Очиқ оммавий ахборот тизими шароитида шахснинг психологик ўзини-ўзи ҳимоялаши - Психология - Презентации

Очиқ оммавий ахборот тизими шароитида шахснинг психологик ўзини-ўзи ҳимоялаши

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

65.5986328125 KB

Мавзу: Очиқ оммавий ахборот тизими шароитида шахснинг психологик ўзини-ўзи ҳимоялаши

1. Шахс руҳий кечинмаларининг ижтимоий борлиқ қадриятларига боғлиқлиги. 2. Шахс онгида ғоя ва фикрнинг пайдо бўлиши. Мафкура ва психологик хавфсизлик муаммолари. 3. Очиқ ахборот коммуникация тизимида инсоннинг ахборот таҳдидларини баҳолаш ва хавфсизликни таъминлаш имкониятлари. 4. Турли ахборот-психологик вазиятларда шахснинг ижтимоий хулқи. 5. Шахснинг маънавий-аҳлоқий такомили ва ўзини-ўзи ҳимоя қилиш ва бошқариш имкониятлари. 6. Таълим билан қамраб олинмаган аҳолига зиёлилар орқали соғлом ғояларни етказиш усуллари.

Махатма Ганди : “Мен уйимнинг дарвоза ва эшикларини маҳкам беркитиб ўтира олмайман. Чунки унга тоза ҳаво кириб туриши керак. Ва шу баробарида эшик ва деразаларимдан кираётган ҳаво довул бўлиб, хонадонимни ағдар-тўнтар қилиб, ўзимни йиқитиб ташлашини ҳам хоҳламайман” .

Ислом Каримов: “Энг муҳими, қалбимизда ғуруримиз, билагимизда кучимиз бор экан, биз тинчликни ҳимоя қилишга, унга хавф солаётган кучларга қарши курашишга, қаддимизни тик тутиб, бошимизни баланд кўтариб яшашга қодирмиз. Бизни қўрқитмоқчи бўлаётган ғаламислар шуни билиб қўйсинки, биз ҳеч кимга бош эгмаганмиз ва ҳеч қачон бош эгмаймиз. Бунда бизга миллий ғоямиз ва мафкура ғоявий таянч ва асос бўлади (2001 йил 10 октябрь). Зеро, миллий мафкура халқнинг мақсад-муддаоларини ифодалайди, тарих синовларидан ўтишда унинг руҳини кўтариб, суянч ва таянч бўлади, шу миллат, шу жамият дуч келадиган кўплаб ҳаётий ва маънавий муаммоларга жавоб излайди. У инсонга фақат моддий бойликлар ва неъматлар учун эмас, аввало, Аллоҳ таоло ато этган ақл-заковат, иймон- эътиқод туфайли юксак маънавиятга эришиш учун интилиб яшаш лозимлигини англатадиган, бу мураккаб ва таҳликали дунёда унинг тараққиёт йўлини ёритиб беради. Истиқлол мафкураси кўпмиллатли Ўзбекистон халқининг эзгу ғоя — озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт барпо этиш йўлидаги асрий орзу-интилишлари, ҳаётий идеалларини ўзида акс эттиради.

Эгоцентризм сўзи лотинча “ego” - мен ва “centrum ” – доира маркази сўзларидан олинган. Маъноси – ўз фикр-ўйлари, манфаатлари доирасида қотиб қолган инсоннинг атроф-муҳит ва одамларга оид ўз билимлари ва ўзгаларга муносабатини ўзгартира олмаслигини билдиради.

Ўз мустақил фикрига эга бўлмаганлар билан ишлашда: - Уларнинг негатив фикрлаш тарзининг схемасини ўзгартириш - Ўқитувчининг тушунтириш услубларини, тарбия методларини ўзгартириш - ўқувчи-талабанинг ўз-ўзини идрок қилиши ни, ўзига бўлган баҳосини ўзгартириш - ўқувчи ижобий тажриба орттириши учун шароит яратиш - таълим жараёнининг ўзида жорий этилган тартибларда бюрократияни минималлаштирилиши га эришиш.

Ижтимоий хулқда кўзга ташланадиган энг муҳим холатлардан бири ташвишланиш, нималардандир чўчиш ва шу туфайли ижтимоий муносабатлардан ўзини олиб қочишга интилиш ҳисларининг намоён бўлишидир. Чунки агар психологик ҳимоя холатининг моҳиятидан келиб чиқиладиган бўлса, бу – шахс ички кечинмаларини ифодаловчи шундай холатки, унда одам ички руҳий муътадилликни асраш учун ўзидаги хавотирланиш, қўрқув ва хадиксирашларини босишга, улардан халос бўлишга интилади. Психологик ҳимоя – шахсни турли салбий таъсирлардан асрашга, психологик дискомфортни бартараф этишга хизмат қилади .

Психологик ҳимоя механизмлари : - очиқ ҳис-кечинмаларни босиш, кўрсатмасликка уриниш ; - рад этиш , яъни номаъқул маълумотни очиқ рад этиш, қўшилмаслик; - проекция – ўзидаги ҳиссиёт ва кечинмаларни ташқи объектларга кўчириш орқали пайдо бўлган холатнинг сабабларини ташқаридан қидиришга мойиллик; - идентификация – ўзини ахборот эгасига ўхшатиш, унинг ўрнига ўзини қўйиш орқали қадриятларни рад этиш ёки танқидсиз ўзлаштириш; - регрессия – илгари ҳаётида, масалан, ёшлигида бўлиб ўтган қайсидир воқеларга қайтиш, уларнинг яхши ва маъқулларини яна хотирада тиклаш ва хулқда қайтариш орқали ўзида психологик ҳимоя ёки оқловни ташкил этиш; - ёлғизланиш -жамиятдан ўзини олиб қочиш, ўзидаги ўзгаришларни бошқаларга билдирмасликка интилиш, айрим талабалар ўқишга бормай қўядилар; - рационализация – мулоҳаза ва фикр юритиш орқали ўзида ҳимоя инстинктларини пайдо этиш; - конверсия - мулоқотдаги қандайдир тўсиқлар ёки барьерларни олиб ташлаш учун кутилмаган усулларни қўллаш, масалан, хавотирли информацияни юмористик билан алмаштириш йўли.

“ Интернет” шундай ўрмонки, унда компассиз юриб бўлмайди” .

Нималарга эътибор берилиши шарт: а) аслида атайлаб таъсир этишга мўлжалланган хабарни шахс дарров қабул қилмайди. Чунки, биринчидан, унда илгаридан психологик ҳимоя мавжуд ва иккинчидан, ҳар қандай янги нарсанинг сингиб кетишида муайян ахборот тўсиқлари ҳам бўлади. б) бундай шароитларда “учинчи шахс таъсири” эффекти рўй беради (эффект третьего лица). Унинг маъноси – “бу хабарга ҳамма ишонаверсин, менга таъсир қилмайди” деб ўйлайди шахс, лекин маълум маънода шу фикр таъсирида у ахборот таъсирида тушиб бўлган бўлади. Халиги фикрни ўзи учун ҳар эҳтимолга қарши ҳаёлидан ўтказади ; в) Ишончтирувчи чақириқларга, масалан, реклама орқали етказилаётган хабарларга ёш болалар жуда ўч бўлади ва айнан улар ота-онани кўндиради. 90% оналар айнан реклама қилинган товарларни болаларига харид қилиб олиб беради. Худди шундай “Интернет”га уланиш, уйида замонавий компюьтерга эга бўлиш фикри ҳам болалардан чиқади, бунга ота-онани кўндирадилар ҳам. г) хабарнинг асл мақсади аслида маълумот бериш эмас, балки ишонтириш эканлигини тушуниш керак . “ Огоҳлантирилган одам қуролланган, муҳофазаланган бўлади” деган тамойилни ёддан чиқармаслик керак. д) Таниш нарсалар ҳақида маълумотга эга бўлган одамни ишонтириш тезроқ амалга ошади. Лекин самарали тактикалардан бири – ахборот каналлари орқали берилаётган маълумотларни очиқчасига жамият манфаатларига зид эканлиги, уларнинг адолатсиз, худбинларча узатилаётганлиги, нималаридир қонунга хилоф эканлигини қайд этиш мумкин. е) ўзига хос стратегиялардан бири – очиқ ахборот манбаларидан кетган маълумотни, ундаги айрим фактларни очиқ тан олишдир .

Таълим билан қамраб олинмаган аудиторияга психологик таъсир этишнинг олти босқичи: 1. Хабар, ғоя аудиторияга берилиши керак. 2. Берилган хабар, фикр аудиториянинг диққатини жалб қилиши керак. 3. Аудитория хабар, фикрнинг моҳиятини тушуниши керак. 4. Берилган хабардан янги ғоя сифатида хулоса чиқариши керак. 5. Янги ғояни ёдда сақлаб қолиш керак. 6. Ёдда сақланган ғояни ўзининг хулқ-атворида қўллай олиши керак.

Похожие

Очиқ ахборот тизимларида ахборот - психологик хавфсизлик курснинг предмети ва вазифалари

Ўзбекистон оммавий ахборот воситалари ва жамият психологик хавфсизлигини таъминлаш

Ахборот сохасидаги глобаллашув. Замонавий очиқ-ахборот тизимларининг характеристикаси

Ижтимоий фикр ва жамиятнинг ахборот-психологик ҳимоясини таъминлаш

Шахснинг ҳиссий-иродавий жабҳалари