Оилада муомала ва мулоқотни ташкил этиш психологияси - Психология - Презентации

Оилада муомала ва мулоқотни ташкил этиш психологияси

Загружено в:

12.08.2021

Скачано:

0

Размер:

9712.5 KB

ОИЛАДА МУОМАЛА ВА МУЛОҚОТНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ПСИХОЛОГИЯСИ

ОИЛАНИНГ СОҒЛОМ БЎЛИШИ, ИЖОБИЙ ПСИХОЛОГИК МУҲИТНИНГ ҲУКМ СУРИШИДА МУОМАЛА ВА МУЛОҚОТНИНГ ЎРНИ БЕҚИЁС.

 Одамлар амалга оширадиган фаолиятлар ичида муомала, мулоқот етакчи ўринни эгаллаб, у инсондаги энг муҳим эҳтиёжни — жамиятда яшаш ва ўзини шахс деб ҳисоблаш билан боғлиқ эҳтиёжини қондиради.

Ширин сўзли шилгай душман пўстини, Дағал сўзли душман қилар дўстини. САЪДИЙ.

Бирдан –бир ҳақиқий неъмат одамларнинг бир-бири билан мулоқотидир. А.Сент-Экзюпери

Оила қуришнинг асосий мақсади соғлом фарзанд кўриш, уни ҳар томонлама тарбиялаб, етук инсон қилиб вояга етказиш ва соғлом насл-насабни давом эттиришдир

Мулоқот кўп қиррали жараёндир

МУЛОҚОТНИНГ ВАЗИФАЛАРИ

1. Расмий. 2. Норасмий. 3. Шахсий. 4. Ижтимоий йўналтирилган. 5. Гуруҳдаги предметга йўналтирилган. Мулоқот кўринишлари

 Бевосита «юзма - юз» бўлиши.  У ёки бу техник воситалар (телефон, телеграф ва шунга ўхшаш) орқали; профессионал фаолиятда амалий ёки дўстона бўлиши; субъект - субъект типли (диалогик, шериклик) ёки субъект - объектли (монологик) бўлиши мумкин. Мулоқот тури ва шакллари

Муомаланинг таъсир воситалари Вербал - сўзли 1 2 Новербал – сўзсиз 3 Паралингвистик – нутқни безовчи 4 Проксемик - масофа

Тил воситасида олиб бориладиган мулоқот вербал , яъни сўзли дейилади. Мулоқот жараёнида новербал воситалар : турли хил ҳаракат, қилиқ, оҳанг, ҳиссий ҳолатлар, кулгу, йиғи, кўз қарашлар, юз ифодалари. Паралингвистик таъсир воситалари: нутқни безовчи, уни кучайтирувчи ёки сусайтирувчи омиллар: нутқнинг баланд ёки паст товушда ифодаланиши, артикуляция, товушлар, тўхташлар, дудуқланиш, йўтал, нидолар киради. Мулоқотнинг психологик таъсири воситалари

 Психологик таъсир - бу турли воситалар ёрдамида инсонларнинг фикрлари, ҳиссиётлари ва ҳатти - ҳаракатларига таъсир кўрсата олишдир.  биринчи марта кўришиб турган суҳбатдошлардаги таассуротларнинг ижобий бўлишига гапирган гаплари 7%, паралингвистик омиллар 38%, ва новербал ҳаракатлар 58% гача таъсир қиларкан. Мулоқотда психологик таъсир

ИДРОК ЭТИШ кўриш ҳис этиш эшитиш  1% - таъм билиш  1,5% - туйиш  3,5% - ҳид билиш  11% - эшитиш  83% - кўриш

Муомалада инсонни тушуниш Муомалада инсонни тушуниш  С ў злар 7%  Овоз интонацияси 38%  Ҳ аракат ва имо-ишоралар 55% Эслаб қ олинг: Эшитаман , унутаман ! К ў раман , эслаб қ оламан ! Бажараман, тушунаман !Эслаб қ олинг: Эшитаман , унутаман ! К ў раман , эслаб қ оламан ! Бажараман, тушунаман ! 01 11 33 31 01 01 01 1B 2328

Муомалада инсон тоифалари Экстровертлар - сергаплар 1 2 Интровертлар - камгаплар 3 Доминантлар – сўзини ўтказадиганлар 4 Тобелар – сўзга қарши турмайдиганлар Мослашувчи-маъқулловчи ва аксинча. 5

Маълумотни қ абул қ илиш каналлари – репрезентатив тизимлар АУДИАЛ ВИЗУАЛ КИНЕС ТЕТИК

Р епрезентатив тизимлар Аудиал ( эшитувчи ) Дигитал Визуал ( кўрувчи ) Кинестетик

Визуал ( кўрувчи )т о и фа Нутқида :  Кўраяпман , тасаввур этаяпман , қараяпман ….  Ялтироқ , ёрқин , хира, жилосиз …  Кўриш хотираси кучли Қараш керак ! Бу қандай чиройли расм ! Қара : камалакдек жиловланади !

Аудиал ( эшитувчи ) т о и фа Нутқида :  Эшитаяпман , товуш таралаяпти, ниманидир овози ……….  Қулоғимга таъсир этди, ёқимли товуш, секин гапирди, ашула айтиш ….  Эшитиш хотираси кучли  Воқеаларни гапиришни, шеър айтишни яхши кўради  Ёзишни хуш кўрмайди

Кинестетик Нутқида :  Сезаяпман, ушладим, ҳис этаяпман …  Иссиқ, совуқ, текис, қуруқ, нотекис, ширин …  Ҳаракат қилишга ва фаол бўлишга интилади

Дигитал Нутқида :  Тушуниш, ўйлаш, фикрлаш, ишониш , қизиқиш , мантиқли … Бахт нима ўзи ? Бу дунёда ўзи бормикан ?

МУЛО ҚОТ ЖАРАЁНИДА СУҲБАТДОШ ТИЛИДА СЎЗЛАШИШ КЕРАК • Мантиқан гапириш • аниқ далиллар асосида фикрлаш, таҳлил ва хулосали гапириш • албатта режа бўлиши керак ( ёзма холда берилса яхши ) Воқеаларни оҳанги билан гапириб бериш, барча диалогларни айтиш ўринли

• Ҳамма нарсани чизиш, нутқда образли далилларни келтириш • Кўпроқ расм, фото, видео кўрсатиш Ишбилармонлик муносабатларида :  « Қўл бериш !» Ўзаро муносабатларда :  Унга яқин ўтириш  Нафасни унга созлаш  Ўз ҳисларига таяниб гапириш керак

ХАРАКТЕР Ўз-ўзига бўлган муносабат Фаолиятга бўлган муносабат Нарса ва предметларга бўлган муносабат Инсонларга бўлган муносабат

Х арактер хусусиятлари И нсоннинг ҳатти - ҳаракатлари ва амалларида намоён бўлади ; Нутқининг хусусиятлари да ( баланд товуш билан ёки секин гапириши, тез ёки боси қ лиги, эмоционал бой ёки жонсиз) ; Ташқи қ иёфа сида - юзининг очиқ ёки тунд эканлиги, кўзларининг самимий ёки жо ҳ иллиги, қадам босишлари - тез ёки босик, майда қадам ёки салобатли, туриши - ви қ орли ёки камтарона ; Ф изио г номика одам юз қирралари ва уларнинг бир-бирига нисбати да , Х иромантия - қў л бармоқлари ва кафтдаги чизи қ лар, кўз ранги ва қарашлар, соч ва унинг хусусиятлари да намоён бўлади .

ПСИХОГЕОМЕТРИК ТЕСТ

Ўз-ўзини билиш зарурати  Ўзини яхши билишнинг Ўзини яхши билишнинг ўзиёқ одамни донишманд ўзиёқ одамни донишманд қиладиқилади Антуан де Сент-Экзюпери

Ме ҳ наткаш, к ў п ишлайди, тириш қ о қ , чидамли, ма қ садга интилувчан, - К ў п маълумот олишга ҳ аракат қ илади, тартибни ёктиради, - Таваккал қ илишни ё қ тирмайди, тез қ арор қ абул қ ила олмайди, фикрлаб ( ў йлаб) иш қ илади, муло ҳ азали, ноани қ вазиятларни ё қ тирмайди, фикридан қ айтмайди

Муло қ отга мойил, киришимли, - Эзгу (яхши) ниятли, ғ ам ҳў р, сахий, куюнувчан, ишонувчан, хотиржам, - Ў згалар фикрига эътиборли, ў згаларни ишонтира олади

- Ў згаришларга интилувчан; - ижодий, билимга ташна, ғ ояларга бой, хаёлпараст, - келажакка умид б и лан қ арайди ва интилади, - янгиликларни қ абул қ илади - ташаббускор, - кайфият, ҳ арaкатлари ў згариб туради - қ о ғ озлар билан ишлашни ё қ тирмайди - ҳ азилкаш - пул тежашни билмайди

- Лидер, ҳ укмронликка интилувчан - ғ олиб б ў лишга интилади - ў з- ў зига, кучига ишонади - тез қ арор қ абул қ илади - ў ткир ҳ иссиётли, дадил, к ў п ишлай олади - таниш билишлари к ў п, лекин я қ ин д ў стлари кам

- Ў згарувчан, изчиллиги й ўқ , - ноани қ лик, тез қўзғ алувчан, - Қ изи ққ он, ҳ амма янги нарсаларга ижобий муносабатда б ў лади, - Кайфияти тез ў згарувчан, - Нарсаларини й ўқ отиб юради, - Янги д ў стлар орттиришни маъ қ ул к ў ради - Бош қ аларга та қ лид қ илувчан

Гиппократ (э.а.460–356 й.) — қадимги грек врачи, тўрт хил типдаги темпераментларни изоҳлаган олим. Гиппократ таъбирича, инсон танасида тўрт хил суюқлик мавжуд бўлиб, улар ўт ёки сафро (юнонча chole ) , қон (лотинча sanguis ёки sanguinis ), қора ўт (юнонча melas “қора”, chole “ўт”), балғам (юнонча “ phlegma ”) кабилардан иборат.ГИППОКРАТГИППОКРАТ

Эрамиздан олдин 5 асрда яшаган грек врачи Гиппократ одамлар ў ртасидаги тафовутларни ў рганиб, у ларни 4 тоифа га ажратган. холерик сангвиник темперамент флегматик меланхолик

Темперамент турлари темперамент Флегматик ЕР Меланхолик СУВХолерик ОЛОВ Сангвиник ҲАВО

Н Е Р В С И С Т Е М А С И Н И Н Г Т И П Л А Н Е Р В С И С Т Е М А С И Н И Н Г Т И П Л А Р ИР И МувозанатлМувозанатл аа шгшг анан мувозантсизмувозантсиз инертинерт КучсизКучсиз сангвиниксангвиник холерик холерик флегматикфлегматик МеланхолМеланхол икик Т Е М П Е Р А М Е Н ТТ Е М П Е Р А М Е Н Т

Темперамент ва мТемперамент ва м улул оқот кўринишлариоқот кўринишлари САНГВИНИК ХОЛЕРИК ФЛЕГМАТИК МЕЛАНХОЛИК барчанинг кўнглини олувчи , хушмуомала бўйсундирувчи , Ўз фикрида қатъий турувчи босиқ , ижодкор мустақил фикрга эга бўлмаган , ҳимоясиз

Темперамент ва ўзини баҳолаш даражалариТемперамент ва ўзини баҳолаш даражалари беқарор , юқори , муваффақиятлари ҳақида доимо сўзлайди , барчанинг эътиборида бўлишга интилади ўта юқори , биринчиликка интилувчан , рақиб паст , камтар , эътиборда бўлишни истамайди ўта паст , уя т чан , гуруҳда доимо четда бўладисангвиник холерик флегматик меланхолик

Темперамент ва ўзига ишончТемперамент ва ўзига ишонч САНГВИНИК ХОЛЕРИК ФЛЕГМАТИК МЕЛАНХОЛИК доимо омадга ишонади, оптимист ўзига ишонади, камчиликларини билдирмайди ўзига ишончи йўқ , ўзидан хавотирда бўлади Ўзига ишонмайди , камчиликларини кўпиртиради, ўзини омадсиз деб ўйлайди, пессимист

ТТ емпераментемперамент ва эмоционал муносабатлар ва эмоционал муносабатлар ФЛЕГМАТИК ХОЛЕРИК МЕЛАНХОЛИКСАНГВИНИК Барча билан дўстлаша олмайди , дўстга кучли боғланган, қаҳрли , рашкчи с импати я ҳисларини осон, ёрқин ва жўшқин намоён этади Ўз ҳисларини очиқ намоён эта олмайди, ҳамкорига вазмин муносабатда, ёқтирувчан барқарор боғланган вафодор , бўйсунувчан, ўз ҳисларини намоён этишдан хайиқади

Темперамент ва ҳаракатларТемперамент ва ҳаракатлар сангвиник холерик флегматик меланхолик интилувчан, йўналтирилган , кескин , босимли фаол , шиддатли, харакатчан мувозанатлашган, барқарор, вазмин Оғир, ўта вазмин , суст

Темперамент ва иштаҳаТемперамент ва иштаҳа сангвиник холерик флегматик меланхоликяхши , кўпроқ « ширинлик » ка ўч Кўп ва тез ов қ атланади Паст ва сустовқатланиш жараёнини қадрлайди, шошилмайди

Темперамент ва уйқуТемперамент ва уйқу сангвиник холерик флегматик меланхолик Ранг-баранг тушлар Кам ухлайди, кеч уйғонади, кечаси билан ишлайди Кам ухлайди , кечга томон ҳолсиз бўлади Тез ухлаб қолади, уйғотиш қийин

Мулоқотда «МЕН» и ва холатлар:  Ота-она «Мен»и - ( Р ) (родитель)  Катта киши «Мен»и - ( В ) (взрослый)  Ё ш бола «Мен»и - (Р) (ребенок)

ОТА-ОНА «Мен»и:  Хул қ- атворнинг ў злаштирилган к ў ринишлари  Қ адриятлар системаси  Ижтимоий нормалар  К ў пинча «мажбур», « қ илиш керак», «шундай б ў лиши керак» деган иборалар қў лланади

КАТТА КИШИЛИК «Мен»и:  Фактлар асосида иш к ў ради  А қ л холати устунлик қ илади  Қ арор а қ лга асосланади  Компьютер тамойиллари асосида иш к ў ради

БОЛАЛАРЧА «Мен»:  Қ арорлар хохиш ва истакларга асосланган  «Хохлаш»- «хохламаслик» энг му ҳ им омилдир

 Тинглашнинг техникаси, усуллари мавжуд: сўзма - сўз қайтариш ва бошқача талқин этиш. Биринчиси, вербализация орқали шерикни қўллаб – қувватлаш, иккинчиси эса - шерик сўзларини тинглаб, ундаги асосий ғояни ифода этиш.  П рофессионал тинглаш техникаси:  актив хола т ;  суҳбатдошга самимий қизиқиш билдириш ;  ўйчан жимлик .  Т инглаш мулоқотнинг самарали бўлишидаги аҳамияти ниҳоятда катта. Чунки тинглаш қобилияти гапирувчини илҳомлантиради, уни руҳлантиради, янги фикрлар, ғояларнинг шаклланишига шароит яратади. Мулоқотда самарадорлик гапириш ва тинглашга боғлиқ

 1. А ктив ҳолат.  2. С амимий қизиқиш билдириш.  3. Ў йчан жимлик . Профессионал тинглаш техникаси

 Бу - агар кресло ёки диван каби мебель бўлса, унга бемалол ястаниб ёки ётиб олмаслик, суҳбатдошнинг юзидан ташқари жойларига қарамаслик, мимика, бош чай қ аш каби ҳаракатлар билан унинг ҳар бир сўзига қ изиқ иш ни билдиради 1. А ктив ҳолат.

 Бу нафақат суҳбатдошни ўзига жалб қилиб, балки кейин навбат келганда ўзининг ҳар бир сўзига уни ҳам кўндиришнинг самарали йўлидир2. С амимий қизиқиш билдириш.

 Бу суҳбатдош гапираётган пайтда юзда масъулият билан тинглаётгандай тасаввур қолдириш орқали ўзингизнинг суҳбатдан манфаатдорлигингизни билдириш йўли 3. Ў йчан жимлик .

Муомаланинг самарали усуллари “ Муносабатлар ойнаси ” усули. 1 2 “ Исми билан аташ ” усули . 3 “ Олтинга тенг сўзлар”(комплимент), хушомад қилиш усули. 4 “ Сабр - тоқатли тингловчи бўлиш” усули. “ Саволлар бериш ” усули. 5

 СС уқрот усулиуқрот усули  Олтинга тенг сўзлар Олтинга тенг сўзлар  Исмини ёдда тутишИсмини ёдда тутиш  Танқид қилмасликТанқид қилмаслик  Савол беришСавол бериш  Турли усулларни билиш ва қўллашТурли усулларни билиш ва қўллаш !!!!!!Самарали мулоқот учун

“ МУНОСАБАТЛАР ОЙНАСИ” УСУЛИ

“ МУНОСАБАТЛАР ОЙНАСИ” УСУЛИ НИНГ ТАЪСИР МЕ Х АНИЗМ И кўнгилдан жилмайиш юзнинг ёқимли ифодасидир сигнал: “мен сизнинг дўстингизман” дўстона муносабат ўрнатиш эҳтиёжлар қондирилиши ҳимояда ижобий эмоциялар пайдо бўлиши Ҳаётга завқ

Муомаланинг умумий қоидалари Бемаврид гапирмаслик. Лутф ила юмшоқлик билан сўзлашиш. Очиқ чеҳра билан гапириб, юзда самимийликни сақлай олиш. Эшитувчига малол келмайдиган тарзда гапириш. Фақат фойдали гапларни гапириш. Ўйлаб, андиша билан сўзлашиш. Бошқалар гапираётганда орага гап қўшмаслик, сўзини бўлмаслик. Кўп гапирмаслик, зеро, бу яхшилик аломати эмас.

МУОМАЛА МАРОМИНИ БЕЛГИЛОВЧИ МУОМАЛА МАРОМИНИ БЕЛГИЛОВЧИ ОМИЛЛАРОМИЛЛАР  Суҳбатдошини айтган фикрини доимо ҳурмат қилиш.  Суҳбатни дўстона оҳангда олиб боришга ҳаракат қилиш: “ширин сўз жон озиғи, ёмон сўз жон қозиғи” эканлигини унутмаслик.  суҳбатдошга гапириш имконини берган ҳолда, уни тинглашга ҳаракат қилиш (ахир табиатан қулоқ иккита ва оғиз битта эканлигини ёдда тутиш).

МУОМАЛА МАРОМИНИ БЕЛГИЛОВЧИ МУОМАЛА МАРОМИНИ БЕЛГИЛОВЧИ ОМИЛЛАРОМИЛЛАР  Суҳбат давомида, иложи борича, суҳбатдош фикрига қатъий қарши бўлса ҳам, ҳеч қачон унинг гапини бўлмаслик, балки уни тушунишга ҳаракат қилиш.  Вужудга келган муаммони суҳбатдош нуқтаи назаридан кўришга ҳаракат қилиш.  Агар қатъий иродали инсонни ўз позициясига ўтказиш истаги бўлса, кўпчилик ўртасида уни қўлидан кўп нарса келишини тан олиш.

Мулоқот юритиш услуби  Очиқ кўнглини намоён қилиш, бунда “доимо юзда табассум бўлсин”.  Суҳбатдошни диққат билан эшитишни ўрганиш.  Суҳбат давомида қатъий қарши позицияга ўтиб олмаслик.  Муомала жараёнида иложи борича ҳамкорлик позициясида туришга ҳаракат қилиш.

 Кўп гапириш, аниқ матннинг кузатилмаслиги.  Жавоб беришдан аввал узоқ сукут сақланиши.  Чўзиб ва паст товушда гапириш.  Ички зўриқиш.  Номуносиб қўл хатти-ҳаракатлари.  Табиий бўлмаган юз ифодаси.  Юзнинг нотабиий қизариши ёки оқариши.  Кўз қорачиғининг ниҳоятда кенгайиши.  Кўзни суҳбатдошдан олиб қочиш.  Тез-тез киприк қоқиш.  Ишончсизликни ифодаловчи қўл ҳаракатлари (даҳанни, бурунни, қошни қашиш).  Чаккани қашиш.  Мийиғида кулиш, сунъий юз ифодалари.СС уҳбатдошимиз ёлғон гапираётганлиги белгилари:уҳбатдошимиз ёлғон гапираётганлиги белгилари:

Имо-ишоралар мулоқотда таъсир Имо-ишоралар мулоқотда таъсир қуролларидирқуролларидир Ҳозиргача 1000 дан ортиқ имо-ишора аниқланган. Аллан Пиз Фақатгина одам гавдасининг ўзида 1000га яқин ҳолат мавжуд. В.А.Лабунская Кўзлар бир нарсани, тил эса бошқа нарсани айтаётган бўлса, тажрибали одамлар кўпроқ биринчисига ишонадилар . Ральф Эмерсон Гапнинг фақат оҳангигина ишонтира олади. Дельфина Де Жирарден

Мулоқот - бу инсон ойнаси:Мулоқот - бу инсон ойнаси: Ақллимисан, ёки аҳмоқ, каттамисан ё кичик, буни бир сўз айтмагунингча била олмаймиз. Саъдий. Овоз билан гапирамиз, тана билан суҳбатлашамиз. Публиций.

 Тилнинг ширинлиги ва хулқнинг поклиги сен учун ҳар қандай оғир ишни енгиллаштиради, тор ризқингни кенгайтиради, етолмаган мақсадларингга етказади, одамлар сени севади ва сенинг фойданг учун меҳнатини аямайди. Абдулқодир Нурий ап Барзанжий Муктатафоти адабиййа (одобга оид термалар)

 Ўз даражасига етолмаслик – жоҳилликдан ўзга нарса эмас. Ўз даражасидан ошмоқлик эса доноликнинг ўзгинасидир. Суқрот

Кайковусдан: Фарзандларим! Фарзандларим! Эшитган сўзларингнинг энг гўзалини ёзиб олинг. Эшитган сўзларингнинг энг гўзалини ёзиб олинг. Ёзган сўзларингнинг энг гўзалини ёдланг! Ёзган сўзларингнинг энг гўзалини ёдланг! Ёдлаган сўзларингнинг энг гўзалини сўзланг!Ёдлаган сўзларингнинг энг гўзалини сўзланг!

Саволларингиз борми?Саволларингиз борми?

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТРАҲМАТ !!!!!!

Похожие

Оилавдаги низолар -омил, сабаб, ифодаланиш формалари, турлари, асоратлари ва олдини олиш йуллари

Ранглар психологияси

Оилавий низолар. Ажралиш ва унинг сабаб, оқибатлари. Олдини олиш бўйича амалий тавсиялар

Оилавий низолар. Ажралиш ва унинг сабаб, оқибатлари. Олдини олиш бўйича амалий тавсиялар

Шахс психологияси ва уни касбга йўллаш