tashkil etishning noan`anaviy usullariga keng yo`l ochish, darslarda o`quvchilar bilan interaktiv muloqotini tashkil etish, ular miyasining yaxshiroq ishlashi, qiziqishi va mustaqil fikrlashiga yordam beradi.

 Psixologik manbalardan yana shu narsa ma`lumki, yoshlar mustaqil fikrlashlari uchun ta`lim jarayonining o`zida joriy etilgan tartiblarda byurokratiyani minimallashtirilishi ga erishish kerak. Chunki eski ta`lim tizimi o`qituvchining aytganini, u yozgan maruza matnini aynan ko`chirib yozib kelish, aytib berishni talab qilardi. Bu xolat miyani avtomatik ishlashga, zombi kabi yodlangan bir xil qolipda bo`lishga o`rgatadi, bunday miyada albatta o`ziga xos vakuum xosil bo`ladiki, bu vakuumga keyinchalik boshqa yot g`oya va tushunchalar juda tez singadi, chunki miya deyarli tormozlangan, har qanday boshqacha xabar uning miyasiga oson kirib oladi.

 Davrimiz pedagoglardan, rahbarlardan o`z ish uslublarini o`zgartirish, muloqot qobiliyatlarni takomillashtirishni talab qilmoqda. Bu uning ta`sir ko`rsata olish xislatining samarali bo`lishini talab etadi. Bu esa bevosita yoshlarda mustaqil, erkin tafakkurning rivojlanishi uchun real zamin bo`ladi.

 O`qituvchilar yoshlarni turli yomon ta`sirlardan asrashda ahloqiy qadriyatlardan foydalanishi va bunda ahloqiy ta`sir ko`rsatish texnologiyasidan oqilona o`z faoliyatida joriy eta olishi lozim bo`ladi. Ahloqiylikka o`rgatish, ahloqan va ma`nan yuksak bo`lish, umuman tayziqni, kuch ishlatishni rad etadi.

 Ma`muriy tayziq yoshlarni yot ta`sirlardan asrab qololmaydi. Buning yagona yo`li - o`quvchi bilan munosabatda gumanistik tamoyillarni joriy etish, erkin fikr almashinish muhitining yaratilishidir. Zero, mamlakatimizda qurilayotgan erkin fuqarolik jamiyatining asoschisi, O’zbekiston Respublikasining birinchi prezidenti Islom Karimov bu ezgu ishlarni amalga oshirishda hamisha yoshlarga, ularning mustaqil fikrli, iqtidorlilariga ishonganlar.

Похожие

Ochiq ommaviy axborot tizimlari sharotida shaxsning psixologik o\\'z o\\'zini himoyalash

Ochiq axborot tizimlarida axboriy-psixologik havfsizlikni takomillashtirish asoslari

Shaxsning individual psixologik xususiyatlari

Axborotning gedonistik funksiyasi

Shaxs ijtimoiy munosabatlar tizimida. Muomala